Gallia Christiana 1720 02/Sarlatensis
ECCLESIA SARLATENSIS. * Sariat. £ AREATUM* olim viIIa in Aquitania & in Petrocoricensi provincia, versus Caduroensis agri O confinia, juxta amnem Sarlatum sita, una Ieuca a Duranio fluvio distat, novem a Petrocorio ad Eurum ; totidem a Cadurco ad Boream, 17. ab Aginno, ad Cæciam. Per subsequentia temporum intervalla primum abbatia Benedictini ordinis insignita est ac postmodum in civitatem crevit, & sede episco- pali fuit illustrata. Sarlatensis historiæ sumamus exordium a tempore conditi monasterii. Miram huic abbatiæ antiquitatem tribuunt Sarlatenles. Initium habuisse asserunt a S. Sacerdote Le- movicensium episcopo ; finem vero & consummationemaut a Pipino Brevi, aut a Carolo-magno im- peratore. Imo fundatam nonnulli voIunt a CIodoveo I. Francorum rege. Ut ut est, putabatur decimo seculo ineunte jam ab antiquis temporibus condita ; illo quippe tempore Bernardus Petrocoriensis co- mes significat regularem observantiam in ea penitus collapsam, unde illam Odoni Cluniaci abbati resti- c. i.col. tuendam & regendam committit. Ejus rei litteras ex Sammarthanis inter instrumenta referimus. In 49 5’eis Bernardus comes, considerans monasterium Salvatoris, quod vocatur SaHatus, ubi nulIa tunc re- gularis discipiina erat, illudque sub jure suo diutius retinere timens, in ordine monastico restituere dig- num duxit. Quo circa consenticnte uxore sua Garsinda, prædictum locum cum tota abbatia… a sua dominatione transponit, traditque Deo & D. Odoni Cluniacensi abbati, atque Adacio coabbati ejus & monachis quos illuc adduxerint, vel congregaverint ; ut ipsi & successeres eorum tam cænobium, quam totam abbatiam sine ulla contradictione teneant & possideant ; post illorum vero decessiim mo- nachi, cum consilio & voluntate abbatis Cluniacensis, qualem votuerint, secundum regulamS.Bene- dicti, abbatem sibi constituant. Sint autem ipsi monachi in subjectione Regis ad locum salvum facien- dum, sed non ad aliquid persolvendum, nisi tantummodo solas orationes. Data in mense Junio, reg- tiante Deo, domno Ludovico rege imperante. Abbatum seriem ab Odone Cluniacensi deducemus. Abbatum index. I. Q Odo restaurati cænobii primus abbas se-j O*culo x. II. Adacius in charta Bemardi comitis Petroc. C. r. co !. quam habes inter instrumenta, dicitur abbas simul cum Odone ; sub quojam antea Tutclense mo- nasterium regebat Memoratur autem & in tabula anni 19. Ludovici Transmarini ; idemque forsitan est, inquit Mabillonius, atque Adalasius vir ille opinatissimus, multorum monachorum pater, cu- jus meminit Johannes iu lib. 2. n. 12. de vitaS. Odonis. III. Assenariuscirca 955. IV. Bassenus anno circiter 9 60.. V. Hubertus 970. VI. Bernardus I. 975. VII. Geraldus 1. anno 994. In veteri GaIIia Christ. 984. VIII. Aimericus 1031. IX. Stephanus I. 1060. & 1076. X. Geraldus II. reperitur in charta Guillelmi Petrag. episcopi eeclesiam de Podio-Gerolmi mo- nasterio Sarlatensi confirmantis, adversus mona- chos Usercenses qui pro ipsa litigabant. Is est pro- fecto G. Sarlatensis abbas qui eeclesiam S. Agapiti de Pairiniaco sanctæ matri eeclesiæ Cadurcensi concessit, in manu Gausberti præpositi, tempore Geraldi episcopi. XI. Arnaldus I. memoratur annis 1100. & 1122. quo edendis Octob. Arnaldus de BorreI, cum filiis suis Bernardo Alacri & Guillelmo Raimundi, sub certa conditione dedit Arnaldo abbati alodem Grafficnas nomine, & ecclesias de Pleus, & S. Germani, ex tabul. Moissiac. Eidem Ar- naldo Guillelmus episc. Cadurc. de consilio & assensu archidiaconorum suorum contulit eccle- siam de CaIviaco an. 1125. vide chartam quan- dam Willelmi episc. an. circiter 1128. tom. I. nostræ Gall. Christr coI. 179. & 180. XII. Gilbertus 1134. ad quem abbatem referendum videtur quod de transsatione corporis S. Sacerdotis, ex Calviaco cœnobio adSarIatense fa- cta an. 1140. asserunt Sammarthani ; unde, inquiunt, ecclesia S. Salvatoris & B. Sacerdotis nuncupata est, quotannisque celebratur transtatio 3. Julii. XIII. Raimundus de Fenelon ab Eugenio III. papa bullam accepit an. 1153. qua monasterium Sarlatense sub munimine sedis apostolicæ recipi— tur, ejusque privilegia confumantur. Vide instru— C. 11. cch menta. Sedebat adhuc an. 11 59. XIV. Garinus de Comarca 1169. & 1170. ’quo anno, vm. idus Maii bullam obtinuit ab A- lexandro III. Eodem insuper anno interfuit dedi- cationi ecclesiæ S. Amantii de Buxia. An. 1181. Philippus II. Francorum rex privilegia mona- sterii confirmavit. Denique obitus Garini con- signatur iu necrol. Sariat, ecclesiæ, 111. cal. Maii. XV. Radulfusde Cormiaco II95.&1196. quo anno Ricardus Anglorum rex, & dux Nor- manniæ & Aquitaniæ abbatiam Sariatensem in suam tutelam suscopit. XVI. R. de Siurac ♦ adfuit concordiæ abba— * tum Pontiniacensis & Caduniensis anno 1201. diJc^Pe-* Vide chartam iv. Sariat. coI. 499. tragoric. XVII. Arnaldus II. jam an. 1202. Paciscitur douiam, an. 1204. mense Maio cum incolis Sarlati. JT^inao. XVIII. Bernardus II. de Limegeouis 1208 • ourac, nun* XIX. Guido de Cornii reperitur iu charta Jo— cuPMtur* hannis de Veirac episcopi Lemovic, an. 1212. XX. Helias I. de Vinion an. 1 214. pridie idus Sept. Simoni comiti Montis-fortis fidem & ob- sequium juravit pro equitibus & hominibus de Gaiac.ex tabui. Carcaston. Capellanus cardinalis presbyteri tit. S. Laurentii in Lucina nuncupatur i^IO ECCLESIA SJ in charta GuillcImi abbatis Moissiac. querelam hunc inter Eliam & Alfonsum comitem Pictav. & Tolos componentis an. 1225. XXI. Stephanus II. de Rignac 1229, XXII. HeIias II. Petri 1232. XXIII. Bemardus 111. del Conderc.cui Mar- gareta domina de Montignac uxor Raimundi de Pontibus, cessit anno 1236. jura sua in prioratu S. Thomæ de Montiniaco, ubi sepulturam delegit. Idem anno 1238. fidem clientelarem Ludovico regi pollicitus est, ex tabul. Carcaston. p XXIV. Geraldus III. de Vallibus eodem anno j 23 8. mense Nov. Ludovico regi fidem obliga- vit, ex tabul. Carcassen. An. 1240. litigat cum incolis Sarlati, coram abbate Turturiaci a fummo pontifice delegato, super institutione facta in bello Albigensi, urbicorum magistratuuni, titulo con- sulum, cum prærogativa communitatis & aliarum consuetudinum, quibus abbas contradicebat. Ve- rum & hæc controvcrsia iterum ventilatur anno 1248. coram Geraldo de Mala-morte senefcallo Petragoric. pro rege Angliæ ; quo quiJem anno v tres Geraldi abbatis decetsores adhuc superstites memorantur. Anno 1244. Aimericus de Salignac miles recognoseit se tenere in feodum a G. abbate Sariatensi, quidquid polsidet apud S. Quintinum. Vide regest. xxxI. arch. regii Paris. fol. 5 3.verfo. XXV. Helias III. de Magnagnac ex cellerario monasterii abbas memoratur an. 1 249. Vocatur adhuc electus anno 1251. in prob. hist. domus Turenniæ pag. 5 2. Postea cessit ultro vel ægre ; legitur enim in charta anni 1261. Helias de £ Jidagnanaco nunc decanus lssegeaci tquondam abbas Sarlatensis. XXVI. Bemardus IV. 1250. & 1253. ex actis domus consuiaris. Eum conjicimus conten- dissecum Helia superiore. Videtur auctoritate Ie- gati apostolici e sede dejectus, ut infra patebit. XXV11. Geraldus IV. d Aubullon electus est anno 1254. Petrus enim Petragoric. episcopus ipsi abbati Sariatensi electo & a se confirmato regalia dimitti postulat a Rege anno 1254. Idem quoque rogat conventus Sariat, addens abbatem I suum dejectum ab episcopo Petragor. auctoritate Dom. legati an. i 2 5 4. Memoratur & an. 12 5 8. XXV111. Arnaldus 111. de Stapone sedebat an. 1260. quo ad ipsius preces Philippus rex promi- sit, Sarlatum nusquam ex dominio regali esse di- strahendum. Eodem regente Gaillardus baro de Beinaco fratribus Minoribus S. Francisci ecdesiam construxit. Denique an. 1270. cives Sariatenses pro justitia cum abbate pepigerunt Is autem est procul dubio Sarsat. abbas, qui an. M. cc. Lxxni. ^RLALENSIS. ijn in dedicatione eeclesiæ suæ, dum legeret XII. lectionem in eeclesia, sagitta fuit peremtus, quam emiserunt monachi ejusilem loci, vel de consilio impiorum suit emissa, ut dicebatur, & plures mo » nachi fuerunt capti ex hoc. Ita chronicon monaste* rii S. Mulini Lemovic, testa Baluzlo, in notissuis ad Gall. Christ. XXIX. Robertus de S. Michel 1274.1277 » & 1280. mense Aug. quo anno Philippus Fran- corum rex cum Roberto abbate & conventu Sar- > laiensi ordin. S. Benedicti permutationem seu ex- cambium fecit castri & castelianiæ de Baynaco, excepto facto armorum & fractione pacis, pro dominio & omnimoda justitia podii, seu montis de Doma, ex archivo eecles cathedralis. XXX. Arnaldus IV. de Villa-muro in charta anni 1292. dicitur olim abbas. XXXI. Bemardus V. de ValIibus ex toparchis de Palavesi, abbas ab an. 128 j.adi 3 12. Trans egit, accedente fratrum consensu, cum consulibus . ac civibus ; ubi cavetur confutes a communia urbis ’creatos coram abbate se sistere debere, ad fidem hominii profitendam, tabulis an. 1286. Rex au- tem litteras suas super ea constitutlone dedit 1289. quæ exstant in armario domus consuiaris. Anno 1296. die Lunæ post festum S. Gregorii, multis vicissim intcr abbatem & iponasterium Sarlatense ac consules Sariatenses habitis altercationibus, pro consulatu, universitate, sigillo communi, cuslodia villæ, & receptione juramenti, bannis & aliis ju- ribus urbicis ; tandem transigunt initis pactis, quæ I fuse continentur inscripta codici Sariatensi, dicto liberpacis, in archivis domus publicæ. Idem ab* bas pepigit cum Ademaro de Baynaco, pro jurisdictione terræ de Baynaco. Acta suerunt hæc apud Sarlatum, in monastrrio, super altare sancti Petri, præsentibus D. Hugone prtore S. Cypriani, D. Guillelmo de Doma milite, Helia de Albussene burgensi.magistro Raimundo de Solrninihacojurise perito, &c. an. M. CCC. v. die Jovis ante festum Assemtæ B. Alaria. Composuit etiam die Lunæ in crastinum apostolorum Philippi & Jacobi, cum Gaufrido de Ponte domino Ribeyriaci & viceco- mite Turennæ, pro justitia parochiarum S. Mun- danæ, S. Natalitiæ, S. Donati, &c. cx archivo ecdes cathedr. Denique ipso requirente Clemens V. papa prioratus B. Mariæ de Tempniaco & de Calviaco univit monasterio Sariatensi. Datuni Lugduni XIII. cal. Decemb. pontificatus anno 1. XXXII. Armandus de S. Leooardo ab anno I 3 12. ad 13 17. quo Sarlatum ornatur epifeo- pali fede a Johanne XXII. papa, bulla data Ave* nioni idibus Januarii, pontificatu ; anno 2. i5I2 ECCLESIA Sj SARLATUM, SEDI ANNI TTACTENUS villa duntaxat & abbatia suit l CHRISTI —scSarlatum ; ad ampliora vero evectumest, Jo- hannis quippe XXII.summi pont. munificentia ci- vitatis titulo ac recens erecto episcopatu an. 13 17. decoratum est, Ut ex varils illius vitis a Baluzio editis discimus. Slc enim habet fecunda a Bemardo Guidone conscripta : In episcopatu Petragoricensi, in villa de Sarlato, modo confimili in novam erigens civitatem, in abbatia instituit novam sedem. Sic legitur in alia, auctore Amalrico Augerii priore B. Mariæ de Asplrano : Ecclesiam Petragoricenfem in duos episcopatus devifit, & apud villam de Sarlit- to in sua abbatia de novo ecclesiam cathedralem j constituit, & cum auxilio reddituum dfæcesis Petra- goricensis ipsum apiseopatum dotavit, & jure metro- politano ecclesiæ Burdegalensi tunc jubjecit. Exstat bulla erectionis in Sariat, tabulario data Avenio- nl idibus Januar. anno II. pontificatus Johannis, qui est Christi 1317. In ea civitate sunt præsi- dialis ac senescalli curiæ, eorum qui tributa deseri- bunt forum, latrunculorum jurildlctio. Ad ec- clesiastica quod spectat, dicecesis sub fese 124. curiunatus habet. In ecclesia cathedraii sub S. Sa- cerdotis nomine dicata, sunt 18. canonici in capi- tulo suffiagii jus habentes ; ex illis vero sexpræci— C puas ecclesiæ dignitates obtinent, decanus scilicet, præpositus, tres archidiaconi, quorum primus ma- joris nominecohonestatur, & præcentor. Sunt & octo inferiores canonici quos vulgo semipræben- datos appellant ; ab episcopo canonici, a canonicis qui semlpræbendas occupant, designantur. In civitatis ambitu sunt duo Franciseanorum conventus ; duo item monialium coenobia, Clari ssarum sci- licet & Congregationis B. Mariæ virginis, semina- rium clericorum, & duo, pauperum scilicet & in-. fumorum hospitla. Tandem 4. sunt iii diœcesi ab— ■ batiæ, de quibus postea. I— RAIMUNDUS I. CO HN E* RAIMUNDUS de Roquecurne, enobill familia de Roca-cornu apud Aginnenses oriundus, ex monacho Calæ-Dei, & abbate Galliaci AI- 1 1 g biensis diœcesis, primus Sarlatensis epise. eligitur * a Joanne XXII. 13 18. qui anno superiori Sar- Iatenscm abbatiam in episcopalem sedem erexerat. Possessionem adeptus, perlustratam dioecesim sep- » s.Andre, tem in archipresbyteratus diffinxit ; duos quidem Audrin. jntra Dordoniam fluvium, nempe S.Andream ♦, & Audrixum ; quinque vero extra constituit, scili- PaU^ac"’cet Daglanensem*, Palayracensem.Capdrotenseni, Capdrot, Bouviaguensem, & Flaugeaccnsem. Eodem an- &°FhuageacJ no a Pra^to p°nsifice obtinuit decanatus Issigia- censis unionem mensæ episcopali. Bullam refert Baluz. vit. PP. Aven. tom. 2. a. 52. pag. 339. ex qua hæc referre operæ pretium duximus:Cum mensa cpifcopaJis Sarlatensis fecundum sui status honorem redditus jufficientes non habeat, ex qui- bus supportari valeant onera quæ sibi incumbunt, sic petitio nobis exhibita patefecit… decanatum de ^RLATENSIS. 