 XCII |
XCIV  |
INCIPIUNT DECRETA SIRICII PAPAE.
1. De Arianis catholicis non baptizandis. 2. Ut praeter Pascha et Pentecosten baptismus non celebretur. 3. De apostatis ab Ecclesia separandis. 4. Non liceat alterius sponsam in matrimonium sociari. 5. De his qui acceptam poenitentiam minime servaverunt. 6. De monachis et virginibus propositum non servantibus. 7. De ministris incontinentibus. 8. Quales debeant ad clericatus officium pervenire. 9. De his qui grandaevi ad sacram militiam convertuntur. 10. De clericis qui ad secundas nuptias transeunt ut deponantur. 11. De feminis quae cum clericis debeant habitare. 12. De monachorum promotione ad clerum. 13. De clericis ut poenitentiam per impositionem manus sacerdotum accipiant. 14. De poenitentibus et bigamis seu viduarum maritis, ut non permittantur ad clericatus ordinem admitti. Incipit epistola Siricii papae ad Cumerium Tarraconensem episcopum.
SIRICIUS CUMERIO Tarraconensi episcopo salutem.
Directa ad decessorem nostrum sanctae recordationis Damasum fraternitatis tuae relatio jam me in sedem ipsius constitutum, quia sic Dominus ordinavit, invenit. Quam cum in conventu fratrum sollicitius legeremus, tanta invenimus quae reprehensione et correctione sunt digna, quanta optaremus laudanda cognoscere. Et quia necesse nos erat in ejus labores curasque succedere cui per Dei gratiam successimus in honorem, facto ut oportebat primitus meae provectionis indicio, ad singula prout Dominus aspirare dignatus est, consultationi tuae responsum competens non negamus, quia officii nostri consideratione non est nobis dissimulare, non est tacere libertas, quibus major cunctis Christianae religionis zelus incumbit. Portamus onera omnium qui gravantur, quinimo haec portat in nobis, beatus apostolus Petrus, qui nos in omnibus (ut confidimus) administrationis protegit et tuetur haeredes.
CAP. I. Prima itaque paginae tuae fronte signasti baptizatos ab impiis Arianis plurimos ad fidem catholicam festinare, et quosdam de fratribus nostris eos denuo baptizare velle, quod non licet, cum hoc fieri et apostolus vetet, et canones contradicant, et post cassatum Ariminense concilium missa ad provincias a venerandae memoriae praedecessore meo Liberio generalia decreta prohibeant: quod nos cum Novatianis aliisque haereticis, sicut est in synodo constitutum, per invocationem solum septiformis Spiritus, et episcopalis manus impositionem catholicorum conventui sociamus, quod etiam totus Oriens Occidensque custodit, a quo tramite vos quoque post haec minime convenit deviare, si non vultis a nostro collegio synodali separari sententia. II. Sequitur de universis baptizandorum temporibus, prout unicuique libitum fuerit, improbabilis et emendanda confusio, quae a nostris consacerdotibus, quod commoti dicimus, non ratione auctoritatis alicujus, sed sola temeritate praesumitur, ut passim ac libere natalitiis Christi, seu apparitionis, necnon et apostolorum, seu martyrum festivitatibus innumerae (ut asseris) plebes baptismi mysterium consequantur, cum hoc sibi privilegium apud nos et apud omnes ecclesias Dominicum specialiter cum Pentecoste sua Pascha defendat; quibus solis per annum diebus ad fidem confluentibus generalia baptismatis tradi convenit sacramenta, his duntaxat electis qui ante quadraginta, vel eo amplius dies nomen dederint, et exorcismis quotidianisque orationibus atque jejuniis fuerint expiati, quatenus apostolica impleatur illa praeceptio, ut « expurgato fermento veteri nova incipiat esse conspersio (I Cor. V, 7). » Sicut sacram ergo paschalem reverentiam in nullo dicimus esse minuendam, ita infantibus qui nondum loqui potuerint per aetatem, vel his quibus in qualibet necessitate opus fuerit, sacri unda baptismatis omni volumus celeritate succurri, ne ad nostrarum perniciem tendat animarum, si negato desiderantibus fonte salutari, exiens unusquisque de saeculo, regnum perdat et vitam. Quicunque etiam discrimen naufragii, hostilitatis incursum, obsidionis ambiguum, vel cujuslibet corporalis aegritudinem desperationis inciderint, et sibi unico credulitatis auxilio poposcerint subveniri, eodem quo poscunt momento temporis expetitae regenerationis praemia consequantur. Hactenus erratum in hac parte sufficiat, nunc praefatam regulam omnes teneant sacerdotes, qui nolunt ab apostolicae petrae super quam Christus universalem construxit Ecclesiam, soliditate divelli. III. Adjectum est etiam quosdam Christianos ad apostasiam (quod dici nefas est) transeuntes, et idolorum cultu ac sacrificiorum contaminatione profanatos, quos a Christi corpore, et sanguine quo dudum redempti fuerant nascendo jubemus abscindi, et si resipiscentes forte ad lamenta fuerint aliquando conversi, his quandiu vivunt agenda poenitentia est, et in ultimo fine suo reconciliationis gratia tribuenda, quia dicente Domino: « Nolumus mortem peccatorum, sed ut convertantur et vivant (Ezech. XVIII, 32). » IV. De conjugali autem vetatione requisiti, si desponsatam alii puellam, alter in matrimonium possit accipere, hoc ne fiat omnibus modis inhibemus, quia illa benedictio quam nupturae sacerdos imponit, apud fideles cujusdam sacrilegii instar est, si ulla transgressione violetur. V. De his vero non incongrue dilectio tua apostolicam sedem credit consulendam, qui acta poenitentia tanquam canes ac sues ad vomitus pristinos et volutabra redeuntes, et militiae cingulum, et ludicras voluptates, et nova conjugia, et inhibitos denuo appetivere concubitus. Quorum professam incontinentiam generati post absolutionem filii perdiderunt, de quibus jam, quia suffugium non habent