 XXVIII |
XXX  |
Ubi urbem relīquērunt, pater Cornēliae ex viā lātā per viam angustam ad castra antīqua ubi ōlim proelium magnum pugnātum erat īvit. Parvus exercitus hūc vēnit. Hic locus tum erat in fīne terrārum barbarōrum. Pars cōpiārum erat in castrīs, alia pars erat in nāvigiīs in portū. Moenia castra nōn habēbant sed vāllum validum aedificātum est. Vigilēs erant in vāllō et ubīque prōspectābant ubi clāmor audītus est. Barbarōs, splendidē ōrnātōs, vīdērunt. Barbarī vēnerant et mox castra oppugnābant. Haec gēns barbarōrum nōn erat amīca sed proelium nōn exspectātum est. Dux nūntium ad nāvigia mīsit sed nūntius ā barbarīs captus est. Mīlitēs perterritī erant sed nōn erant ignāvī. Diū bene pugnāvērunt. Deinde omnia silēbant et dux mīlitēs suōs convocāvit. Tandem agmen facere et ex portā castrōrum īre et iter per silvam ad portum facere cōnstituērunt. Mox itaque signa in castrīs relīquērunt. Īnsignia mīlitēs nōn ostendērunt. Sine clāmōribus per portam īvērunt. Omnia silēbant. Eī quoque silēbant. Ad portum īre poterunt! Mox clāmor magnus audītus est; omnēs perterritī erant. Celeriter cucurrērunt. Barbarī undique impetum fēcērunt. Nūlla mora erat. Paucī sē cēlāvērunt et posteā ad portum vēnērunt. Paene omnēs necātī sunt.
Cornēlia misera erat ubi fābulam audīvit sed magna erat laetitia quod locum vīdit. “Nōnne omnēs cīvēs excitātī sunt?” rogāvit.
“Ita,” respondit pater. “Mox omnēs illī barbarī ab hīs locīs īvērunt quod cīvēs magnōs exercitūs habēbant quī semper pugnābant et superābant.”
| XXVIII |
XXX |