1513 iS EPISCOPALIS. L Issegiaco… Sarlatensis diæcesis, quem dilectus filius — noster Bertrandus (de Poieto)… cardinalis ad ANNI vitamsuam, ex concesseone apostolica tenere dignosci— c HRISTI n/r… cujus redditus & proventus 8 o o.librarum Tu* ron. parvorumsumrnam annuam ascendere possent… cum omnibus juribus & pertinentiis suis univimus, in- corporavimus & applicavimus perpetuo, de gratia sipeciali, eidem episcopo & successeribus suis Sarlat. episci qui pro tempore sueriut, concedentes ut cedente, vel decedente cardinali præsato, vel decanant ipso alias quocumque modo vacante, possesseonem ipsius in- gredi & tenere libere valeant… Datum Avin. VII. j idus Aug. pontif. nostri an. III. Eo porro decanatu, ’vi bullæ hujus etiamnum fruuntur Sariatenses epi- scopi. Anno 1319 » cum a provinciæ nobilibus 1319- urgerctur, ut plurimos qui ad religionis habitum offerebantur, admitteret, cumque quibus aleren- tur commoda deficerent, non modo postulatis non cessit, quin & reclamantibus proceribus, sta- tult, de consensu capituli, nullos excipiendos an- teaquam monachorum numerus ad quinquagenarium reductus fuisset. De ejusilem capituli consilio decrevit 13 21. ob inopiam ecclesiæ suæ, quæ 1321. ædificils, ornamentis, & aliis ejusmodi carebat, ut ■* iis reparandis omnes vacantium beneficiorum pro- ventus per quinquennium applicarentur, servata tamen interim pensione vicariis qui beneficiis in- servlrent. Quo eodem anno cellerarii officio an- nexuit quosilam prioratus; aulam eplscopaiem, qtiæ etiamnum visitur, iustauravit, cum ante nulla exstaret lynodis & aliis ecdesiasticis conventibus celebrandis commoda. Episcopus adhuc erat anno 1324. Novembr. 29. Eodem anno fundatur 1324. Prædicatorum conventus de Bello-visu a vicinis nobilibus. Quo item, Bertrando cardinali non mor- D tuo, sicque dilata Issiglacensis decanatus unione, ob exiguos redditus episeopales, transtationem suam ad S. Pontii sedem postulare coactus est Rai- mundus:eaque obtenta & facta die 24. Decemb. Sarlatensis ecclesia sub salvagardia Regis remansit; qua non obstante Peregrinus Dante domicellus, bona dictæ eeclesiæ sic vacantis per tranflationem episcopi coepit & habuit, sed supremi senatus decreto, die 2 o. Nov. 1328. dato, ad ca reftituenda damnatus fuit, ex registr parlam. £ II. BERTRANDUS I. Berengeb Bertrandum Berenger in S. Tiberii abbatibus lego fuisse hujus monasterii præsuiem. Ut ut est, Sarlatensi episcopatu a Johanne XXII. donatus est codicillis Avenione datis 1325. Ob redituum ex— j ? 2 s. iguitatem Avenioni in aula pontificia fere semper ? commoratus est, & dicecesis administrationem Bemardo Berenger vicario generali consangufueo suo commisit. Tum anno 1329. Nemausi fato 1520. functus-est. Reperio inter Stephani Baluzii notas Petrum le Bourguignon SarIatensem episcopum anno 1328. de quo tamen lilcnt antiqua monu- menta a nobiS pcrlustrata. Forte cum Bertrandus tp4* ECCLESIA S a Papa nominatus est lpse a capitulo designatur, A CHR1ST1 cPi^°Pi non*0 « W « rcogWst » quOtiquam episcopatu nusquam potitus fuerit III. ARNALDUS » Arnaldus, quem Sammarthani appellant Ra- miar, Vadirigus vero AnnaI. Minot. an. I j 21. n. 3 9. Rogardi, & Royardi anno 1 3 3 o. n. 1 2. quod ex infra dicendis verum illius esse coghotnen pateblt j patria Petrogorensis, professione Frartcif* canus, vir doctus erat qui praeclarum scripsit ad Ro- bertum Siciliæ regem opiis theologicum moralium distinctionum, ordine alphabetico digestum, quod penes me habeo, inquit Vadingus. Anno 1321. B creatus est Salernitanus archiepiscopus a Johanne XXII. cujus epistolam refert Vadingus in regesto pontificio, epistola ceritesima, in qua haec habet : Salernitana ecdesia.pro eo quod dilectum fil um no- firuin Bertrandum tituli S. Kitalis presbyterum car~ dinalemtarchiepiscopum Salernitanum t licet absen~ tem » a vinculo quo tenebatur eidem ecchsiæ….. ab~ solventes, ipsum ad dignitatem cardinalatus… du-* ximiis affumendum… neprvlixæ vacationis siistine- ret incommoda… Adteoidinis fratrum Minorum prosestorein.dn sacerdotio confiitutum, &sacræ theologia magistrum, propter laudanda tuæ conversa- tionis merita, vitæ mundiciam, gravitatem morum, c rireumfpectionis expertæ prudentiam, insigne donum fcienciæ, aliasqne virtutes multiplices… direximus aciem nostræ mentis. — teque.. eidem Salernitanis ecclesiæproficimus in archiapiseopum & pastorem… 1 j 3 o. dacum Avin. æ. cal. Maii an. p. An. 1330. cum pontifice exorasset ut per lpsum liceret sibi in patrii lua vitam claudere, polsulata obtinuit. Sic enim ait idem pontifex, ibidem epist. 234. Sarlatensa ec- clesta per obitum bonæ memoria Bertrandi ejufcopi Sarlat. qui in civitate Nemausensi diem ctausit ex- tremnm, pastoris solatio defiituta, nos.. provisionem ipsius.. ordinationi nostræ ea vice duximus fpecialiter p. refervandam.. Demum ad te, qui regimini Salernitana ecclesiæ præsidebas, convertimus oculos nostræ mentis… te volentem & consencientem, a vinculo quo tenebaris. • absolventes > adpræsatam ecclesiam Sar~ latensem transserinius, & com edimus te ipsi Sar- latensi ecclesiæ in episcopum & pastorem, &C. Da- tum Avin. p. cal. Jul. an. 1 q— Anno sequenti, in- ita possessione, cum civibus contposuit <fe frumen- to & Vino, quæ episcopo tamquam primo civita- tis curiorii debentur. Exstat illius charta idib. Apr. an. 1 3 3 t. in cujus fine iegitur : Actum in præ- sentia discreti viri D. Iterii Royardi germani noj- tri, & cantoris ecclesiæ Xantonensts, & D. Petri g de Marcayschaco officialis nostri Sarlatensa, XIII. ’3 3 3 • Anno 13 3 3* secuifue officio, S. Martialis J ecclesiam ; & officio cantoris, ecdesiam de Ma- zeroles, univit die Sabbati post festum Annuntia- 13 3 4* *, 0nts B’Mnriis— ^n’ 1 dd 4* in^’’pontifiC’ Johannis papæ XXII. anno t 8. præfente Helia Rojardi clerico nepote episcapi. Quod seduio no- tandum, tum ad confirmationem agnominis Royardi t tum ad consignandum ejus obitum post annum 1333* Ad majorem cognominis episeopi nostri evidentiam omittere non possemus verba Michaelis de Cœscna apud Nicolaum Minoritam ARLATENSIS. ipy 1 fol. 79. quibus notat Johannem XXII. in publico ^ANNI** consistorio proposuisse : Utrum asserere &ptrcina— CHRISTI citer affirmare.. Christum ejusque apostolos non ha.* buisse aliqua in speciali nes in communi, soret ha- tecicumdltL cum affirmanti sentende plurimum fave* ret, eos omnes vehementius objurgasse qui nega* runt, tum addit : Hoc potuit in reverendis patrimis Arnaldo Royardi archiepiscopo Salernitano, & Henrico episcopo Lucano.. de ordine fratrum jufr Rorum.. quos ipse dominus Johannes acriter & enor- initer rtuarguit i quia dicebant dictam assertnMem non iesse hæreticam… Qui, tamen esemper in verita- li quam dixerant, perstiterunt. Vitæ secretioris amans, relicta urbe, in castello de Boucheyral in pa- rocsiiad Alas feresemperdeguit. Obiit an. 1331. Concedente pontifice idem pallium, quo usus sue-r rat in metropoli Salernitana, quoad vixit in Sar- latensi episcopatu, gessit. nr San- IV. GUILLELMUS. DREUX. GuiIleImus de Sandreux ex nobiii familia de Pedeveges natus, (casteHum est rnier Lhnelium &S. Alverium,) primo S. Benedicti ordini cdn- secratus, deinde prior Calviaci, tandem episcopus monachorum calculis electus an. 13 3 4 a Johanne 1334. XXII. confirmatur ; quo eodem anno die Lunæ post Dominicam qua cantatur Judica me, pon- tificatus Benedicti XII. anno 1. beneficium <se Proyssens univit præposituræ. Denatus est 1 3 3 8. 1338. ind. 6. Benedicti papæ Xll. anno 4. in loco db Boisse, ex quo ad Sariatensem ecdesiam ejus cuf- pus delatum elt V. PETRUS L Bmaera Petrus Berenger an. 133 8. electus est. Petrus 13 J Paschalis lpsius generalis Vicarius erat 28. Julii 13 } 9.quo monachi cathedralisad $ o. numerum 13 3 9’ redacti, praebendam, seu panis & vini portionem quotidie accipiebant, ex tabuiisSarfatensibus. Ad- hucin vivis erat in festo Pemeoostes 1 540. ex I340, instrumento eecles. Sariat. Hoc lpso tamen anno fato functus est, quandoquidem sub ejus finem Augerius de Ferreriis, Raimundus de Sandreux, & Gerardus la Guercha generales capituli, sede vacante, vicarii reperiuntur. VI. ITERIUS. MEui ? " Petrus Iterii e nobili familia de %ndteux, reperitur in piuribusinstrumentis, ubi minime Petrus, at solum Iterius Sarlatensis episcopus, nominatur. EIectus est vero 1341. In archiv. eccl. SarIat. >341. hæc charta reperitur : An. Nat. D. m. ccc. xlii. 13 42. ind. X. die 21. mensis Mart. Benedicti XII. afi.ll. Frater Helias de Sandreux prior prioratus S. Ste- phani de Valdunesio, Mimatensis dioecesis Jyndicus & procurator venerabilis capituli Sarlat. vendidit nomine capituli venerabili in Chrifio patri D. Iterio episc. Sarlat. unam ctossetrn de argento superdeau- ratam, & unam mitram auri frisatam, munitam lapidibuspreciosa, pro pretio ioo. librarum Tu- ron. parvæ monetæ regis Franciæ, Sarlati sol- vend. in festo Aseensionis Domini proxim. Acta suerunthæc Avinionein libraria R. in Chrifio patre D. Petragor. episci cardin. B. Virginis laceiIum Ddddd iij iji6 ECCLESIA Sj * juxta claustrum condidit, ut in eo capituli cathe— A ANNI jujfc conventus celebrarentur, quod opus ab- C A 1 solvit Austentius de S. Columba, ut suadcnt ejus stemmata iu utriusque sacelli tum fornice, tum coiumnis eminentia. Sub ejus pontificatu muris cinctum fuit Sarlatum. Testamentum edidit 28. Apr. 1345 « epud Rocham deGaiaco, cujus TaIayrandum cardinalem, & Petrogoricen- sem comitem exsecutores nominavit, a quibus, defuncto Iterio Arnaldus Cancellatæ abbas eam ob rem Sarlatum delegatus est 13 5 o. & 1 3 5 i. 1346. Obiit porro lterius 5. April. 1346. sicenim ha- betur in veteri necrologio Sariat, eecles non. Apr. ob. R.D. Hiterii apific. Sariat. xLII.sol. £ VII. PETRUS II. Petrus de Mayrolis, seu Porquery, Francisca- nus, cum prima sui ordinis munia digne obiisset, jurisque canonici & theologiae scientia illustris eva- sisset ; quo nomine inter eos qui doctrina apud Minoritas Tholosanos floruere commendatur a « /. + Nicolao Bertrandi lib. de gestis Tolosan. Doctor actu regens in illius urbis academia, eligitur anti- stes 13 5 o. & sedem tenuit ad an. 13 5 8. SaSchac VI1L Helias. Helias de Salignae, filius Manfredi de Salignae t & Alicis d’Estaing sororis Raimundi Ruthenensis provinciæ gubernatoris & senescalli, frater Johan- nis de Salignac. & Bosonis de S. Geniez, Petro successit Priusquam Regi pro temporali sacramen- tum exhibuisset, tentavit sibi fidem a civibus jurari ; illosque renuentes jure rescripti regii 12. Julii 1300. pœna excommunicationis mulctavit. An. 1361. 1361. in Burdigalensem archiepiscopum elec- tus est a Burdegalensi capitulo, confirmatus hac bulla Innoc papæ VI. data Aven. 24. Sept ejusdem anni : Innocentius, &c Demum ad venerabilem fratrem nostrum Heliam episcopum olim Sarlatensem, in archiep. Burdigal electum, confide-J ratis grandium virtutum meritis, quibus personam suam divina gratia infignivit, & quod ipse qui regimini Sarlat. ecclesiæ hactenus laudabiliter præsuit, dictam Burdigal. ecclesiam ficiet & potent auctore Domino utiliter regere… direximus oculos mentis nostræ, &c. Ipsum ad dictam Burd ecclesiam trans- tulimus, ipsumque ei præsecimus in archiepiscopum & pastorem, &c. Datum Aven. VIII. calend. Oct. pontificatus nostri an. Ix. Idem Helias de Saiignac nominatur exsecutor ultimæ voluntatis cardinalis Talayrandi ; in testamento quidem an. 13 60. tanquam Sarlat. in codicillis vero anni 13 64. tanquam Burdigal.archiepisc. Tandem an. 1370. in charta fundationis capellaniæS.Nicolai nominatur archiepiscopus BurdigaIensis, quondam episeopus Sarlatensis. Id constat etiam ex procurationibus Heliæ archiepiscopi datis 1 3 67. pco arreragiis Sarlati percipiendis. Consule quæ de ipso diximus in Burdigalensibus archiepisc. col. 836.de Philippo & Helia. DlS." IX. AUSTENTIUS. COLOMBE. Austerius, ut habet alicubi Vadingus, seu po- tius Austentius & Ostcnsius de sancta Columba, ARLATENSIS. 1517 Minorum institutum profefsus, vir illis tempori bus eruditus, qui Parisiis librossententiarumpu— ANNI **
