Migne Patrologia Latina Tomus 138
Vita S. Romani (Gerardus S. Medardi Suessionensis), J. P. Migne cc_id: cps_2.GeSMeSu.ViSRo, cc_idno: 9714c
Vita S. Romani
138.0173C| Primi Lotharii Francorum tempore regis,
Inter magnificos proceres patresque serenos
Nobilis unus erat, vitaque decentior heros,
Divino nutu Benedictus nomine dictus,
Pro fidei meritis felici pignore dignus;
Nam licet augusto rerum sublimis honore,
Regis sive ducum summo polleret amore,
Mente tamen prona servans pia jussa Tonantis,
Illecebras mundi sprevit male ludificantis.
138.0174C| Quin etiam conjux tali condigna marito
Nomine Felicitas satagebat vivere Christo.
His erat affectus miseris effundere censum,
Quatenus aeternum caperent post funera regnum,
Non spem divitiis apponere mox perituris,
Sed quia nullus erat fructus sibi posteritatis,
Poscebant ambo munus summae Deitatis.
Votis instantes respexit ab aethere Christus,
Et sibi devotis dedit exoptabile pignus.
138.0175A| Namque senatori sopito tempore leni
Angelus apparens facie praefulgidus, inquit:
Pax tibi de coelis sit, vir Benedicte fidelis,
Gaudia magna tibi spondet Regnator olympi,
Per me legatum dat munus habere beatum.
Felicitas felix puerum tibi pignus honestum,
Nomine Romanum virtutis culmine magnum,
Qui praesul populi, qui pastor fiet ovilis,
Signifer Ecclesiae, praeclara lucerna sophiae,
Pro meritis summa Deitatis in aede columna.
Hic erit et multis aeternae forma salutis,
Ac commissarum doctor solers animarum.
His ita prolatis, se reddidit angelus astris.
Excitus somno quae viderat inclytus heros
Uxori retulit: fit gaudens munere Christi.
138.0175B| Nec mora concepit; partus feliciter exit,
Nomine Romanum, quem protulit unda renatum;
Qui tonet aeterni divino flumine Verbi;
Qui tuba coelestis pellens incommoda pestis
Crimina permundet, rivis pietatis abundet.
Plaudit uterque parens divino munere gaudens.
Felix auspicium pueri sibi praetulit ortus,
Cui pateat dulcis tranquilla per aequora portus
Et paradisiacus per plurima semina campus;
Cui detur rutilis ardens diadema berillis
Post stadii cursum, post vitae praepetis usum.
Nunc puerile decus reliquos ac praesulis actus
Percurrat calamus divino flamine tactus.
Exterius vernans sed et intus pusio talis
Nobilium primo nutritur in aede parentum,
138.0175C| Ut Jacob simplex efflorens indole morum.
Traditur hinc scholis, sapientibus ac paedagogis,
Ut tripertitae caperet documenta sophiae.
Spiritus hunc sanctus ditavit munere tali,
Ut per magna brevi saperet mysteria Christi
Quae rudis ac veteris concludit pagina legis.
Inde palatinam de more vocatur ad aulam;
Vestiturque toga magis ardens caelibe vita
Iutra castra Dei devotus miles haberi.
Mirantur valde primates totius aulae
Ingenium, mores, sensum labiique nitorem
Per quae majorem regis percepit amorem.
Interea praesul migravit Rothomagensis,
Et grex pastoris viduatus morte remansit.
Unde sibi quaerens qui tanto praesit ovili,
138.0175D| Qui reget Ecclesiam digne, velut assecla Christi,
Audit Romanum fama vulgante beatum,
Prae cunctis sanctum, summis virtutibus auctum,
Optat et exposcit tanto pastore levari,
Hoc rectore regi, tali gemma decorari.
Rex ubi Francorum persensit amabile votum,
Totius occiduae gentis procerumque suorum
Consilio favit. Quod plebs expostulat audit
Erga magnificum summi rectoris amicum.
Ergo renitentem quamvis pondusque paventem,
Electum Domini Romanum destinat urbi.
