 19 |
21  |
COLLATIO VIGESIMA,
recensereQuae est abbatis Pinufii. DE POENITENTIAE FINE ET SATISFACTIONE. CAPUT PRIMUM. De abbatis Pinufii humilitate et latendi studio. Praeclari ac singularis viri abbatis Pinufii de fine poenitentiae praecepta dicturus, magnam materiae partem mihi videor amputare, si humilitatis ejus laudem, quam in quarto Institutionum libro (Cap. 30), qui est super instituendis Renuntiantibus titulatus, brevi sermone perstrinxi, lectoris fastidio consulens, hic silentio praetermittam; cum praesertim multi illius opusculi notitiam non habentes in hanc possint incurrere lectionem, et omnis dictorum vacillet auctoritas si dicentis meritum subtrahatur. Hic siquidem cum haud longe a Panephysi Aegypti, ut illic dictum est, civitate, abbas et presbyter ingenti coenobio praesideret, tantumque eum in omni illa provincia virtutum suarum atque signorum gloria sublimasset, ut sibi jam videretur retributione laudis humanae laborum suorum recepisse mercedem, timens ne sibi specialiter invisa popularis favoris inanitas, fructum praemii evacuaret aeterni, occulte monasterium suum fugiens, ad intima Tabennensium monachorum secreta contendit, ubi non eremi solitudinem, non singularis vitae securitatem, quam etiam imperfecti quique, laborem obedientiae in coenobiis non ferentes, superba non numquam praesumptione sectantur, sed celeberrimo praeelegit coenobio subjugari. Ubi tamen ne ullo habitus sui proderetur indicio, indutus veste saeculari, multis, ut illic moris est, diebus lacrymans pro foribus excubavit, atque ad omnium genua provolutus, post eorum diuturna fastidia, qui ad explorandum ejus desiderium in ultima eum jam aetate velut panis egestate compulsum, non sincere illius propositi sanctitatem expetisse dicebant, tandem ut susciperetur, obtinuit, ubi adolescenti cuidam fratri qui hortum susceperat excolendum, in adminiculum deputatus, cum non solum omnia quae idem praepositus imperasset, vel quae injuncti operis cura poscebat, cum admiratione tam sanctae humilitatis impleret, verum etiam quaedam necessaria opera, quae propter horrorem sui a caeteris vitabantur, ita furtivo per noctem labore perficeret, ut diluculo omnis illa congregatio tam utilium operum admirans ignoraret auctorem. Cumque ita triennium ferme illic, gaudens desideratis tam injuriosae subjectionis laboribus, exegisset, accidit ut quidam frater eidem cognitus ex illis, unde ille discesserat, Aegypti partibus, adveniret. Qui cum indumentorum ejus atque officii vilitate, promptissimae cognitionis facilitatem diu haesitans cohiberet, post explorationem manifestissimam ad ejus genua provolutus, primum stuporem fratribus cunctis, dehinc prodito etiam nomine, quod apud illos quoque praecipuae sanctitatis fama vulgaverat, etiam dolorem compunctionis incussit, quod scilicet tanti meriti ac sacerdotii virum tam injuriosis operibus deputassent. Sed postquam flens ubertim, et diabolicae invidiae quasi gravem proditionis suae imputans casum [causam], ad monasterium suum honorifica fratrum custodia ambiente perductus est, exiguo illic tempore demoratus, rursus offensus est ipsis honoris sui ac primatus obsequiis; ac furtim ascendens navem, ad Palaestinam Syriae provinciam transmeavit, ubi velut incipiens atque novitius in illo in quo nos degebamus, monasterii receptus habitaculo, in nostra cellula ab abbate praeceptus est commanere. Sed ne illic quidem diu virtutis ejus merita latere potuerunt. Nam simili proditione detectus, atque ad monasterium suum cum ingenti honorificentia ac laude revocatus, tandem quod erat esse compulsus est.
