Vita S. Bercharii (Adso Dervensis)

by Adso Dervensis

Adso Dervensis

Vita S. Bercharii

saeculo X

editio: J. P. Migne
fons: Corpus Corporum

Migne Patrologia Latina Tomus 137

documentacatholicaomnia

Vita S. Bercharii

Vita S. Bercharii (Adso Dervensis), J. P. Migne 137.0685D

OBSERVATIONES PRAEVIAE

1.

Acta S. Bercharii [ S. Bercaire ] abbatis primum quidem ab auctore anonymo descripta stylo rudi et impolito, dein Adso abbas Dervensis post medium saeculum X, expolivit. Gesta hujus sancti ac piissime protectoris nostri Bercharii, inquit monachus Dervensis anonymus in libro sequenti Mirac. ad extremum, quoad potuit, comens lepore facundiae spectabilis, sparsit totius Galliae oris, quae eatenus inculte exarata habebantur et abdita. Et Frodoardus Ecclesiae Remensis canonicus in Hist. Rem. lib. II, cap. 27, paulo ante Adsonem, S. Bercharii gesta quaedam perstrinxerat. Adsonis lucubrationem a Nicolao Camuzato jam editam una cum subjecto libro Miraculorum in Promptuario Trecassino, cum ms. cod. abbatiae nostrae Compendiensis collatam hic exhibemus, quando antiquiorem S. Bercharii historiam nancisci non licuit. In mss. codd. isti Vitae non praefigitur Adsonis auctoris nomen: at genuinum Adsonis esse fetum libri Miraculorum, qui subsequi solet, versus primi persuadent.

2.

S. Bercharii nomen in antiquis Fastis desideratur. In veterrimo nostro Usuardi exemplari ab annis octingentis exarato S. Bercharius manu quidem secundaria: at quae annos quadringentos facile prae se fert, memoratur XVII Kalend. Novemb. (quem translationis ejus diem esse inferius dicemus) his verbis: Dervo monasterio S. Bercharii martyris atque abbatis. In diplomatibus vero Ludovici Pii Augusti Caroli Calvi aliorumque litteris Bercharius sanctus praedicatur, ejusque corpus in Dervensi monasterio requiescere dicitur. Eum martyrem vocant, pro more auctorum mediae aetatis, qui viros pios violenter necatos quacunque ex causa Martyres appellabant. Sic S. Praejectum Arvernorum, Theodardum Tungrorum, Leodegarium Aeduorum episcopos; Arnulfum in Porciensi Comitiva (uti in Chronico Mosomagensi tom. II Spicil. 137.0669| Acheriani legitur) a latronibus interfectum, Adalbaldum S. Rectrudis maritum, Eduardum Anglorum regem a noverca necatum, aliosque quamplures martyrum nomine exornant. In Actis S. Leodegarii ab anonymo descriptis leguntur hi versus. cap. 5: Nec enim adeo aestimandum est, eum (Leodegarium) formidasse martyrium. Nam cum pridem per quemdam monachum nomine Bercharium in Dominica coena de suo ei fuisset interitu nuntiatum, die passionis Domini cruentum regis adiit palatium, etc. Quod an S. Berchario abbati possit aptari, lectoris judicium esto. Certe S. Bercharius Waimerum tormentorum S. Leodegarii reum secum perduxisse Hierosolymam dicitur in lib. Mirac. num. 11.

3.

S. Bercharius praeter varia oratoria aedificavit duo monasteria, Altivillarense primum, postea Dervense, quibus ipse praefuit. Altivillarense [Hautvillers] dioecesis Remensis ad Matronam fluvium, quarto milliari a civitate Remorum, secundum regulam Patrum S. Benedicti et Columbani (uti in Nivonis seu Nivardi Remorum antistitis Charta a Sammarthanis vulgata, a Frodoardo laudata praefertur) conditum est: Dervense [Monstier-en-Der] vero in Partensi [le Parthois] Campaniae pago, dioecesi Catalaunensi subjectum, Trecassinae finitimum ad fluvium Vigeram [la Voire] sub regula S. Benedicti itidem constructum a S. Berchario fertur in instrumento Ludovici Pii imp. anno 815 concesso, quod Sammarthani post Chesnium retulerunt. Viget etiam nunc utrumque monasterium sub Benedictina S. Vitoni congregatione; Altivillarense quidem S. Helenae reliquiarum cultu illustratum; Dervense vero ejusdem sanctae capite, oppidulo et jurisdictione spirituali, quam in ipsum oppidulum et vicos quinque monasterio subjectos exercet.