poenitendi, id duximus decernendum, ut sola intra ecclesiam fidelibus oratione jungantur, sacris mysteriorum celebritatibus, quamvis non mereantur, intersint; a Dominicae autem mensae convivio segregentur, ut, hac saltem districtione correpti, et ipsi in se sua errata castigent, et aliis exemplum tribuant, quatenus ab obscenis cupiditatibus retrahantur, quibus tamen quoniam carnali fragilitate ceciderunt viatico munere cum ad Dominum coeperint proficisci, per communionis gratiam volumus subveniri. Quam formam et circa mulieres quae se post poenitentiam talibus pollutionibus devinxerunt, servandam esse censemus. VI. Praeterea monachorum quosdam atque monacharum, abjecto proposito sanctitatis, in tantam protestaris demersos esse lasciviam, ut prius clanculo velut sub monasteriorum praetextu illicita ac sacrilega se contagione miscuerint. Postea vero in abruptum conscientiae desperatione producti, de illicitis complexibus libere filios procreaverint, quod et publicae leges et ecclesiastica jura condemnant, has ergo impudicas detestabilesque personas a monasteriorum coetu ecclesiarumque conventibus eliminandas esse mandamus, quatenus retrusae in suis ergastulis tantum facinus continua lamentatione deflentes, purificatorio possint poenitudinis igne decoqui, ut eis vel ad mortem solius misericordiae intuitu per communionis gratiam indulgentia subvenire possit. VII. Veniamus nunc ad sacratissimos ordines clericorum quos in venerandae religionis injuriam, ita per vestras provincias calcatos atque confusos, charitate tua insinuante reperimus, ut Jeremiae nobis dicendum sit voce: « Quis dabit capiti meo aquam, aut oculis meis fontem lacrymarum, et flebo populum hunc die ac nocte? » (Jer. XIX, 1.) Si ergo beatus propheta ad lugenda populi peccata non sibi ait lacrymas posse sufficere, quanto nos possumus dolore percelli, cum eorum qui in nostro sunt corpore compellimur facinora deplorare, quibus praecipue, secundum beatum Paulum, « instantia quotidiana et sollicitudo omnium Ecclesiarum indesinenter incumbit, 167 quis enim infirmatur, et ego non infirmor? quis scandalizatur, et ego non uror? « (II Cor. II, 28, 29.) Plurimos enim sacerdotes Christi atque levitas post longa consecrationis suae tempora tam de conjugibus propriis quam etiam de turpi coitu sobolem didicimus procreasse, et crimen suum hac praesumptione defendere, quia in Veteri Testamento sacerdotibus ac ministris generandi facultas legitur attributa. Dicat mihi nunc quisquis ille est sectator libidinum, praeceptorque vitiorum, si aestimat quod in lege Moysi passim sacris ordinibus a Deo nostro laxata sint frena luxuriae, cur eos quibus committebantur Sancta sanctorum praemonet dicens: « Sancti estote, quia et ego sanctus sum, Dominus Deus vester (Levit. II, 44), » cur etiam procul a suis domibus anno vicis suae in templo habitare jussi sunt sacerdotes, hac videlicet ratione, ne vel cum uxoribus possint carnale exercere commercium, ut conscientiae integritate fulgentes, acceptabile Deo munus offerrent. Quibus, expleto deservitionis suae tempore, uxoris usus solius successionis causa fuerat relaxatus, quia non ex alia, nisi ex tribu Levi quisquam ad Dei ministerium fuerat praeceptus admitti, unde et Dominus Jesus cum nos suo illustrasset adventu, in evangelio protestatur, quia « legem venerit implere, non solvere (Matth. V, 17), » et ideo Ecclesiam, cujus sponsus est speciosus forma, castitatis voluit splendore radiare, ut in die judicii, cum rursus advenerit « sine macula et ruga, eam possit (sicut per Apostolum instituit) reperire (Eph. V, 27). » Quarum sanctionum sacerdotes omnes atque levitae insolubili lege constringimur ut a die ordinationis nostrae sobrietati, ac pudicitiae et corda nostra mancipemus et corpora, dummodo per omnia Deo nostro in his quae quotidie offerimus, sacrificiis placeamus. « Qui autem in carne sunt, dicente electionis Vase, Deo placere non possunt, vos autem jam non estis in carne sed in spiritu, si tamen Spiritus Dei habitat in vobis (Rom. VIII, 8-9). » Et ubi poterit, nisi in corporibus, sicut legimus, sanctis Dei Spiritus habitare? Et quia aliquanti, de quibus loquimur, ut tua sanctitas retulit, ignoranter se lapsos esse deflent, his hac conditione misericordiam dicimus non negandam, ut sine ullo honoris augmento in hoc quo detecti sunt, quandiu vixerint, officio perseverent, si tamen post haec continentes se studuerint exhibere. Hi vero qui illiciti privilegii excusatione nituntur, et sibi asserunt veteri hoc lege concessum, noverint se ab omni ecclesiastico honore, quo indigne usi sunt, apostolicae sedis auctoritate dejectos, nec unquam posse veneranda attrectare mysteria, a quibus se ipsi dum obscenis cupiditatibus inhiant, privaverunt, et quia exempla praesentia cavere nos praemonent in futurum, si quilibet episcopus, presbyter atque diaconus (quod non optamus) deinceps fuerit talis inventus, jam nunc sibi omnem per nos indulgentiae aditum intelligat obseratum, quia ferro necesse est excidantur vulnera quae fomentorum non senserint medicinam. VIII. Didicimus etiam licenter ac libere inexploratae vitae homines, quibus etiam fuerint numerosa conjugia ad praefatas dignitates, prout cuicunque libuerit, aspirare. Quod non tantum illis qui ad haec immoderata ambitione perveniunt, quantum metropolitanis specialiter pontificibus imputamus, qui dum inhibitis ausibus connivent, Dei nostri quantum in se est praecepta contemnunt, et, ut taceamus quod altius suspicamur, ubi illud est quod Deus noster, data per Moysen lege, constituit, dicens: « Sacerdotes mei semel nubant; » et