j x* 11 p | c*t* I blice legit, magisterium iu sacra facultate Ciemen— n tis VI. lollicitationibus, ac propriis meritis aecepit. Pontificis epistolam ea de re ad Parisiensem cancellarium scriptam refert Vadingus in regesto pontificio ad an. Chr. 1352. iu qua sic loquitur : Sicut exhibita nobis pro parte dilecti filii Austentii de S. Columba ordinis fratr. Minorum, in sacra theologia baccalaurii, petitio continebat, idem Aufi tentius qui in ejusdem theologia studio longis temporibus insudavit, adeo in ipsius theologia scientia jam profecerit, quod digne meretur honorem magise 1 terii recipere in eadem, ipseque librum sententiarum nunc Parifiis actu legat. Nos de præmissis ac suffi- cientia dicti Austentii notitiam non habentes, difi- cretioni tuæ.. ejusdem Austentii /applicationibus in- clinati… mandamus, quatenus fi eundem Austen- tium finito cursu lectionis dicti libri, per tuam & aliorum magistrorum… diligentem examinationem ad hoc sufficientem & alias idoneum esse repereris… magistralem honorem conferas & docendi licentiam auctoritate nostra concedas. Datum Avin. 2. cal. April. anno / o. Anno 1361. Heliæ de Salignaco 1361. succedit in Sarlatensi episcopatu, ut patet ex bulla Innoc. VI. defa dilectis filiis capitulo ecclesiæ Sar- J lat. in qua sic Papa loquitur : Nuper ecclesia vestra tunc pastore carente, quod nos venerab. fratrem nostrum Galhardum • episcopum tunc Sarlatensem ■ in archiepiscopum Burdegal. electum, licet absen- tem, a vinculo, quo eidem ecclesiæ vestræ tenebatur ….. abfolventes, ipsum ad ecclesiam Burdigal. tunc vacantem, duximus transferendum. Demum ad di- lectum filium Austentium de S. Columba, electum Sarlatensem, ordinisfratr. Minorumpcosesserem, in sacra theologia magistrum, vitæ ac morum ho- nestate decorum, in spiritualibus pcovidum, in tem- poralibus circumfpectum… direximus oculos mentis nostræ, &c. & dictæ Sarlatensi ecclesiæ præsecimus in episcopum & pastorem, 8Lc. Datum Avin. 8. cal. Oct.pontificatus nostrianno Ix. An. 1362. frater Arnaldus Requi prior daustralis, vicarius generalis, fidelitatis sacramentum præstitit regi Anglorum pro Austentio, cujus erat hac iu parte procurator. Illius tempore ruinam minabatur parochialis ec- clesia Sarlat. Hinc cives habito consilio 1365. duplices decimas colligi consentiunt ut vetus tem- plum funditus deletum restauraretur. Ab abbate Moissiacensi vitæ Urbani V. scrlptore maximus & famofus theologus appellatur. Hinc forte delectus est ad concionem habendam in frequentissimo epi- seoporum cœtu Petroc. habito, cui Eduardus Wal- E liæ dux aderat : contigit autem ut in laudibus Prin- cipis nimius esset (quod siepe fu) ita ut eum pene cum Dei filio conterret. Qua de re vapulavit, principe afferente ne maximos quidem principes iu vita laudandos, propter repentinos casus quibus e fastigio poliunt excidere. Eum ab Eduardo Walliæ & Aquitaniæ principe missiun nuntium ad Urbanum pontificem primo ipsius pontificatus anno, & ab eo benigne exceptum comperitur in ■ Galhardum hunc eundem esse cum Helia de Salignac probavimus loco superius indicato in Burdigalensibus archiepisc. forte etiam mcndose iegitur in bulla Galhardus pro Helia. ip8 ECCLESIA Sj —• ejusilem Urbani regesto. Hoc eodem anno ab ipso l ANNI Urbano V. condendi testamenti licentiam obtinet CHRISTI inquit sum. pontif. ut de bonis mobilibus a te per ecclesiam Sariat, licite acquifitis….prode- centibus & honestrs expeascs suneris tus, & pro re- muneratione illorum qui tibi viventiservierunt….. moderate tamen, disponere & erogare poffic & valeas &, in pios usus & licitos convertere valeas. Non obstantibus quod ordinis fratrum Mi- norum prosesser existas, fraternitati tuæ plenam & liberam tenore ptæsentium concedimus facultatem. Datum Aven. VI. cal. Aprili anno v… Rexit ecdesiam ad annum usque 1368. X. BERTRANDUS II. Bertrandum hunc, qui in vuIgata serie deside- ratur, reperimus in instrumento Fontis-Gauferii die 3. Maii 13 69. deRe— XI. Johannes I. VE1LLON. Johannes de Revelhone seu ReveQone, e no- bili Pictonum familia natus, non Franciscanus ut scribunt Spondanus & Vadingus ( nullum enim hujus in eo professionis apud coætaneos auctores vestigium) sed ecclesiæ Pictav. decanus fuit, ut videre est in codice epistolarum quæ ab Innocen- tio VI. anno pontificatus sexto lcriptæ sunt, & in charta Johannis locum tenentis Eduardi Angliæ regis an. 136 2. Episcopus, non Salernitanus, ut perperam asserunt Fazellus iu histor. Sicula, & ex Fazello Bzovius an. 1373. S. 29. sed Sarsaten- 1370. str fuit anno 13 70. Paulo post cum a Gregorio XI. in Vasconiam misius esset, ut Gastonem Fu* xcnsem inter & Johannem Armaniacensem con- a cordiam redintegrareta, Raimundum de Capoua- villa Brenaci rectorem, & S. Amantii abbatem, elegit sibi vicarium generalem & officialem. Mif sus est secundo ab eodem pontifice an. 13 71. ad dirimendas acies, cum Johannes Lancastriæ co- mes & Ludovicus Andium dux certamen essent 1371’conserturi. Missiis denique in Siciliam an. 1372. * de Arra— pacem fumavit inter Johannam reginam Siciliæ & gonia. Fredericum * T rinacriæ regem. Exstat bulla Greg.
! 374’XI. ipsi, sedis apostolicæ nuntio data 1374. vi cujus reeepto Frederici sacramento, ipsum Messa- næ, magno procerum conventu cum Antonia dc Baucio ducis Andriae filia matrimonio conjunxit, & coronavit. Romam exinde profectus est, ubi tunc degebat cum pro eligendo Gregorii successe- rc orta est gravis illa Romanorum tempestas, qui Romanum aut saltem Italum sum. pontificem, lub mortis interminatione nominari postulabant ; ad j quam vitandam in castrum S. Angeli secessit, ubi1 ipso præsente aliisque ad hoc specialiter vocatis, lex cardinales requisiti num Urbanus VI. in papam canonice fuisset electuS, responderunt ita esse, ex Reginaldo an. 1378. Postea profectus est Anagniam, quo se contulere cardinales qui UrbanumVI. elegerant.In via, ut legitur in allegationibus eo tem- pore Avenione factis, multa in se, suifque, passiis est : Adhuc durante Romanorumsurore, eundo apud Anagniam, in via occifi, mutilati, & bonis suis • Hæc docent Gregor. XI. epistolse ad eundem Gastonem & ad Vignerium Ledorenscm episcopum. \RLATENSIS. 1519 L deprædati fuerunt, sicut infiniti, qui transierunt ibi —■ pericula ; & inter cæteros domini Sarlatensis & AN Ni Pampilonenfa episeopi, qui multa damna & peri— CHRISTI Cula & mortem servitorum ibidem pertulerunt. Pa- rochiam de Grives prioratui de Belvez univit 28. Jun. 1387. GuilIeImuscardinalis de Agrifolio l3%7* junior illum constituit anno 13 94. unum ex sui 1394* testamenti Avenioni conditi exsecutoribus, ut vi- dere est apud Baluz. iu vit. PP. Aven. tom. 2. pag. 1071. Apud Sariatum, & in dloecesi plures fundavit capeiianias, quæ etiamnum capeilaniæ de la Reveille vocitantur. Obiit cai. Apr. 1396. Post ejus obitum vicarii generalis munere functus 1 est, sede vacante, Johannes de Manhanaco, ut do- cet charta data 24. Augusti » XII. GalardUS. Da PALATRAC Galhardus seu Geraldus de Palayrac prosapia nobilis, Johanni successit eodem anno & frater Guillelmus de Lobestorn ejus vicarius generalis & officialis commemoratur 5. Jun. 1397 Geraldus 13 97- de Petrilia baccalaureus in decretis, canonicus Na- politensis, rector eeclesiæ Montis-domæ dicecesis Sarlatensis, erat quoque vicarius generalis, oecur- ritque cum hoc titulo, eodem anno die 20. Julii.. Duo fundavit anniversaria diebus 1. & 28. Dec. > celebranda in sua eeclesia, ex instrumento Ave- nioni dato iildem anno & die. Hoc anno quoque denatus cst nono caIendas Martii ex necrologio. XIII. RAIMUNDUS. DEURETE. . NOUXe De Raimundo de Bretenoux jam locuti fumus in Petragoricensibus episcopis. Hic duntaxat annotandum in diplomate Benedicti Raimundum Lumbariensem nuncupari, quod negotium faces- sere potest ; inde enim conjicere quis posset duos Raimundos in Sarlatensi sede episcopali intra pau- cos annos sibi fine medio successisse, & quidem Raimundum de Bretenoux obiisse Sarlatensem e- * piscopum ; quod & innuere videri potest vetus necrologium in quo dicitur : V. idus Februar. obitus R. P. Raimundi de Bretenoux ejuscapi Sariar. sicque dicendum foret ei successisse Raimundum Lumbariensem, ac inde transtatum ad Petrocoric. cathedram. Verum id mera conjectura, & eo ma- gis incerta, quod in monitis ad nos transmissis le- gamus Raimundum de Bretenoux in quibusilam instrumentis Raimundum Lumbariensem nuncupari. Utut est, annotandum in codice 843. S. Victoris Parif. exstare opusculum hujus episeopi, quo probare nititur Matisconensem eeclesiam non . debere contribuere pro civili Republita ; & in fine J legi : Ita videtur mihi Raimundo de Britonos legum doctori & episcopo Sarlatensu salvo meliore judicio, cui mesubmitto, &c. Vide & codicem 9 670. bibL regiæ fol. 7 8. ac Bellameram consilio 44. XIV. Johannes II. Amicus. Frater Johannes Amicus ordin. Minorum, conventus Burgi-novi alumnus, in theologia ma- gister, ejusdem postea conventus guardianus, dehinc provinciæ Turonensis minister, demum episcopus BethIeemiticus & statim Sarlatensis anno 1407. Prioratum d’Aynesse diœc. Aginnensis 1407. Ijio ECCLESIA sy — — poft obitum fr. Iterii de la Force univit præposi— A ANNI turæ Sariatensi : Datum Sarlati, &c. munivimus CHRISTI jipiifo ffestro pontificali, quo utebamur dum ecclesiæ Betldeemitatfæprimæfponsæ antistes eramus, præ- sente Johanne Lami diæcesa Nannetensis, (ejus 1409. forte consanguineo) diexvIII.Feb. M. CCCC. Ix. Ultimum diem clausit 15. Oct. 1410.sepultus in conventu Burgi-novi, ait Vadingus ; in hujusce conventus fratrum defunctorum elencho, hæc illius habetur memoria : Obiit bonæ memoriæ magisterR. R acfr., Amicus, hujus conventus alumnus, quondam hujus provinciæ minister, tandem episeopus Bethlee- mitanus, postmodum vero Sarlat. an. M. CCCC. X. ArnaUd. XV. JohaNNES III. Johannes Amaldi, seu Amaudi, ut habet Va- dingus, & ipse Francifcanus, theologiae doctor, Boloniæa Johanne XXIII. pontificatus primo, 1410. & 4. fui* Jan. 1410. confutuitur Sarlat. episc. Petrum Artusii S. Cypriani priorem habebat vica- rium generalem. Parisiis vitam morte commutavit 1416. mense Apr. 1416. sepultus in capitulo Minorum Lutetiæ sub hoc epitaphio : Hic jacet reverend. in Christo pater ac dominus frater Johannes Arnaldi de provincia Turoniæ & conventus Niorti, quondam episcopus Sarlatensis, sacræ theologia doctor eximius, ac suis temporibus lustoricus primarius, confesserque illostrissemi principis Johannis ducis Bituriæ, qui coiit anno Domini M. CCCC. XVI. die 6. mensis Maii. Anima ejus requiescat in pace. XVI. BERTRANDUS III. CbcTpte. Bertrandus de b Cropte e nobili familia de Iænquais, frater Johannis de sa Cropte, domini de Lenquais qui anno 1451. ab Anglis defecit, & ad obsequium Caroli VII. reversus est ; fuit primum Petragoricensis archidiaconus, dehinc eIectus Sariatensis episeopus mense Septemb. anno 1416. 