O Christi pietas, qui rerum tractat habenas,
Ordinat et servat quae condidit atque gubernat!
Namque viro Domini, jam portas ingredienti,
138.0176A| Ut Salvatori dudum Solymam venienti,
Obvia processit pia plebs cum laudibus omnis.
Utque magis stupeas, Domino praeconia reddas,
Qui vix effari poterant, divinitus acti
Voce simul clara pueri modulantur, Hosanna,
Qui benedicte venis clamantes nomine Christi.
Dulce canunt carmen, quod par cantaverat agmen,
Cum tibi nata Sion humilis rex atque modestus
Non Pharaonis equis graditur, nec curribus altis,
Sed veniens asino, cui servit coelicus ordo,
Cum pecus exiguum, petulans, ignobile brutum,
Quo spirat mundus gestaret nobile pondus.
Haec regem pacis decuit processio talis,
Ut sibi cum palmis, non cum crudelibus armis
Plebs exiret ovans, flores ramalia portans,
138.0176B| Quae vitae sertum signant regale tropaeum,
Quo moriens mortem victor pessum dedit hostem.
Sic insons vita Romanus ab indole prima.
Coelitus eligitur, divina laude potitur,
Quem Deus assumens tanquam sub tegmine lumen,
Cogit ad exemplum cunctis lucere per eum [ i. e. aevum]
Ardeat ut vera Christi fulgore lucerna;
Nec consummetur, defectum vel patiatur,
Irradietque domum non exstinguenda per eum.
Ergo Dei servo sicut sacer expetit ordo
Invito quamvis datur infula pontificalis;
Digne sacratur, pastoris sede locatur.
Tripudiant omnes praesertim Rothomagenses,
Grex ovium Christi plaudit sub praesule tali,
Qui Domino coeli se tota mente subegit.
138.0176C| Terrea contemnens, nil praeter commoda quaerens:
Caetera distribuens, sibi frugi, largus egenis;
Hostis avaritiae, quae pessima regnat ubique,
Quae gravat hunc mundum coelos ne possit adire.
Non exstinguibilis rogus ardens, tristis herinis,
Omnibus hoc vitium vibrat lethale venenum:
Praelatos stimulat, subjectos denique pulsat;
Ecclesiam vastat, populares undique mactat:
Immutat mores, indignis praestat honores:
Nobilis et clarus subito vocitatur avarus,
Vertigo pridem, quem fecerat una Quiritem,
Sed furiosorum non vis pepulit dominorum,
Subjectus vitiis, vinclis oppressus iniquis,
Et quamvis subito sit judex tristis agaso,
Sit pollens rebus, tamen exit crimine servus.
138.0176D| Humanas leges regina pecunia tractat,
Et quod lugendum gravius multumque dolendum,
Ipsa potestates corrumpens spirituales,
Crebro sacricolis infert discrimina mortis.
Praecipue multos, quos dicunt simonianos,
Invadit penitus flammante cupidinis aestu.
Ordinat hos nummus, non vitae nobilis actus;
Servat ovile lupus, captat divina malignus,
Daemonis ex nido quem protulit atra cupido,
Evolat, alta petit. Facit hoc absentia Petri.
Nam credo rueret, si Cephas proximus esset.
Contra Romanus subit arcem pontificatus,
Quem pia plebs omnis decreta tenens pietatis,
Jejunans, vigilans, votis enixius instans
138.0177A| Coelitus obtinuit, sicut praedixerat olim,
Ejus mellifluum praeconans angelus ortum.
Historiam cujus satyra repetamus omissa.
Ne quod amor scribit livori deputet hostis,
Cum sit peccatum non fraudes hypocritarum
Pro dono linguae saltem mucrone ferire,
Et nimium foedam Cayphae reprobare cathedram.
Taliter electum divinitus atque sacratum
Pontificem sanctum, digno cultu venerandum,
Rothomagi cives adeunt consulta petentes,
Suppliciterque rogant, sua sic discrimina narrant:
Sancte Pater, nobis instat saevissimus hostis,
Plurima damna ferens, penes urbis moenia degens.
