 Caput IX |
Caput XI  |
caput x.
Cum potentioribus Italiae Regulis, maxime cum Mantuano et Parmensi Duce, impeditiorem hybernorum rem expedit: et cum Innocentio XII Pont. Max. Italiae armis turbatae invidiam a Caesare in Galliae Regem transfert.
Turbatiores init et impeditiores a potentioribus Italiae Regulis et Genuensi Republica amfractus rerum. Dux Mantuanus Pontificem Romanum implorat pro hybernorum onere declinando.Antequam militem in hyberna reduceret, Italiae Principes, maxime Dux Mantuanus, qui gravissima omnium hyberna anno superiore pertulerat, Romanum Pontificem precatus est, ut ad Romanum Imperatorem et Hispaniae Regem scriberet, qui abstinerent hybernis Italiae Principes onerare; qui cum in nullam cum iis belli societatem venissent, uti nulla ex armis commoda, ita nulla quoque accipere damna aequum erat. Summus Pontifex pro iis scribit ad Imperatorem et Hispan. Regem.Nuncios ea de re in Germaniam Hispaniamque Summus Pontifex misit, cum ut iis gratum faceret, tum quia Italiae ocium turbari iniquo animo patiebatur. Sed quia Nuncii cessabant remitti, et hybernandi tempus adventabat, veriti ne Caraphaeus designata hyberna ad effectum perduceret, amplissimus Spata Cardinalis ex Pontificis Maximi mandato ad amplissimum Cardinalem Vicecomitem Mediolanensium Pontificem scribit, Summus Pontifex significat Caraphaeo se Italiae pacem cupere.qui Caraphaeum doceat, Summum Pontificem Italiae pacem impense cupere; eumque ipsius nomine roget ut, qua summa rerum pollet auctoritate, in haec pia Pontificis Maximi desideria connitatur; et Mantuanum integrum a partibus agere sinat. Innocentius enim in consiliis de Republica, quibus amplissimi Carpineus, Spata, Panciaticus et Albanus Cardinales conveniebant, et ab Galliae Regis Legato persuasus erat, Quae pacis conditiones ab Galliae Rege Italiae oblatae?per Gallia Regem nullam esse moram quin Italia suae tranquillitati restitueretur, cum pacem Sabaudo obtulisset, modo is Taurinensem arcem et Verruam sibi traderet; easque pace cum Foederatis hostibus facta redditurum: et Summum Pontificem Venetamque Rempublicam suae fidei expromissores dare: et aliam apud Venetos Patres obtulisse pacis conditionem, se ab Italia revocaturum arma, modo Caesar et Rex Hispanus sua quoque revocarent; ac Romanus Pontifex, Veneta Respublica et Dux Florentinorum sua fide eos id praestituros desponderent.
Igitur Vicecomes ubi id a Pontifice Maximo in mandatis accepit, cum ea de re agere cum Caraphaeo coram non posset, ut qui id temporis Alexandriae erat, per literas docuit: quibus Caraphaeus in hanc sententiam respondit[1].
Cum summo Pontifice Italiae armis turbatae invidiam a Caesare in Galliae Regem transmovet.Summum Pontificem pro sua in omnes gentis Christianae Principes aequa pietate facere, dum Galliae Regem Caesaremque tanto studio pacari cupiat: sed enim animum inducere non posse ut iniquam Caesari pacem optet; maxime cum Galliae Rex Regni proferendi cupiditate, Caesar autem pacis studio, justitiae cultu et socialis fidei gloriâ ducatur: quem constat per omne imperii sui tempus nunquam sumpsisse ultro arma, sed necessitate adactum, ut vel sua vel Sociorum servaret. Et vero nuper eximiâ icti foederis fide, qua communem Imperii Germanici salutem protutari juraverat, cum Gallia, vicennalibus spretis induciis, Philisburgum occupasset; contra eam ab Morava usque fluvio convertisse ad Rhenum arma unâ gloriâ contentum quod duos Imperii VII Viros Pontifices suis regnorum sedibus restituisset. Neque vero vel cum ipso Turca mansuetum Leopoldum belligerare, nisi rupti foederis injuriâ lacessitum. Quae cum humano generi cuncta constent, audacter judicandum, eum non regni cupiditate, sed ex sociali fide Allobrogo, aliisque Italiae Principibus, qui illius casu omnes procul dubio concidissent, tulisse opem: velo hoc nomine facinum pio Imperatore et maganimo dignum, quod vires ad tuenda sua ipsius regna hebetarit, ut protegeret aliena. Cum igitur Caesaris sit praecipua regni ars pace pacatum frui, rectius commodiusque Innocentius XII Pont. Max. fecisset si Parisium Christianae ab Gallorum Rege imploraret: quam si aequam dederit, nihil magis studiose Caesarem foederatosque Reges accepturos; qui ideo bellum gerunt, ut ab Gallia aequum reportent. Etenim se certo scire hanc Pontificis Maximi mentem esse, qui a Summo Numine exactae officiorum disciplinae inter Christianos praepositus est; ac si vel honesto partium studio duci posset, se eum putare Caesari aequiorem futurum, qui populos sibi subjectos et aeraria exhausit ut Christianum nomen universum ab Turcica servitute foedissima vindicaret; et nunc indolet sibi ab Gallo pulcherrimam et brevissimam ereptam occasionem, qua Romanus Pontifex Romana Christianorum sacra Constantinopoli indiceret. Sed nunc demirari, in ditionem Romani Pontificis