Migne Patrologia Latina Tomus 119
Walterii Capitula
Walterii Capitula (Walterius Aurelianensis Episcopus), J. P. Migne 119.0744A
I. Promulgata in synodo apud Bullensem fundum secundo ordinationis ejus anno, VII Kal. Junii, celebrata.
CAP. I. Quomodo archidiaconi presbyteros discutiant. 119.0725|
(Hincm., Capit. dat. decanis. ) Ut archidiaconi per 119.0726C| sibi commissas parochias, diligenter discutiant presbyterorum fidem, baptisma, et missarum celebrationem: quatenus rectam fidem teneant; baptisma 119.0727A| catholicum observent; et missarum preces bene intelligant: psalmos digne secundum divisiones versuum modulentur; et Dominicam orationem cum symbolo et fide catholica ipsi intelligant, et omnibus bene pronuntiare diebus feriatis insinuent ad intelligendum: 119.0728A| ut sciat unusquisque quid petat ad Dominum. Et ut gloria Patri, et Filio, et Spiritui sancto, et Credo in unum Deum, apud omnes ad missam decantetur. Et ut ipse sacerdos cum sanctis angelis et populo Dei una voce, Sanctus, sanctus, 119.0729A| sanctus ad missam decantet. Et omnimodis dicendum est presbyteris ut arma non portent; sed magis se confidant in defensione Dei quam in armis.
CAP. II.-- Quomodo per archidiaconos vita et doctrina presbyterorum cardinalium investigetur. (Capit. Car. M., l. V, c. 112.) Ut per archidiaconos vita, intellectus, et doctrina cardinalium presbyterorum investigetur. Vita scilicet modestiae, et sobrietatis, ac studium religiosae conversationis in 119.0730A| cunctis eorum actibus. (Capit. Car. M., l. VI, c. 155 et 173.) Intellectus vero, quomodo sit idoneus unusquisque suos fratres in fide sanctae Trinitatis erudire: ut credant Patrem, et Filium, et Spiritum sanctum unum esse Deum omnipotentem, aeternum, invisibilem, qui creavit coelum et terram, mare et omnia quae in eis sunt: et unam esse deitatem, et substantiam, et majestatem in tribus personis Patris, et Filii, et Spiritus sancti. Et quemadmodum Filius Dei incarnatus est de Spiritu sancto, et Maria semper Virgine pro salute, et reparatione humani 119.0731A| generis: passus, sepultus, et tertia die resurrexit, et ascendit in coelos: et quomodo iterum venturus sit in majestate divina judicare vivos ac mortuos, secundum merita propria. Et quia una erit resurrectio mortuorum; et quod impii propter scelera sua cum diabolo in ignem aeternum mittantur: et justi cum Christo et sanctis angelis in vitam aeternam. In doctrina vero, qualiter eos qui tardiores sunt, de fide, spe, charitate, caeterisque virtutibus verbo et probabili exemplo eos qui indigent, possit instruere, secundum evangelicam et apostolicam, atque canonicam instructionem, qualiter indeclinabiliter vivant, et a quibus vitiis eos oporteat abstinere, ne cum diabolo in aeternam damnationem demergantur.
CAP. III. De mulierum conversatione presbyteris vitanda. (Conc. Nic., can. 3; Theodulfi epist. ad cler., c. 12.) Ut juxta sanctorum interdicta Patrum nullus sacerdotum quamlibet sexus muliebris in domo sua cohabitare permittat: neque sine arbitris, vel testibus idoneis cum aliqua solus loqui praesumat: ne forte sibi, aut alicui famulorum derogationis suspicio oriatur.
CAP. IV. Ut presbyter omnia munda habeat. (Ibid., cap. 4.) Ut unusquisque presbyter, sicut munditiam animae et corporis habere salubriter admonetur, ita quibus Deo ministrandum est indumenta, et altaris ornamenta, absidamque circa 119.0733A| altare, vel potius, imo totam aedem ubi sacramenta tractantur: et ubi sanctorum semper est praesentia angelorum, nitidissime et reverenter custodienda praevideant: ne forte cum missi e latere nostro una cum archidiacono illuc venerint, aliquid reprehensibile inveniant, unde severius fraternitatem cujuspiam redarguere compellamur.
CAP. V. Ut vasa sacra non dentur in pignus. (Capit. Car. M., l. I, c. 94; Herard., capit. 20.) Ut nullus sacrum vas, aut aliquid Deo sacratum loco pignoris dare praesumat: nisi causa redimendorum captivorum, aut in restauratione sarta tectorum ecclesiae. Et hoc ipsum ne fiat nisi per licentiam episcopi. Et ut res ecclesiae quae a fidelibus sunt oblatae, nullus distrahere praesumat.
CAP. VI. Ut unusquisque presbyter clericum et scholam habeat. (Hincm., Capit. an. 874, cap. 5.) ut unusquisque 119.0734A| presbyter suum habeat clerium, quem religiose educare procuret. Et si possibilitas illi est, scholam in ecclesia sua habere non negligat: solerterque caveat, ut quos ad erudiendum suscipit, caste sinceriterque nutriat.