CAPUT II. De adventu nostro ad abbatem Pinufium. Cum igitur post non longum tempus nos quoque Aegyptum petere sanctae institutionis desiderium compulisset, summo eum affectu ac desiderio perquirentes, tanta ejus sumus gratia atque humilitate suscepti, ut nos tamquam pristinos syncellitas, etiam cellulae suae, quam in extrema horti parte construxerat, honoraret hospitio. Ubi cum satis ardua atque praecelsa cuidam fratri monasterii Regulam subeunti coram omnibus in synaxi fratribus praecepta tradidisset (quae in quarto, ut praediximus, Institutionum libro (Cap. 32) quanta potui brevitate complexus sum), tam incomprehensibilia nobis tamque mirifica verae abrenuntiationis culmina videbantur, ut nullo modo illuc humilitatem nostram crederemus posse conscendere. Igitur desperatione dejecti, et ipso etiam vultu intimam cogitationum amaritudinem non celantes, ad beatum senem, satis anxia mente recurrimus; cui protinus causam tantae moestitudinis inquirenti, abbas Germanus, graviter ingemiscens, ita respondit.
CAPUT III. Interrogatio de poenitentiae fine et satisfactionis indicio. Quanto magnificentior atque sublimior incognitae nobis sermo doctrinae tuae iter arduum praecelsissimae renuntiationis aperuit, et quasi remota oculorum nostrorum caligine conditum coelo culmen ejus ostendit, tanto majore desperationis mole deprimimur. Immensitatem siquidem ejus cum exiguitate virium nostrarum metientes, et nimiam abjectionem ignaviae nostrae cum infinita virtutis ostensae celsitudine conferentes, pravitatem nostram non solum ad illam non posse proficere, verum etiam ab eo quod est deficere posse sentimus. Nam ponderibus nimiae desperationis oppressi, quodammodo de infimis ad inferiora prolabimur. Unum proinde ac singulare praesidium medelae nostris potest conferri vulneribus, ut de fine poenitentiae et maxime de satisfactionis indicio aliqua discamus, ut certi de remissione praecedentium delictorum, possimus etiam ad conscendenda fastigia praedictae perfectionis animari.
CAPUT IV. Responsio abbatis Pinufii. Pinufius: Delector admodum quidem copiosis humilitatis vestrae fructibus, quos etiam cellulae illius quondam habitatione susceptus non incuriosa aestimatione perspexi, valdeque congaudeo, quia id quod a nobis omnium Christianorum infimis sola forsitan verborum libertate praecipitur, tanta admiratione suscepistis, ut ea (si non fallor) haud segnius quam a nobis dicta sunt impleatis. Cumque (sicut memini) labore operis vestri pene dictorum nostrorum exaequetur industria, ita meritum vestrae virtutis occultatis, tamquam si nulla ad vos eorum quae quotidie exercetis aura pervenerit. Sed quia idipsum summa laude dignissimum est, quod velut adhuc rudes incognita vobis esse ista sanctorum instituta testamini, id quod a nobis sedulo postulatis breviter ut possumus complectamur. Necesse est enim ut ultra possibilitatem nostram atque virtutem antiquae familiaritatis vestrae pareamus imperio. Itaque de poenitentiae exhortatione vel merito multi non solum dictis, verum etiam scriptis plurima vulgaverunt, monstrantes quanta ejus utilitas, quantaque sit gratia, ita ut Deo praeteritis facinoribus offenso, tamque justissimam poenam pro tantis criminibus inferenti, si dici fas est, quodammodo obsistat, et quasi inviti (ut ita dixerim) dexteram suspendat ultoris. Verum haec omnia vobis, vel pro sapientia supernaturali, vel pro indefesso sacrarum studio litterarum, ita cognita esse non ambigo, ut de his prima plantatio vestrae conversationis inoleverit. Denique non de poenitentiae qualitate, sed de ejus fine ac satisfactionis indicio solliciti, id quod ab aliis praetermissum est, sagacissima interrogatione disquiritis. Quapropter omni brevitate atque compendio propositionis vestrae desiderio satisfacere nitimur.
