Migne Patrologia Latina Tomus 101
Vita S. Martini Turonensis (Alcuinus), J. P. Migne
Vita S. Martini Turonensis
I. (0657D)Postquam Dominus noster Jesus Christus triumphator ad alta coelorum ascendit, et in majestate paterna Deus consedit, multa saeculis doctorum lumina concessit, quatenus ignorantiae tenebris effugatis, ad verum lumen agnoscendum gentes ubique converteret [ Al., converterent]: ut sicut stellae diversis in coeli partibus clarescunt, ita et doctores sancti per varias mundi partes lucescerent, ut omnibus via patesceret salutis, et veritatis lux claresceret. Unde et beatissimum Martinum Galliae deduxit [ Al., (0658D)direxit] in partes, ut populos, tetra caligine torpentes, luce veritatis irradiaret, et plurimas de antiqui hostis faucibus extraheret gentes, et sacratissimo Christi insereret corpori.
II. S. viri patria et militia. Christi militiam sequi amat. Catechumenus pauperem vestit. -- Igitur beatissimus vir, paganis parentibus in regione Pannoniae, Sabariae oppido, genitus est; sed intra Ticinum Italiae nutritus, militiaeque cingulo, a praeside [ Al., a perfido] Juliano, juxta parentum suorum (0659A)nobilitatem, est addictus. Sed vir sanctus magis elegit Deo coelesti servire, quam sub imperatore militare terreno; qui specialiter electus est, ut vexillum sanctae crucis occiduas orbis portaret in partes, et militiae sacramenta evangelicis mutaret edictis: non pro regno armis saecularibus certare Romano, sed specialibus doctrinis Christianum dilatare imperium; nec dura Romanorum lege populos subjicere feroces, sed leve Christi jugum plurimarum collo injicere gentium. Qui post sacri baptismatis mysterium magnis in mundo claruit miraculis, et doctrinis longe lateque resplenduit in orbe; cujus haec prima leguntur insignia. Cum adhuc catechumenus esset, hiemali frigore, media suae chlamydis pauperem parte vestivit. Qua etiam parte (0659B)chlamydis suae, inter angelicos exercitus Dominum Jesum, divinitus illuminatus, nocte sequente, vestitum aspexit; ut verum intelligeret quod ipse Dominus Jesus evangelicis intonat paginis: Quandiu fecistis uni ex his minimis meis, mihi fecistis (Matth., XXV, 40).
III. Adolescens Mediolani moratus Arianis restitit. In Galliam secedit et S. Hilario jungitur. --Hic vir florem adolescentiae suae Mediolana transegit in urbe, quam tunc temporis Ariana, favente Auxentio, multum maculavit perfidia; cui sanctus Martinus ut fortis athleta Christi viriliter restitit, intrepidusque veram sanctae Trinitatis fidem docebat. Sed inde [ Al., exinde] Arianorum saevitia principum depulsus Gallicanas secessit in partes, venerabilique (0659C)Pictaviensis urbis antistiti Hilario junctus, qui tunc temporis quasi firmissima fidei columna omnibus laudabilis exstitit: et quasi [ Forte, et sicut] Lucifer in coelo stellis clarior caeteris clarescit, ita ille sanctus vir in Ecclesia Christi, omnibus famae magnitudine, et sanctitate vitae, et doctrinarum veritate sanctarum excellentior effulsit: cujus disciplinis se sanctus Martinus, post relictum militiae cingulum, sociavit, ut tanti viri eruditus exemplis Christianam fortior processisset ad pugnam, fidei armatus galea, et lorica justitiae accinctus, gladio verbi Dei armatus, intrepidus contra omnia tela maligni bellator muniretur.
IV. Parentes invisens matrem convertit ad fidem. (0659D)Similiter et latronem. --Idem quoque sanctus vir divino admonitus oraculo, parentes suos ad sacrae fidei convertit professionem; et matrem, quae se mundo genuit, ipse regeneravit Christo. Hoc quoque itinere latronum perpessus insidias, dum uni traditur ad custodiendum, evangelica praedicatione latronem convertit ad Christum: et qui [ Al., et cui] traditus fuit ad poenam, factus est ei in salutem.