1416. acejusilem mensis 2 2. a David de Monte- Ferrando Burdig. archiepiscopo confirmatus, ec- defiæ iuæ possessionem adeptus est 1 5. Oct. Toto fere sedis tempore Rupem-Gaiaci, aut S. Cypriani prioratum habitavit. Moritur 26. Oct. 1446* BONALDI. XVII. PeTRUS III. Petrus BonaIdi, canonici juris peritissimus & condonator eximius, die 2. Novemb. paulo post obitum Bertrandi electus est Sarlatensis antistes, ex canonico Agiunensi, & ab Eugenio IV. con- firmatus Romæ, bulla4. cal. Febr. Diu ToIosæ 1450. resedit, ut patet ex charta 14. Maii 14 5 o. & aliis : Nos Petrus Dri gratia Sarlatensis episeopus, actu regens in facultate canonica Tolosæ, ubi residemus, &c. habuitque vicarium generalem Bernardum Bonaldi.S. Amantii abbatem, &Guillelmum Bot camerarium, anno 1450. In quibusifam instrumentis nominatur Pctrus de Ga, in aliis de Gia. Judex arbitrarius eligitur ut litem componeret quæ intercedebat inter abbatem Caduniensem, & capitulum S. Stephani Tolosæ, pro Sudarii sancti resiitUtione ; de qua loquimur in abbatibus Cadu- niensibus. Petrus post annos quindecim pontificatus, transtatus est ad sedem Rivensem ; uti suc dicetur loco ; nam in serie episcoporum Rivcn- sium non comparet. LRLATENSIS. 1521 XVIII. BERTRANDUS IV. ANNI CHRISTI Bertrandus de Roffiniac, transtato Retro Bo— De naldi, præsui eligitur. Memoratur in chartulario Rof, NJAC Fontis-Gauferii xxvm. Jan. m. cccc. Lxxx. & o.y. ejusdem mensis 1481. Tempore famis quæ per provinciam grassabatur circa annum 1482. 1482. bis in die pauperibus omnibus eleemofynam con- ferebat ; quorum opera vetus episcopale palatium restauravit, auxit turre, gradu ac cameris. Ejus tempore Dommensis prioratus ædes, quas inhabi- tare solebat, igne crematæ sunt, cum publicis instru- mentis & membranis, quæ huc deferri jusserat. I Obiit Bertrandus die iv. Dec. M. cccc. Lxxxv, 14® 5 • in prioratu episcopali Dommensi, unde ad eecle- siam cathedralem transtatum, ac in ea sepultum in sanctorum apostolorum sacello. XIX. Pontius. Pontius de SaIignac frater Antonii baronis de SaIignaco, & Johannis de Motha-Fenelonis dy- nastæ, qui parentes habuere Raimundum Salignad item baronent in Petrocoriis, & nobilem feminam e gente d’Esears. Ex senatore Burdigalensi & abbate Clairacensi apud Aginnates, ac decano S. A- redii in Lemovicino pago, postquam res magni momenti a pontificibus sibi commissas prædare gessisset, xrv. Dec. eligitur paulo post decesseris obitum, per Innocentium VIII. provisus Iv. cal. Martii M. cccc. Lxxxv. die 20. Martii sequen— 14® 5* tis sacramento fidelitatis Regi se se obstrinxit. An- no sequenti Maii 21. consecratus est episcopus, & solemni apparatu ecclesiæ suæ possessionem adep- tus eft. Porro monachi Sariatensis ecdesiæ sub porticu S. Johannis post debitam saIutationem a Pontio jusjurandum exhiberi petunt, quod co- ram mensa reliquiis ornata, manibus supra missale apertum positis, pronuntiavit. Eo procurante de- _ canatus lssigiaci ordinis S. Benedicti monachi in y secularem statum transtati sunt m. cccc. Lxxx » vm. per legatum Papæ in Galliis tunc ver- santem, septemque canonici sunt instituti, quorum primus est præpositus ad quem spectat ani- marum cura, secundus sacrista, cui divini officii onus incumbit. De ejus consensu capituium Cap- drotii transmigrat ad ecclesiam Montispazieri, vi bullæ Innocentii VIII. datæ 1490. quæ biennio 14 ? °* post effectum sortita est per Petrum de Gais Ca- dunii abbatem ad id delegatum. Proprium sancto- rum suæ diœceseos edidit Pontius. Vivere desiit in castello Temniaci 14. Oct. 1492. Factis ejus £ exsequiis, capituium in generales vicarios elegit sra- tres Johan. de Manhanaco claustri subpriorem, Bernardum Blenie cantorem, Johannem de Sedie- res operarium & Guillelmum de Plano-monte. XX. ARMANDUS. DE Con TAULD. Armandus de Gontauld nobilissimis ortus natali- bus, patre Gastone baronede Bironio, & CStharina de Salignac : fratrem habuit Pontium baronem de Bironio & de Monte-ferrando proavum Caroli ducis de Bironio ac pariS Franciæ ; defuncto Pon- > tio de SaIignaco statim a Rege nominatur, dum tres alii a capitulo eliguntur, scilicet Bernardus dq Scdiercs 1522 ECCLESIA S. ■— Sedieresin jure licentiatus, prior ecclesiæ collegiatis A ANNI 5 Caprasii Aginnensis, novemsuffeagiis ; Ægidius CHRISTI Agnonis fuius, frater Francisci I. & An- tonii vicecomitumTurenæ, sacerdos, baccalaureus, & sedis apostolicæ protonotarius, qui etiam ab- bas fuit Vosiensis, & canonicus Ruthenensis, sed quinque duntaxat calculis ; unico vero Guillelmus de Ia Douze presbyter, canonicus Petracoric. pro* tonotarius apostolicus & Burdigalensis curiæ sena- tor. Hinc orta iis maxima. Cum enim Romæ confirmatus fuisset Armandus, sedis episcopalis possessionemadiit 23. Februar. & 20. Martii se- quentis Regi fidem obstrinxit, præstito sacra- mento : at Bemardus oppositione facta, eum E in jus vocat ante metropolitanum, eique ante se- natum Burdigal. diem dicit. Armandus ad priva- tum Regis consilium causam transfert, & senatui Parisiensi controversiæ definitio demandatur. In- terimÆgidius de Turre, rescripto a pontifice ob- tento, citat Armandum coram omciali Claro- montanodelegato, qui propterea Sarlatum venit. Guillelmus autem de Ia Douze & ipse papali di- plomate munitus, ante Petragoricensem officialem evocat Armandum. Anno autem 1495. mense Septembri, Parisiis desuiicto Bernardo de Sedie- res, capitulum ejus loco eligit Raimundum de Comaret rectorem de Serezac, e sanguine de Lan- gade ortum, vicecomitis Turenæ cancellarium. _ z’emum, post varias litium ambages, Parisiis 149 8. Armandus senatusconsulto confirmatur, quo an- no apud Lemovices consecratur, tum 1. Februarii ejusilem anni pacificam possessionem nanciscitur, quam etsi nondum adeptus fuisset, tamen jam ab an. 1494. fynodales constitutiones die Jovis post Dominicam Quasi modo ediderat. 1500. Annis 1 5 00. & 1 5 14. ut ex monimentis pu- blicis apparet, convenit cum Francisco de Caumont toparcha de Castelnau de limitibus figendis 1504. jurisoictionis Sarlat. & Castri-novi. An. M. d. iv. ] veterem basilicam SarIat. diruit, & novam a fundamentis aedificare cœpit, excitatis circa chorum saceilis. Primi autem lapides positi sunt ex parte quidem saceIli S. Petri, a fr. Johanne de Maigna- naco vicario generali ; ex parte vcro sacelli S. Spi- ritus, a fr. Guillelmo de Plamont præposito. lllam etsi imperfectam, ut etiamnum est, sub invoca- 1507. tione B. Mariæ, die Lunæ post Pascha an. 1 5 07. consecravit Armandus. Sub eo per sum. pontif. licuit unicuique canonicorum frumenti & vini modios integros accipere, non quotidianas portiones, ut prius moris erat ; necnon & proprias 1519. domos habere. An. 1519. curam pastoraIem & dignitatem suam transniisit Carolo de Bona-valle, servata sibi beneficiorum collatione, de licentia Pa- pæ : in variis namque collationum actis hanc clau- sulam interjectam reperimus : Cujus occurrente vacatione ad episcopum Sarlatensem pro tempore ex- istentem, & ad præsens ad nos ex disipensatione & reservatione apostolica, in resignando nostrum epi- scopatum, nobis factis & induitis, collatio & insti- furio pertinet. Archiepise. Nazareni tituium post- modum accepit Armandus, ut patet ex ipsius tes tamento die iv. Junii 1 5 27. in quo sic loquitur : Amandos de Gonte-alto, dictos de Biron fsuperna Tomos II. ARLATENSIS. 152) difpositione nuper humilis minister eeclesiæ Sarla— ——- teascs, nunc archiepiscopus Nazarenos. Porro plu- res missas fundat in ecdesia cathedrali, & in col— CHRISTI legiatis S. Mariæ de Bironlo, & S. Feliciani de Issigeaco : plura legat ecdesiæ parochiali S. Mi- chaelis de Bironio, sororibus B. Mariæ de Annun- tiata Burdigalæ, conventui S. Francisci de Obser- vantia Villæ-novæ Agennensis, Minoribus Sarlatf, Praedicatoribus de Bello-videre, &c. Tandem fati) cessit 19.Sept. 1 5 3 1. in ecclesia Bironiæ arcis tu- mulatus cum hoc epitaphio æreælaminæ inscripto : Armando de Gontaud Sariatensi vigstantissimo pon- tifici, pio, frugi, casto, religioso, menris magnitu* • dine, animi virtute præstunti, delubrum dem
immortalium ædificatori, fanorum aut vetustrtte, aut injuria collapsorum restitutori, homini pistate cum in suos omnes egregia, tum vero maxime in familiam de Biron, ex qua erat esingulari.Qui LxxIx. ætatis suæ anno exacto, XIII. calend. Octob. anni D. XXXI. diem suum obivit. Hæres eX fratre nepos, virtutis ergo, aut referendis gratiis causa, be"e merenrifaciendum curavit. XXI. Carolus. CaroIus de Bona-vaIIe Antonii Bonæ-vafiis dy- nastæ fuius, fratres habuit Germanum Lemovi- censem proregem, majorem suum ; minorem ve- ro, comitis Tendæ in Provincia vicarium, cum Massiliam obsidione cinxit Carolus V. & Fulcal- dum Petracoricensem episcopum. Post Armandi abdicationem, Leone X. pontif. die IX. Sept. anni 1519. admittitur præsul in consistorio ; vi. Nov. 1 5 19• insequentis ecdesiam cœpit possidere. Eo sedente 1520. pontif. auctoritate monachi cathed. ecdc- siæ ad numerum XIV. reducti, præbendarios, heb- domadarios, cantores, & musices magistrum consa tituere. E vita decessit mense Nov. 1 5 27. XXII. GUIDO. *>’Atdii. 0 Guido (TAydie, Odeti Aydiæ vicecomitis de Riberaco ex Anna de Pons fuius, protonotarius apostolicus, in jure iicentiatus, contra Regis vo— &"•*«** luntatem a capitulo electus, Romæ promovetur VI. Februar. 1 5 27. ejusque electio & promotio 15 ratæ habentur Burdigalæ a vicario generali Johan- nis Fuxensis-Candalæ archiepiscopi, 111. Aprilis 1528. Rex, contra cujus prohibitionem & com- minationes electionem attentarant, alium designa- vit ; verum Guido, eo qui a Rege nominatus sue- rat deferente, cathedram obtinet, ac moritur cal. Aprilis 1529. Post ejus obitum a capitulo vicarii E generaIes confutuuntur Johan. de MassauIt, dictus de Clarens, & Pontius de Salignac. XXIII. JOHANNES III. Rulac. Post obitum Guidonis, Sarlati gravissimi mo- tus excitati. Monachi diem vn. Aprilis electionf indicunt ; confutes, ut tumultui nobilium hanc se- dem ambientium obsisterent, januas urbis, excepta unica quam armati custodiebant, daudunt ; imo paulo ante electionem, accepta Regis epistola ju- bentis ut monachos ad nominationem Johannis de Rillaco invitarent, cum civibus armatis daustrum ac domum episcopalem invadunt, prohibent elec- Eeeee IP4 ECCLESIA S * ■ tionem, sedis episcopaiis bona & reditus regiæ ma— l ANNI nuj tradunt, doctoresque duos Cadurcenses, CHRISTI qU0J advocarent monachi, detinent & carceri mandant, lndignati electores, Franciscum Bour- gueil episcopum communibus pronuntiant votis, Rex Johannem de Riilac, qui sub ejus nominatione Romæ promovetur ; unde cedere co- actus est Franciscos. Paulo post an. 1529. mo- rilur Johannes, cum per septem tantum vel octo menses sedisset, inquiunt Sammarth. fratres. Quod si consset, hic Johannes de Rillac alius est ab illo quem superius diximus fuiste abbatem Angeria- censem & Stirpensem. Eo pontifice, Burdegalensis senatus consulto cautum est, ut proventus episcopa— j les tribus ejus immediatis decestoribus debiti restau- randæ eeclesiæ impenderentur. XXIV. Jacobus. Jacobus de Larmandie ex illustri apud Petrago- ricenses familia oriundus, filius nobilis viri Jo- hannis-Pontii de Larmandie & Aloisiæde Vairi- nes, frater Johannis de Larmandie, cui successit in abbatiali dignitate Silvæ-majoris, ubi monachum induerat, ex hujusce cœnobii tabuIario ; fuit etiam Sarlatensis ecdesiæ præpositus, ac tandem ultimus eligitur a capitulo episcopus, statim post obitum Johannis de Rillaco, & confirmatur Burdigalæ a generalibus vicariis sede vacante, tum Romæ datis a summo pontifice bullis. Interim tamen Richar- dus le Rouiise, Herivailensis abbas, & Palatiuæ capellæ Parisiensis canonicus, a Rege nominatur, sed antequam a pontifice bulias accepisset, fato functus est, eique toparcha d’Ivemy, e familia de Longue-joue, in majore consistorio senator & sup- plicum libellorum magister, a Rege suffectus estr Verum cum Jacobus de Larmandie consecratus ecclesiæ suæ possessionem jam adiisset, ei liberam eum permisit lvemius. Vivere desiit Jacobus mense 1 53 3— Octob. 1533. 3 DE Gaddi XXV. NICOLAUS I. Nicolaus deGaddis, natione Florentinus, Ca- tharinæ Mediceæ propinquus, cubiculi apostolici sidMutr/l. clericus, cardinalis diaconus primum tituli S.Theo- dori creatus anno 1 527. postea S. Mariæ in Via- lata, denique sub Paulo III. sit. sanctorum Viti & Modesti. Magni vir ingenii, fummæ in per- tractandisnegotiis dexteritatis, Clem. VII. lum. pontifici carissiinDS, cujus fortunam constantissime secutus est, Firmanum episcopatum obtinuit Leone X. Ecclesiæ clavum tenente, die 16. Oct. 1521. Eum ab omni jurisilictione legatorum Picenti— ■ næ provinciæ fecit immunem Adrianus VI. diplomate an. 1523 « Maii 22. A Ciemente VII. Cu- sentini archiepiseopatus administrator perpetuus e- lectuscst die Januar. ultima, 1528. ubi sedit ad annum usque 1535. quo nepoti suo Taddæo Gaddo cessit. Sarlatensem quoque episcopatum obtinuit a Francisco primo, ac postea per Paulum dc Portis protonotarium apostolicum, procurato- 1533. rem suum, possessionem adeptus cst 8. Febr. 1533. 