CV. Collectio decretalium

 CIV CVI 


INCIPIUNT DECRETA ANASTASII PAPAE.

1. Quod pro Christo fungatur legatione, dum pro pace precatur Ecclesiae. 2. Quod non sit temere judicandum de his qui ad Dominum migraverunt. 3. Ut specialiter in ecclesia nomen taceatur Acacii. 4. Quod magnopere contentio sit cavenda. 5. Ut Alexandrinus imperator admoneat ad fidem sinceram, et ad pacem redire catholicam. 6. Admonet imperatorem ut constitutis apostolicae sedis obtemperet. 7. Quod eos quos post damnationem suam vel baptizavit vel ordinavit Acacius, nulla portio laesionis attingat. 8. Quod mali bona ministrando sibi tantummodo noceant, nec Ecclesiae sacramenta commaculent. Ad Anastasium Augustum.

Gloriosissimo et clementissimo filio ANASTASIO Augusto, ANASTASIUS episcopus.

Exordium pontificatus mei primitus oblata populis pace pronuntio, confidenter pro fide catholicae humilis pietati vestrae peccator occurro, in quo primum mihi divinum favorem propinquasse confido, quod nunc consonantia in me augustissimi nominis tui non dubium praestat auxilium, ut sicut praecelsum vocabulum pietatis tuae per universas gentes toto orbe praefulget, ita per ministerium humilitatis meae, sicut semper est, sedes beatissimi Petri in universa Ecclesia assignatum sibi a Domino Deo teneat principatum. Nec propter unum mortuum diutius tunica illa Salvatoris desuper contexta per totum malae sortis patiatur incertum, quae sola in discussionem pro firmitate sui venire non potuit, serenitate tua praecipue rempub, gubernante. Cui etiam in privata vita tamen circa sincerae religionis studium fuit, ut sicut fama certissime celebravit, nemo magis vel inter praecipuos sacerdotes praefixas a sanctis Patribus regulas Ecclesiae custodisse dicatur. Quod sanctum studium cum majestate imperii crevisse confidimus.