alio loco: « Sacerdos uxorem virginem accipiat, non viduam, nec repudiatam, nec meretricem (Levit. XXI, 14). » Quod secutus Apostolus, ex persecutore praedicator, « unius uxoris virum, tam sacerdotem quam diaconum fieri debere mandavit (I Tim. III, 2, 12). » Quae omnia, ita a vestrarum regionum despiciuntur episcopis, quasi in contrarium magis fuerint constituta. Et quia non est nobis hujusmodi usurpationibus negligendum, ne nos indignantis Domini vox justa corripiat, quae dicit: Videbas furem, et currebas cum eo, et ponebas tuam cum adulteris portionem (Psal. XLIX, 18), quid ab universis post haec Ecclesiis sequendum sit, quid vitandum generali pronuntiatione decernimus. Quicunque itaque se Ecclesiae vovit obsequiis, a sua infantia ante pubertatis annos baptizari, et lectorum debet ministerio sociari, quia ab accessu adolescentiae usque ad tricesimum aetatis annum, si probabiliter vixerit, una tantum, et ea quam virginem communi per sacerdotem benedictione percepit uxore contentus, acolythus et subdiaconus esse debebit, postquam ad diaconii gradum, si se ipse primitus continentia praeeunte dignum probaverit, accedat. Ubi si ultra quinque annos laudabiliter vixerit et ministraverit congrue, presbyterium consequatur. Exinde post decennium episcopalem cathedram poterit adipisci, si tamen per haec tempora integritas vitae ac fidei ejus fuerit approbata. IX. Qui vero jam aetate grandaevus, melioris propositi conversatione provocatus, ex laico ad sacram militiam pervenire festinat, desiderii sui fructum non aliter obtinebit, nisi eo quo baptizatur tempore statim lectorum aut exorcistarum numero societur, si tamen eum unam habuisse vel habere, hanc et virginem accepisse constet uxorem. Qui dum initiatus fuerit, expleto biennio, per quinquennium aliud acolythus et subdiaconus fiat, et sic ad diaconatum (si per haec temporalia dignus judicatus fuerit) provehatur. Exinde jam accessu temporum presbyterio, vel episcopatui, si eum cleri ac plebis evocaverit, electio, non immerito societur. X. Quisquis sane clericus, aut viduam, aut certe secundam conjugem duxerit, omni ecclesiasticae dignitatis privilegio mox nudetur, laica sibi tantum communione concessa, quam ita demum poterit possidere, si nihil postea propter quod hanc perdat, admittat. XI. Feminas vero non alias esse patimur in domibus clericorum, nisi eas tantum quas propter solas necessitudinum causas habitare cum iisdem synodus Nicaena permisit. XII. Monachos quoque quos tamen morum gravitas, et vitae ac fidei institutio sancta commendat, clericorum officiis aggregari, et optamus, et volumus, ita ut qui intra tricesimum annum aetatis sunt digni in minoribus, per gradus singulos crescente tempore promoveantur ordinibus, et sic ad diaconatus vel presbyterii insignia maturae aetatis consecratione perveniant, nec per saltus ad episcopatus culmen ascendant, nisi in his eadem quae singulis dignitatibus superius praefiximus, tempora fuerint custodita. XIII. Illud quoque nos par fuit providere, ut sicut poenitentiam agere cuiquam non conceditur clericorum, ita et post poenitudinem, ac reconciliationem nulli unquam laico liceat honorem clericatus adipisci, quia quamvis sint omnium peccatorum contagione mundati, nulla tamen debent gerendorum sacramentorum instrumenta suscipere qui dudum fuerint vasa vitiorum. XIV. Et quia in his omnibus quae in reprehensionem veniunt, sola excusatio ignorationis obtenditur, cui nos interim solius pietatis intuitu necesse est clementer ignoscere. Quicunque ergo poenitens, quicunque bigamus, quicunque viduae maritus, ad sacram militiam indebite et incompetenter irrepserit, hac sibi conditione a nobis veniam intelligat relaxatam, ut id magno debeat computare beneficio, si adempta sibi omni spe promotionis, in hoc, de quo invenitur ordine perpetua stabilitate permaneat, scituri posthac omnium provinciarum summi antistites, quod si ultra ad sacros ordines quemquam de talibus crediderint assumendum, et de suo et de eorum statu quos contra canones et interdicta nostra provexerint, congruam ab apostolica sede promendam esse sententiam. Exhortatio Siricii ad Cimerium. Explicuimus (ut arbitror), frater charissime, universa quae digesta sunt in querelam, et ad singulas causas, de quibus per filium nostrum Basianum presbyterum ad Romanam Ecclesiam, utpote ad caput tui corporis retulisti sufficientia, quantum opinor, responsa reddidimus. Nunc fraternitatis tuae animum ad servandos canones, et tenenda decretalia constituta magis ac magis incitamus, ut haec quae ad tua consulta rescripsimus, in omnium coepiscoporum nostrorum perferri facias notionem, et non solum eorum qui in tua sunt dioecesi constituti, sed etiam ad universos Carthaginenses atque Baeticos, Lusitanos atque Gallicos, vel eos qui vicinis tibi collimitant hinc inde provinciis, ut haec quae a nobis sunt salubri ordinatione disposita, sub litterarum tuarum prosecutione mittantur. Et quanquam statuta sedis apostolicae, vel canonum venerabilia definita nulli sacerdotum Domini ignorare sit liberum, utilius tamen et pro antiquitate sacerdotii tui dilectioni tuae esse admodum poterit gloriosum, si ea quae ad te speciali nomine generaliter scripta sunt, per unanimitatis tuae sollicitudinem in universorum fratrum nostrorum notitiam perferantur, quatenus et quae a nobis non inconsulte, sed provide sub nimia cautela et deliberatione sunt salubriter constituta, intemerata permaneant, et omnibus in posterum excusationibus aditus, qui jam nulli apud nos patere poterit, obstruatur. Data tertio Idus Februarii, Archadio et Bautone IV consulibus.