PROLOGUS AUCTORIS. 137.0669|

1.

137.0669A| Cum gloriosas virorum illustrium palmas ac praemia meritorum, sancta per orbem et universalis competentis obsequii functionibus solemniter persolvat passim mater Ecclesia catholica, nos quoque pro infructuosi ignavia silentii multandos fore arbitror, si gesta ejus lateant, cujus specialiter apud nos et virtutum exuberat copia, et sanctae institutionis refulgent incrementa, praecipue cum facta praecedentium, salutis sit materies ad memoriam relata posterorum. Actus igitur ac laborum certamina B, Bercharii abbatis et martyris gloriosi summatim 137.0670A| perstringere cupientes, tanto difficilius hanc narrandi materiam sumimus, quanto ad explicandam hujus operis magnitudinem nos impares esse sentimus; sed non est illi difficile elinguem in verba resolvere, quem constat muta etiam elementa consonis vocibus solemniter praedicare. Ea itaque prosequi intendimus, quae vel ab ipso domestico sanctissimoque ejus collegio notata claruerunt, vel postea divino beneficio ipsius compensata meritis, aetati nostrae perferri potuerunt.

INCIPIT VITA. 137.0669|

Bercharius nobilis Aquitanus 137.0669B|

2.

Prioris monimenta temporis pagum Aquitanicum ortus ejus tradidere ac generis fuisse exordium. Parentes ejus vita venerabiles et valde religiosi in vita sua, exteriore affluentia rerum non mediocriter decorati, et (quod longe est excellentius) quodam singularis innocentiae ac inter suos felicium proventuum privilegio insigniti; qui cum conjugalis pudicitiae jura fidei integritate servarent commodis temporalibus praecellentes, divinorum tamen operum pia intentione studio perflagrantes, supernae dispositione clementiae tantam ac talem meruerunt sobolem accipere, cujus institutione et meritis in coelestibus castris niveas militantium innumerabilis multitudo bonorum fructuum palmas perferret, et 137.0669C| multiplex antiqui deceptoris versutia ablatis fidelium animarum spoliis deperiret. Quod facile est deprehendere, si quis altioribus abstinens, haec pauca in consequentibus dignetur advertere. Cui videlicet ex matris utero cum divini jam tunc sanctificatione 137.0670B| muneris in luce prodeunti, more Aquitanico Bererum [ al., Bereum] a parentibus inditum constat fuisse vocabulum, tanquam ab ipso jam nascendi exordio bonae haereditatis herum.

Nivardo agente litteris imbuitur.

3.

Eo tempore Francorum imperium rege Childerico felicissime disponente, viro quidem rebus bellicis potentissimo, circa Ecclesiarum autem Dei cultum devotissimo, B. pontifex Nivardus sanctitatis ac religionis magnitudine toto Francorum orbe famosissimus, apostolica auctoritate coelestem in terris vitam agens, sanctae Remorum praesidebat Ecclesiae. Qui quia esset plenus auctoritatis et gratiae, cum peteretur quoque diversas terrarum vel nationum tam pro vitae merito quam etiam doctrinae 137.0670C| affluentis eloquio partes invisere, fines Aquitaniae aliquando contigit expetisse, atque ad illud usque praedium traditur pervenisse, in quo viri Dei parentes videbantur propria statione resedisse. Nam inter caetera quae ex dote supernae 137.0671A| dispensationis hic vir sanctus acceperat, non mediocribus quoque paternae haereditatis titulis a progenitoribus temporaliter etiam certum est floruisse, quod videlicet, si quis diligenter velit, in promptu est agnoscere, cum pene usque ad haec nostra tempora ejus juris villas et praedia tam ultra Ligerim, ubi Diseias dicitur, quam etiam intra fines Aquitaniae constituta, hi qui sibi in monasterii sui regimine probantur successisse, per longa temporum curricula jure quieto visi sint possedisse. Sed ingruentium causa malorum, partim negligentia torpentium, partim etiam crudeli perversarum infestatione gentium videntur amissa, quae quondam monachorum fuerant usibus attributa. Sed, ut ad id quod coepimus exsequendum redeamus, 137.0671B| cum praedictus pontifex sanctus, a viri Dei parentibus debitae venerationis liberalitate, ut par erat, officiosissime susceptus, quamdam futurae habitudinis speciem miraretur in puero boni operis candidato, divino instinctu sacris mysteriis eum applicandum esse praecensuit. Hac itaque sanctissimi pontificis auctoritate animati devotissimi genitores, infra teneros annos exactae infantiae, temporis opportunitatem nacti, litteratoriae professionis salutaribus disciplinis mox mancipandum esse decernunt, in quo praeeunte supernae illustrationis munere, cum sacrae institutionis instantia spiritalium etiam donorum fulserunt incrementa. Qui scilicet non otiose passus illa de lucidissimo litterarum fonte commercia sub aetatis tenerae crepundiis 137.0671C| ardentius aggregare, quibus postea in virile robur assurgens, et sibi et aliis ad mensuram Dominicae dispensationis potuisset prodesse. Ita jam tunc puerilis inconstantiae motus, quibus saepe illa aetas labilis et fluxa resolvitur, rigore virtutis ingenitae et moderaminis justi componens honestate, ut praeter haec quibus addictus fuerat litterarum conamina nil in se aliud residere pateretur, nisi forte dum aut opera pietatis ageret, aut certe, prout natura concesserit, sacris orationum exercitiis devotius insudaret.