1541. denique solemnem & ipse fecit ingrcssutn 1541. April. 23. procedentibus obviam consuiibus & civibus usque ad fines Sarlatensis ditionis in campo ARLATENSIS. 1525 L de Roussia. Porta Lendrevillæ ingresses, ibi sub ——- arcu triumphali solitum jusjurandum exhibuit. Vi— CHRISTI carium generalem creaverat Antonium de Noailles. ANNI Per Johannem vero Fabri qnseopum Auriensem suffiaganeum, episcopatum administravit.Tandem Francisco de Senneterre Sarlatenses infulas cessit. Romam reversus, creationi Julii 111.interfuit 1550. Diem clausit extremum Florentiæ 27. Febr. anni 1552. in sacello Gadditanæ gentis apud S. Ma- riam — novellam sepultus, cujus tumulo affixum sequens epitaphium : D. O. M. Nicolao Gaddio, Thadæi filio, S. Romanæ j Ecclesiæ cardinali, de republica Christiana optime merito, sepulchrum hoc tanto patruo deberi Nicolaus Caddius censuit annosalutis M. D. LXXV1I. ViXit annos (s 1. menses7. dieszo. obiit an. M. U. LiI. Ij. calendas Februar., XXVI. FRANCISCUS I. NETERRE. Franciscus de Senneterre illustri genere in Ar- vemis ortus, patrem habuit Johannem de S. Nectario, dominum de Clavelier, a quo do- mini de Clavelier & de Fontenilles propagati. Fuit primum Benedictinus monachus, & quidem Calæ- Dei, ut oenset noster Claud. Estiennot ♦. Sarlaten— ♦ sis episcopus effectus cst abdicatione Nicolai de Gaddisan. 1 546. quo die 1 5. Augusti ecclesiam 1 546. suam primum ingresses est, exhibita prius civibus & capitulo solita fide. Exstat in bibliotheca Casie- Dei MS. liber cum hoc tisulo : Lucerna episcopalis ad religiosissimum dominum Franciscum Necteria- num Sarlati antistitem meritissimum ; cujus auctor est Petrus Bringerius major Calæ-Dei prior. Or- dines contulit in ejusilem cœnobii basilica anno 1 5 47.die 1 5. Aug. Petrum Bertrandi Caturcen— 1 5 47. sem episcopum Montpazieri • consecravit mense • Julii 1558. & 6. Dec. collegialis ejusclein loci p. ssatuta confirmavit. Cum canonicis convenit ut a mense Octobri ad Martium inclusive vacantes ca- nonicatus conferret Sarlatensis episcopus, aliis 6. mensibus capituium eligeret, in quo decisiva voce nequaquam fruerentur ii qui nondum sacris forent initiati. Sub eo præsule statum immutavit eeclesia Sarlatensis, ac monachi qui omnia divini cultus munia in ea obibant, in canonicos secuIares immutati sunt. Sub Paulo IV. acta res est, sed quam morte præventus dare non potuit bulIam, promulgavit Pius IV. ejus successer VI11. idus Januar. pontisicatusprimo, Christi 1559. Regium Ca- roli IX. diploma pontificalis decreti exsecutionem E— jubens, datum est in palatio FontiS-bellaquei 1 6. Febr. 1560. quod & supremi senatus Burdegal. consulto confirmatum est 7. Mart. 1 560. Ac demum insequenti anno 1 6. April. exsecutioni demandatum per Petrum de Baynaco officialem Sarlati a sede apostolica delegatum. Has porro tantæ immutationis causas rationcsque protulerant : 1°. Quod ratione indulti Leon ii X. quo loiuti fuerant ab obligatione simul comedende in refecto- rio, commune dormitorium habende, & jejunande, a regulari observantia viderentur abstracti ; sicque • In Petro Bertrandi tom. t. col. 14.7. perperam inscrip- sitnui, apud Montem-panicrium. ijx6 ECCLESIA Si ■ ■■■■■ adeo erga ipsos refrigisisset fidelium caritas ut J ANNI ecclesia Sariatensis, nisi de oportuno remedio ei sub- CHRISTI veniretUrt propter fructuum & proventuum tenuitatem & paupertatem, in suis structuris & ædificiis ruinam minaretur, ornamentorumque & potamentorum ecclesiasticorum, ac aliorum ad divinum cultum necesseriorum defectumpateretur.-o.0. quod præfata eccscsia a suis alumnis & ministris, ut decolat, de- serviri, coli & honorari non valeret, quoniam dicti monachi dormitorium, claustra, granaria, cellaria & hortos seu viridaria ac alia necessetria quæ recreationis u contemplationis causa monachis tribui consueverant nec habebant, nec illa intra septa Sarlat. ecclesiæpræ angustia loci ædificari poterant ; I domos & cameras dispersas ac separatas habere, ac eorum nonnulli propter habitationis defectum in civitate… & ab aliis monachis separatim degere.. • & dormire cogebantur. 3 °. quod ad recreationem, ad ineunda consilia, & judicia quærenda monachis vulgariter & pafficn cum ldicis verfandum esset » Unde non solum sibi animarum periculum & aliis seandalum generabant, sed ita a regulari observantia alieni & distracti præsatæ ecclesiæ Sarlatensi totique monastico ordini contemptum patiebant, ac de- Potionem popularem imminuebant. 40. denique quod facilius reperirentur viri generis nobilitate illustres atque aliis virtutibus pollentes, qui canonicatus & < præbendas ac dignitates ecclesiæ Sarlatensis obtinere procurarent, quorum doctrina, ope, & consilio, ac consanguineorum & aliorum amicorum favore & potentia eorundem, ecclesiæ Sarlatensis & capituli conservationi, acsorsan plurimorum alienatorum & deperditorum recoperationi providerent. Quanti ponderis sint ejuunodi rationes facile est definire. At nihilominus monachi voti compotes, cucul- lis abjectis, superpellicia induere, ciaustralia monachorum officia iu consuetas cathedralium eccle » siarum dignitates conversa, atque his illorum fructus attributi. Hinc qui major erat daustri prior, decanus, qui & præpositus ; quique cantor regu-1 laris, secularis ; qui camerarius, primus seu Sar- Iatensis archidiaconus ; qui cellerarius, archidiaconus de Marcasio ; qui hospitio præerat, archidiaconus de Bironio evasere. Reliqui vero cænobii proventus, reditus, prioratus, 14. canonicis, præ- bendariis aliisque ecclesiæ ministrantibus attributi. Franciscus de S. Nectario constitutiones iu dioe- cesana lynodo promulgavit an. 1 5 5 3. die Jovis post Dom. in Albis. Ordines contulit in monaste- rio S. lllidii 1 o. Aprilis 1563. Tonsuram in eo- dem cœnobio dedit, die 2 3. Maii 1 5 67. de licen- • nrchartlL tia Bemardi cardiu. Salviati Claromont episcopi *.. 6.iiudii. Denique vjr jUe liberalitate gratus omnibus, & ’ moribus pladdissimis, apud suos Arvernos in pace 1 5 67* quievit hoc eodem anno 1 5 67. mense Septemb. cum paulo ante episcopatum iu gratiam Francisci de SaIignaco resignasset. _ D » XXVII. FRANCISCUS II. Salignac Franciscus de Salignac, e stirpe dominorum de sa Mothe-Fenelon, cathedralis ecclesiæ Burdiga- lensis canonicus, & cardin. du Bellay & Francisci de Mauni archiepiscoporum vicarius generatis, facta in ejus gratiam a Francisco dc Senneterre Tomus II. tRLATENSIS. 1527 l spontanea abdicatione, buIIasprovisionisad Sarsa— ■ tensem episcopatum a papa Pio V. obtinet i 5 67. ANNI die 28. Aug. Possessionem deinde per procura— CHRISTI torem adipiscitur die 2 5. Maii 1569. Anno in— 1 5 sequenti 29. Maii, festivo apparatu in urbem exceptus, civibus & capitulo jusjurandum præstat ante primariam cathedralis ecclesiæ januam. Eo ponti- fice an. 1 5 74. per militarem sectariorum ducem Vivantium die 22. Februarii civitas Sarlatensis expugnatur, expilatæ basilicæ, combustæ & dissi- patæ reliquiæ, corpus S. Sacerdotis urbis patroni projectum, impie direpta ecclesiastrca ornamenta, chartæ dissipatæ, pugione confossi Pontius & Petrus 1 de Salignac præsulis consanguinei, quorum alter Sarlati archidiaconus, alter ecdesiæ cantor ; vitam pretio redemere ceteri catholici. Interea Francil- cus degebat Issigiaci, nec sic tamen novatorum manus evasit ; nam a militibus coactus fuit ad de- ditionem, domus ipsius direpta, diruta basilica. An. 1571. Sarlat. ecdesiæ statuta approbaret cum fuit canonicis, quorum tres erant ipfius gentiles & cognomines. An. 1578. 11. Junii fundatur coi- legium Sarlatense per Petrum Blanchet BurdigaL senatorem, iu paterno fundo. Eidem gymnasio annexuit episcopus de consensu capituli fructus u- nius præbendæ in cathedrali. Hoc eodem anno 1578. — cessit episcopatum Ludovico de Salignac nepoti suo, ac duobus post annis obiit iu Fenelonensi castro. Vir fuitpiissimus, zelocatholicæ fidei ar- dentissimus, caritate iu pauperes stagrantissimus, vobi divini præcones eximios misit, ac sorores quæ de fide nuncupantur, in paroecias hæreft infec- tas induxit ad hetcrodoxorumconversionem, qui- bus omnia necessaria suppeditabat, necnon recens conversis ; quod feliciter cessit. XXVIII. LUD0VICUS I. _ De Salignac Ludovicus de Salignac Francisci nepos, cui sub- rogatur bullis Romæ datis a papa Gregorio XIII. mense Martio an. 1 578. in possessionem missiis est die 7. Septembris 1 579. cum per annum & < 579* menses aliquot sedes vacasset. Deinde 20. Maii 1580. comitante frequenti nobilium corona, Sarlatum ingrestus est Urbem obsidente viceco- mite deTurena quipro sectariis stabat 1 5 87. die 1 $ 2 5. Novembr. ad suorum defensionem nihil non contulit Ipse sacræ militiæ iu ecdesia intentus, officiis divinis sedulo incumbebat, dum interca Johannes de Salignac urbem ingrestus virtute bellica, & civium armis, ducis heterodoxi conatifc repressit, & civitatem obsidione liberavit. Ad — lynodum Burdigaiensem convenit anno 1 5 8 2. in 15 ® qua bis Latine peroravit, comitiis Blesensibus pro Petragoricensi provincia interfuit 1588. necnon 1588* coetui deri Gallicani Parisiis 1 5.9 6. mense Januar. 1 5 9 Adseitus est& a Rege in sanctius consistorium.quæ sortasse causa fuit ut præ ceteris præsuiibus ab uni- versa Aquitania delegaretur ad comitia generalia Rotomagi habita* Reversus 1597. diœcesim vigili cura lustrare statim aggreditur ; at vi morbi la- tentis absolvere non valuit, mortalitatem enim explevit ætatis anno 40. in castro Temniaci die 6. Februar. 1 59 8. vir sane non indoctus, ac non 1598. vulgari morum comitate præditus.Sub illius ponti- Eeeee ij ip8 ECCLESIA S ■ ■ —■ ficatu Bertrandus de SalignacdelaMothe-Fenelon, A ANNI & Juiumi vicecomes, regiorum ordinum eques, CHRISTI patruus, ecclesiæ Sariat, sacerdotalia dat ornamenta, & in ca fundat missam de Spiritu S. singulis Mercurii diebus celebrandam, an. 1583* SAUGNAC XXIX. LUDOVICUS II. Ludovicus de Salignac, nepos superioris, Armando de Salignaco & Juditha dd Baynac parentibus procreatus, Sarlatensis episcopus ab Henrico Jkmm^r/l. IV. Franc. tege designatus, Romæ in consistorio 1602. nominatus anno 1602. ibidem inauguratur 13. Januar. per Bonifacium Bevillaquam cardinalem Ferrariensem Scrviæ episcopum, cooperantibus B Athenarum archiepiscopo, & præsule Nucerino. In possessionem ccciesiæ admistus est 6. April. 1604. 1604. Sub eo introducti patres Recollecti 10. Jun. 1612. iu conventum n*. Miuorum ; verum hi ad senatum Burdigal. provocantes, in conventus possessionem senatus consulto anni 1614.9. Julii redintegrantur. Cives vero Recollectis faventes, ipsis domum emere, in qua ecdesiæ jacta sunt fun- damenta per Ludovicum anno 1618. Admistæ item in urbem moniales S. Claræ 21. Apr. 1621. & Nostræ-Dominæ quæ 1632. 22. Julii se- dem fixere, deinde 163 6.migrarunt in monas- terium constmctum iu suburbio de la Boucairie, ex consensu episcopi Cum ad Burdigalense concilium advocatus suis set, ac venire neglexisset, in prima sessi habita die 1. Octobris accuutus est a spnodi promotoribus, quod ei non adesset, nec ad le « culandum de justo impedimento nuntium misisset ; in secunda* sessi 9. Octobris, petunt iidem promotores, ut in epi- scopum Sariat, procederetur juxta formam juris in absentes latam, quod & iis concessiim. In sessi tertia die 18. Octobris, propter absentiam, contumaciam, & varia contra canones facta, ne- gIectumque ecdesiæ regimen, quæ omnia legi pos- sunt in prædicta sessione, Franciscus cardinalis de Sourdis, archiepiscopus tulit in eum sententiam, qua revocantur vicarii generales ab episcopo Sar- Iatcnsi instituti, & ad gubernandam hanc ecde- siam confutuitur Johannes de Carboniere de Jayac Sarlatensis decanus ; insuper tertia pars fructuum episcopatus unius anni episcopo subtrahitur, & fa- bricæ ecclesiæ attribuitur, nisi tamen episcopus concilio intra tres menses pareat & faciat futis. j Episcopus Lanceloto de Mullet abbati Verto- liensi, quem iu catalogo omisimus, episcopatum resignavit, admissa per breve regium resignatio, factaque Romæ suit præconisatio. Verum revocata per Ludovicumresignatione, mota lis est, & adversuS eum decretum a majori consilio obtinuit Vertoiiensis abbas. At episcopus libello supplici Regi ejusque privato consiIio, oblato 24. Julii 16 2 6. in bonorum episcopatus possessionem dato decretorestitutus est 29. Januar. 