CAP. VII.-- De libris ecclesiasticis, et de eucharistia semper habenda. (Capit. Car. M., l. VI, c. 227; l. I, c. 161.) Ut libros ecclesiasticos, Missalem videlicet, Evangelium, Lectionarium, Psalterium, Antiphonarium, Martyrologium, et Homeliarium, per quos se et alios informare debent, habeant. Et per libros bene correctos emendent, ne opus Dei cum desidia facere videantur. Ut unusquisque capitula de majoribus vel minoribus vitiis, seu etiam virtutibus, per quae 119.0734B| cognoscere possit, vel praedicare subditis suis ut caveant ab insidiis diaboli. Et ut semper eucharistiam presbyter habeat paratam, ut quando quis infirmatus 119.0735A| fuerit, aut parvulus aegrotaverit, statim eum communicet, ne sine viatico moriatur
CAP. VIII. De hospitalitate exercenda. (Ibid., l. V, c. 221; Theod., epist. ad cler., c. 25.) Ut hospitalitatem in invicem, et in omnes alacriter exerceant: quia ipse Dominus dicturus erit in remuneratione magni diei, Hospes eram, et collegistis me (Matth. XXV). Apostolus inquit hospitalitatem laudans, Per hanc quidam placuerunt Deo, angelis hospitio susceptis (Hebr. XIII). Quod si quis presbyter pro paupertate hospitalitatem dicit viantibus exhibere non posse, saltem in domo sua eum libenter recipiat, salvamentum, focum, aquam, stramen ad lectum ei praestet, et ad emendum quae ei necessaria sunt, ei quaerere adjuvet. Nam ipsa 119.0735B| Veritas per se loquens, ait: Si quis dederit calicem aquae frigidae tantum in nomine discipuli, amen dico vobis, non perdet mercedem suam (Matth. X).
CAP. IX.-- Ut presbyteri dotem habeant. Ut presbyteri qui necdum dotem, juxta quod in capitularibus domini ac senioris nostri, Caroli videlicet gloriosissimi regis, nec non et avi, et patris illius capitulo octogesimo quinto continetur, ad suas ecclesias consecuti sunt, ad nos referant; et divino adjutorio nostroque consilio a senioribus suis impetrent: et si aliquid amplius habuerint, debitum servitium suis senioribus impendant.
CAP. X.-- De curis saecularibus vitandis, et usura. (Capit. Car. M., l. II, c. 37; l. V, c. 107, 112; 119.0735C| l. I, c. 125 et 130.) Ut presbyteri sive diaconi fide jussionibus, et venationibus non deserviant, neque conductores existant, nec usuras exerceant, aut fieri permittant. Usura etenim est ubi amplius 119.0736A| requiritur quam datur. Verbi gratia, si dederis decem solidos, et amplius requisieris: vel si dederis modium vini, frumenti, et iterum super alium exegeris.
CAP. XI.-- De juramentis vetandis. Ut plebibus suis denuntient ne juramentis assuescant.
CAP. XII.-- De vitandis excommunicatis et facinorosis. (Ibid., l. III, c. 25, 42, etc.; Isaac., tit. 9; conc. Nic., can. 5.) Ut nemo cum excommunicatis et praedonibus manifestis, sive raptoribus seu homicidis et sacrilegis communicet, nec missam cantet, nec Ave in via eis dicat: sepulturam non praebeat, 119.0736B| nec ullo modo, nisi corrigendi causa cum eis loquatur. Et omnibus in suis parochiis morantibus diebus Dominicis ad missam pronuntient, ne talibus se conjungant. Si quis aliter fecerit, sciat se damnatum, nisi poenitentia interveniente, ab omnibus conciliis canonice institutis: nec non et a trecentis decem et octo pontificibus in Nicaena synodo Spiritu sancto praeordinante congregatis. Nam et de his Paulus, vas electionis, protestatur dicens: Quia rapaces regnum Dei non possidebunt (I Cor. VI). Joannes quoque apostolus de hoc ipso loquitur: Quia qui dixerit ei Ave, communicat operibus ejus malignis (Joan. III). Scimus enim quia nulla pars Christo cum Belial: quia unusquisque cujus opera agit, ejus filius appellatur.
CAP. XIII.-- De observatione jejuniorum. (Capit. Car. M., l. VII, c. 98, et l. VI, c. 183, 184.) Ut jejunia a pastoribus injuncta diligenter 119.0737A| observent, ne, quod absit, propter inobedientiam culpabiles inveniantur.
CAP. XIV. De operibus misericordiae exercendis. (Theodulf. epist. ad cler., c. 32.) Ut operibus misericordiae, hoc est eleemosynis et orationibus, subditos assuescere doceant: quoniam his duabus aliis propitiatio Dei obtinetur.
CAP. XV. De opere servili diebus Dominicis prohibendo. (Capit. Car. M., l. I, c. 15; l. VI, c. 186; Theodulf. cit. c. 24; Herard., c. 2.) Ut mercata diebus Dominicis, aut carrigationes fieri permittant: sed a vespera usque ad vesperam resurrectio Domini honoretur.