Remos ad Nivardum se recipit.

4.

Igitur, dum puer sanctae indolis tam scientia quam virtute animi coaevos suos brevi praecederet, 137.0671D| atque paulatim bonae intentionis primordiis ad coelestis militiae perfectius tirocinium decrevisset intendere; supernae vitae aestuantis animi desiderio coepit altius aspirare, terrenarum rerum contemptu sufficiens atque ea quae ad virtutum incrementa respiciunt perennis intuitu gloriae totis nisibus attentans, aeterna prae oculis indefessa constituere, peritura manentibus compensare, diversis afflictionum generibus affectionum carnalium molimina coarctare, atque adolescentiae gressus, divini amoris virtute roborare. Spretis deinde propinquorum et patriae retinaculis, diligenter replicans, quia qui novae conversationis rudimenta suscipiunt, tanquam 137.0672A| peregrinos et advenas non cives suos mundus aspiciat, praefatum sanctissimum Nivardum Remorum pontificem flagrat ardore expetendi. Qui, sicut diximus, apostolicae institutionis praerogativa suffultus, nobilitatis honore clarissimus, variis virtutum generibus adornatus, inter Francorum proceres primus in aula regis, vita et conversatione dignissimus fulgebat. Per id temporis ea civitas sanctorum stipata cohortibus, et licet inter militares alas sub principe suo Childerico, capiti tamen suo consona, divini amore cultus urbs populosa spirabat. Hujus itaque tantae opinionis gratia provocatus felix adolescens Bercharius, ecclesiasticis sacramentis, fide, habitu et actu aptissimus, cum illo beato sene, cui jampridem dictum a Domino fuerat: Egredere 137.0672B| de terra et de cognatione tua, et veni in terram quam monstravero tibi, et faciam te crescere in gentem magnam (Gen. XII, 1, 2), fidem participans et meritum, cognationem relinquens et patriam, post longi laboris excursum, fines ingreditur Franciae, futurus cum S. Nivardo pontifice cives felicissimus (ut patulum est in sequentibus deprehendere) sanctae Remensis Ecclesiae, in augmentum videlicet operationis divinae, quam Domini omnipotentia Redemptoris, in lucrandis fidelium animarum quaestibus per hos duos synergos felicissimos praeordinaverat adimplere. Hic igitur beatus pontifex ut semper optaverat, tali ac tanto suppare adepto, quoniam ipse exterioribus tractandae reipublicae fuerat negotiis implicatus, regiae dispositionis consiliis 137.0672C| et actibus frequenter interesse, pontificalis providentiae pondus volens nolensve coelesti ordinatione perferre, ministerium sibi injunctum tum publice tum privatim increpando, arguendo, obsecrando, ut perfectus agricola sedulus exercere, gaudio replebatur non modico, familiari potitus adjutore atque in divinis operibus devotissimo consorte.

Remaclo informandus traditur.

5.