De damnatione Joviniani haeretici et epistola ejusdem. Optarem, fratres charissimi, semper dilectionis et pacis vestrae sinceritati gaudia nuntiare, ita ut vicissim discurrentibus litteris sospitatis indicia juvarentur, si quietos nos ab incursione sua vacare hostis antiquus sineret. Quia ab initio mendax, inimicus veritatis, aemulus hominis, quem ut deciperet se ante decepit, pudicitiae adversarius, luxuriae magister, crudelitatibus pascitur, abstinentia punitur, odit jejunia, ministris suis praedicantibus dum dicit esse superflua, spem non habens de futuris, apostoli sententia percussus dicentis; « Manducemus et bibamus, cras enim moriemur (Isa. XXII, 13). » O infelix audacia, o desperata mentis astutia, jam incognitus sermo haereticorum intra Ecclesiam cancri more se respergebat, ut occupans pectus totum hominem praecipitaret in mortem, et nisi Dominus Sabaoth laqueum quem paraverat disrupisset, scena tanti mali et hypocrisis publica multorum simplicium corda traxerat in ruinam, quia facile ad deteriorem partem mens humanata transducitur, volens magis per spatiosam viam ambulare, quam arctae viae iter cum labore transire. Qua de re necessarium satis fuit, dilectissimi, haec quae gesta sunt hic ad vestram conscientiam cognoscendam mandare, ne ignorantia cujuspiam sacerdotis pessimorum hominum Ecclesiam irrumpentium sub religioso nomine contagio violaret, sicut scriptum est, dicente Domino: « Multi veniunt ad vos in vestimentis ovium, intus autem sunt lupi rapaces, ex fructibus eorum cognoscetis eos (Matth. VII, 15). » Hi sunt videlicet qui subtiliter Christianos sese jactant, ut sub velamento pii nominis gradientes, domum orationis ingressi sermonem serpentinae disputationis effundant, « ut sagittent in obscuro rectos corde (Psal. X, 3) » atque a veritate catholica avertendo, ad suae doctrinae rabiem diabolico ore transducant atque ovium simplicitatem defraudent. Et quidem multarum haeresum malignitatem ab apostolicis temporibus nunc usque didicimus, et experti probavimus, sed nunquam tales canes Ecclesiae myterium latratibus fatigaverunt, quales nunc subito hostes fidei erumpentes doctrina perfidiae 168 pullulata, cujus sint discipuli verborum fructibus prodiderunt. Nam cum alii haeretici singula sibi genera quaestionum male intelligenda proposuerint convellere atque concerpere de divinis institutionibus, isti « non habentes vestem nuptialem (Matth. XXII, 12), » sauciantes catholicos, Novi ac Veteris Testamenti, ut dixi, continentiam pervertentes, spiritu diabolico interpretantes, et illecebroso atque ficto sermone aliquantos Christianos coeperint jam vastare, atque suae dementiae sociare, intra se continentes nequitiae suae virus, velut electi blasphemias suas conscriptione temeraria publice prodiderunt, et desperatae mentis furore conciti, passim in furore gentilium publicarunt. Sed a fidelissimis Christianis viris, genere optimis, religione praeclaris, ad meam humilitatem subito scriptura honorificata videtur esse delata, ut sacerdotali judicio detecta divinae legi contraria spirituali sententia deleantur. Nos sane nuptiarum vota non aspernanter accepimus, quibus velamine interfuimus, sed virgines Deo devotas majore honorificentia muneramus. Facto ergo presbyterio, constitit doctrinae nostrae, id est, Christianae legi esse contraria. Unde apostolicum secuti praeceptum, quia aliter quam accepimus annuntiabant, omnium nostrorum tam presbyterorum, tam diaconorum, quam etiam totius cleri unam factam constat esse sententiam, ubi Jovinianus, Ausentius, Genialis, Geminator, Felix, Plotinus, Martianus, Januarius, et Ingeniosus, qui accentores novae haeresis et blasphemiae inventi sunt, divina sententia et nostro judicio in perpetuum damnati, extra Ecclesiam remanerent. Quod custodituram sanctitatem vestram non ambigens, haec scripta direxi per fratres et compresbyteros meos, Crescentem et Leopardum et Alexandrum, qui religiosum officium fidei possint spiritu adimplere fervente.