1627. quia licet præconisatus, — ut aiunt, fuisset episcopatus, non- dum tamen Lanceloto collatus suerat Sub eo, anno 1607. instituti Pœnitentes albi apud Sarla- tum sub titulo S. Johannis Baptistæ, an. 1636. societati Confalonis Romæ aggregantur. Obiit LudovicusMaii 22. an. 1639. jacet in sacello ARLATENSIS. 1529 . S. Benedicti juxta daustrum. ■ ■ • XXX. Johannes IV. cHRisTf Johannes de Lingendes comes consistorianus, geno ». Regi Ludovico XIII. a concionibus, cum magna cloquentiæ vi sacro ex suggestu verbum Dei praedicando indaruisset, Sarsatensis episcopus regia nominatione designatus, Lutetiæ in ecclesia S. Lu- dovici Jesuitarum a Leonorio d’Estampes Remen- sium archiepiscopo & duce, adsistentibus Nicolae Denets Aurelianensi, & Petro de Broc Autissio- dorensi præsulibus, consecratus est 14. Decemb. 1642. Ante adeptas infulas delectus fuerat, ut 164 X. publicam orationem Lutetiæ haberet in templo Ss Virginis an. 1637. 29. Oct. in funere serenissi- mi principis Victoris-Amedei Sabaudiæ ducis. In regali quoque templo S. Dionysii, Ludo- vico regi, jam episcopus, disertimme parenta » vit in ejus exsequiis die 22. Julii 1643. celebra- tis. Anno insequenti in sua diœcesi & abbatia Ca- duini sacrum Christi sudarium relevavit, quam ce- Iebritatem in acta publica conscribi curavit. Cum autem Sarlatensem cathedram abdicasset, factus est postea Matisconensis episcopus anno 16 5 o. & ad generalem deri coetum Lutetiæ coactum, una cum Jacobo de Nucheze comite & episcopo Cabilo- ’nensi, pro Lugdunensi provincia delegatus cst anno 165 5. XXXI. NicoLAUS II. Sevin. NicoIaus Sevin S. Vulmari diœcesis Bolonien- sis abbas, Johannis cessione, episcopus & dominus Sarsatensis designatur. Ludovico XIV. Francorum regi hominium pro temporalibus bonis exhibuit die 2. Augusti. Cessit episcopatum in gratiam Francisci de Salignac de ia Mothe-Fenelon, ac factus est Alani CadurcensiS episcopi coadjutor, & postea ejusilem urbis episcopus. ) XXXII. FRANCISCUS IIL Salignac Franciscos de Salignac ex dominis de Ia Mothe- Fenelon Carennaci decanus, cedente Nicolao Se- vin Sarlati evasit episcopus, & Parisiis in templo Fuliensium vici S. Honorati consecratur ab ante- cefsore suo Cadurcensium præsulis coadjutore, ad- sistentibus Ludovico de Bastompiere Santonensi, & Harduino de Perefixe Ruthenensi episcopis, :anno 1659. die Dominica, 25. Maii. Diei ce- lebritatem auxit Calvinianæ hæreseos ejuratio facta a manchione de Montsegur, primo apud Agin- nenses barone. Fidelitatis sacramentum præstitit 27. Sept. 1661. Per annos 3 o. & amplius diœ- cesim lepientissime rexit, Calvinianorum templa omnia solo aequavit. Seminarium instituit, ac sacer- dotibus congregationis S. Lazari regendum tradi- dit. Issigiacum castrum magnifice construxit, pa- latium episcopale reparavit, hortis amoenis orna- vit, ut a residentia minus abhorrerent ipsius suc- cesseres. Cathedralis ecclesiæ opera consummavit ; navim absolvit & concameravit, & sex ædiculis sacris auxit. Tandem vitæ sanctimonia, & summa in pauperes liberalitate clarus, obiit 8 3. annos na- tuS, prima Maii i 68 8. postridic humatus in ca- thedrali. ECCLESIA S ANNI XXXIII. PetRUS-FRANCISCUS. » eHbeau ? Petrus-Franciscus de Beauveau du Rivau doc- vaau. tor Sorbonicus, abbas B. Mariæ de Turpeniaco, Sarlatensis episcopus nominatur 15. Aug. 1688.^ Urbemingresses 10. Jul. 1689. generalis diœc. vicarius a capitulo instituitur, ac sub hoc, & epis copi designati titulo pluribus annis hanc ecclesiam sedulo administravit, & plurimis abusibus emendatis, instituitsaluberrima. Generale paeperum hos pitium, ex sui officialis liberalitate construxit, cu- jus curam dedit Sororibus de fide, quarum institu- tionem Iitteris regiis confirmari procuravit. Col- legiatum S. Aviti capituium cum cathedrali con- junxit Tandem sedatis Romam intcr & Galliam simultatibus, & bullis obtentis, inauguratur in ec- desia puellarum a S. Sacramento dictarum, iu sub— j urbio S. Germani Pratensis ab archiepise. Aquensu 169 3. adsistentibus Pict. & Tolon. præsulibus an. 169 3. mense Jan. Obiit in sua diœcesi 2 3. Oct. 1701. magnum sui desiderium omnibus urbis, imo & provinciæ ordinibus relinquens. ARLATENSIS. ijp XXXIV. PaULUS. ANNI Paulus de Chaulnes filius CIaudii senatoris Gra— CHSeS1 1 tianopolitani & Margaritæ de Chissai de la Mar— chaUlnes * cousse, abbas S. Michaelis de Pedano * pcr r 5. orJiB1>e annos vicarius generalis & officialis metropolitanæ Bened. in Sroviuciæ Aulciensis. Anno 1701. serenissimum A^c’Jnsl iurgundiæ ducem salutavit, & excepit elegantis- fima oratione ad valvas Auseiensis eeclesiæ, & eo—’ dem anno Sarsat episc. designatur. Anno 170^. die Mart. 2 6. Parisiis in ecdesia novitiatus Jefui- tarum inauguratur ab Anna-Tristano de la Baume de Suze Auscitano archiepiscopo, adsistentibus Vivariensi & Kebecensi præsulibus. Magna sollici- tudine statim diœcesim iustravit, ubique praedicans regnum Dei, haereticos ad sinum matris Ecclesiæ j revocavit, templa catholicorum ab heterodoxls aut diruta, aut expilata iu pristrnum decorem restituit, in cathedrali plura sacelia decoravit, epir scopii domum & hortos reparavit. Ad generalia deri Gallicani comitia annis 169 5. & 1700. ex Auscitana provincia deputatus fiierat, &ut episeo- pus Sarsat anno 1715. PRIORES ECCL. SARLAT. A SEDIS EPISCOPALIS ERECTIONE, I.T TElias de Rotis ab an. 13 17. ad 13 19. X J. II. Raimundus de Loyracoerat prior S. Mariæ Sarsat. an. 13 o 6. prior major seudaustralis ab an. 1315. usque ad 1334. III. Arnaldus Requi prior & vicarius generatis Austentii episcopi an. 13 62. regi Anglorum fide- litatis sacramentum præstitit pro Austentio episcopo, cujus erat procurator iu hac parte. Idem Ar- naldus orationem habuit in concilio provinciali Petragorids celebrato ab Helia Burdigal. archiep. 136$- IV. GuilIeImus I. de Lobestom major prior & vicarius generalis Galhardi de Palayrac, & officiar Iis 1397. ♦/. de a— V. GuilleImus II. de Gristolio * baccalaureus gri/oUo. iu decretis 1450. VI. Hugo de NoailIes major prior an. 1485 « die 7. Septembris, hora sexta de mane, sede epi- scopali vacante per obitum Bertrandi de Roffin- t haco, cum toto capitulo elegit in vicarios genera- * les, fratres Bemardum Bleynie subpriorem, Jo- hannem de Sedieres operarium » & Guillelmum de Plano-monte cantorem. VII. N. de Massault ditiusde Clarens, prior an. 1516. electus est vicarius generalis capituli, una cum Pontio de Salignac, sede vacante, 6. Aprilis 1 528. VIII. Bertrandus de Salignac an. 1545. uIti- mus prior & primus decanus post transitum mo- nachorum Sarsat. ad statum secularem, annuente summo pontifice Pio IV. bulla data 1559. quam videsis inter instrumenta. DECANI SARLATENSES. ANtequam SarIatense capituium in statum tranliret secularem præclpua istius dignitas erat prioratus : at cucullis in almutias immutatis, ] prioribus successere decani, huncque gradum huc usque sorsid sunt. 1. Bertrandus de SaIignac-Fenelon ex ultimo priore primus decanus, restitutioni proventuum decanatus non mediocriter insudavit. E vivis sub- latus priusquam beneficium cuiquam transcripsisi set, ipsi succestorem, jure regaliorum designavit Franc. rex : quemnam vero nescio ; vulgo Bertrando de Salignac substituitur Johannes de Jayac, verum alios reperio hic, ut videtur, inferendos. IL In veteri necrol. ecdesiæ Sarsatensis Rai- mundus Barriera decanus nuncupatur, his ver- bis : VI. idus Martii obitus D. Raimundi Barrient decani. III. Petrus de Beynac ex ilIustri familia, de- canus 1 569. 22. Julii, reperitur & in Sarlat* > monumentis. IV. Johannes de Jayac de Carbonieres, cardi- nali de Bourbon ab eleemolynis, vir nobilis, fa- cie insignis, ingenio polIens, a Rege designatus decanatum obtinuit. Ludovico de Salignac Sariat » episcopo vicarius generalis datus est a Burdigalensi concilio an. 1624. In sua dioecesi ad provincialem cleri cœtum BurdegaIensem, atque ab isto ad ge- neralia comitia Parisiis coacti 2. ordinis prælatus electus est. Decanatum nepoti transcrlpsit. V. Ludovicus de Jayac de Carbonnieres, vif adeo blandus & humanus, ut omnium in se amo- rem concitant, hac dignitate diutissiine potitus » tandem sub vitæ finem succestorem designavit eum qui sequitur* Eceee iij i^z ECCLESIA i VI. Ludovicus II. de Jayacde Carbonnieres,. præcedentis nepos & lustruli adoptione fuius, qui paucis antc obitum diebus sua omnia patribus e congregatione S. Laxari seminarii rectoribus lega- vit. Post ipsius mortem, cum suocestbrem non dcsignaflet, a Rege decanatum accepit diplomate Vcrsalliis 3. Jun. 1702. dato VII. Franciscus Cumont de sa Dieudye, ecclesiæ Sarlat. cantor, theologiæ doctor, & in jure li- SARLATENSIS. A centiatus. Diu fuerat Besuensis abbatiæ vicarius ge- ncralis, pIurimamque navaverat operam iu ejus reditibus recuperandis, iis præripue quibus in Burgundiæ comitatu potiebatur, quæque continuis bellis vix non perierant. Officiatis ac vicarii generalis in diœcesi Sarlatensi munia ter obiit. Tandem grandaevus effectus se se negotiis omnibus exuit, ut suam saIutem curaret. SECULARES SARLATENSIS ECCLESIÆ PRÆPOSITI. I. TOHANNES I. DE VASSAL, exillustri& J perantiqua familia de la Tourette, primus j ecdesiæ Sarlat. post secularisatlonem præpositus J 5. Jan. 1580. Ex diversis instrumentis diseimus ilium in extricandis & augendis dignitatis suæ proventibus non modiocrem operam posuisse. II. Johannes II. deSalignac-Fenelon 2 3. Nov. 1613. Ui. Arnaldus de sa Crompe 28. Febr. 163 o. Exinde cantor ecclesiæ S. Andreæ Burdigalensis. IV. Franciscos de Vins 20. Febr. 1645. plus quam 3 o. annis hanc dignitatem obtinuit, ac tandem transeripsit domino de Ia Forliedu Manegre nepoti circa annum 1680. Novo præposito su- perstes antiquus, obiit an. 1682. aut 1683. j V. N. de sa Forlie præpositus. VI. Gabriel de sa Cropte ex antiqua & nobili gente de sa Cropte de Lanquais, generalis Fran- cisci de Salignac vicarius defuncto D. dela Forlie præpositus designatur ab episcopo anno 1682. Domum suæ dignitati annexam omnino repara- vit, omnia ad eam pertinentia instrumenta collegit. Postea Cameracensem præsuiem Frandscom de Salignac convenit, a quo vicarius generalis desig* natus est ac Bruxensis archidiaconus. Circa annum 1695. præposituram transeripsit sequenti. VII. Johannes 1IL de Vassal, transcribente Ga- brieIe delaCropte, Sarfat.decanus ab an. 1695. SARLATENSIS DIŒCESIS ABBATIÆ. ABbatiæ dioecesis Sariatensis quatuor duntaxat numerantur : Terracinum, Terrassen, ord. S. Benedicti. ( Fons-GaufFetu, Ront-Caoster, otd. S. Ben. semiu. S. Amandus de Coli, S. Amand, ord. S. Aug. Caduinum, Cadouin, ord. Cisterciensis. Tetraffin, ABBATIA S. SORI TERRACINENSIS. TERRACINENSE monasterium ord. S.Be- nedicti in finibus diœcesis Petroc. olim conditum, quatuor leucis a Sarlatensi civitate, versus Septentrionem, distans, iuitium S. Soro debet. pag. Hic, referente ejus vita a Labbeo tom. 2. bibliot. ^Vide An— publicata, cum Guntramnum regem ab elephan- nal. lranc. tiaco morbo divinitus liberasset, ejus precibus vic- omn’a a<i xenodochium seu cænobium cons- <°7* truendum necessaria accepit. Sed fabulosa est hæc narratio ; nam Gunthramnum elephantiaco morbo aliquando laborasse nullibi legitur. Rem aliter re- fert noster D. Estiennot, conditum scilicet a S. Soro coenobium, opem ferentibus Gocundo Le- movicarum principe, Pelagia conjuge, & Aredio filio, ut referunt inquit, ipsius S. Sori acta, Gof- fridus Vosiensis, & Bernardus Guidoni$, in chro- nicis. Ut ut est, Destructum fuit in bellis ducum Aquitaniæ, & Danonun iucursibuS hoc monasterium, sed posteaseculo X. ineunte, aut IX. defmcnte, restau- ratur a comitibus, ut tradunt, Pctrogoriœnsibus, ac