Est ibi nam castrum, murali robore firmum,
In quo foedarum domus atra latet meretricum,
138.0177B| Fornicibus variis caecis obstrusa latebris.
Illic obsceni rivales seu parasiti,
Vel quos impuri juvat ingluvies Epicuri.
Sorde lupanari semper sitiunt maculari.
In medio castri patet arca more theatri,
Quo fanum Veneris titulus spurcae mulieris
Falso frequentatur, scorti species veneratur.
Subter hians antrum penitus tendens in abyssum,
Faucibus angustum tanquam Stygiale profundum
Non valet attingi, nullo visu penetrari:
Claustra vel hos aditus potuit perfringere nullus;
Tanta malignorum vis est ibi daemoniorum.
Altera, Sancte, tuis par est irruptio mortis.
Nam Sequanae vastum patimur discrimen aquarum,
138.0177C| Dum contra morem metam superando priorem
Alveus exundat, late confinia vastat,
Aedes subvertit, parvos et ad ubera perdit,
Exitium multis infert et damna salutis.
Inde dolor, planctus, moeror non cessat amarus,
Casibus in tantis quos impetus ingerit amnis,
Talibus aerumnis affligimur atque periclis.
De coelo nobis nisi stillet fons pietatis,
Quae relevet miseros urbem lutulenda libido
Ad similes Sodomae poenas trahet usque Gomorrhae.
Sed tua, Sancte, manus, solidat quae debilis artus.
Monstra cruenta fugat, diva virtute coruscat,
Expuat hanc labem, Babylonis subruat arcem.
Talibus auditis, Romanus praesul herilis,
Exorat Christum, totius egentis asylum,
138.0177D| Parcat ut afflictis veluti quondam Ninivitis;
Avertat et mortem, bonitatis conterat hostem.
Ergo dux fidei mores ad loca perniciei.
Et contra fortes proprias ad bella cohortes,
Psalmicines ex more greges, reliquosque fideles,
Cum crucibus sacris, cum pignoribus pretiosis.
Sic castrum subiens, divinaque spicula figens,
Fanum destruxit, labyrinthi claustra revulsit,
Idola contrivit, funesta sacella removit,
Spurcitiisque locum purgavit daemoniorum.
Territus exsanguis vis illico perdidit anguis
Ad Christi labarum quo deposuit dominatum.
Ut quondam Josue Jericho bellator in urbe
Officiis laudum magno clangore tubarum
Moenia subvertit, munumina quaeque subegit:
138.0178A| Sic Israelis noster dux ille fidelis,
Cinctus utrisque choris divina laude canoris,
Delubra fudit humi, quibus exitium fuit humi.
Inde potens meritis antistes flumen adivit,
Stipatus nitidis reliqua cum plebe ministris,
Armatusque fide calcantis in aequore Petri:
Per nomen Triadis, per virtutem Trinitatis,
Perque crucis signum, quod submovet omne nocivum,
Imperat ut staret, nec ad ulteriora mearet,
Quem tenuit primum repetens ab origine cursum.
Paret huic fidei natura fluens elementi,
Atque sinum repetit, nec ripas fluminis exit.
Hoc siquidem facto renitet sanctissimus archos,
Non impar Josue, cujus memoravimus ante,
138.0178B| Qui Domino coeli devotus mente fideli
Debellans hostem jussit subsistere solem,
Donec inexhaustis acies consumeret armis.
Par virtus radiat quamvis distent elementa.
Nam si jussisset ratio vel causa fuisset,
Sicut et unda fluens, sol ipse per ardua currens
Redderet obsequium, nec abesset praeclue signum.
Urbs ita salvatur, tantisque malis spoliatur,
Fertilis et pleno ridet sibi copia cornu,
Mors fugit, hostis abest, aqua stat, devotio gaudet;
Praesul in Ecclesia plaudit praeconia digna.
