Lirica (Ariosto)/Lirica latina/LIV. - De diversis amoribus

LIV. - De diversis amoribus
Saeculum XVI

editio: Lirica, Laterza, Bari 1924
fons: librum vide
 LIII. - Epithalamium LV. - Iani francisci Gonzagae epitaphium 

LIV

De diversis amoribus

Di mente inconstante, giovanetto cambiò presto le leggi con le muse, poi queste abbandonò per servire in corte; insoddisfatto del principe, pensò alla vita militare; ma anche di essa si annoiò subito, risospinto all’amore dei campi e alla gioconditá della vita. Con questa mobilitá, che meraviglia se anche in amore sia inconstante?

     Est mea nunc Glycere, mea nunc est cura Lycoris,
Lyda modo meus est, est modo Phillis amor.
     Primas Glaura faces renovat, movet Hybla recentes,
mox cessura igni Glaura vel Hybla novo.
      5Nec mihi, diverso nec eodem tempore, saepe
centum vesano sunt in amore satis.
     Ut sum si placeo, me me sic utere virgo,
seu grata es, seu iam grata futura mihi.
     Hoc olim ingenio vitales hausimus auras,
 10multa cito ut placeant, displicitura brevi.
     Non in amore modo mens haec, sed in omnibus impar,
     ipsa sibi Ionga non retinenda mora.
Saepe eadem Aurorae rosea surgente quadriga
     non est, quae fuerat sole cadente mihi.
 15O quot tentatas illa est versata per artes
     festivum impatiens rettulit unde pedem!

     Cum primum longos posui de more capillos,
estque mihi primum tradita pura toga;
     haec me verbosas suasit perdiscere leges,
 20amplaque clamosi quaerere lucra fori;
     atque eadem optatam sperantem attingere metam
non ultra passa est improba Terre pedem;
     meque ad Permessum vocat, aoniamque Aganippem,
aptaque virgineis mollia prata choris;
      25meque iubet docto vitam producere cantu,
per nemora illa, avidis non adeunda viris.
     Iainque acies, iam facta ducum, iam fortia Martis
concipit aeterna bella canenda tuba.
     Ecce iterum. — Male sana, inquit, quid inutile tento
 30hoc studium? Vati praemia nulla manent. —
     Meque aulae cogit dominam tentare potentem
fortunam obsequio servitioque gravi.
     Mox ubi pcrtaesum est male grati principis, illa
non tulit hic resides longius ire moras.
      35Laudat et aeratis ut eam spectabilis armis,
et meream forti eonspiciendus equo;
     et mihi sunt aptae vires, patiensque laborum
corpus, et has possunt tela decere manus.
     Nec mora; bellator sonipes, et cuncta parantur
 40instrumenta acri commoda militiae;
     iuratusque pio celebri sub principe miles,
expecto horrisonae martia signa tubae.
     Iam neque castra placent, rursus nec classica nobis;
ite procul, getici tela cruenta dei.
      4Humano ne trucem foedabo sanguine dextram,
ut meus assiduo sub bove crescat ager?
     Et breve mortis iter sternam mihi, ut horridus umbram
horreat immitem portitor ipse meam,
     atque aliquis, placida aspiciens a sede piorum
 50me procul Eumenidum verbera saeva pati,
     — En qui Musarum liquit grata oda, dicat,
anxius ut raperet munere Martis opes; —

     manibus et sociis narret me digna subisse
supplicia, hauti ulla tliminuenda die?
      55Antra mihi placeant potius, montesque supini
vividaque irriguis gramina semper aquis;
     et Satyros inter celebres, Driadasque puellas
plectra mihi digitos, fistula labra terat.
     Dum vaga mens aliud poscat, procul este, Catones;
 60este quibus parili vita tenore fluit;
     quos labor angat, iter cupientes limite certo
ire sub instabili cuncta novante polo.
     Me mea mobilitas senio deducat inerti,
dum studia haud desint quae variata iuvent.
      65Me miserum! quod in hoc non sum mutabilis uno,
quando me assidua compede vincit Amor:
     et nunc Hybla licet, nunc sit mea cura Lycoris,
et te, Philli, modo, te modo, Lyda, velini;
     avit Glauram aut Glycerem, aut unam aut saepe ducentas
 70depeream; igne tamen perpete semper amo.

 LIII. - Epithalamium LV. - Iani francisci Gonzagae epitaphium