Quapropter cupiens eum undecunque perfectius erudiri, sanctioribus ac religiosioribus divinae scientiae viris, quos sibi undique collata familiaritate addiderat, copulandum esse constituit, ut videlicet plurimorum instituentium auctoritate disceret, quod 137.0672D| postmodum plurimis ministraret. Inter quos tunc temporis in regis Francorum aula praepollentis beatissimi Remacli procuratoris quidem sacri scrinii palatii prudentiae et sanctitatis titulis commendata ubique excreverat opinio veneranda: qui scilicet vir inclytus, confessor postmodum Domini gloriosus, multis signorum virtutibus approbatus, placidus cunctis, benignus universis, in prosperitate modestus, in adversis patientissimus, vita laudabilis, eloquio affabilis, sic temporalia cautus exhibebat, ut aeterna semper ab oculis non averteret. Hujus talis ac tanti viri sacris institutionibus rore superni nectaris illustrandum, B. Bercharius nutu praedicti 137.0673A| pontificis se maluit pro tempore ire copulatum, ut in quo perfectam doctrinae scientiam intellexerat, ipse quoque per hunc aetatis suae ac morum imbecillitati consulens, non tam scientiae quam sanctae puritatis commercia reportaret.

Luxovium petit.

6.

Interea cum beati viri justus adolescens per aliquod tempus magisterio frueretur, et coelestis pro viribus praelibasset haustum sapientiae, Luxoviense monasterium accepto tulit expetere, quoniam B. Columbani districtis commendata regulis, ad se perlata fuerat fama religionis. Erat enim eo tempore in cunctis Galliarum partibus hoc coenobium cum in multimodis rerum possessionibus, tum etiam divinae venerationis cultibus nomen singulare habens, quod 137.0673B| illic et districtior institutio, et studium sapientiae plenius haberetur; quem videlicet mirae spectationis locum idem B. Columbanus Pater in vasta Vosagi eremo a fundamentis construxerat, inventis antiquissimi operis aedificiis cum aquis natura ferventibus e terrae venis ultro prodeuntibus, ubi et ipse postmodum aggregato fidelium numero sexcentorum ferme monachorum rector exstitit, longoque tempore eidem monasterio nobilissime praefuit, multisque miraculorum signis in eodem loco claruit, donec Brunechildis regina impiissima, eo quod duos filios suos quos ex adulterino Theoderici nefandi regis, filii videlicet regis Sigeberti, conjugio susceperat, suo colloquio et benedictione indignos judicasset, ab eo loco instinctu diabolico proturbavit. Qui 137.0673C| non sine magno moerore et luctu omnium recessurus inde, Eustasium virum aeque sanctissimum dignitate generis et vita illustrissimum, quem ipse pago oriundum Lingonico a puero instituerat, eidem numeroso fratrum collegio rectorem praefecit. Inde Italiam expetens, Bobiense coenobium non minus decenti opere statuit, in quo consummatus virtutibus, beato fine quievit. Sanctus vero Eustasius loco Patris residens, non minimam monachorum multitudinem in Domini servitute verbis et exemplis praemuniens, nominis et meriti magistri haeres exstitit. Audita igitur fama tanti nominis, viri religiosi illuc undecunque confluunt, se suosque liberos plurimi certatim imbuendos offerunt, illud ante omnia ducentes permaximum, si vel post longaevam probantis 137.0673D| injuriae tolerantiam, quodammodo admitti mereantur in congregationem. Jam vero quis locus vel civitas non gaudeat, ex beati viri disciplina rectorem habere pontificem vel abbatem, cum constet ex hujus virtute magisterii pene totum Francorum 137.0674A| orbem decretis regularibus fuisse primum decenter illustratum? Bercharius itaque famulus Christi ad altioris vitae semper instituta conscendere desiderans, pontificis sui auctoritate et gratia, celeri gressu ad locum hunc pro voto properat: praefati Patris alacritate condignus approbatur sanctae monachorum cohorti, non tam corpore quam mente et actu sociatur.

Pie vitam instituit.

7.

Susceptus autem in commune cum caeteris, aggressusque denuo tanquam athleta recentissimus militiae gymnasium coelestis, praeteritorum immemor certaminum, et quasi qui virtutum in scammate positus, ad perfectionem pugnae nihil plene ante peregisset, coepit rursus divinis operibus spiritum 137.0674B| coercere, veluti eum cerneres monasticae districtionis tunc primum rudimenta suscepisse, seipso semper validior, et gratia supernae illustrationis vitae praecedentis qualitate jocundior. Jam vero styli non patitur opera, quanta in viro Dei fuerit humilitas, quanta virtus obedientiae, quanta modestiae gravitas, quanta charitas, quanta benignitas, quanta mansuetudo, quanta etiam patientiae fortitudo. Obedientiae sibi injunctae negotium ita jubentis percurrit imperio, ut mentem in sublime dirigens, nec laudis humanae compendia quaereret, et suae praemium gloriae, rei pereuntis pretio nullo compensaret. Studebat etiam aliorum consideratione seipsum despicere, et cum apud se cunctis judicaretur inferior, in humilitatis tamen culmine certabat omnibus inveniri 137.0674C| sublimior: moestissimum revolvens si quis in illo sancto collegio aliqua fortia attrectaret, quae ille favente Dei gratia segnius attigisset.