Christus adoratur, quo vis inimica fugatur,
Virgo laudatur per quam Cytheraea crematur,
Prostibuli coenum decus hoc abolevit amoenum.
O felix nimium meruit quae gignere Christum,
138.0178C| Munda ferens mundum, sed mundificata per ipsum;
Virga gerens florem, capiens sed flore virorem!
Virgo mater ave, tanta redolens pietate,
Quanta laude micas, et sanctis altior exstas,
Inclyta prae cunctis carnali stemmate functis,
Per te gaudentem pia protege coelitus urbem.
Ne judex feriat, gladium suspende minantis.
Ne damnet miseros, iram compesce Tonantis.
Prima Deo praesens mediatrix esto tuorum,
Spem veniae referens, ne labe ruant vitiorum.
Stella maris, portus, pigmentis consitus hortis,
Fluctibus e mundi trahe nos ad littora pacis.
His ita digestis, ad caetera progrediamur,
Ejus ut in sancto laudare Deum mereamur
138.0178D| Ut vir apostolicus, coelestis regis amicus,
Reddidit immunem paganis ritibus urbem,
Fecit et incolumem cives sperare salutem,
Inde movens gressus, it per loca pontificatus,
Plebibus aeterni dispergens semina verbi.
Proponit cunctis simul et pigmenta salutis,
De spe coelesti, nec non absinthia legis
Sontibus aeternae minitantis amara gehennae.
Doctus et ingenio pallentes radere mores,
Ut rationis erat, baculum clavamque ferebat,
Hunc civibus praebens, hac in praedonibus utens.
Ergo festinans dioecesis et abdita lustrans,
Repperit erroris monimenta nefanda prioris,
Et cariosorum quaedam simulacra deorum,
Quae Jovis incesti, vel Apollinis, atque Dianae,
138.0179A| Vulgus adhuc stolidum vano censebat honore,
Orgia rite colens, et vota nefaria solvens.
Tunc sacer infremuit, lucos et delubra fregit.
Idola combussit, priscae vestigia fraudis
Funditus abjecit, fudit, contrivit, abegit,
Sordibus abrasis, Christi nova templa locavit,
In quibus ante locis erat ara superstitionis.
Praedicat esse Deum sincera mente colendum
Omnia qui fecit, non quae manus idola finxit.
Qui nos formavit, non quod faber effigiavit,
Marmore, vel gypso, cupro radiante, vel auro.
Disserit agresti populo mysteria Christi,
Qualiter Omnipotens divino numine pollens,
Compatiens servis licet ad sua jura protervis,
Quos tenuit torquens ferus hostis, acerbus et horrens,
138.0179B| Venerit in mundum tenebris et morte profundum;
Et sine labe caro factus de Virginis alvo.
Pertulerit mortem patiens, ut vinceret hostem,
Fregerit infernum, faciens penetrabile coelum,
Terrigenis cunctis si servent dogmata lucis,
Atque fidem teneant, nec ad idola colla reflectant,
Haec et plura docens, et quaeque salubria promens,
Abstulit errorem, deitatis et auxit honorem.
Interea doctor praeclarus et archipolites,
Moribus ut sanctis decus ornet pontificale,
Ad ritus Aaron typico cultu decoratur,
Offerat ut digne summo libamina Patri.
Namque virum poderis contexit linea vestis,
Assidue proprii moderantem corporis artus.
138.0179C| Sub Sarai virga ne forte superbiat Agar.
Hanc bene, castigat dure, premit atque fatigat,
Esurie frangit, multis sudoribus angit,
Ut cognoscat heram, timeat lasciva severam,
Pareat instanti, collum subigat dominanti.
Qua virtute bona pollens in agone corona
Tripudiat victor, moeret per tartara lictor,
Et jacet enervis quae non valet esse rebellis,
Pectoris e solido penitus depulsa libido.
Hinc rationali decoratur judiciali,
Pontificis sacro vittis in pectore nexo,
Quo bissenorum sunt scripta vocabula patrum.
Mentis splendorem decus hoc notat atque pudorem.