CAP. XVI. De tabernis et scurrilitatibus fugiendis. (Capit. Car. M., l. I, c. 14, ex conc. Laodic. can. 24, et Carth. III, can. 27.)
Ut presbyteri, vel reliqui ordinis ecclesiastici in tabernis non bibant, nec scurrilitatibus cachinnum moventibus consuescant: scientes quod de omni verbo otioso rationem reddent, hi maxime quorum sermo omni tempore sale debet esse conditus: ut verbo et opere exemplo sint, et forma cunctis cernentibus, praestentque gratiam audientibus.
CAP. XVII. Quomodo in consortiis et conviviis gerere se debeant. (Hinem., Capit. an. 852, c. 14; Herard., c. 108.) Ut quando ad conventum, quod ipsi consortia appellant, 119.0739A| veniunt, religiose equitent: juniores prioribus fratribus debitum honorem impendant. Si quando autem in cujuslibet anniversario ad prandium presbyteri invitantur, cum omni pudicitia et sobrietate a procaci loquacitate et rusticis cantilenis caveant. Nec saltatrices in modum filiae Herodiadis coram se turpes facere ludos permittant. Sed in unum convenientes, sicut reliquos cibi et potus ministros, ita lectorem sanctae aedificationis constituant: quatenus sacerdotalem reverentiam laudabili maturitate exhibeant, et in eorum sanctis 119.0740A| moribus honorificetur Deus per Jesum Christum.
CAP. XVIII. De sanctorum festivitatibus indicendis et observandis. (Capit. Car. M., l. I, c. 164; l. II, c. 35; l. VI, c. 186.) Ut celebres sanctorum festivitates solemni cultu observent, et observandas suis plebibus antea cognitent. Hoc est, natale Domini, B. Stephani, S. Joannis evangelistae, Innocentium; octavas Domini, Epiphania, nativitatem S. Mariae, purificationem S. Mariae, assumptionem S. Mariae; Sabbato sancto, Paschae dies VIII litania majore; 119.0741A| ascensio Domini, Pentecosten, S. Joannis Baptistae, S. Petri, S. Pauli, S. Martini, S. Andreae. Nostrorum praeterea patrum, quorum piis apud Dominum patrociniis vicinis juvamur, B. Evurtii de 119.0742A| transitu, B. Aniani de transitu, B. Benedicti, B. Maximini, B. Lifardi similiter de transitu; de Inventione salutiferae crucis, de Exaltatione ejusdem vivificae crucis.
CAP. XIX. Quod convententes ad synodum litigare non debeant. (Conc. Nic. can. Arab. 7; Antioch., can. 20.) Ut quando ad synodum bis in anno, sicut sacri canones impraevaricabiliter docent, convocantur, saeculares querelas et altercationes debitorum ita coram prioribus fratribus, aut coram archidiaconibus suis sopitas et rationabiliter diffinitas habeant: quatenus tunc non litigia, aut quasi forenses querimoniae accusantium et defendentium actitentur: sed solummodo quae ad sacrum ministerium pertinent eo tempore tractentur, ut aut discamus aliquid, aut doceamus in alterutrum.
CAP. XX. De ritibus sacramentorum, et gradibus ecclesiasticis memoriter discendis, et coram episcopo recitandis. Ut singuli sacerdotum sacramenta quae circa initiandum baptismate Christianum agenda sunt, et quae ad visitandum et reconciliandum infirmum pertinent: et quae defunctorum exsequiis impendenda sunt, et canones memoriter coram nobis recitare 119.0744A| et exponere valeant. Gradus quoque ecclesiasticos similiter memoriae commendatos habeant. Et unde unicuique gradui in Veteri Testamento origo fuerit, et quomodo Novum in idipsum concordet: et quemadmodum Salvator eosdem gradus in se compleverit, sano intellectu, noverint explanare.
CAP. XXI. Ut alumnos nonnisi dignos ad gradus offerant. Ut quouscunque presbyteri de suis alumnis in quolibet gradu promovendos obtulerint, sicut probabilis illorum vitae testes idonei esse debent, ita in suprascriptorum tenore sacramentorum et graduum edoctos exhibeant, quatenus et memoriter ea tenere, et intellectuose sciant explanare.
CAP. XXII. De computo discendo. (Capit. Car. M., l. VI, c. 226.) Ut omnes presbyteri calculandi peritiam habeant, et suos in idipsum studiose erudiant.
CAP. XXIII. Ut canones non ignorent. (Ibid., l. I, c. 55.) Sacros praeterea canones 119.0745A| nulli sacerdotum ignorare permittitur, nec quid quam facere quod Patrum regulis possit esse contrarium.
CAP. XXIV. Ut contra canones nihil agatur. Ut nullus contra canonum statuta quidquam agere permittatur: quoniam sicut in decretalibus Zosimi papae, capitulo habetur secundo (epist. 1): Si quis 119.0746A| interdicta despexerit, gradus sui periculo subjacebit.
Itaque, beatissimi Patres, et charissimi filii, in omnibus vigilanter, auxiliante divina gratia, cavete ne per istorum seriem capitulorum aliquam repre hensionis noxam incurratis, qua interdicti laqueo, quod absit, impediamini.