recipi Mantuanos, qui tributo pendendo Caesari, quod Imperii clientes debemt, frequenti numero subducuntur; et a Pontificiis Germanum militem victus commercio prohiberi, ut fame misere pereat, satis immanem Christianorum sacrorum hostem e Romae cervicibus Viennensi victoria depulere: et ex sedulis Leopoldi mandatis, suâque severâ disciplinae curâ a familiis civibusque Pontificiae ditionis innocentissimi agunt, ut Bononiensium ac Ferrarensium Legati innocentiam Germani militis suis ad Pontificem epistolis palam laudarint. Contra meminisse eu oporteret (satis enim recentia) ab Gallo Rege Avenionem usurpatum; Alexandrum VII in angustias misere conjectum; ingentes turbas quas in urbe Roma Lavardinus Galliae Legatus conciverit: et prospicere expediret, Sorbonae Decreta in Pontificiae potestatis minutionem altissime penetrare. Quamobrem si et Pontificis Maximi et Principis summi partes perageret, fovere eum Caesaris exercitum deberet, Italiae ab Gallis liberatorem. Se quidem in Italia terra natum genticorum pietate adfici; sed non prae studio aequum putare ut dum exercitus, qui hereditaria Caesaris tuetur Regna, stipendiis laborat, copiae quae aliena protegunt, Caesaris aere sustententur: et milites, quibus ad Rheni ripam, si in eam provinciam missi essent, domi suae in hybernis stipendia penderentur, in diversas terras traducti, ab ipsa provincia quam servant perdantur. Igitur se non temere sperare, Italiae Principes, si haec cogitent, id oneris communi studio pro suis quemque viribus conlaturos; aliter si non vivere detur, certe victitare necessum esse; et inter postrema vitae discrimina ab ipsa natura dictari rationes expediendae salutis. Quamobrem Summi Pontificis Maximique humanitate fretum confidere, ut sinat militi Germano victum de suo aere in ejus ditionibus commercari. Quod ad Mantuanum attinet Ducem, Summum Pontificem non ignorare, eum Imperatoris Imperiique clientem esse; neque Caesarem ex libitu, sed ex Ratisbonensis Conventus placito contra Imperium facere judicasse omnes ejus clientes, qui cum Galliarum Rege amicitiam agitarint. Quare Caesarem suo jure uti, si per ejus fines hyberna disponat: ad quod onus vel intemerati obsequii clientes tenentur.
Dispositio hybernorum.His ad Vicecomitem rescriptis, statim magnam exercitus partem per Mantuani ditionem conlocat, in Monteferratensi ob arcem Casalem a Gallis insessam; in Mantuana autem, ne invicta Italiae urbs Gallis forte prodatur; alias copias in Parmensi ac Mutinensi disponit: Magno Florentinorum Duci, et Genuensi Lucensiumque Reipublicae, ut reliquas hospitio exciperent, jam per literas et inferiores exercitus quaestores edixerat. Mantuanus id aegerrime tulit: quapropter Caraphaeum obsecrabat, ut se a Gallorum Germanorumque factionibus liberum esse pateretur: qui respondit, se non plane videre qua ratione Mantuanus, Imperii Romani cliens, eo jure eximi postulet, quod omnes Italiae Principes manet, qui ab Imperio Romano beneficia acceperunt: Æqua conditio a Caraphaeo Mantuano oblata.et tamen se, quanquam iniquum faceret, in id quoque conventurum ut ei moreni gerat, modo is Galliae Regis administros sua emittat ditione. Mantuanus id integrum sibi esse excusabat, cum Galli Casalem in sua haberent manu, et ob ferox Montiferratensium ingenium, qui cuncti in Gallorum partes essent concessuri, si grave hybernorum onus hoc quoque anno pertulissent. Mantuani in Caesarem minax officium.Itaque se rem Caesaream potius facere, cum eam Gallis opportunitatem praeripiat, quae triginta audacium et desperatorum hominum millia contra Caesarem conciant. Ad haec Caraphaeus respondit, mala quae ejus subjecti a bello ferunt ipsi imputanda, qui ultro Gallos in Italiam invitarit, munimentumque iisdem tradiderit Europae omnium praestantissimum. Mantuanus a Caraphaeo invitatus ac deterritus.Sed si ad officium redierit, Caesarem ei, uti nunc Sabaudo, adfuturum. De cetero Montisferratensium ferociam, si quid conari audeant, se Germano militi permittere cicurandam.
Dux Parmensis precatorem sibi Pontificem parat,
Qui pro eo ad Caraphaeum scribit.
Prudens Caraphaei ad Summum Pontificem responsum.Parmensis vero opem a Pontifice Romano implorabat: qui ad Caraphaeutn scripsit, ut a Parmensi Duce suo beneficiario abstineret. Caraphaeus respondit, Caesarem in eum Ducem, beneficiis Bardo et Campiano sibi obnoxium, superiorum jura foederum exercere: eum vero subditorum utilitati ex aequo studentem eas copias per omnem suam ditionem dimisisse hybematum. Mutinensis autem prae singulari in Austriam Domum studio Germanum hoc anno in hyberna lubens excepit.
| Caput IX |
Caput XI |
- ↑ Haec epistola per omnes ferme Europae Aulas evulgata quamplurimum auctoritatis Caraphaeo comparavit, nec opinantes militarem virum tanta civili scientia et tam solida eloquentia praeditum esse.