Quo Domino coeli studio conjuncta fideli,
Huc sibi praesentem retractat cuncta videntem,
138.0179D| Illius ad vultum qui nil dimittit inultum,
Continet omnimodis ratione volumina cordis,
Castigans trutina, si quid subrepserit infra.
Sedulo sanctorum rimatur facta priorum,
Ad specimen quorum pulchra nitet indole morum,
Israel ut quondam flevit Babylonis ad undam,
Nempe Sion memorans, quam sit jucunda recordans
Optima gemmarum rivos ducit lacrymarum:
Ad bona coelorum fingens acies oculorum,
Noctes atque dies hos pectoris elicit imbres.
Saepe Redemptoris meminit multique doloris,
Quod gemit et plorat, sitit, esurit atque laborat.
Pro servis Dominus patiens indigna benignus,
Traditur, arctatur, colaphos subit, exalapatur,
138.0180A| Perpetiens lethum, praelibat fel et acetum,
Morti vita datur, qua mors devicta fugatur.
Haec in mente gerens, istis cruciatibus haerens:
Fit sibi jucundum cordis lacerare profundum.
Proferat ut fluctus oculis, suspiria, luctus;
Abluit his mundis maculam de gressibus undis,
Pulcher adhuc habitus tegit hunc, humeralis amictus
Praetendens specie reverendi praesulis actus.
Cuditur hic aurum, sit mens ut pontificalis
In cunctis sapiens, sit consilio specialis,
Cauta, pudica, gravis, solers, moderata, suavis,
Ut sit revera Domini symmista sacerdos,
Saepius interno perstringens lumine coelos,
Sit lux, eximiae thesaurus et arca sophiae,
Qua rudis ac veteris tractet mysteria legis.
138.0180B| Purpura regalis tanti decus auget honoris,
Obtinet a Christo, quoniam diadema decoris,
Cui sceptrum baculus, rector vigilans animarum
Quas trahit ad regnum, satrapas spolians tenebrarum.
Libertas fidei datur his a praesule Christi,
Atque jugum Satanae tactu putrescit olivi.
Hinc notat aerii hyacinthina forma coloris,
Suspirans Christum quo praesul dirigit arcum,
Quo fugit mentem coelestia prorsus aventem:
Quo pia vota precum libamina sacra diatim
Pontifici defert, qui solus crimina delet.
Addit bis tinctum super his lex pristina coccum,
Qui plane gemini pignus designat amoris,
Bis qui rite datus sit alumnis Spiritus almus.
Sed pius in terris, ut sit dilectio fratris
138.0180C| Casta, serena, decens, divino nectare fervens,
Consolans miseros, visens in carcere tentos,
Compatiens aegris, tribuens solamen egenis.
Inde docendo fidem de coelo mittitur idem,
Diligat ut summum pia mens super omnia Patrem
Quo seraphim more flagrans deitatis amore,
Ut sitiens cervus fontem vehementer anhelus
Concupit, exoptat, desiderat, ardet et orat.
Ut mulier lympham, fidei quae reperit undam,
A se projecta vitiorum sponte lagena,
Ornatus summa byssus nitet inde retorta,
Pontificis mentem designans labe carentem;
Quam decorans ambit toga candida virginitatis
Ut lux solaris cum mane refunditur arvis,
Aurea regalis virtus micat integritatis,
138.0180D| Ut rosa flagrescens, ut thus et aroma liquescens
Pullulat et redolet, fecundo germine pollet,
Factus nostra caro Deus exit Virginis alvo,
Ut placeat nobis haec dictatura pudoris,
Qua quis vestitur, decus imperiale meretur,
Colla terens hostis, captat diadema decoris.
Lamina fronte micat lapidum fulgore corusca,
Pileus et nitidos stringit de more capillos.
Nam pia mens, animae summa quae praeminet arce.
Constans et stabilis, non fluxa, vagans, et inanis,
Virtutum gemmis ut opus resplenduit auri.
His vestimentis typica ratione politis
Ornatus sacram stabat Romanus ad aram
Sacrificans Agnum qui mundi crimina tollit.