Pincerna factus, miraculo commendatur obediens.

8.

Traditur siquidem per idem tempus, hunc in eo loco factum aliquando ministrum a caliculis, in curam promptuarii, rectoris nutu, vicibus successisse. Cumque ille hanc officinam corporum dispensandam acciperet, quippe quem strenuum ad omnia sancta obedientia fecerat, quae commissa fuerant prudenter inferebat. Quadam vero die dum talibus tenetur implicitus, jussu patris est subito vocatus. Forte ille tunc promptuarium ingressus, ante vas steterat, et sudem quae vulgo ducidulum a potu scilicet educendo dicitur in manu tenens, cerealem 137.0674D| amphorae potum infundebat: mirum dictu! ad unius jussionis nutum audito abbatis nomine, relictis quae habebat prae manibus concitus cucurrit, oblitus ardore obedientiae et vasis observantiam et amphorae cautelam. Cumque vocatus 137.0675A| astaret ante abbatis praesentiam, interim potus ille in vasculum non cessans defluere subter positum, postquam ad superficiem vasis pervenerat, in modum columnae superne constipatum in gyrum coronari coepit. Ultro cerneres illud genus liquaminis, quo vix claustris contineri valeat, ut quondam Dei transeunte populo absque littoribus Jordanis fluenta in sublime tolli; ut liquido patesceret quanta esset virtus obedientiae, cujus fructus nullomodo possit in terram deperire. At vero ille non sine abbatis admiratione reversus, factum stupuit, quod prius potuisse a se fieri omnino non praesumpsit: tamen vir ille sanctus hoc quod acciderat non suo, sed totum abbatis sui merito deputavit.

Remos reversus, Nivardo monasterium construere cogitanti sociatur. 137.0675B|

9.

Ita vero cum jam esset regularibus apprime disciplinis edoctus, divinae militiae in utramque partem armis praemunitus, ut videlicet per haec quae longo exercitio didicisset, in lucri Dominici dispensationem jam plurimorum saluti consulere potuisset; in provinciam Remorum ad S. Nivardum pontificem revertitur, qui tam virtutibus quam rebus, ut diximus, supra gregis sui custodiam vigilans, hostis insidias relidebat, atque ecclesiasticam dignitatem profusis successibus ampliabat: cuique olim volventibus annis divinae inspirationis instinctu hic ardor sensibus inerat; uti in quolibet suae dioecesis contubernio eo loci ad serviendum Deo viventi domum construeret, ubi rerum competentia aptiora 137.0675C| divinae servitutis commoda praetulisset. Illa erat in hac deliberatione morarum causa permaxima, quoniam deesset persona voti ad id agendum socia, quae et desiderium suppleret pontificis, et strenua in Dei rebus inveniretur instantia suscipiendae tantae collaborationis. Sed diu in dubio suspensus animus nequaquam frustrari potuit spe jampridem conceptae intentionis. Bercharium itaque praeripit, voto applicat, consultu praeeligit, virum quidem in Dei rebus idoneum, religione praeditum, animo efficacem, exteriorum experientia non minus agilem quam prudentem. Cumque per id temporis urbs illa, ut diximus, et multorum floreret ingenio, et in admiratione reipublicae, divinorum operum insignis haberetur commercio, hunc tamen solum, hunc sibi 137.0675D| adsciscit praecipuum, cui consona auctoritate et merito futurae fabricae curam deponeret, et sani dispositione, consilii omni illi structurae specialiter praeficiendum decerneret. Praedium est publicum in pago Remensi octo millibus ab urbe disparatum, cui videlicet aevo praecedenti Sparnacus ( Epernay ) nomen fuisse constat impositum, quod olim quidem, tempore scilicet Chlodovei Francorum magni principis, quem beatus Remigius apostolica auctoritate et praeditus et probatus, doctrina et virtutibus magnificus, cum suo exercitu, ut in gestis ejus legitur, angelico ministerio sacro chrismate aquae regenerantis 137.0676A| illinierat, idem pater mirificus non modicae quantitatis pretio acquisierat, ac Remensem Ecclesiam, cui auctore Deo praesidebat, haeredem constituerat. Denique gloriosissimus Dei pontifex Nivardus pastoralis solertiae condigne administrans officium, tum ad alia suae dioecesis loca invisenda, tum quoque ad hunc saepe vicum egrediens, non tam propriae causas agebat utilitatis, quam cunctis se affabilem quoque exhibens, salutem subjectorum sedulus impendebat. Cumque dies ac noctes aedificandi coenobium in aliquo praediorum suorum, quibus nobiliter temporali quoque emolumento pollebat, desiderii continuatione pervigiles duceret, assumpto suo illo, ut saepe solebat, domestico beato Berchario, causa exstitit, qua praefatum vicum expetere 137.0676B| pro more cogitaret. Hujus processu itineris, quo ad eumdem vicum Maternae fluminis littoribus contiguum tenditur, quidam sui juris locus erat gratissimus, qui paululum reducto sinu in montis latere amoenissimo herbis virentibus aquarumque rivulis ex sublimi vertice leniter effluentibus, arboribusque ac vineis in declivi circumquaque constipatus, intuentium oculis oblectamenta praestabat.