CAPUT V. De modo poenitentiae, et indulgentiae perceptae argumento. Poenitentiae plena et perfecta definitio est, ut peccata pro quibus poenitudinem gerimus, vel quibus nostra conscientia remordetur, nequaquam ulterius admittamus. Indicium vero satisfactionis et indulgentiae est affectus quoque eorum de nostris cordibus expulisse. Noverit enim unusquisque nec dum se peccatis pristinis absolutum, quamdiu sibi satisfactioni et gemitibus incubanti vel illorum quae egit vel similium criminum ante oculos imago praeluserit, eorumque non dicam oblectatio, sed vel recordatio infestaverit mentis arcana. Itaque tunc se is qui pro satisfactione pervigilat a criminibus absolutum, ac de praeteritis admissis veniam percepisse cognoscat, cum nequaquam cor suum eorumdem vitiorum illecebris senserit vel imaginatione perstringi. Quamobrem verissimus quidam examinator poenitentiae et indulgentiae [ Lips. in marg. index] in conscientia residet nostra, qui absolutionem reatus nostri ante cognitionis et judicii diem adhuc nobis in hac carne commorantibus detegit et finem satisfactionis ac remissionis gratiam pandit. Et ut haec eadem quae dicta sunt, significantius exprimantur, tum demum praeterita nobis vitiorum contagia remissa esse credenda sunt, cum fuerint de corde nostro praesentium voluptatum desideria pariter passionesque depulsae.
CAPUT VI. Interrogatio, an reminiscenda sint pro cordis compunctione peccata? Germanus: Et unde nobis gigni poterit humiliationis illa sancta salutarisque compunctio, quae ex persona poenitentis ita describitur: Peccatum meum cognitum tibi feci, et injustitiam meam non operui; dixi, Pronuntiabo adversum me injustitiam meam Domino (Psal. XXXI); ut illud quoque quod sequitur efficaciter dicere mereamur: Et tu remisisti impietatem cordis mei (Ibid.)? vel quemadmodum in oratione prostrati nosmetipsos ad confessionis lacrymas valebimus excitare, per quas delictorum veniam consequi mereamur, secundum illud: Lavabo per singulas noctes lectum meum, lacrymis meis stratum meum rigabo (Psal. VI); si peccatorum nostrorum memoriam de nostris cordibus extrudamus, quam jubemur econtrario tenaciter custodire, dicente Domino: Et iniquitatum tuarum non recordabor; tu vero memento (Esa. XLIII sec. LXX)? Ob quam rem non solum operans, verum etiam orans ad peccatorum meorum recordationem mentem meam etiam de industria revocare contendo, ut ad humilitatem veram et contritionem cordis efficacius inclinatus, audeam dicere cum Propheta: Vide humilitatem meam et laborem meum, et dimitte omnia peccata mea (Psal. XXIV).
CAPUT VII. Responsio quousque anteriorum actuum recordatio sit habenda. Pinufius: Interrogatio vestra, ut jam supra dictum est, non de poenitentiae qualitate, sed de ejus fine proposita est, et de satisfactionis indicio, ad quam congrue (ut arbitror) consequenterque responsum est. Caeterum hoc quod de peccatorum recordatione dixistis utile satis ac necessarium est, sed adhuc agentibus poenitentiam, ut cum jugi pectoris sui contusione proclament, Quoniam iniquitatem meam ego agnosco, et peccatum meum contra me est semper (Psalm. L); illud etiam, Et cogitabo pro peccato meo (Psalm. XXXVII). Dum ergo agimus poenitentiam, et adhuc vitiosorum actuum recordatione mordemur, necessarium est ut ignem conscientiae nostrae obortus ex confessione culpae lacrymarum imber exstinguat; cum vero cuiquam in hac humilitate cordis et spiritus contritione defixo, atque in labore et gemitu perduranti, horum recordatio fuerit consopita, et conscientiae spina de medullis animae gratia Dei miserentis evulsa, certum est eum ad satisfactionis finem atque indulgentiae merita pervenisse, et ab universorum criminum labe purgatum. Ad quam tamen oblivionem non alias pervenitur, nisi per oblitterationem vitiorum atque affectuum pristinorum et perfectam cordis atque integram puritatem; quam sine dubio nullus eorum qui per ignaviam sive contemptum vitia sua purgare neglexerit assequitur, nisi qui gemitus atque