CAP. I. Legatione itaque fungimur pro Christo nec eos propter offensionem vel scandalum patiamini publice nominari, quorum merita vel actus illum judicem latere non possunt, in cujus jam sunt judicio constituti. Nec illic se praeest interserere in corpore mortali adhuc temeraria praesumptio, in quo non solum confessio facit aperta merita singulorum, sed etiam silentii ipsius non potest latere secretum. Namque et praedecessor noster papa Felix et etiam Acacius illic procul dubio sunt ubi unusquisque sub tanto judice non potest perdere sui meriti qualitatem. II. Itaque monente nos beatissimo Apostolo, neque sit in hoc offendiculum in Ecclesia, dum quod facere non possumus de his qui jam transierunt judicare conemur, observandum esse tranquillitas tua cognoscat. Ait enim de his qui de rebus ad Deum solum pertinentibus judicare praesumunt: « Nemo enim nostrum sibi vivit, et nemo nostrum sibi moritur. Sive enim vivimus sive morimur, Domini sumus, in hoc enim Christus resurrexit a mortuis, ut et vivorum et mortuorum dominetur. Tu autem quid judicas fratrem tuum, aut quare spernis fratrem tuum? Omnes 245 stabimus ante tribunal Christi. Scriptum est enim: « Vivo ego dicit Dominus, quoniam mihi flectetur omne genu et omnis lingua confitebitur Deo. Itaque unusquisque pro se ratione reddet Deo. Non ergo amplius invicem judicemus, sed hoc judicate magis ne ponatis offendiculum fratri vel scandalum (Rom. XIV, 7-14). » Monet igitur beatus Apostolus ne de his nobis praesumamus judicium de quibus nemo potest melius vel verius judicare quam Deus, sibi in hoc quispiam temerarios ausus usurpet, et propter hoc pax atque unitas Ecclesiae dissipetur. Nam et in Regnorum libro dicitur: « Non quomodo videt homo, videt et Deus, quia homo videt in facie, Deus autem videt in corde (I Reg. XVI, 7). » Item in Paralipomenon libro primo: « Et nunc, o Salomon scito Deum Patrum tuorum, et servi illi in corde perfecto et in animo perfecto, et in animo volente, quoniam omnia corda scrutatur Deus et omnem cogitationem novit (I Par. XXVIII, 9). » Item in Ezechiele haec dicit Dominus Deus: « Si dixistis, domus Israel, et cogitationes spiritus vestri, ego novi (Ezech. XI, 5). » Unde et de Domino judice dicitur in Evangelio: « Sciens autem Jesus cogitationes eorum dixit: Quid cogitatis mala in cordibus vestris (Matth. IX, 4). » III. Precamur itaque dilectionem vestram, ut specialiter nomen taceatur Acacii, ut quod multis ex causis scandalum vel offendiculum Ecclesiae concitavit, speciali appellatione taceatur, cum, sicut diximus, in generalitate sacerdotum uniuscujusque meritum illum latere non possit, qui novit quid cuique tribuendum sit, pro aestimata dispensatione meritorum, cui soli cogitationes quoque manifestae sunt. Quantos vero excessus atque praesumptiones habuerit Acacius ne clementiae tuae suggerere per singula fortasse videatur onerosum, Cresconio vel etiam Germano fratribus et coepiscopis meis, quos misimus ad serenitatem tuam de causis singulis Acacii qualis fuerit instructionem plenissimam dedimus clementiae vestrae, specialius recensendam, si hoc pietati tuae placuerit curiosius indagare, ne in aliquo suggestionis nostrae veritas, defuisse videatur, ut pro divina sapientia vestra perspicue videre possitis non superbia vel elatione sedis apostolicae in Acacium talem processisse sententiam, sed facinoribus certis quantum nos illud judicium quod solum falli non potest aestimamus zelo magis divinitatis extortam. IV. Nos vero humiliter supplicantes controversiam in Ecclesia remanere nolumus, cum magis vitanda contentio sit sicut dicitur in proverbiis: « Odium suscitat contentio (Prov. X, 12). » Omnes autem qui non contendunt, protegit anima mea amicitia. Nam et Apostolus ad Corinthios: « Cum enim sint inter vos aemulationes et contentiones, nonne carnales estis et secundum hominem ambulatis (II Cor. XII, 20). » Item ad Philippenses: « Si qua ergo consolatio in Christo, si qua allocutio charitatis. Si qua societas spiritus, si qua viscera miserationes implete gaudium meum, ut idipsum dicatis omnes eamdem charitatem habentes nihil per contentionem neque per inanem gloriam, sed in humilitate mentis invicem aestimantes semetipsis superiores non sua singuli respicientes, sed aliorum (Phil. II, 1-5). » V. Hoc tamen praecipue insinuo serenitati tuae gloriosissimae et clementissimae, fili Auguste, ut cum causae Alexandrinorum patuerint piissimis auribus vestris, ad catholicam et sinceram fidem eos auctoritate, sapientia, divinisque vestris monitis redire faciatis: nam quid tenendum sit in religione catholica secundum definita Patrum et praedicationem omnium sacerdotum qui in Ecclesia floruerunt, si hoc quoque praeceperitis scientibus in memoriam transmittendo renovabimus ignorantibus ad discendum pro officio nostrae instructionis offeremus, ut nulla extra haec ingeniorum jactantia vel pravitas audiatur. VI. Illud vero peculiarius pro amore imperii vestri et beatitudine quae consequi potuerit regimen pro apostolico beneficio praedicamus, ut sicut decet et Spiritus sanctus dictat