160 V In Gallias redit. Cellam construit. Tres mortuos resuscitat. Puellam mutam sanat. --Inde regressus obviam habuit malignum spiritum, qui sancto viro, quocunque pergeret, comitem se esse spopondit; cui intrepidus respondit: Dominus mihi (0660A)adjutor est, non timebo minas tuas. Sed multas Arianorum tribulationes sustinens, iterum Gallias repedavit, sanctoque Hilario Pictaviensi junctus, prope civitatem sibi cellulam construxit, in qua liberius contemplativos carperet fructus. Cui quidam catechumenus adhaerens subita, sancto absente viro, morte praereptus est: quem vir Dei precibus profusis resuscitavit, vitae redditum baptizavit, qui multis postea annis vixit. Alterum quoque, in cujusdam Lupicini agro laqueo suspensum, sacris orationibus vitae restituit. Tertium ab eodem sancto viro, in Carnoteno oppido, cujusdam mulieris flentem filium sola oratione in conspectu populi resuscitavit. Quo miraculo viso, plurimi ex populo crediderunt Christo. Succedente itidem tempore, in eodem oppido, (0660B)mutam ab infantia puellam benedicti olei inunctione sanavit.
VI. Eligitur episcopus Turonensis. Omnibus virtutibus praeluxit. --Sed ne lucerna Domini modio tecta lateret, dulcissimis abstractus est sedibus, multorumque precibus alligatus, electus est in episcopum Turonicae civitatis, ubi plurima sanctarum insignia gessit virtutum, et multa coelestis vitae dogmata sparsit, tamen privatae vitae continentiam in turbis populorum non amisit. Humilis in habitu, jucundus in sermone, devotus in praedicatione, verax in judicio, venerabilis in moribus, pervigil in orationibus, assiduus in lectione, constans in vultu, pius in affectu, honorabilis in ministerio sacerdotali, infatigabilis (0660C)verbi Dei seminator, impiger acceptam Domini sui pecuniam multiplicare; cum gaudentibus gaudens, cum lugentibus lugens, omnibus omnia factus, ut omnes lucrifaceret Christo; virtutibus insignis, bonitate laudabilis, pietate amabilis, multis in episcopatu fulgens virtutibus.
VII. Miracula. --Nam turbam paganorum ritu tumultuantem in obsequio cujusdam corporis, verbo orationis, uno ligavit in loco; iterumque resolvens suis permisit dominari vestigiis. Ruentem pinum super se signo crucis opposito avertit, mirantemque turbam Christo credere fecit. Seipsum in tecto cujusdam domus flammis opposuit, ne innocua laederet ignis tecta, qui fanum incendit idololatriae. Aliud quoque templum antiquo errore daemonibus dedicatum, (0660D)dum manu non potuit humana, angelico fultus auxilio subvertit. Nec non alio loco gentilium sacra subvertens, a quodam pagano gladio appetitus, ille nudum ferientis ictui collum opposuit; sed impius retro cadens, suam intelligens impietatem, veniam postulavit a sancto; alteroque librante ictum in sanctum caput, ferrum effugit de manibus. Treveris paralyticam puellam, totisque resolutam membris, sacra benedicti olei infusione, astante populo, pristinae reddidit sanitati. Tetradii proconsularis viri servum manus impositione a daemonio liberavit. Unde et ille Tetradius cum tota domo sua ad Christianam conversus est professionem. Cujusdam quoque (0661A)patrisfamilias puerum a daemone arreptum atrocissimo, digitos in os mittens, spiritum malignum per pudenda patientis exire compulit. Leprosum in porta Parisiacae civitatis a deformitate sui corporis solo salvavit osculo; sed et fimbrias vestimenti ejus, et fila cilicii multos sanare morbos compertum est. Filia Arborii praefecti per impositionem epistolae sancti Martini a gravissimis liberata est febribus. Paulini oculum peniculo superposito sanavit a dolore atque caligine.
VIII. Ab angelis, B. V. et aliis sanctis visitatur. Spiritu prophetiae claruit. --Idem quoque sanctus Martinus cadens per gradus, graviter pene totus attritus membris, nocte ab angelo ad integram recreatus est sanitatem: saepiusque angelicis visitationibus (0661B)et familiari locutione fruebatur. Quodam vero die beatissimae Genitricis Dei et Domini nostri Jesu Christi, et sanctorum apostolorum Petri et Pauli; nec non sanctarum virginum Theclae et Agnetis visitatione vir Dei honoratus et confortatus est. Nam daemonum phantasmata, et in diversis figuris horribiles aspectus nihil metuens, nec ullis eorum fallaciis illudi potuit. Spiritu vero prophetarum ita claruit, ut multis multa praedixerit 161 futura: veluti Maximo imperatori victoriam in Italia et in Aquileia interitum praedixit. Et eodem beato viro celebrante sanctum mysterium ad altare, globus igneus subito de vertice fulsit illius. Evantius quidam aegrotus, properante ad se beato viro, prius sanitatem recepit, quam sanctus Martinus domum intraret. In (0661C)eadem quoque domo puerum a serpente percussum, sanctorum tactu digitorum a periculo mortis eruit.