Nivardo in soporem verso, loco per angelum designato, mandatum de condendo coenobio Altivillarensi recipit.

10.

Sanctus igitur pontifex hoc iter aggressus, cum jam eas partes per clivum montis attigisset, qua de contra illa loci gradientis visibus se amoenitas propius objecisset, super equestre quo ferebatur vehiculum 137.0676C| eo gravi sopore deprimitur, ut omni protinus eundi facultate proscriptus, symmystem suum B. Bercharium inclamaret, omnemque illum equestrem qui tunc forte se comitabatur ordinem stare loco praeciperet, et quibus ad soporem urgeretur stimulis patentius indicaret. Ecce, inquit, irruente soporis immanitate secus solito concutior, ita ut hinc gressum promovere, impotem me esse omnino confiderem. Procuretur ergo fessis artubus inter haec virecta amoenitas paululum divertendi, ut redeuntibus per soporem viribus coeptum reddatur facultas iter peragendi. Inter late patentia nemora diffusis frondibus, virentibus foliis instanti rei grata fagus eligitur Haec alias inter tantum caput extulit alnos,
137.0676D| Quantum lenta solent inter viburna cupressi.

Huic itaque arbori ocius se subter injiciunt gratia quiescendi. Ita individui sui comitis B. Bercharii solo decumbentis festinans composito vertice gremio recipi, sternitur hic patulae recubans sub tegmine fagi. Quid vero tunc miraculi coelitus sit ostensum, styli duxi officio non improbe intimandum, ut supernae illustrationis veritas ostenderet, qui essent quos silvarum densitas obtexisset. Interim pontifice quiescente, sanctus vir Bercharius in coelum defixis luminibus aspicit subito aere per serenum conspicuo columbam e sublimibus descendere, 137.0677A| niveo fulgore radiantem, atque eidem cui substrati manserant arbori leniter insidentem. Cumque in eam oculorum dirigeret aciem, diligenter explorare cupiens, quasnam in partes ales ille niveus declinare decerneret, repente alarum soluto remigio, ab arbore cui insederat prosilit, et rumpens aera vacuum, futurae spatium fabricae circumvolans, locum in quo coenobium construi debeat, gyro designat, praesentia sanctificat, expleto hoc lustramine, rursus nota recipitur arbore. Cumque eosdem sui ambitus circulos coeli nuntius ad futurae rei firmitatis indicium tertio repetisset, patenti coelo reconditur, et nihilominus hominibus in terra degentibus divinae voluntatis praesagium aperitur, et novae admirationis vestigium relinquitur. Intelligit hic vir sanctus, puro 137.0677B| ut erat animo, signum esse coeleste, quo et dubitantium animi firmarentur, et diu dilatum opus in Dei servitute fundaretur. O beatum virum cui ostenditur corporali intuitu angelicae dignitas visionis, in specie columbae rutilantis, ad comprobandum testimonium innocentiae et puritatis. Est etiam in hac re illud quoque non minus admirabile, quia quod iste corporalibus deprehenderat oculis, hoc idem quiescens sanctus pontifex senserat sopore coelestis visionis. Qui cum post aliquantulum perceptae quietis spatium somno excitus, caput ab imis superna revelatione praeedoctus erigeret: O, inquit, votorum meorum compar fidelissime, quam gratum mihi est huc paululum gratia soporis pro tempore divertisse, quem constat per Dei gratiam tantae revelationis 137.0677C| mysterium coelitus agnovisse. Ecce enim hinc jam laetus progredior, coelorum signa sequor, quod diu differens corde gestaveram, mirandae visionis arcano maturius aggrediendum esse compellor: sed ne longius res inopinata te duxerit, quid viderim patenter expedio. Et prius praesentias hic esse domum Dei, ut felicissimo quondam antiquo patriarchae, et portam coeli mihi indigno Christi Domini famulo divinitus ostensam. Nam mox submissis artubus, subito hic sopore praereptus, cum vix in utramlibet partem vis naturae quiescentem impelleret, videre mihi videor a supernis instar nivei candoris speciem adesse columbae, quae post hujus arboris sessum, non incerta quo tenderet, locum hunc praepeti cursu volando praecingit, trinoque gyro aeque peracto coeli 137.0677D| cacumen tendit. Credo equidem hoc spei conceptae proficuum a Deo portentum, ut quod erat voto susceptum, jam coelo praemonente sit celerius exsequendum. Sancto haec pontifice perorante: Me, inquit B. Bercharius qui sancto viro gremii sui reclinatorium fecerat, quidquid, pater sanctissime, coelesti prodigio in visione spiritus divinitus tibi 137.0678A| testaris illatum, manifesta Dei virtute noveris etiam corporaliter fuisse conspicatum.