Item, epistola Siricii papae ad universos orthodoxos.
1. Ut indignus nullus efficiatur episcopus. 2. Ut ignotis sacerdotium non detur. 3. Ut neophyti vel laici sacerdotes non fiant. CAP. I. SIRICIUS papa, orthodoxis per diversas provincias. Cogitantibus nobis metum divini judicii, fratres charissimi, et post hanc vitam unumquemque prout gesserit, recepturum, quid in querelam veniat, tacere non licuit, sed nos loqui necessitas imperavit, dicente propheta: « Exalta ut tuba vocem tuam (Isa. LVIII, 1). » Et cui omnium Ecclesiarum cura est, si dissimulem, audiam Domino dicente: « Rejicitis mandatum Dei ut traditiones vestras statuatis (Matth. XV, 6).»
Quid enim aliud est rejicere mandatum Dei quam privato judicio et humano consilio novis rebus constituendis liberius delectari? Perlatum itaque est ad conscientiam apostolicae sedis contra ecclesiasticum canonem praesumi, et quae ita sunt a majoribus ordinata, ut ne vel levi susurro debeant violari, proprias quosdam observationes novas inducere, et praetermisso fundamento supra arenam velle construere, dicente Domino: « Non transibis terminos quos constituerunt patres tui (Num. XX, 17). » Quod et sanctus quoque apostolus Novi et Veteris Testamenti praedicator monet, in quo locutus est Christus: « State, inquit, et tenete traditiones vestras quas didicistis, sive per verbum, sive per epistolam (II Thess. II, 14). » Qua de re videt vestra sinceritas in sacris mysteriis, aut in ordinationibus vestris, quantum sacerdotum magna cura et diligens sollicitudo debeat observare. Denique ad Timotheum loquitur: « Manus cito nemini imposueris neque communicaveris peccatis alienis (I Tim. III, 22), » quod propterea memoratur, ut examine habito et probitate morum, et ecclesiastico labore sit commendatior qui vocatur in medium, ut summum sacerdotium possit accipere, probatus judicio, non favore, susceptus veritate, non gratia, apostolico ordine functus, non praecipiti voluntate. De quo, charissimi mihi, ad vestram sinceritatem hujusmodi litterae cucurrerunt multo fratrum et consacerdotum consensu, ut hac vestra subscriptione firmata ecclesiastici canonis dispositio, quae apud Nicaeam tractata est, confirmata suo merito fundatissima permaneret, ut tales videlicet ad ecclesiasticum ordinem permitterentur accedere, quales apostolica auctoritas jubet, non quales dico, vel eos qui cingulo militiae saecularis astricti, olim gloriati sunt. Qui posteaquam pompa saeculari exsultaverunt, aut negotiis reipublicae optaverunt militare, aut mundi curam tractare, adhibita sibi quorumdam manu et proximorum favore stipati, hi frequenter ingeruntur auribus meis ut episcopi esse possint, qui per traditionem et Evangelicam disciplinam esse non possunt. Quantis hoc aliquoties recitatum est juribus et viribus! Sed nihil tale potuit eligi, quae ratio non compellit, etiam de longinquo veniant ordinandi, ut digni possint et plebis et nostro judicio comprobari.
II. Quantum illicitum sit illud aestimari non potest, ut transeuntes, sive simulent, sive sint monachi quod se appellant, quorum nec vitam possumus scire, nec baptismum, quorum fidem incognitam habemus, nec probatam nolint sumptibus adjuvare, sed statim aut diaconos facere aut presbyteros ordinare festinent, aut quod est gravius episcopos constituere non formidant. Charius apud illos dari sumptum est transeunti, quam sacerdotium nescienti. Inde in superbiam exaltantur, inde insuper ad perfidiam cito corruunt, quia fidem veram in ecclesiasticis toto orbe peregrini discere non asseruntur. III. Certe illud etiam non fuit praetermittendum, ut quod semel aut secundo necessitas haereticorum intulit, contra apostolica praecepta velut lege licitum praesumi, neophytum vel laicum qui nullo ecclesiastico functus fuerit officio, inconsiderate vel presbyterum vel diaconum ordinare, quasi meliores apostolis sint, quorum audeant mutare praeceptum, et qui non didicit, jam docere compellitur, ita nullus reperitur idoneus clericorum, nec inter diaconos, nec inter alios clericos invenitur qui sacerdotio dignus habeatur, sed ad commendationem ecclesiae laicus postulatur, quod ne fiat ultra admoneo, praedico, ut unam fidem habentes, unum etiam in traditione sentire debeamus, probantes nos unanimes atque concordes pacifici in Christo, et in observationibus apostolicis habere charitatem. Medio itaque Patre et unigenito Filio ejus, et Spiritu sancto, et unius divinitatis in Trinitate convenio, ut in his fides catholica et disciplina nostra permaneat. Nec quisquam putet ordinationes terrenas fieri, cum coeleste sit sacerdotium, ut fidelibus gloria maneat dignitatis ejusdem, et ante tribunal Christi exhinc non habeat quod accuset. Incipit concilium Thelense super tractatu Siricii papae. Post consulatum gloriosissimi Honorii XI, et Constantii II, sexto Kalendas Martias, congregato concilio in ecclesia Apostolorum plebis Thelensis, beatus Pater primae sedis episcopus Donatianus civitatis Theleptensis, cum resedisset, considentibus secum Januario, Felice secundo, Cyrino, Victore, Secundiano, Geta, Eunomio, Maximiano, Donato, Cresconio, Jocundo, Sopato, Restuto, Juliano, Maximino, Romano, Terciolo, Micilo, Maximo, Donatiano, Basilio, Papiniano, Januario, Porphyrio, item Porphyrio, Donato, Juliano, Tuto, Fortunio, Quintiano, Capion, et caeteris episcopis, necnon etiam Vincentio, Fortunatiano, legatis provinciae proconsularis ad Bizancenum concilium directis, et reliqua.