suspiria moesta jugitate continuans omnem sordium pristinarum excoxerit labem, et virtute animi atque opere proclamaverit ad Deum: Delictum meum cognitum tibi feci, et injustitiam meam non operui (Psal. XXXI). Et Fuerunt mihi lacrymae meae panes die ac nocte (Psal. XLI); ut consequenter mereatur audire: Quiescat vox tua a ploratu, et oculi tui a lacrymis, quia est merces operi tuo, ait Dominus (Jerem. III). Illud quoque similiter ad eum voce Domini dirigatur, Delevi ut nubem iniquitates tuas, et quasi nebulam peccata tua (Isa. XLIV). Et iterum: Ego sum qui deleo iniquitates tuas propter me, et peccatorum tuorum jam non recordabor (Isa. XLIII). Et ita funiculis peccatorum suorum, quibus unusquisque constringitur (Prov. V), absolutus Domino cum omni gratiarum actione cantabit: Dirupisti vincula mea, tibi sacrificabo hostiam laudis (Psal. CXV).
CAPUT VIII. Multis modis ad peccatorum expiationem perveniri posse. Post illam namque generalem baptismi gratiam, et illud pretiosissimum martyrii donum, quod sanguinis ablutione conquiritur, multi sunt poenitentiae fructus, per quos ad expiationem criminum pervenitur. Non enim tantum simplici illo poenitentiae nomine salus aeterna repromittitur, de quo beatus apostolus Petrus (Actor. III): Poenitemini, inquit, et convertimini, ut deleantur peccata vestra. Et Joannes Baptista, vel ipse Dominus (Matth. III et IV): Poenitentiam agite, appropinquabit enim regnum coelorum. Sed etiam per charitatis affectum peccatorum moles obruitur: Charitas enim operit multitudinem peccatorum (I Petr. IV). Similiter etiam per eleemosynarum fructum vulneribus nostris medela praestatur; quia sicut aqua exstinguit ignem, ita eleemosyna exstinguit peccatum (Eccles. III). Ita etiam per lacrymarum profusionem conquiritur ablutio peccatorum: Lavabo enim per singulas noctes lectum meum, lacrymis meis stratum meum rigabo; denique subjungit, ostendens eas non inaniter fuisse profusas: Discedite, inquiens, a me omnes, qui operamini iniquitatem, quoniam exaudivit Dominus vocem fletus mei (Psal. VI). Nec non per criminum confessionem eorum abolitio conceditur: Dixi enim, ait, Pronuntiabo adversum me injustitiam meam Domino, et tu remisisti impietatem peccati mei (Psal. XXXI). Et iterum: Narra tu iniquitates tuas primus, ut justificeris (Isai. XLIII). Per afflictionem quoque cordis et corporis, admissorum scelerum remissio similiter obtinetur. Nam vide, inquit, humilitatem meam et laborem meum, et dimitte omnia peccata mea (Psal. XXIV). Praecipueque per emendationem morum: Auferte, inquit, malum cogitationum vestrarum ab oculis meis, quiescite agere perverse, discite benefacere, quaerite judicium, subvenite oppresso, judicate pupillo, defendite viduam, et venite et arguite me, dicit Dominus. Et si fuerint peccata vestra ut coccinum, velut nix dealbabuntur; et si fuerint rubra quasi vermiculus, velut lana alba erunt (Isai. I). Interdum etiam intercessione sanctorum impetratur venia delictorum. Qui enim scit fratrem suum peccare peccatum non ad mortem, petat et dabit ei vitam Deus peccanti non ad mortem (I Joan. V). Et iterum: Infirmatur quis ex vobis, inducat presbyteros Ecclesiae, et orent super eum, ungentes eum oleo in nomine Domini, et oratio fidei salvabit infirmum; et allevabit eum Dominus; et si in peccatis sit, dimittentur ei (Jacobi V). Nonnumquam etiam misericordiae ac fidei merito labes excoquitur vitiorum, secundum illud: Per misericordiam et fidem purgantur peccata (Proverb. XV). Per conversionem plerumque et salutem eorum qui nostris monitis ac praedicatione salvantur. Quoniam qui converti fecerit peccatorem ab errore viae suae, salvat animam ejus a morte, et operit multitudinem peccatorum (Jacobi V). Per indulgentiam nihilominus et remissionem nostram, ad indulgentiam nostrorum facinorum pervenitur: Si enim dimiscritis hominibus peccata eorum, dimittet et vobis Pater vester coelestis delicta vestra (Matth. VI). Videtis ergo quantos misericordiae aditus patefecerit