Childerico juvante, ecclesiam S. Petro, aliam B. Mariae curat dedicari.

11.

His igitur alternis ita conserentibus, altero quidem quod in somnis senserat, altero vero quod oculis corporeis aspexerat, res in prospectum deducitur locum illum angelica perlustratione signatum, ad agendum divinae servitutis obsequium mira dispositione a Deo esse quam dignanter electum. Ita vero percepta tantae revelationis de coelestibus simul et consolationis gratia certiores utrique facti, et quod erat ambiguum loci designatione specialiter edocti, inde ambo consurgunt, ac sic oculos antistes beatissimus in coelum dirigens, illum protinus tota cordis 137.0678B| intentione collaudans, gratias egit in quem ab aeterni Patris secreto Spiritus sanctus corporali specie in columba descendit, ac fluenta Jordanis sacri corporis tinctione in nostrorum ablutionem scelerum coelo patente beavit. Praecedente itaque in conditionem aeterni tabernaculi tanto ac tali auspicio: Tibi, inquit ad B. Bercharium praesul eximius, tuaeque industriae hoc sanctum opus dispono committere, ut quem prudentia et sanctitate perfectum esse non dubitem, principem quoque in constructione coelestis fabricae te jure consciscam. Quod vir Domini, ardens ut erat, totis affluens in Dominum visceribus, cui inimica profecto omnis ignavia, amica vero indefessa laboris efficacitas, libenter suscipiens, tanto amplectitur desiderio, quanta in eo superna gratia meritorum excreverat 137.0678C| magnitudo. Et quoniam seipsum jam ante Spiritus sancti templum virtutis effecerat, ipse quoque terrenae molis pulchritudine templum Domino oculis etiam spectabile fundare exoptabat, confisus videlicet undique tam divino quam summi pontificis in cunctis auxilio. Nam et universis sui temporis Francorum regibus, episcopis quoque ac regiae dignitatis proceribus tam gratum acceptabilemque eum certum est exstitisse, ut si quid in divinis cultibus seu etiam terrenae commoditatis opportunitatibus cordi esset, ab eis facile obtineret: quod in consequentibus quoque diligens lector suo loco patenter poterit invenire, si ea quae diversis temporibus regiae majestatis ac Francorum principum munificentia sibi concessa fuerint, recensere voluerit beneficia. Quorum 137.0678D| videlicet fultus auctoritate et gratia, jam maturius componendae fabricae negotiis accingitur, copias sumptuum praeparat, et universa quae tanto operi necessaria videbantur sedulus operator assignat. Itaque in supradicti praedio loci quod in declivi montis latere (ut diximus) situm, reducto profusius sinu pulcherrimam blandientis amoenitatis planitiem reddit, 137.0679A| atque in prospectu suo subjacentia Maternae fluminis longe lateque littora circumdespicit, mulcenti quadam visionis voluptate compellat, ab antiquo Altumvillare nomen acceperat, angelicae designationis spatium ut coelitus ostensum fuerat, murorum ambitu jactis fundamentis complectitur, omnesque illius parietes aedificii ad modum columbae in aere permeantis suspecta permensione metatur. Nec ante divini cultoris opera destitit, donec superna annuente providentia, Childerici etiam regis Francorum ac sacri antitistis opitulante clementia, opus quod ad laudem Dei susceperat optata perfectione compleret.