Vincentius et Fortunatus dixerunt: Etiam cum essemus Thusdrum, sicut mecum recolit memorialis auditio vestra, et epistolae sanctae memoriae Siricii sedis apostolicae episcopi dederamus, recitantes, ex quibus cum legeret unum sanctimonium fratris nostri episcopi Latoni, utrasque nunc nos referre suggestio indicat, has recitari donate. Episcopi dixerunt: Recitentur epistolae venerabilis memoriae Siricii, ut noverimus quid earum textus contineat. Cumque traderentur, Privatus notarius dixit: Exemplum tractoriae episcopi urbis Romae.
Item, epistola Siricii papae.
Dilectissimis fratribus et coepiscopis per Africam SIRICIUS.
Diversa quamvis cum in unum plurimi fratres convenissemus ad sancti apostoli Petri reliquias, per quem apostolatus et episcopatus in Christo cepit exordium, placueritque propter emergentes plurimas causas quae in aliquantis non erant causae, sed crimina, ut de caetero sollicitudo esset unicuique in Ecclesia curam hujusmodi habere, sicuti apostolus praedicat Paulus: « Talem Deo Ecclesiam exhibendam non habentem maculam aut rugam (Eph. V, 27). » Ne per alicujus morbidae afflatum ovis conscientia nostra contaminata videretur, qua de re meliore consilio id sedit, propter eos maxime qui in praesenti valetudine corporis aut fessae aetatis causa adesse minime potuerunt. Quo perpetua istiusmodi forma servetur, litteras tales dare placuit, non quae nova praecepta aliqua imperent, sed ea quae per ignaviam desidiamque aliquorum neglecta sunt observari cupiamus, quae tamen apostolica et Patrum constitutione sunt constituta. Scriptum est: « State, et tenete traditiones nostras, sive per verbum, sive per epistolam (I Thess. II, 14). »
Illud certe vestram debet mentem, dilectissimi fratres, vehementius excutere, ut ab omni labe saeculi istius immunes ad Dei conspectum securi veniamus, nec enim erimus immunes, quia praesumus plebibus, cum scriptum sit: « Cui multum creditum fuerit, plus ab eodem requiretur (Luc. XII, 48). » Ergo quoniam non pro nobis tantum, sed pro populo credito cogimur praestare rationem, populum disciplinam deificam, humilem erudire debemus. Exstiterunt enim nonnulli, qui statuta majorum contemnentes, castitatem Ecclesiae praesumptione violarunt, voluntatem populi sequentes, Dei judicium non timentes.
Ergo ne pari more silentio connivere, atque adhibere consensum talibus videamur, unde gehennae poenas possimus incurrere, dicente Domino: « Furem videbas, et currebas cum eo, et cum adulteris portionem tuam ponebas (Psal. XLIX, 18). » Haec sunt quae deinceps intuitu divini judicii omnes catholicos episcopos expedit custodire.
Primum, ut extra conscientiam sedis apostolicae, hoc est primatis, nemo audeat ordinare. Integrum enim judicium est, quod plurimorum sententia consequitur, ne unus episcopus episcopum ordinare praesumat, propter arrogantiam, ne furtivum beneficium praestitum videatur. Hoc enim in synodo Nicaena constat esse definitum.
Item, si quis post remissionem peccatorum cingulum militiae saecularis habuerit, ad clerum admitti non debet.
Ut mulierem, id est viduam, clericus non ducat uxorem.
Ut is qui laicus viduam duxerit, non admittatur ad clerum.
Ut de aliena ecclesia ordinare clericum nullus usurpet, ut abjectum clericum alia ecclesia non admittat.
Ut venientes a Novatianis vel Montensibus per manus impositionem suscipiantur, praeter eos quos rebaptizant.