IX. Sancti viri patientia. Daemones pellit, etc.--Nam tantae fuit vir Dei patientiae, ut convicia non doluerit, opprobria non senserit: imo et quorumdam rusticorum flagella placido sustinuit animo, eorumque fixa terris animalia solo solvebat sermone. Nemini adulando blandiebatur; principi nulli veritatis verba tacuit, ad nota semper orationum subsidia recurrens. Unde si quid ei potestas renuit saecularis, mox divina praestitit pietas. Quaedam puella daemoniaco arrepta spiritu, stramine, ubi sanctus Martinus sedebat, a potestate erepta est inimica. Non solum homines, sed etiam animalia a daemonum liberans potestate, et mansueta in suum redire gregem mandavit. (0661D)Etiam fuit tantae misericordiae, ut canibus sequentibus lepusculum imperaverit stare; et miseram bestiolam a praesenti morte eripuit. Villa quaedam in Senonico grandinea saepius vastata tempestate, ad preces sancti Martini, multis liberata est annis. Mulier a sanguinis fluxu vestimentorum illius tactu sanata est.
X. Obiit. --Talibus etiam electus Dei sacerdos mundo claruit miraculis; et in omni vita et conversatione (0662A)perfectus, in omni pietate et religione praeclarus, in omni bonitate et benignitate jucundus, anno aetatis suae LXXXI, et episcopatus sui XXVI, annis maturus et meritis, in coelestia advocatus est regna; quatenus cum multiplici sui laboris mercede, perpetuam a Christo Domino reciperet coronam. Sed diem obitus sui multo ante pernoscens, et quibusdam suis praedicens fratribus, appropinquanteque hora, febrium dolore tactus, laetus in laude Dei, inter divina praedicationis verba, inter angelicas coelestium hymnorum voces, suis astantibus discipulis, sanctam Deo Christo reddidit animam. XI. Turonis sepelitur. --Cujus sanctum corpus a clericis civitatum, et populorum turbis, cum laudibus et hymnis ad Turonicam portatur civitatem, ibique (0662B)in polyandro publico sepultus est, ubi postmodum beatus antistes Perpetuus laudabili opere, et venerabili cultu construxit ecclesiam tanti Patris condignam meritis: in qua etiam usque hodie multa miraculorum signa, plurimae sanitatum virtutes, consolationes moerentium, pietates laetantium, praestante Domino nostro Jesu Christo, fieri solent, qui vivit et regnat cum Deo Patre [ et Spiritu sancto in unitate majestatis divinae, per omnia saecula]. EJUSDEM ALCUINI SERMO DE TRANSITU SANCTI MARTINI.
XII. Sancti Martini sanctitas, miracula et prophetiae donum. --Oportet nos omnes unanimiter gaudere, fratres charissimi, et praeclarum diem obitus sancti (0662C)Martini fideliter venerari; sed praecipue qui in Occidentalibus mundi partibus sunt fideles Christi, qui et doctrinis ejus similiter et exemplis illuminati sunt: quia quodcunque praedicabat verbis, demonstrabat operibus. In omni enim vita sua et conversatione sua perfectus, in omni pietate et religione praeclarus, in omni bonitate et benignitate jucundus erat, ab omnibus laudabilis, omnibus amabilis; virgo inter choros virginum, egregius sacerdotum, imitator apostolorum, et Christi praedicator. Quem Dominus in gratia apostolica est dignatus eligere, sicut de illo scriptum est: « Hic est Martinus, electus Dei pontifex, cui Dominus post apostolos tantam gratiam conferre dignatus est, ut in virtute sanctae Trinitatis (0662D)deificae mereretur fieri trium mortuorum suscitator magnificus. » Ad exemplum Domini tres mortuos suscitavit: multa etiam spiritu prophetiae, antequam fierent, praesciebat. Spiritu enim prophetiae plenus erat, et ideo suum obitum divina inspiratione praescivit, et quibusdam ex fratribus dissolutionem sui corporis appropinquasse revelavit. 162
XIII. Inter clericos discordantes pacem reformat. Avibus imperat. -- Tunc autem causa illi evenerat, qua necesse habuit Condatensem dioecesis suae (0663A)vicum adire, ut clericis inter se Ecclesiae illius discordantibus pacem reformaret. Et licet finem dierum suorum adfuisse non ignoraret, proficisci tamen ob istiusmodi causam non recusavit, memorans illud evangelicum: Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur: volensque pacem omnibus relinquere, exemplo Domini in die ascensionis suae apostolis dicentis: Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis. In pace vos dimisi, in pace vos inveniam. Cumque hac causa cum familiari discipulorum comitatu iter perageret, mergos in flumine videt piscium multitudinem captantes, et dixit: Forma haec daemonum est. Tunc illis potenti virtute verborum imperavit, ut eum gurgitem relinquentes arida desertaque appeterent loca. Statimque mirum in modum omnes in una turba congregatae (0663B)relicto flumine montes silvasque petierunt. Et admirati sunt, qui simul aderant, talem in Martino esse virtutem, ut etiam avibus sive daemonibus imperaret per gratiam Dei.