138.0181A| Ante diem sacrum quo plebs nova Christicolarum
Dulce colit Pascha, quo gaudens transit ad astra:
Hic athleta Dei, quamvis sibi sedulo parcus,
Tunc magis urgebat confecti corporis artus,
Excubiis instans, precibus, rivis lacrymarum,
Hostis et insidiis curas adhibens animarum.
Jamque dies pacis populique reconciliandi
Venerat, et sacram turbis impleverat aulam,
Tunc pius antistes fletus dabat uberiores,
Inter lugentes, inter sua crimina flentes,
Atque piis precibus veniam poscendo reatus,
Plebes absolvit, oleum chrismate sacravit.
Clerus at incaute minus illud providus omne
Dividit ecclesiis, vix una superfuit illis
Ad lavacri morem retinens ampulla liquorem.
138.0181B| Tertia cumque dies venerabilis emicuisset,
Gaudia magna ferens, imis coelestia jungens
Phoebus et accelerans jam, nomam clauderet horam,
Praesul ad officium sanctus processit agendum
Hinc inter sacrae dum per solemnia missae
Fontibus astaret lavacrum quo sanctificaret,
Vas jubet afferri sacrum chrismale ferentis.
Forte sed impraeceps turba stipante minister,
Dum pede festinat, ne pontifici mora fiat,
Labitur e manibus, fractum vas evacuatur,
Pene vorax omnem quin hausit arena liquorem.
Fontibus astanti res est ut cognita patri,
Nil ex hoc trepidus, fidei sed robore firmus,
138.0181C| Fragmina parva legens, ad Christum brachia tendens,
Membra solo sternit, devota precamina fundit;
Exorans illum qui fractum cardine mundum
Mirifice reparat, proprium fundendo cruorem,
Ut reddat moestis quod diruit aemula pestis.
Quid morer in verbis? ad nutum Cunctipotentis
Ecce reformatur, resolutum consolidatur
Vas illud vitreum velut ante liquore refertum.
Sancte Pater, famulos peccati labe solutos
Consolida, repara, subeant ut fortiter astra.
Qui te pontificem magnum statuens et herilem
Coelitus ornavit virtutibus et solidavit,
Dirigat hanc trepidam quae nunc tenet alta carinam,
Ut bene curramus, nec in his scopulos subeamus.
138.0181D| Hic pater apprime Christi succensus amore,
Saepe theoricam cuperet cum ducere vitam,
Ut grave sensit onus, curas et pondera rerum,
Ad requiem pacis properans in fine dierum,
Nempe Sion recolens, Solymae speciosa revolvens,
Exsilium flebat, patriae jucunda petebat.
Quadam namque die praesul sanctissimus iste,
Annua dum sacrae celebrat solemnia missae,
Hostia viva Dei, templum venerabile pacis;
Dumque polis inhiat veluti suspensus ad alta,
Ima supergreditur, seraphin ardore crematur.
His intendenti, libamina sacra ferenti
Apparet Domini super aram dextera Christi,
138.0182A| Dextera virtutis, pacis veraeque salutis
Ad speciem solis resplendens luce decoris,
Quae paradisiacam vocat hunc clementer ad aulam.
Dextera namque piam signat super aethera vitam,
Pacificam, pulchram, nitido fulgore coruscam.
Hanc amplexantur qui laeva non spatiantur,
Qui subigunt istam fragilem simul ac fugitivam.
Postquam vir Domini mysteria sacra peregit,
Agmen justorum jubet accersire virorum,
Coelica visa refert, ac leniter inde subinfert.
Discite, filioli, patris ultima; jamque valete,
Excessumque meum prece sacra protegitote;
Quem jam coelestis vocat ad se gratia regis,
Ut tandem proprii ditet mercede laboris.
Vos tamen admoneo nunc, fratres, ista silete,
138.0182B| Hujus et oromatis, quaeso, secreta tenete;
Donec vas luteum, seu corporis hoc tegumentum
Matrici terrae cogat natura referre,
Extemplo gelidus totos pavor occupat artus,
Auribus ut sonuit tanti sors extima patris,
Quorum moerorem compescuit atque dolorem;
Sal, favus, eloquiis prudens, et ad omnia mitis.