Praeterea quod dignum et pudicum et honestum est suademus, ut sacerdotes et levitae cum uxoribus suis non coeant, quia in ministerio ministri quotidianis necessitatibus occupantur. Ad Corinthios namque Paulus scribit dicens: « Abstinete ut vacetis orationi (I Cor. VII, 5). » Si ergo laicis abstinentia imperatur ut possint deprecantes audiri, quanto magis sacerdos utique omni momento paratus esse debet munditiae puritate 169 securus, ne aut sacrificium offerat, aut baptizare cogatur? qui si contaminatus est carnali concupiscentia, quid faciet? excusabit? quo pudore, qua mente usurpabit? qua conscientia, quo merito hic exaudiri se credit? cum dictum sit: « Omnia munda mundis, coinquinatis autem et infidelibus nihil mundum (Tit. I, 15). » Qua de re hortor, moneo, rogo, tollatur hoc opprobrium quod potest jure etiam gentilitas accusare, forte creditur quia scriptum est: « Unius uxoris virum (I Tim. III, 2) » non permanentem in concupiscentia generandi dixit, sed propter continentiam futuram qui ait, neque enim integros non admisit, vellem omnes homines sic esse sicuti et ego (I Cor. VII, 7). Et apertius declarat dicens: « Qui autem in carne sunt, Deo placere non possunt. Vos autem jam non estis in carne, sed in spiritu (Rom. VIII, 8, 9). »
Haec itaque, fratres, si plena vigilantia fuerint ab omnibus observata, cessabit ambitio, dissensio conquiescet, haereses et schismata non emergent, locum non accipiet diabolus saeviendi, manebit unanimitas, iniquitas separata calcabitur. Charitas spiritali fervore flagrabit, pax praedicata labiis cum voluntate concordabit. Pax utique Dei nostri Salvatoris quam proximus passioni servandam esse praecepit, et haereditariam nobis jure dereliquit, dicens: « Pacem do vobis, pacem relinquo vobis (Joan. XIV, 27), » et dictum Apostoli: « Unanimes unum sentientes permaneamus in Christo, nihil per contentionem nobis, neque per inanem gloriam vindicantes, nec hominibus, sed Deo nostro Salvatori placeamus (Phil. II, 2, 3). » His praeceptis omnibus si fideliter voluerimus obedire, custodiet Dominus corpora nostra et animas nostras in die qua redditurus est unicuique juxta opera sua. Si quis sane inflatus mente carnis suae ab hac ratione voluerit evagari, sciat se et a nostra communione seclusum, et gehennae poenas habiturum. Praeterea misericordia cum judicio esse debet, talibus enim oportet labentibus manum porrigere, qui sic currentem non pertrahant in ruinam. Data Romae, in concilio episcoporum octoginta, sub die octavo Idus Januarii, post consulatum Arcadii, Augusti, et Bautonis IV consulis.
Item, rescriptum episcoporum ad eumdem Siricium.
Dilectissimo Domino fratri SIRICIO, AMBROSIUS, SABINUS, BASSIANUS, et caeteri.
Recognovimus litteras sanctitati tuae boni pastoris excubias, qui diligenter commissam tibi januam serves, et pia sollicitudine Christo ovile custodias dignus, quem oves Domini audiant et sequantur, et ideo quia novisti oviculas Christi, lupos facile deprehendis, et occurris quasi providus pastor ne istis morsibus perfidiae suae ferali ululatu Dominicum ovile dispergant, laudamus hoc, domine frater nobis dilectissime, et toto celebramus affectu. Nec miramur si luporum rabiem grex Domini perhorruit, in quibus Christi vocem non recognovit. Agrestis enim ululatus est nullam virginitatis gratiam, nullum castitatis ordinem reservare, promiscue omnia velle confundere, diversorum gradus abrogare, meritorum et paupertatem quamdam coelestium remunerationum inducere, quasi Christo una sit palma quam tribuit, ac non plurimi abundent tituli praemiorum, simulant se isti non donare conjugio, sed quae potest laus esse conjugii, si nulla virginitatis est gloria? neque vero nos negamus sanctificatum a Christo esse conjugium, divina voce dicente: « Erunt ambo in una carne (Gen. II, 24), » et in uno spiritu, sed prius est, quod nati sumus, quam quod effecti, multoque praestantius divini operis mysterium quam humanae fragilitatis remedium. Jure laudatur bona uxor, sed melius pia virgo praefertur, dicente Domino: « Qui jungit virginem suam bene facit, et qui non jungit melius facit (I Cor. VII, 38). » Haec enim cogitat quae Dei sunt, illa quae mundi; illa conjugalibus vinculis colligata est, haec libera vinculorum; illa sub lege, ista sub gratia. Bonum conjugium quo est inventa posteritas successionis humanae, sed melior virginitas, per quam regni coelestis haereditas acquisita et coelestium meritorum reperta successio, per mulierem cura successit, per Virginem salus evenit. Denique speciale sibi donum virginitati Christus elegit, et integritatis munus exhibuit, atque in se repraesentavit quod elegit in matre. Quanta amentia funestorum latrantium, ut iidem dicerent Christum ex virgine non potuisse generari, qui asserunt ex muliere editis humanis partibus virgines permanere. Aliis praestat ergo Christus quod sibi dicunt praestare non potuit, ille vero carnem sic suscepit, et sic homo factus est, » ut hominem redimeret, atque a morte revocaret, invitato tamen quasi Deus munere venit interim, ut quemadmodum dixerat: « Ecce faciam omnia nova (Apoc. XXI, 5), » partu immaculatae Virginis nasceretur, et sicut scriptum est, crederetur nobiscum Deus (Isa. VII, 14). Sed de via perversitatis produntur dicere: Virgo concepit, sed non Virgo generavit, potuit ergo Virgo concipere, non potuit Virgo generare, cum semper conceptus praecedat, partus sequatur; sed si doctrinis non creditur