clementia Salvatoris, ut nemo salutem cupiens, desperatione frangatur, cum videat se tantis ad vitam remediis invitari. Si enim pro infirmitate carnis afflictione jejuniorum abolere te peccata non posse causaris, nec potes dicere: Genua mea infirmata sunt a jejunio, et caro mea immutata est propter oleum (Psal. CVIII); quia cinerem tamquam panem manducabam, et poculum meum cum fletu miscebam (Psal. CI): eleemosynarum ea redime largitate. Indigenti si non habes quod impartias (licet nullum ab hoc opere necessitas inopiae ac paupertatis excludat, quandoquidem et illius viduae duo tantum aera ingentibus divitum muneribus praeferuntur (Luc. XXI), et pro calice aquae frigidae mercedem se redditurum Dominus (Matth. X) repromittit), certe absque illis morum poteris emendatione purgari. Quod si perfectionem virtutum exstinctione vitiorum omnium non potes adipisci, sollicitudinem piam erga utilitatem alienae salutis impende. Si autem te idoneum huic ministerio non esse conquereris, operire peccata poteris charitatis affectu. In hoc quoque si te fragilem fecerit quaelibet mentis ignavia, oratione saltem atque intercessione sanctorum remedia vulneribus tuis humilitatis affectu submissus [subnixus] implora. Postremo quis est qui non possit suppliciter dicere: Peccatum meum cognitum tibi feci, et injustitiam meam non operui (Psal. XXXI)? ut per hanc confessionem etiam illud confidenter subjungere mereatur, Et tu remisisti impietatem cordis mei (Ibid.). Quod si verecundia retrahente revelare coram hominibus erubescis, illi quem latere non possunt confiteri ea jugi supplicatione non desinas, ac dicere, Iniquitatem meam ego cognosco, et peccatum meum contra me est semper; tibi soli peccavi, et malum coram te feci (Psal. L); qui et absque illius verecundiae publicatione curare, et sine improperio peccata donare consuevit. Post istud quoque tam promptum certumque subsidium, aliud quoque adhuc facilius largita est nobis divina dignatio, ipsamque remedii opem nostro commisit arbitrio, ut indulgentiam nostrorum scelerum pro nostro praesumamus affectu, dicentes ei: Dimittite nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris (Matth. VI). Quisquis igitur ad indulgentiam suorum criminum desiderat pervenire, istis semetipsum aptare studeat instrumentis, nec obdurati cordis pervicacia a remedio salutari fontem tantae pietatis avertat; quia etiamsi haec omnia fecerimus, non erunt idonea ad expiationem scelerum nostrorum, nisi ea bonitas Domini clementiaque deleverit, qui cum religiosi conatus obsequia supplici mente a nobis oblata perspexerit, exiguos parvosque conatus immensa liberalitate prosequitur, dicens: Ego sum, ego sum qui deleo iniquitates tuas propter me, et peccatorum tuorum jam non recordabor (Isai. XLV). Ad hunc ergo quem praediximus statum quisquis conscenderit, satisfactionis gratiam quotidianis jejuniis et mortificatione cordis et corporis assequetur: quia, sicut scriptum est, sine sanguinis effusione non fit remissio (Hebr. IX). Nec immerito. Caro enim et sanguis regnum Dei possidere non possunt (I Cor. XV). Et ideo quisquis ab hujus sanguinis effusione gladium spiritus, quod est verbum Dei, voluerit inhibere, absque dubio illa Jeremiae prophetae maledictione plectetur. Nam maledictus, inquit, qui prohibet suum gladium a sanguine (Jer. XLVIII). Hic namque est gladius qui illum noxium, sanguinem, quo animatur materia peccatorum, salubriter fundens, quidquid repererit in membris nostris carnale terrenumve concretum, resecat et abscindit, ac mortificatos vitiis vivere Deo et spiritalibus facit vigere virtutibus; et ita jam non recordatione veteris admissi, sed spe futurorum gaudiorum flere incipiet; nec tam de praeteritis malis quam de venturis cogitans bonis, non ex peccatorum moerore lacrymas, sed ex aeternae illius laetitiae alacritate profundet, atque obliviscens ea quae posteriora sunt, id est, carnalia vitia, ad ea quae in ante sunt extendetur, hoc est, spiritalia dona atque virtutes.