monitis nostris obedientia praebeatur, ut bona omnia vestram rempublicam consequantur, sicut in Exodo promittitur: « Si audieris vocem Domini Dei tui, et quae placent ei feceris coram ipso, et obedieris praeceptis ejus et custodieris omnem justitiam ejus, omnem infirmitatem quam importavi Aegyptiis non importabo in te. Ego enim Dominus sum, qui salvum facio te (Exod. XV, 27). » Et illic iterum tuba potentissima canitur. « Nunc, Israel, quid Dominus Deus tuus postulat a te aliud, quam ut timeas Dominum tuum, et ambules in omnibus viis ejus, et diligas cum, et servias Domino Deo tuo ex toto corde et ex tota anima tua custodire praecepta Domini Dei tui et justitias, quas ego mando tibi (Deut. X, 12, 13). » Haec suggerentem frequentius non spernat pietas tua. Ante oculos tuos habens Domini in Evangelio verbum: « Qui audit vos, me audit. Et qui vos spernit, me spernit; et qui me spernit, spernit eum qui me misit (Luc. X, 16). » Nam et Apostolus concinens Salvatori nostro ita loquitur: « Quapropter qui haec spernit, non hominem spernit, sed Dominum qui dedit Spiritum sanctum suum in vobis (I Thess. IV, 8). » Pectus clementiae vestrae sacrarium est publicae felicitatis, ut praestantia vestra, qua velut vicarium praesidere jussit in terris, evangeliis apostolicisque praeceptis non dura superbia resistat, sed per obedientiam quae sunt salutifera, compleantur. VII. Jam secundum Ecclesiae catholicae consuetudinem sacratissimum serenitatis tuae pectus agnoscat, quod nullum de his vel quos baptizavit Acacius, vel quos sacerdotes, seu levitas secundum canones ordinavit ulla eos ex nomine Acacii portio laesionis attingat, quo forsitan per iniquum tradita sacramenti gratia minus firma videatur. Nam et baptismum quod procul fit ab Ecclesia sive ab adultero vel a fure fuerit datum ad percipientem munus pervenit illibatum, quia vox illa quae per columbam sonuit, omnem maculam humanae pollutionis exclusit, qua declaratur ac dicitur: « Hic est qui baptizat in Spiritu et igne (Joan. I, 33). » Nam si visibilis solis istius radii cum per loca foetidissima transeunt nulla contactus inquinatione maculantur, multo magis illius qui istum visibilem fecit virtus nulla ministri indignitate constringitur. Nam et Judas cum fuerit sacrilegus atque fur, quidquid egit inter apostolos pro dignitate commissa beneficia per indignum data nulla ex hoc detrimenta senserunt, declarante hoc ipsum Domino manifestissima voce: « Scribae, inquit, et Pharisaei super cathedram Moysi sedent; quae dicunt facite, quae autem faciunt nolite facere, dicunt enim et non faciunt (Matth. XXIII, 3). » Quidquid ergo ad hominem perfectum quilibet in ecclesia minister officio suo videtur operari, hoc totum contineri implendo divinitatis affectum. Ita ille per quem Christus loquitur Paulus affirmat: « Ego plantavi, Apollo rigavit, sed Deus incrementum dedit, itaque neque qui plantat est aliquid, neque qui rigat, sed qui incrementum dat, Deus (I Cor. 6, 7). » A Deo autem non quaeritur, quis vel qualia praedicet, sed quem praedicet et ut invidos esse bene praedicare Christum confirmet quo malo diabolus ipse dejectus et hoc ipso praedicare non desinit. VIII. Ideo ergo et hic cujus nomen dicimus retinendum male bona ministrando sibi quantum nocuit. Nam inviolabile sacramentum quod per illum datum est aliis perfectionem suae virtutis obtinuit. Quod cum ita sit aliquorum in tantum se extendit curiosa suspicio, ut imaginetur prolato a papa Felice judicio postea inefficaciter in sacramentis quae Acacius usurpavit egisse, ac proinde eos metuere qui vel in consecrationibus vel in baptismate mysteria tradita susceperunt, ne irrita beneficia divina videantur. Meminerint in hac quoque parte similiter tractatum praevalere superiorem, quia non sine usupatione nominis sacerdotii adjudicatus hoc egit, in quo virtutem suam obtinentibus mysteriis. In hoc quoque rea sibi persona non nocuit. Nam ad illum pertinuit, quod tuba Davitica canitur: « Verumtamen Deus conquassabit capita inimicorum suorum, verticem capilli perambulantium in delictis suis (Psal. LXVII, 24). » Nam superbia semper sibi non aliis facit ruinam, quod universa Scripturarum coelestium testatur auctoritas, sicut etiam per Spiritum sanctum dicitur in prophetico: « Non habitabit in medio domus meae qui facit superbiam (Psal. C, 7). » Unde cum sibi sacerdotis nomen vindicaverit damnatus in ipsius verticem superbiae tumor inflictus est, quia non populus qui in ministeriis domus ipsius sitiebat exclusus est, sed anima sola illa quae peccaverat, justo judicio propriae culpae erat obnoxia. Quid ubique numerosa Scripturarum testatur instructio, unde remotis hominem studiis sive versutiis, in hac adhuc praesenti fragilitate positorum secundum preces nostras annisu et auctoritate imperiali offerte Deo nostro unam catholicam Ecclesiam et apostolicam, quia hoc solum est in quo non solum in terris, sed etiam in coelo triumphare sine fine possitis. Subscripto, omnipotens Deus regnum et salutem tuam perpetua protectione custodiat, gloriosissime et clementissime, semper Auguste.