sacerdotum, credatur oraculis Christi, credatur monitis angelorum dicentium: « Quia non est impossibile apud Deum omne verbum (Luc. I, 37), » credatur symbolo apostolorum, quod Ecclesia Romana intemerata semper custodit et servat. Audivit Maria vocem angeli, et quae dixerat ante: « Quomodo fiet istud? (Ibid., 34) » non fide generationis interrogans, respondit postea: « Ecce ancilla Domini, contingat mihi secundum verbum tuum (Ibid., 38). » Haec est Virgo quae in utero concepit, Virgo quae peperit filium, sic enim scriptum est: « Ecce Virgo in utero concipiet, et pariet filium (Isa. VII, 14), » non enim concepturam tantummodo Virginem, sed et parituram Virginem dixit. Quae autem est illa porta exterior ad Orientem quae manet clausa, et nemo, inquit, pertransivit per eam, sed solus Deus Israel transivit per eam (Ezech. XLIV, I, 2), nonne haec porta Maria est, per quam in hunc mundum Redemptor intravit? Haec est porta justitiae, sicut ipse dixit: « Sine nos implere omnem justitiam (Matth. III, 15). » Haec porta est Maria de qua scriptum est: Quia Dominus pertransivit eam, et erit clausa post partum, quia Virgo et concepit et peperit. Quid autem incredibile, si contra usum originis naturalis peperit Maria, et Virgo permanet, quando contra usum naturae « mare vidit et fugit, atque in fontem suum Jordanis fluenta remearunt (Psal. CXIII, 3). » Non ergo excedit fidem quod Virgo peperit, quando legimus, quod petra vomuit aquas, et in muri speciem maris unda solidata est; non excedit fidem quod homo exivit de Virgine, quando petra fontem profluum scaturivit, ferrum super aquas natavit, ambulavit homo super aquas. Ergo si hominem unda portavit, non potuit hominem Virgo generare? At quem hominem? de quo legimus: « Et mittit illis Dominus hominem qui salvos faciet eos, et notus erit Dominus Aegyptiis (Isa. XIX, 20, 21). » In Veteri itaque Testamento virga Hebraeorum per mare duxit exercitum. In Novo Testamento Virgo regis aula coelestis electa est ad salutem. Quid autem etiam viduitatis attexamus praeconia, cum in Evangelio, post Virginis celeberrimum partum, Anna vidua subrogetur, quae vixerat cum viro suo annis septem a virginitate sua, et haec vidua annis 84. « Quae non discedebat a templo jejuniis et obsecrationibus serviens die ac nocte? (Luc. II, 36.). » Merito ab illis viduitas despicitur, quae solet observare jejunia, quibus se dolent isti aliquo tempore esse maceratos, et propriam ulciscuntur injuriam, quotidianisque conviviis, usuque luxuriae laborem abstinentiae propulsare desiderant, qui nihil rectius faciunt quam quod ipsi se suo ore condemnent, sed Deum metuunt ne in istis illud jejunium reputetur. Eligant quod volunt, si aliquando jejunaverint, gerant ergo boni facti sui poenitentiam. Si nunquam, suam ergo ipsi intemperantiam et luxuriam confiteantur, et ideo dicunt Paulum luxuriae magistrum fuisse. At quis sit sobrietatis magister, si fuit ille luxuriae, qui castigavit corpus suum, et in servitutem redegit (I Cor. IX, 27), atque jejuniis multis se debitam Christo observantiam detulisse memoravit? non ut se suaque laudaret, sed ut nos quid sequeremur doceret. Ille ergo luxuriam docuit, qui ait: Qui adhuc velut viventes de hoc mundo decernitis, ne tetigeritis, ne attaminaveritis, ne gustaveritis quae sunt omnia in corruptelam; qui ait: Non indulgentia corporis, non in honore aliquo ad saturitatem et diligentiam carnis, non in desideriis erroris, sed in spiritu quo renovamur esse vivendum? Si parum est quod Apostolus dixit, audiant prophetam dicentem: « Et cooperui in jejunio animam meam (Psal. LXVIII). » Ergo qui non jejunat, intectus et nudus est, patet vulneri. Denique si Adam se texisset in jejunio, non fuisset nudus effectus, Ninive se a morte jejunio liberavit (Jon. III, 5-9), et ipse Dominus ait: « Non ejicietur hoc genus, nisi per orationem et jejunium (Matth. XVII, 20). » sed quid plura apud magistrum atque doctorem, cum jam dignum pretium retulerint illi perfidiae suae, qui ideo huc venerunt ne superesset locus in quo non damnarentur, qui vere se Manichaeos probaverunt non credentes, quia ex Virgine utique venisse creditur? Quaenam haec est subpar novorum Judaeorum amentia si venisse non creditur, nec carnem creditur suscepisse? Ergo in phantasmate visus est, in phantasmate crucifixus est, in veritate Redemptor est noster. Manichaeus est qui abnegat veritatem, qui carnem Christi negat, et ideo non est illis remissio peccatorum, sed impietas Manichaeorum quam et clementissimus exsecratus est imperator, et omnes qui illos viderunt quasi quaedam contagia refugerunt, sicut testes sunt fratres, et compresbyteri nostri Crescens, Leopardus, et Alexander sancto servientes spiritu, qui eos omnium exsecratione damnatos Mediolanensi ex urbe profugos reliquerunt. Itaque Jovinianum, Ausentium, Germinatorem, Felicem, Plotinum, Genialem, Martianum, Januarium, et Ingenium, quos sanctitas tua damnavit, scias apud nos quoque secundum judicium tuum esse damnatos. Incolumem te et florentissimum Deus noster tueatur Omnipotens, domine dilectissime frater. Item, subscriptio: ego Eventius episcopus saluto sanctitatem tuam in Domino, et huic Ecclesiae subscripsi, Maximus episcopus, Felix episcopus, Bazianus episcopus, Theodolus episcopus ex jussu Domini episcopi Germiniani, ipso praesente, Aprus presbyter, Eutasius episcopus, Constantius episcopus, Eustasius episcopus, eo omnes ordine subscripserunt.