anno M. c. 1. ab Ademaro de S. Ribcrio abbate, monasterio S. Martialis subjicitur, ac deincepS paret, ut refert MS. codex S. MartialiS. Vide supra coI. 5 <9. in Ademaro S. Martialis abbate. Pauci admodum suppetunt abbates, quos hic subjiciemus. * ABBATUM catalogus, I. Q SoRUS Arvemus patria, genere nobilis, O* pietate ab infantia celebris ; cum adolevisset, una cum S. Amando, & S. Cypriano monasti- cam diseiplinam apud Genoliacum in diœcesi Pe- tragoricensi sub abbate SavaIo prosesses est ; ac tandem anachoreticam vitam amplexus est prope Terracinam. Successii temporis properantibus ad ejus antrum populis, difcipulos habuit, coenobium construxit, & basilicam Deo, sub S. Juliani nomine, dedicavit. Ab eo die quo eremiticam vitam duxerat annis pene XL. vixit. Mortuus vide- tur circa annum 580. sepultus in eeclesia quam dudum ædisicaverat, quæ lapsu temporis, mu- tato nomine, S. Sori dicta est. II. Aredium Attanensem abbatem S. Soro in Terracinensis cænobii regimine successerem tri- buit noster D. Claud. Estiennot. Amicitia cum eo longe antea conjunctus fuerat, sic enim legimus iu vetusto codice vitæ ejus a Labbeo editæ : B. Soro magis ac magis virtutibus clarescente, audiens /7 ;. B. Aredius… quod B. Sorus monasterio constructo cum finis Deo omnipotenti vacaret, verbis confiolato~ riis epistolam perstringens S. Soro direxit, atqut in adjutorium ædificii ostium ei opere cornificio aptatum misit, pullos… columbarum… & corniculut tranfirnisit… quæ B. Sorus eum gaudio excipit. III. S. Astedius B. Aredii nepos, S. Sori abbas nominatur in Vosio. IV. Ademarus 1001. t^34 ECCLESIA S V. Ademarus de S. Riberio abbas Terracinæ i memoratur an. 11 o I. in S. Martialis chartario. De eo superius. Recensetur & an. 1114. in elec- tione Bernardi abbatis S. Martialis, ubi pro abbate S. Flori, legendum S. Sori. VI. Raimundus abbas Terracinenfis assensu to- tius sui capituli, & pro utilitate sui monasterii, quod tunc temporis ære gravabatur alieno, fratribus Dalonis vendit tres mansos & duas borda- rias, in præsentia Raimundi Turenensis vicecomi- tis anno Domini 1178. regnante Ludovico rege Francorum pacifico. VII. Geraldus abbas Terracinenfis testis meino— j ratur in donatione Archambaldi de Valle, facta monasterio Dalonensi an. 1186. Reperitur adhuc anno 1188. in altera Dalonensis monasterii charta, & in alia pro cœnobio Vosiensi, regnante Philippo rege. VIII. Elias dd Ceirac ex monacho Solemnia- censi eligitur abbas S. Sori de Terrastbn in Pe- trocoriis. Sed quo tempore vixerit ignoratur. IX. G. abbas an. 13 o 6. ex chartul. episc. Parisi fol. 62. X. Petrus e monacho Silvæ-majoris abbas S. Sori efficitur an. 2. Innocentii papæ VI. hoc est 1354. aut 53. XI. Hugo de Brosse præerat annis 1439. ( 1440. & 1445. XII. N. de Rofiniaco basilicam & alia aedificia, aut a novo erexit, aut restauravit. XIII. Robertus de Pompadour abbas Terrassen. Da Fourvy jam obierat I 5 o 2. Erat simuldecanus Engolism. Jel’2— XIV. Eustachius des Hayes filius Robertides tilUnt. Hayes dicti d’Espinay, & Christinæ de Sains, qui conjugium inierunt an. 1510. suit abbas Terracin. subquo, ut videtur, an. 1 5 64. monasterium viginti tres monachos alebat, quod quidem eodem seculo ante vel post hunc annum a segregibus destructum, in manus laicorum devenit, maxime dominorum de RiUac de Monmege, qui sub variis custodibus, ] inter quos Antonius le Sage, an. 1614. reditus sibi vindicarunt. XV. Johannes de RiUac de Monmege abbas Font— erat commendatarius an. 1676. Caufier’ Fon«, FONS-GAUFERII. Gaufre. a Bbatia beatæ Mariæ, seu S. Geraldi Fontis- -Zl_ Gauferii ord. S. Bened. feminarum, Auri- liacensi S. Geraldi etiamnum subjacens, fundata dicitur ab Enbolena, de assensu filiorum ejus, Ge- raldi episcopi Cadurc. & Pontii de Gordone an. 1095. Sita est in valle ad radices montis, cui in- sidet urbecula de Belvez, quam habet in profpec- tu. Nomen accepit, ut credunt, a limpidissimo& & profundissimo fonte qui scaturit intra parthe- nonis septa, indeque exsiliens moletrinam agit, & conversus in rivulum nomine la Nau^e cui impo- nuntur quædam trapeta chartaria, semi-leuca peracta Dordoniæ aquis commiscetur propeCioracum. ELENCHUS ABBATISSARUM. ^•TJONTIA de SageIac an. 1311. Sabb. ante Palmas, tempore Dragoneti abb. S. Geraldi Aureliae. Sagestacum vcro vicus est juxta urbe- ARLATENSIS. 1537 1 culam Fontis-Gauferii, cujus parochia dicata S. Victori, pertinet ad præsentationem abbatistæ, & intra hujus fines sita est abbatia. II. Agdemunda de Pestilhac 23. Jan. 1318. III. Helena de Castro-novo, Castelnau de Mi- rande confirmatur ab Archembaldo episcopo $. Flori administratore abbatiæ Auriliac. an. 13 19. IV. Macnade Alaco 1352. 57. & 63. V. Bertranda de Sediaco 22. Sept. 1411. indict. v. VI. Philippa de Lobbartesio, Loubartei *, * Luberte® e nobili hujulcenominis gente 145 i.& 1467. &Loberwt j Ejus meminit necrol. Bonæ-saniæ XIV. cal. Junii, sanctimonialem enim induerat iu Bonæ-saniæ parthenone. VII. Agnes de Lobbartesio 1471. & 1485. VIII. Antonia de Touchebeuf, <7/. deTocha- beus.ex moniali du Bugue eligitur abbatissa Fontis- Gauferii, prælidente in capitulo Margaritade Castra priorissa claustraIi, die 7. Julii 1488. post obi- tum scilicet Agnetis de Loubartei. Huic Petrus abbas S. Michaelis de Cuxano, decanus Soliacen- sis & vicarius generalis D. Johannis dArmagnac epilc. & comitis Castrensis, abbatis commenda- tarii Auriliac. permisit a quocumque vellet bene- dictionem accipere, 2 6. Julii ejusdem anni ; unde & ab Andrea d Espinay archiep. Burdegal. benedicitur 5. Aug. eodem anno 1488. Paciscitur an. 1 5 04. die 18. Febr. cum Johannede Fuxo Burdegal. archiep. IX. Johanna de Falgaseu de FaIgario, alumna Fontis-Gauferii, tum priorissa de Auriaco prope Pardalhac in diœcesi Aginnensi, electa est in ab- batissain per obitum Antoniæ de Touche-beuf, vel de Toucha-biou, uti legitur in instrumento hu- jus electionis, & confirmata ab Antonio de Car- daillac abbate Auriliacensi, agente tunc iu mo- nasterio Bcliæ-perticæ ord. Cisterc. diœcesis Mon- tis-albani die 3. Jan. 1505. D X. Catharina I. de Falga per amitæ cessionem annum agens vigesimum tertium abbatiam conse- cuta est, bulla data Romæ apud S. Petrum xvi. cal. Apr. anno lnc. M. d. xxx. Clementis papæ VII. anno octavo. Recensetur adhuc in chartis annorum 1 540. & 1 566. XI. Isabella I. de Fages parthenonis aIumna, defunctæ Catharinæ sufficitur anno ætatis suæ 3 5. profcssionis r 5. cujus electio comprobatur a Guidone de Nozieris eleemosynario, & Antonio de Pozzols sacrista in jure baccalaureis, canonicis & vicariis generalibus Aurcliacensis capituli, sede va- E cante, die 19. Aug. 1573— Admissa est in possessionem 8. Septemb. ejuld. anni per nobilem D. Gastonem de Verdon sedis apostolicæ protonota- rium, priorem Nostræ-Dominæ de Belvez. Oc- currit etiam Isabella de Fages in charta anni 1581. XII. Judithde Fages 1598.1 604. & 1607. XIII. Florentia d’lrlanvel d’Irlane 1609. XIV. Isabellis II. de Cugnac 1619. XV. Isabellis III. de Giversac, quam nonnulli confundunt cum Ilabelli de Cugnac, cessit in gratiam sequentis, die 14. Decemb. 1621. XVI. Catharina II. de Pichari filia Johannis dom. de Carnac, fit abbatissa bulla pontificia Romæ <n6 ECCLESIA S data apud S. Petrum idibus Apr. an. 1622. Re— j peritur etiam annis 1623. 25.&2 6. XVII. Maria Gasparda du Mesiiil Simon de Beaujeu, annuente Rege 2 6 Julii 1 667. & fummo pontifice Clem. IX. xvii. cal. Oct. ejusilem anni pontificatus anno 1. permutavit cum sequenti. XVIII. Magdalena de Goiil professa B. Mariæ de Roseto diœc. Scnon. sub Magd. Desehamps- Morel abbatissa die 26. Aug. 1631. tum ejus dem facta coadjutrix bulla Urbani VIII. data Ro- mæ apud S. Petrum an. Inc. Dom. m. dc. xli. v. id. Martii pontificatus an. XIX. demum trans- fertur ad abbatiam Fontis-Gauferii anno 1667. pontificatus CIcmentis IX. anno 1. in qua obiit 9. Octob. 1706. XIX. Ludovica Guyonnet de Vertron, cum esset alumna Fontis-Gauferii, 21. Nov. 1669. secuta est Mariam Gaspardam migrantem ad abbatiam de Roseto seu de Ville-chaflon ; cujus beneficio prioratum titujarem S. Catharinæ de Cloix & S. VaI de Champellenie, a dicta pendentem abbatia, obtinuit. Deinde abbatissa rontis-Gauserii designata die 24. Dec. 1706. bulla CIementis papæ XI. data apud S. Petrum ahno seq. VI. idus Junii, pontificatus an. 7. confirmatur ; ac denique abbatiæ possessionem adepta cst 3. Sept. 1708. s. Amind S. AMANDUS DE COLI, de Coli. HÆc abbatia ord. S. Augustini sita est prope Terracinum ad ripam fere fluviorum Vezeræ & Curreziæ. S. Amandi nomen habet ab auctore Crtg suo & patrono, cujus festum agitur vn. cal. Julii, Turon. Ie SS. Sori & Cypriani socio. Cognomen vero de Consxap. Coli sortita est a vicino castro, quod pertinet ad ** « . abbatem, vel a stuviolo de Coli qui ibi origine sumta vallem irrjgat in qua positum est monasterium. Et hoc quidem munitissimum est, præcel-j sis ac densis moenibus turribusque cinctum ; sed omnia loca regularia ab Anglis, ut creditur, destructa fuere, solaque superest ecclesia egregii ope- ris, ubi quatuor canonici Regulares divinum officium persolvunt. E paucis autem chartis quas do- minus abbas in domo abbatiaii de Coli adservat, hos eruimus abbates. SERIES ABBATUM. I. yVT Abbas S. Amandi reperitur in charta ec- W • clesiæ Sarlatensis, tempore Honorii papæ II. Ejus epitaphium vel alterius Guillelmi, xn. seculi vel circiter characteribus inscolptum lapidi I legere est iu eeclesia abbatiaii ad aram parochialem a latere Evangelii ; ►J* Diseat qui nefcit ubi nobilis hic requiescit Qui Rachel & Lia, qui Martha suit atque Maria, Rsalmos cantate, fratres, Christumque rogate Salvet ut abbatem W. per pietatem. II. Helias I. de Teno abbas S. Amandi testis est in donatione Petri de Riberia filii Bonafos de Pompedors facta monasterio Dalonensi. Actum in capitulo Dalonis in manu domni Geraldi abbatis ARLATENSIS. 1 y 3*7 L anno Incarn. m. C. lxxXV. ex chartul. Dalon. III. Helias II, de Marsilhaco 1358. IV. Raimundus de Capouille rector Brenaci, officialis & vicarius gener. Johannis de Reveillon Sarlatensis episc. erat abbas S. Amandi an. 1 370. V. Helias III. Girmundi oriundus e Villa-bo- vis Petragoric. dioecesis, iniit possessionem abbatiæ anno 1398. tempore Benedicti papæ XIII. Huic abbati reddunt hominium Guillelmus de Ferreriis dominus de h Brunia, Catharina de Dio- sido de Salanhaco, Esquina de Bdhomme, Ber- nardus de Plano-monte & alii nobiles, ut patet ex terrario, quodipsemet abbas propria manuseripsit g & perfecit an. 1419. Hujus tempore atra lues grassabatur in territorio Petragor. an. 1412. ut idem notat in præfato libro, in quo & recensentur plures eeclesiæ subjacentes abbatiæS. Amandi, quarum abbas etiamnum est patronus. VI. Bemardus Bonaldi annis 14 47. & 1463. nominatur vicarius generalis Petri Bonaldi epiic. Sarlatensis. VII. Helias IV. Bonaldi reperitur in pIuribus chartis eeclesiæ Sarlat. & S. Amandi ab an. 1477. ad 1497. Nobilis Johan. de Ferrieres de la Brunia domiceIlus de Salva-beufin parochia de Albario, amotis ense &zona, capite diseooperto, flexo genu ’& manibus complexis fecit homagiumapium & no- bile ante majus altare S. Amandi reverendo Heliæ Bonaldi abbati, more majorum, die 19. Aprilis 1479. Interfuit Helias die 21. Maii solemni pompæ iugrestus Pontii de Salignac episcopi Sar- latensis in urbem episcopalem, &in ejusilem epi- scopi exsequiis missam solemnem celebravit 14. Octob. 1492. VIII. GuilleImus Bonaldi 1 504. IX. Bertrandus Chatte 1 5 14. die 4. Aprilis, ex chartis authenticis in biblioth. regia asservatis. X. Amanevus dAlbret cardinalis, Johannis ) regis Navarræ frater, præpositus generalis ordinis S. Rufi, de quo plura in tomo 1. novæ GalL Chr. col. 1209. Obiit an. 1520. XI. Amaldus Fabri junior, abbas S. Amandi diœc. Sarsat. electus & confirmatus, abdicat se abbatiaii præfectura in gratiam AIani de Ferrieres præpositi de Pannato, prioris de Bello-fonte & sedis apost. protonotarii, retenta pensione annua 250. librarum Turon. an. 1 5 24. die 9. Jan. ex charta authentica regiæ biblioth. XII. AIanus I. de Ferrieres protonotarius apof tolicus 1 526. & 1531. XIII. AIanus II. de Ferrieres junior 1554.