Ad patriam sanctus Domino miserante vocatus,
Instanter vigilat, corpus sudore fatigat,
Praestolatur herum velut a thalamis rediturum,
Ut cito pulsanti reseret sua limina patri,
A mundi strepitu semotior atque tumultu,
Arctius in cella ditatur coelibe vita.
Lividus haec hostis cernens dolet omnibus horis.
Calcibus attritus reverendis hic basiliscus
138.0182C| Ingemit iratus, furiisque novis stomachatus,
Sibilat exsanguis, fano spoliatus et aris,
Insidias, fraudes alias molitur, et artes,
Exerit ingenium, tenditque libidinis arcum,
Quo jam Samsonem, quo perculerat Salomonem,
Pectora debilitans, mulieris amore sagittans.
Ergo dolore fremens cujus sacer obruit arcem
In Veneris specie vafra se colligit arte,
Mendicam simulans, et praesulis atria lustrans,
Errando clausae sero petit abdita cellae,
Limine stat plorans, sic illum flebilis orans:
O pater, o pater, o sanctae pietatis amator,
Urbis praesidium, totius egentis asylum,
Hospitium miserae praestans, inopi miserere.
138.0182D| Pande fores tecti, vicinam subripe morti,
Quae vaga, quae nuda, quae languida sum peritura.
Huc agor infelix immani frigore, nimbis,
Bruma terit membra, glacies secat aspera plantas
Vis angit Boreae, tetra premor anxia nocte.
Si saltem trita, si cum perone lacerna
Texeris hanc nudam, gelido jam rore solutam
Igne parum foveas, intra tua limina pascas.
Quae dabitur justis, tu non mercede carebis.
At pater haec surda capit aure susurria multa,
Et contectalis refugit consortia talis.
Pestis ad haec dirum rumpens a pectore luctum
Altius ingemuit; planctus, ululamina fudit.
138.0183A| O pater, o custos, ubi nunc tua sollicitudo,
Quam debes ovibus quas commisit tibi Christus?
De grege quem servas perit ecce doloribus una,
Ni modo subvenias, morior tua, pastor, ovilla.
Si morior, qualem pro me reddes rationem
Ante Dei vultum cum nil laxabit inultum?
Hos pater ad fletus pietatis viscere motus,
Excepit tandem truculentum nescius hostem.
Pestis ut intravit prunis calefacta resedit,
Dilatans crimen flavum mentita colorem,
Denudat pectus, si possit flectere sensus.
Candidior renitet, gestus et ludicra miscet,
Tela sacerdoti verbis jacit illecebrosis.
Omnia molitur, nec cor regale feritur;
Stat vehemens adamas nulla penetrabilis arte,
138.0183B| Nec petra mollescit quae Christo prorsus adhaesit.
Angelicis armis siquidem munitus ab astris,
Signa crucis vibrat, quo pilo fortiter acta
Diffugiendo vagas evanuit umbra per auras;
Fetida per totam linquens vestigia cellam.
Ille Dei natus, quem Virginis edidit alvus,
Semper Romanum tanta fecit indole clarum.
Ut nequeat labi nulloque modo violari.
Cursus horarum Phoebo peragente suarum
Venerat ad metas jam sancti praesulis aetas,
Christi splendifera quas noverat indice dextra,
Ut mercede bona gauderet vesperis hora,
Mystica cultorem habuit quem vinea fortem,
Non torpore pigrum, nec ab aestu desidiosum,
Quem pudor angelicus decor extulit integritatis
138.0183C| Ut vas munditiae templum fieret deitatis.
Hac etenim virtute refulsit ab indole prima
Qua domuit carnem quae luxu vergit ad ima,
Ut manibus puris et mundo corde beatum
Semper adorandum libaret dulciter Agnum.
