 Musicae laudes |
In calamitates nostri aevi  |
IN OBITU PAVESI MEDIOLANENSIS
LATINI POETAE CLARISSIMI
ELEGIA
| Nomine non alio superem post fata, Batavis Italus edicar doctis meruisse probari
Fr. Pavesi. De laud. Henr. Hoeufft |
Pergite romulei, cessatis? pergite, vates,
Ultima certanti meta December[1] adest.
Laurea namque vocat latiis promissa camenis
Et Batavi Henricus gloria magna soli.
Hace Phoebus: per crura pili steteruntque per artus,
Obriguere gelu corda, ciente Deo.
Laurea quippe manet sed Phoebo digna locutos,
Phoebe, adsis praesens ausibus ipse meis.
Phoebe veni; tibi sic vireat parnassia laurus
10Nec male cauponae pendeat ante fores.
Tu mitis facilisque mone, non qualis eras quum
Traxisti tumido tergora capripedi.
Ille imo gemitum ducens de pectore fatur;
Vera locutus tam quam placitura minus:
Praemia doctae olim frontis parnassia laurus
Cauponae pendet, pro scelus, ante fores.
Futilium quantum est effusum huc usque modorum!
Effutire semel parcite inepta, precor.
Materiam an nigros semper sumetis ocellos,
20Certent quae aut dominae labra rubore rosis?
Pro pudor! idne viri est moderantis cuncta? sacerdos
Phoebi hic? degeneres ah procul este procul.
Odi inopes rerum versus, odere severum,
Queis est permissum carminis arbitrium;
Nedum immunda probent puris indigna Camenis
Cum grege quid nobis est, Epicure, tuo?
At prius aonios potare libentius haustus
Sit cordi, afflatu mens caleatque Dei.
Quaerite secessum, vulgares spernite coetus,
30Ac memori mundi corde putate vices.
Carminibus quot digna inerunt! quis laude negabit
Rem miram aut celebrem posse carere virum?
Nec satis est, Batavus tales vult esse poetas
Maecenas[2] quales aurea saecla dabant.
Annuo: gemma nitet veluti quam mordeat aurum,
Sic pulchro et dulci carmine vera movent.
Sub coelo nutrita tuo pulcherrima vatum
Cara mihi soboles floruit, Italia.
His ego laetabar; tuque o mea cura, Pavesi,
40Vatibus e tantis une superstes eras.
Occidis ipse modo? o factum male! vidimus in te
Et studium sollers dives et ingenium.
Arte quid hac posses tua sunto poemata testes,
Quae, Francisce, tuum nomen ad astra ferunt.
Seu canis exactum patria tellure tyrannum[3]
Dum patriae dextras unus obarmat amor;
Seu longum Insubres[4] prohibes transmittere pontum,
Prudente in primis consiliante Sene;
Fronde mea dignus nullo non tempore victor
50Doctorum volitas multa per ora virum.
Quid quando Hollandos[5] victricia signa per orbem,
Gestantes, artes tollis et omnigenas?
Non tibi, fari ausim, concedit musa Maronis,?
Res adeo ingenium movit et eloquium.
Tanto tu vate haud poteras indictus abire
Vir[6] per quem est doctis sancta palaestra viris.
Non quod ter laudem, nummi bis nactus honorem
Praemia magna quidem te vocitante tulit;
Sed quod te constat latiis duce gloria musis,
60Effugitque avidos lingua latina rogos.
Ausus et Augustam[7] versu lenire parentem
Nati plorantem fataque acerba viri.
Nil miserabilius, nil carmine dulcius illo
Quod mulcere unum saucia corda queat.
Prospiciens coelo natus sic infit ab alto:
Parce Parens lacrymas fundere parce preces.
Vitam ego mutavi aeternis felicius annis,
Cum nostra in melius verterit orsa Deus.
Intendas regnis animum melioribus oro,
70Nil quando tellus quo releveris habet.
Quid superest? ut sis felix tibi brachia pando
O mater, venias: haec modo cura viget.
Plangite romulei scriptores, plangite vates
Ille abit ex oculis nec nisi luctus adest.
Et vos Olonae bibitis qui fluminis undam,
Neglectum vivum iam gemite exanimem.
Aetas nonne stetit reviveret ut illa per ipsum
Ausonii aeternum qua meruere decus?
Italia![8] o rerum fueras quae maxima, donec
80Romula res dextra consilioque stetit,
Quid superest tanti imperii tibi? fracta parentum
Corrueras vitio, iamque recincta comam
Barbarico tua colla iugo lacrymansque gemensque,
Subdideras. Damni at grande levamen erat
Docta tibi Latii fuerat quod lingua superstes,
Extremae Imperii e funere relliquiae.
Hanc quoque conatus pede qui te contudit hostis
Eripere, infandum, barbara ut ipsa fores.
Si tune incassum cecidit sententia Gallis,
90Vicit enim audentum barbara corda pudor,
Id patriae servare decus contendite vates,
Neu sinite externos regna tenere sophos:
Extinctumque Senem decoret de marmore bustum:
Has artes dignum est qui coluere coli.
Notae
recensere- ↑ Termine pel concorso di poesia latina di Amsterdam.
- ↑ Henricus Hoeufft auctor certaminis poetici.
- ↑ Fasti Insubrici.
- ↑ De Insubrum agricolarum in transatlanticas regiones demigratione.
- ↑ Hollandia.
- ↑ Iacobus Henricus Hoeufft certaminis poetici in urbe Amstelodamo Auctor.
- ↑ Ad Eugeniam Augustam Consolatio.
- ↑ Foscolo — Sonetto Te nutrice alle muse ospite e Dea.