XIV. Aegrotat: molliorem lectum sibi sterni recusat. --Cumque in illo vico, ad quem ierat, paucis diebus commoratus, pace inter clericos restituta, jam regredi ad monasterium cogitaret, viribus corporis coepit repente destitui; convocatisque discipulis, indicavit eis jam adesse tempus resolvendi spiritum ejus a corpore. Tunc vero luctus et moeror omnium, vox una plangentium et dicentium: Cur nos, Pater, deseris, aut cui nos desolatos relinquis? Invadent enim gregem tuum lupi rapaces. Et quis nos a rapacitatibus eorum, te recedente, defendet? Scimus (0663C)quidem te desiderare Christum, sed salva tibi praemia tua, nec dilata minuentur; nostri potius miserere. Tunc ille motus eorum fletibus lacrymasse perhibetur; conversusque ad Dominum supplici voce dixit: Domine, si adhuc populo tuo sum necessarius, non recuso laborem; fiat voluntas tua. Nimirum nesciebat quid potius mallet: quia nec hos deserere, nec a Christo volebat diutius separari. Nihil enim in voto suo ponens omnia haec in Dei arbitrio dimisit dicens: Domine, si adhuc me vis in corpore manere, non recuso laborem: et si parcis aetati, bonum est mihi: fiat voluntas tua. Hos autem, de quibus timeo, tu ipse custodi. O virum ineffabilem, nec labore victum, (0664A)nec morte vincendum; qui nec mori timuit, nec vivere recusavit. Sed cum a discipulis rogaretur, ut stramenta sub se faceret poni, vi febrium per aliquot dies laborans, Non decet, inquit, filii, non decet Christianum, nisi in cinere et cilicio mori; ego enim, si aliud vobis reliqui exemplum, ipse peccavi. Et cum iterum a presbyteris, qui ad ejus infirmitatem venerant, rogaretur, ut corpusculum lateris mutatione relevaret, Sinite, inquit, sinite me, fratres, potius coelum quam terram videre, ut in suo itinere jam iturus ad Dominum meus spiritus dirigatur.
XV. Inter angelicos hymnos animam agit. --Anno igitur aetatis suae LXXXI, et episcopatus sui XXVI, maturus annis et moribus apud Condatensem dioecesis suae vicum, ut diximus, feliciter recessit a saeculo. (0664B)Sed inter divina sacrae praedicationis verba, cum angelicis coelestium hymnorum vocibus, circumstantibus suis discipulis, gratia plenus et sanctitate, sanctam Jesu Christo tradidit animam. Multi enim in ejus transitu voces audierunt angelorum sanctum Martinum laudantium. Quanta autem multitudo ad ejus obsequium convenerit, narrari non potest. Multi enim ex vicinis urbibus et monasteriis atque vicis cum lacrymis venerunt, una voce sanctum Martinum lugentes. O quantus erat luctus omnium! quanta praecipue lamenta monachorum et virginum dicentium, quia pium est gaudere Martino, et pium est flere Martinum. Pium enim erat eum vivere, pium erat et mori; quia in vita sua placuerat Deo.
XVI. Turonis sepelitur. -- Cujus quidem corpus (0664C)a clericis civitatum, et populorum turbis, cum laudibus et hymnis ad Turonicam portatum est civitatem, ibique cum magna veneratione sepultum est, assequente eum coelesti turba, cum coelestibus hymnis usque ad locum sepulcri. In quo postea loco beatus antistes Perpetuus novam laudabili opere construxit ecclesiam, tanti patroni talisque viri condignam meritis. In qua etiam usque hodie multa miraculorum signa, plurimae sanitatum virtutes, consolationes moerentium, et pietates laetantium, praestante Domino nostro Jesu Christo, fieri solent: qui vivit et regnat in unitate majestatis, per omnia saecula saeculorum. Amen.