CAPUT IX. Quod utilis sit perfectis oblivio peccati, et quod flagitiorum recordatio sit vitanda. Caeterum quod paulo ante dixisti, te etiam de industria praeteritorum peccatorum memoriam retractare, hoc fieri penitus non oportet, quinimmo etiamsi violenter irrepserit, protinus extrudatur. Multum namque retrahit mentem a contemplatione puritatis, ejus praecipue qui in solitudine commoratur, implicans eam sordibus mundi hujus, et praefocans fetore vitiorum. Dum enim recolis ea quae secundum principem saeculi sive per ignorantiam sive per lasciviam commisisti, ut concedam tibi quod in hac cogitatione posito oblectatio nulla subrepat, certe antiquae putredinis vel sola contagio necesse est ut tetro mentem fetore corrumpat, et spiritalem virtutum fragrantiam, id est, suavitatem boni odoris excludat. Cum ergo praeteritorum memoria vitiorum pulsaverit sensum, ita ab ea resiliendum est, sicut refugit vir honestus et gravis, si impudicae ac procacis feminae in publico aut colloquiis aut amplexibus appetatur. Qui utique nisi se a contactu ejus festinus abstraxerit, et vel brevissimam moram inhonestae confabulationis admiserit, etiamsi consensum impudendae respuat voluptatis, infamiae tamen ac reprehensionis notam cunctorum praetereuntium judicio non evadet. Ita igitur etiam nos oportet cum fuerimus in hujusmodi cogitationes pestifera recordatione deducti, raptim ab earum contemplatione discedere, et implere illud quod a Salomone praecipitur: Sed exili [Lips. in marg. exi], inquit, noli demorari in loco ejus, neque intendas oculo tuo in eam (Prov. V); ne videntes nos angeli immundis ac turpibus cogitationibus involutos, non possint de nobis praetereuntes dicere: Benedictio Domini super vos, benediximus vobis in nomine Domini (Psal. CXXVIII). Impossibile namque est mentem bonis cogitationibus immorari, cum principale cordis ad turpes atque terrenos intuitus fuerit devolutum. Vera est enim illa Salomonis sententia: Oculi tui cum viderint alienam, os tuum tunc loquetur prava, et jacebis tamquam in corde maris, et sicut gubernator in magna tempestate; dices autem: Ferierunt me, sed non dolui; et deluserunt me, ego autem nescivi (Prov. XXIII). Derelictis autem non solum turpibus, sed etiam terrenis cogitationibus universis, erigenda est semper ad coelestia nostrae mentis intentio, secundum Salvatoris nostri sententiam. Ubi enim ego sum, inquit, illic et minister meus erit (Joan. XII). Solet enim frequenter accidere ut dum vel suos vel aliorum lapsus imperitorum quispiam miserantis retractat affectu, ipse etiam subtilissimi teli voluptario perstringatur assensu; et initium sub specie pietatis exortum, obsceno ac noxio fine concludit. Sunt enim viae quae videntur hominibus rectae, novissima autem earum venient in profundum inferni (Prov. XVI). Quapropter studendum est nobis ut virtutum potius appetitu et desiderio regni coelorum, quam noxiis vitiorum recordationibus, nosmetipsos ad compunctionem laudabilem provocemus, quia necesse est tamdiu quempiam pestilentissimis cloacae fetoribus praefocari, quamdiu supra eam stare vel coenum ejus voluerit commovere