Unde polo gaudens, et tali cyclade plaudens,
Cantat dulcisonus pro virginitate melodus.
Peste philargyriae caruit rivus pietatis,
Gressus debilium, manus aurea, cultor egentum,
Quidquid erat census inopum dispersit ad usus,
Liber ut exiret sine labe beatus obiret.
Cumque suprema dies sibi jam vicinior esset,
Et fragiles artus febris diuturna teneret,
Plebibus accitis, et in unum rite coactis,
138.0183D| Ecclesiae famulis profert monitoria pacis:
En, ait, a Christo, cui supplex corde benigno
Hactenus obsequium, pro posse dedi famulatum,
Invitatus eo, communi sorte resolvor.
Quocirca moneo quos nunc ex parte relinquo.
Ut maneat vobis pax et concordia morum,
Quae fidei signum, fons est et origo bonorum.
Juncta sibi teneat dilectio corda dualis,
Qua veluti geminis ad coelum tenditur alis.
His paribus lignis contexitur aurea vestis,
Integra quae durat nulla resolubilis arte.
138.0184A| E regione sudes dextra laevaque locantur,
Ut tibi quod fieri cupias, quod jure rependi,
Hoc aliis facias: quod nolis quodque recusas,
Nec facias alii. Sic mentes gratia jungit,
Sic Domini sacram digne venietis ad aram,
Dulcis et angelicae sumentes fercula vitae.
Haec et plura monens, verborum nectare promens,
Obsecrat, hortatur, regaliter ut gradiantur
Per fidei normam, nec ab aequo calle recedant,
Justos emeritae qui ducat ad atria vitae.
His praelibatis, cunctis dans oscula pacis,
Summo pastori commisit ovile regendum,
A se collectum, proprioque cruore redemptum,
Ut sibi conservet quos condidit, atque gubernet,
Hostis ab insidiis praemuniat atque sagittis
138.0184B| Hinc ubi vivificum corpus sanctumque cruorem
Digne percepit, qualem de fonte recepit,
Inter vota precum, suspiria longa clientum
Reddidit aethereis animam cum pace catervis,
Quam speciosa phalanx assumens coelicolarum
Detulit ad coelos cum laudibus harmoniarum.
Aurea Jerusalem valvas sibi pandit et arcem,
Qui penitus sprevit Babylonis ab indole fascem.
Intrat apostolicum felix collega senatum
Cum quo judicii scandit sedile beatum,
Fortis in adversis cum coetu martyriali
Jure coronari palma meruit decorari.
Emicat in castris ut phoebus virginitatis,
Centuplicem fructum quia protulit integritatis.
Excessu patris simul omnes moestificati,
138.0184C| Exsequias solvunt, tumulo pia membra recondunt.
Praesulis ob meritum Rothomagus gaudet in aevum
Assidue cujus pretiosos excolit artus.
Huic Audoenus successit pontificatus.
Non minus insignis, sol ardens, fulgur, et iris,
Thus redolens, cedrus, nux, myrtus, oliva, cypressus,
Pacis consilium, patriae totius asylum;
Francia quo viguit, quo tota Neustria fulsit,
Sanctorum castris tanquam fulgentibus astris.
Hujus et extremos perlustrat fama Britannos;
Hoc Graecus resonat, promulgat et aurea Roma,
In qua dux fidei dum totus in ardua coeli
Psalleret intentus decachordo carmina plectro,
Angelicae vocis responsum coelitus hausit.
Sed quia magnifici patet hujus vita patroni
138.0184D| Alterius studio prosa metroque polito,
Hic breviter tectum concludam fine libellum.
Non tamen hoc sancto carmen sine fenore scribo,
Sed precor, imploro, totis et nisibus oro
Ut mihi Romanus sit ductor ad aethera sanctus.
Lintre licet parva sulcantes aequora magna
Remigio sancti, non ulla pericula passi,
Scillaeosque canes illaesi praetereuntes,
Venimus ad portum. Sit laus Domino dominorum,
Sit sine fine decus, qui regnat trinus et unus.
Quotation analysis