- XIV. Ademarus de Ferrieres perpetuus commendatarius S. Amandi ord. S. Aug. diœc. Sariat, die 1 o. Aug. anni 1 572. dat procuratori potesta- tem deponendi abbatiasem dignitatem iu manibus domini papæ sub beneplacito Caroli regis in gra- tiam Johannis Arcanon presbyteri Petragorice/F sis ; qui tamen eam minime obtinuit, nam XV. Ægidius de Noailles episeopus Aquensis designatus, eam diu obtinuit, in qua anno 1 5 64. erant prior, cantor, sacrista, operarius & viginti canonici Regulares. Memoratur anno 1594. in charta authentica bibliothecae regiæ, ubi dicitur episc. Aquensis, abbas S. Amandi in Petrocoriis, & Infulae 1538 ECCLESIA & Insulæ in diœcesi Burdigal. Videtur autem quod nunquam episcopalem unctionem accepe- rit, cx ipsis verbis ejus testamenti ; quæ hic referre juvat
- Nous Cilles de Noailles nomme par le seu Roy, & corifirme par Sa Majeste a present regnant, a Fevesche dAcqi, abbe de S, Amand & de nste, prieur de la Reole, arcluprestre de Cig- nac, conseiller du Rcy en ses conseils dEstut & prive, honore deplustrurs ambasseades & legations par les feux Rois, &c. Hoc testainentum adser- vatum in castro de Coli, condidit Ægidius in urbe Burdigala die 26. Aug. 1 597. ibidemque obiit sub finem ejusilem mensis ejuldeinque anni, ut constat ex procestu verbali ad calcem testamenti ■ subjecto ; quare emendari debet quod scripsimus in Aquensibus episcopiS Sammarthanos fratreS, & alios secuti, eum scilicet mortuum esse an. 1600. XVI. Carolus I. dEsears episcopus & dux Lingonensis obiit an. 1614. XVII. Carolus II. dc Ferrieres de Sauvc-bœus superioris nepos, abbas item Bezucnfis, cessit prioratum B. Mariæ de Challart ord. S. August. Carolo fratri suo 1625. XV11I. Johannes de Ferrieres de Sauve-bœuf. G* de la XIX. Henricus * de Longueval filius Leonardi & Margaritae de Grenier, vicecomitatus Ture- nensis, nominatur abbas sancti Amandi die 1 5. 1 Aug. 1706. CaJoiiin. C A D U I N U M. CAdUINUM ord. Cisterc. filia Pontiniaci sua primordia debet episcopo Petragoricensi & capitulo S. Frontonis, qui an. 1 1 14. territo- rium in burgo Caduini concesserunt, pro cons- truendo conventu monialium regulæ Fontebraldensis ; sed Geraldus de Salis anno seq. a Roberto de ArbrusseHo & Petroniila de Chemille prima Fontebrakii abbatissa, locum præfatum dono ha—. buit, qui tandem an. 1116. Henrici monachiJ Pontiniacensis illuc ab Hugone suo abbate missi regimini se locumque tradidit. Ibi religiose asservatur in arca ferrea pendente e camera sanctuarii, tribufque catenis ferreiS alligata, sacrum Christi su- dariuma quodam sacerdote Petragoricensi illuc ex Oriente allatum, de quo venerabiliS Bcda lib. 3. de locis sanctis, quod hodie fulget miraculis & a fidelibus undique confluentibus ibi mira devotione colitur. Porro sacrum illud sudarium suis approbant diplomatibus in archivo Caduini asser- vatis summi pontifices Clemens III. Innocentius VIII. Bonifacius VII. Julius II. Gregorius XI. Alexander IV. Clemens VII. &c. Ludov. XI. rex Franc. an. 1482. fundavit mistam quotidianam in ecclesia Caduinensi ; dicitur & S. Ludovicus visitasse S. Sudarium apud Caduinum an. 1269. Certe legimus autographa A. Anglorum reginæ, &Richardi filii regis Anglorum, ducis Aquitaniæ, comitis Pictavensis, & Alphonsi regis Arrago- niæ, sed absque nota temporis, in favorem mona- sterii Caduinensis ubi asservatur S. Christr suda- rium. Historiam S. Sudarii scripsit anonymus Caduinensis, & prostat Tutellæ edita a Johanne Dalvy 1682. Monstratur & calix aureus in cujus Tornus II. SARLATENSIS. 1539 A pede hæc leguntur : Calix civitatis Condomii oblatus sancto Sudario, ut habitantes iu ea præserven- turpestr. Hæc sufficiant de monasterii dignitate ; nunc juvat abbates recensere. Abbatum Index. I.T TElias I. a B. Geraldo de Salis primus JL JL abbas, designatus legitur iu charta AmcIii episc. Tolosani anno 11 27. II. Geraldus reperitur abbas in charta Amaldi Geraldi Burdegal. archiep. pro Faezia, unde liquet hunc archlpræsulem salieni annum 1 127. atti- gisie. Anno 1135.3 Bosone comite de Grancho B jus obtinuit acquirendi quidquid posset in consu- latu Petragoricensi. Idem anno 1137. inlynodo Burdegal. locum impetravit a Petro vicecomite Castellionis, ad construendum monasterium in so- restade Faezia. III. Willelmus I. cui Raimundus episc. Aga- thensis an. 1139* permisit ut cænobium ædisica- ret in honorem B. M. in loco Vallis magnæ. IV. Ramnulfus cujus tempore, anno sciIicet 1154. ind. 111. epacta xv. v. nonas Octob. die Dominica consecratur ecclesia a tribus episcopis R*. Petragoric. Helia Aginn. Hug. Engolism. in * R*]- honore D. nostri Jesu Christi, ejusque sanctæ ge— inundo, nitricis semper virginis Mariæ, & omnium SS. Ramnulsohujusecdesiæ abbateexistente, Anasta- sio IV. in apostolica sede, in Bituricensi P*. in Bur— * Petro, digal. G*. residente, L. Jerosolymitano silio Lu— « Gaufrido. dovici filii Philippi in Francia regnante *, &c. „ Ludov. Ramnulfus anno seq. 1155. Guidoni abbati Bo— VII. narum-Vallium monasterium Vallis-magnæ ordi- nandum commifit, ex quibus discimus primum abbatem Bonarum-ValIium priori littera sui no- minis G. designatum fuisse Guidonem. V. Petrus I. 1179. sub cujus regimine Gri- moaldus de Limolio Caduinum venit, seculo ab- renuntiandi causa, & dedit peciam terræ boariae luæ, quæ vocatur campus Limolii, in manu Petri abbatis. VI. Aimericus cui Henricus de Gontaut pIura concessit in nemore Caduinensi, an. 1190. testis legitur in charta Ricardi Angl. regis pro Silva- majore. Itein memoratur 1 19 1. & 1200. Præ- erat jam anno 1189. quo AdemaruS de Bainac in manu ejus donavit quidquid juris vel dominii habere poterat in nemore Caduinensi, indict. VII- concurrente VI. epacta 1. vm. cal. Martii, Luna 111. Clemente papa S. R. E. præsidcnte, Philippo rege Franc. imperante, Ricardo silio regis Angliæ ducatum Aquitaniæ tenente, qui eodem almo in regno patris sui successit, & ducatum Normanniæ obtinuit, Henrico patre suo viam univcrsie carnis ingreslo, HeliaTalairandi Petragoricenfi consule, in metropolitica Burdigalensi Helia relidente, A- demaro Petragorico præsule, anno a fundatione ecdesiæ Caduini septuagesimo primo, a dedicatio- ne ejusdem ecclesiæ trigesimo quinto. Cum vero inter abbates Pontiniacensem & Caduinensem vetus querela intercederet, Helias archiep. Burdeg. & Ademarus Petragoricensis episc. ex delegatione summi pontisicis, prece Arnaldi abbatis & venerabilis capituli generalis Cisterc. & assensu utri- Fffsf ie+o ECCLESIA S usque partis, abbatum scilicet Pontiniac. & Ca— j duinenfis, illam composuerunt, decernentes quod domus Caduinensis filia esset Pontiniacensis, tali tamen pacto quod ecdesia Caduinensis universas filias suas pacifice & libere possideret Sunt autem hæ filiæ : abbatia Gondonii sita in diœcesi Agen- nensi, abbatia Fontis Guillelmi in diœcesi Vasa- tensi, abbatia Faisiæ in BurdegaI. abbatia Bonæ- valIis in Pictav. abbatia S. Marcellini Caturcensis, abbatia Ardorelli in Albigensi, & abbatia Claria- næin diœcesi Elnensi, in lingua Occitana. Insu- per statuerunt quod abbas Pontiniacensis tenetur ] fecere pcr se & personaliter visitationem iu domo Caduinensi. Acta sunt hæc in capitulo Caduiuen- si, Aimerico abbate & conventu ca approbanti- bus, & G. Pontiniacensi pro se & domo Ponti- niacenii, Iv. nonas Maii feria vi. anno M. cc. i. His autem solemniter gestis interfuerunt P. de Laubesc abbas de Silva-majori, R. de Siurac abbas de Sarlato, &c. De hoc abbate agit Innocentius papa III. in epistolis 146. & 147. libri 1. pag. 79. & 80. ac epistola 154. lib. 2. pag. 441. ad ipsum scripta elt Ex his autem discimus hunc ab- batempro reformatione sui monasterii sollicitum, ( multa pastum esse a suis monachis proprium habere pertinaciter volentibus, aiiisque vitiis laborantibus ; qua de causa sedem apostolicam appellare & Pepam adire coactus fuerat. VII. Constantinus an. 1207. mansum dc Ia Barda dono accepit a Martino Algais domino de Bigaroca & de Bicon, & ipsius conjuge filia nobilis viri Henrici de Gontaut. Eidem abbati Folio de Clarens canonicus S. Frontonis, Armandus & Leo de Clarens fratres, Willelmus Seguini de Clarens miles, &c. plura concedunt an. 12 o 8. Iterius de PestiIlac etiam munificum ei se præbuit, an. 1208. & ab co habitum reIigionis suseepit. £ Item anno 1215. Petrus Joglars, selpsum, cum domo sua & omnibus terris in capitulo Caduini in manu Constantini abbatis tradidit. Vivebat ad- huc Constantinus an. 1223. imo fortasse 1226. Sio nimirum C. abbas reperitur in chartulario alonis. VIII. Stephanus I. 1247. IX. Helias II. 1257. X. Guillelmus II. Bemardi 12 64. 65. 71.
? uo anno 12. Julii transegit cum Guillelmo de ayole priore S. Aviti senioris. Præerat etiam an. 1285. XI. Raimundus ab an. 12 8 5. ad 1292. Pepigit an. 1289.12. Aug. cum Helia Fabri priore. S. Aviti senioris. XII. Galterius (TEstissac Caduinensis monachus abbatiam regebat an. 1299. XIII. GuilleImus III. Roberti 1300. XIV. Petrus II. de Bayonne 1305. XV. PetrusIII. de Conchis 1320. XVI. Petrus IV. de la Cropte e nobili familia de Lanquais, 1332. XVII. Hugo 1337.48. & 59. Is est fortasse Hugo Tuebuef ia commemoratus in necrol. ecd. Æducnsis : v. cal. Decemb. obiit Nugo Tuebuef felicis memoriis canonicus Eduensis & Mas Cuiduni. ARLATENSIS. 1541 L XV111. Geraldus de Bonafon 1388. XIX. Bertrandusde Molinis 1392. & 1399. Hic tempore belli Aquitanici & schisinatis veritus ne S. Sudarium asuo monafferio auferretur, ciau- sum illud Tolosam transtulit, & de consensu capituli S. Stephani apud ecdesiam de Tauro reposuit, juxta quam cum monachis suis habitavit pretiosi pignoris invigiIaturus custodiæ. Nec tamen postea facile recuperavit. Vix enim post multas legatio- nesadRom. pontificem & ad Regem, multasque querelas ex parte monachorum Caduinenlium, ju- 1 bente Ludovico XI. redditum est sacrum depolitum ; ex tabul. Sarlatensis eccI. XX. Fortius Fabri 1404. XXI. Jacobus I. de Lanis 1414. cessit anno 143 r. XXII. Johannes I. Boscherii, al. Boherii, Pc- trum Libaudi electum in abbatem Ardorelli con- fumavit anno 1450. XXIII. Jacobus II. de Lanis idem fortasse qui supra, de quo narratur quod propter senectutis incommoda, iu manu legati apostolici retenta sibi pensione abdicarit ; qui legatus Petrum dc Gra- 2 no, rneIius de Gain, abbatem monasterii de Bullio instituit abbatem Caduini ; tumque hanc cessio- nem & institutionem ratam habuit capitulum ge- neraIe ord. Cisterc. an. 145 6. die 14. Sept. XXIV. Petrus V. de Gaiu 1455* Resignav, t nepoti cognomini, cujus erat vicarius generalis 1 o. Novemb. 147 5. & 10. Febr. 147 6. sepul- crum ejus elevatum cernitur in collaterali parte Evangelii, cum hoc epitaphio : Hic jacet frater Retrus de Gain fenior abbas hujus monasterii, in cujus tempore recuperatum suit sanctissimum Sudarium videlicet die x. mensis Junii an. Dom. rq.63. de manibus reverendi in Christo patris Dom. Retri y de Combornio Ebrcncenfis episcopi administratoris Obasinæ. Anima ejus requieseat in pace. Ad hæc vcro circiter tempora videtur referendum hoc in- strumenti Caduinensis fragmentum
Et quoniam domus Caduinensis in medio pravæ na- tionis estposeta, & propter terræsterilitatem & pra- vorum hominum afficluitatem tam in operibus suis quam in aliis necefficatibus a Christi fidelibus sub- fidia petere consuevit, indulgemus pie & falubriter fratribus dictæ domus ut eifdem petere liceat elee- mofrnas pro necefficatibus & inopiis fibi instantibus relevandis, &c. XXV. Petrus VI. de Gain patruo cedente regi- menobtinuit 1471. 1473.75. & 76. » XXVI. Johannes II. * Bonneau prosesses Ca— * « /.Petrus. J duiui, electus est abbas 8. Jan. 1 504. Reperitur & anno 1 506. XXVII. GaudefridustfEstissac episc. Mallea- censis, primus abbas commendat. 1516. abbas etiam Cellæ Pictaviensis 1 5 20. XXVIII. Henricus I. d’£scoubloau, postea episcopus Malleacensis. XXIX. Odetus de Bretagne i 544. & 1547. XXX. Alanus de Bretagne 1556. XXXI. GuilleImus IV. Farfal abbas Cadoeni j 5 57. ex charta Obasinæ. XXXII. Jacobus 111. Sa 1558. XXXIII. Stephanus II. deGontauIt 1 566. XXXIV. Petrus VII. Martin personatus abbas 1 &, ut aiunt, confidentiarius 1578. Obiit 1590. post cujus decestum vacavit abbatia 12. annis. XXXV. Hieronymus Philippe eodem modo & titulo abbas, uti tres qui sequuntur, 1603. XXXVI. Gabriel Martel 1604. XXXVII. Claudius Ramade 1606. & 9. Febr. 1612. XXXVIII. Petrus VIII. Noaillis 1612. Sub Iiis quinque ultimis domus de Badafol abbatiæ bona usurpabat. XXXIX. Henricus II. de Bethune episc. Malleacensis 1621. & postea Burdigal. archiep. ab—. batiam tanquam beneficium caducum consequitur 163 o. quam deinde permutavit. AL. Jacobus IV. des Aigues decanus Burdigal. 1642. * niam vo— XLI. Josephus * de Secondat de Montesquieu ’th^lte*’bullas aecepit an. Dom. Incarn. 1652. calend. AtMap. Octob. pontificatus domini papæ anno octavo. loræGast. Possessionem vero adeptus est XI. Julii 1654. chr. pag. Permutavit cum sequenti. **
a a. XLII. Ludovicus ifArodes vir pius & doctus, ^RLATENSIS. 1543 L abbas regularis Fontis-GuiIIeImi, & vicarius generalis ordin. Cisterc. ex pcrmutatione Caduinum possidet 1660. Obiit Burdigalæ 2. Apr. 1666. sepultus in parochia S. Petri, postquam multis pro suo monasterio, quod reformavit, laboribus perfunctus estr XLIII. Petrus IX. Mary professes Cistercii, prior abbatiæ de Barbello, & visitator monasterio- rum strictioris observantiæ, a Rege nominatus est 16. Apr. 1666. Ecdesiam & monastcrium egre^- gie reparavit, unde sui magnum reliquit deside- rium anno 169 6. quo univeriæ camis viam in- , gressus est 5. Martii. XLIV. Thomas de Lord de Serignan abbas commend. 24. Apr. 169 6. Hoc iu catalogo locum non dedimus cuidam abbati e gente de Salignac apud Petragoricenses nobilissima, quem præfuisse indicant ejus stem- mata gentilitia spectabilia in ea parte daustri ubi fiebat sacra lectio ante CompIetorium ; at nullibi nomen hujus abbatis reperimus, aut quo tempore vixerit detegere potuimus.