CAPUT X. De satisfactionis indicio, et oblivione praeteritorum criminum. Noverimus autem nos, ut saepe diximus, tunc demum pro praeteritis satisfecisse peccatis, cum ipsi motus atque affectus per quos poenitenda commisimus fuerint de nostris cordibus amputati. Quod tamen nullus obtinere posse se credat, qui non prius ipsas causas atque materias pro quibus in illa collapsus est crimina omni spiritus fervore succiderit; ut, verbi gratia, si in fornicationem vel adulterium perniciosa feminarum familiaritate collapsus est, summa festinatione etiam ipsum earum devitet aspectum; aut certe, si per abundantiam vini epularumque est nimietate succensus, illicitam ciborum crapulam summa districtione castiget. Et rursum, si in perjurium, aut furtum, aut homicidium, aut blasphemiam, pecuniarum desiderio atque amore corruptus incurrit, materiam avaritiae illectricem suae deceptionis abscindat. Si in iracundiae vitium superbiae passione propellitur, arrogantiae ipsius fomitem summa humilitatis virtute convellat. Et ita ut unumquodque peccatum possit exstingui, causa atque occasio per quam vel ob quam admissum est debet primitus amputari. Isto etenim curationum remedio, ad oblivionem quoque admissorum criminum sine dubio pervenitur.
CAPUT XI. Venialium peccatorum non debet nos capere oblivio, sed mortalium dumtaxat. Verum ista praedictae oblivionis definitio super capitalibus tantum sit criminibus constituta, quae Mosaica quoque damnantur, quorum sicut per conversationem bonam abjiciuntur vel consumuntur affectus, ita etiam accipit poenitentia finem. Caeterum ab istis minutis in quibus septies justus cadit, ut scriptum est (Prov. XXIV), et resurgit, numquam deerit poenitudo. Aut enim per ignorantiam, aut per oblivionem, aut per cogitationem, aut per sermonem, aut per obreptionem, aut per necessitatem, aut per fragilitatem carnis, singulis diebus vel inviti, vel volentes frequenter incurrimus, pro quibus et David orans Dominum, purificationem atque indulgentiam deprecatur, dicens: Delicta quis intelligit? ab occultis meis munda me, et ab alienis parce servo tuo (Ps. XVIII). Et Apostolus: Non enim quod volo facio bonum, sed quod odi malum, hoc ago (Rom. VII). De quibus idem etiam ejulans exclamavit: Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis hujus (Ibid.). Tanta enim in his facilitate tamquam naturali lege prolabimur, ut quantalibet circumspectione atque custodia caveantur, non possit ad plenum ista vitari; de istis siquidem unus discipulorum, quem diligebat Jesus, abrupta definitione pronuntiat, dicens: Si dixerimus quia peccatum non habemus, ipsi nos seducimus, et verbum ejus non est in nobis (Joan. I). Proinde perfectionis culmen pertingere cupienti non satis proderit ad finem poenitentiae pervenisse, id est ab illicitis temperare, nisi etiam in illis virtutibus indefesso cursu semetipsum semper extenderit quibus ad satisfactionis indicia pervenitur. Nec enim a fetidissimis criminum sordibus, quae abhorret Dominus, quemquam abstinuisse sufficiet, nisi etiam illam bonam virtutum fragrantiam qua Dominus delectatur, puritate cordis et Apostolicae charitatis perfectione, possederit. Hucusque abbas Pinufius de satisfactionis indicio ac poenitentiae fine disseruit. Qui licet ut in ejus coenobio residere mallemus sollicito deprecaretur affectu, tamen fama Scythioticae solitudinis invitatos, cum retinere non posset, emisit.