Monasterium rebus et personis instruit.

12.

137.0679B| Ea vero arbor, quae quondam opulentissima fagus steterat, in qua columba coelitus emissa pridem resederat, ac suo gyro situm monasterii volando expresserat, habita deliberatione succiditur, et collatis in commune omnium votis, in loco cui affixa fuerat, aram in veneratione B. Petri apostolorum principis statuit. Ad consecrationem vero basilicae cum S. Nivardo metropolitano pontifice, alii etiam episcopi conveniunt, clerus omnis et numerosae plebes utriusque sexus irruunt, proceres quoque Francorum non minori voto concurrunt, et per B. viri Bercharii opus laudabile in Dei laudibus pari omnes magnitudine jucunditatis exsultant. In australi vero ejusdem montis latere, aliam struxit vir sanctus ecclesiam, quam genitricis Dei et Domini 137.0679C| nostri Jesu Christi semper virginis Mariae nomine decrevit honorandam. Septa etiam monasterii et universas competentes ordinis officinas, ad sectandam vitae regularis observantiam prudentissime composuit, monasticae conversationis viros religiosos aggregavit, et cuncta quae huic ordini commoda judicabantur, diligenter implevit. Copiosos vero praediorum sumptus sanctissimus antistes, tam ea quae sui juris esse videbantur, quam quae etiam beato interveniente Berchario ab ipsis Francorum primoribus obtineri poterant, in necessarios servorum Dei delegavit usus, ut videlicet in eodem coenobio et merito et numero populus Deo serviens utriusque laboribus augeretur. Haec sunt igitur hujus B. Patris nostri Bercharii magnorum operum sancta principia: sed adhuc restant 137.0679D| ad divinae obsequium majestatis piorum laborum majora certamina, quae in hoc postmodum monstrabit opere rerum consequentia. Qui videlicet cum esset in spiritalis exercitii sublimitate perfectus, in divinae legis meditatione continuus, temporalem tamen non auspicatus est gloriam, sed mentis puritate jugiter concupivit aeternam, nec levi felicitati inclinari nec inani voluit laude resolvi. Jam vero consummata omni sacri illius templi structura, his duobus sanctissimis viris quanta fuerit immensitas exsultationis, quam grata societas unanimis affectionis, quantus divinitatis amor, quantus vitae coelestis ardor, 137.0680A| nec sermo capere, nec lingua ullo modo valet explicare.

Nivardo mortuo, virtutibus, miraculis et auctoritate clarescit.

13.

At vero cum in his sanctorum operum studiis quam gloriose tenerentur inserti, sanctae exhortationis gratiam per populos infundentes et ad aeternitatis gloriam quaquaversum animos fidelium incitantes, cum jam superna clementia antistitis sui Nivardi vitam laudabilem perpetuae jucunditatis commercio compensare et pro labore brevi palmam decrevisset permanentis rependere gloriae, opere perfectus, virtutibus consummatus, adveniente Kalendarum Septembrium die, mortis nexibus absolutus migravit ad Dominum, beatae immortalitatis stolam 137.0680B| consecutus, angelorum agminibus in illa coelestis curiae dignitate concivis factus, apostolorum particeps, martyrum et confessorum cohaeres, illius insatiabiliter aspectu fruitur, cujus amor ab ejus pectore nunquam recessisse certum tenetur. Qui licet pro lege carnis debitum solverit humanae conditionis, vivit tamen in gloria perpetuae exsultationis, nostris autem illic procul dubio miseriis praestantius, si ex corde rogatus fuerit, occurrere paratus, quanto nunc potentius illi summo atque invisibili spiritui cernitur esse conjunctus, per virtutem universa scientis ipse scius omnium ac exauditor effectus. Ad cujus exsequias corporis tota Remorum civitas ruit, clerus ac populus utriusque sexus convenit, ex vicinis etiam urbibus multi adfuerunt tanti pastoris excessum admistis 137.0680C| pio moerori hymnorum solemnibus obsequiis assignantes. Cujus quidem corpus diversis populorum catervis constipatum usque ad basilicam S. Remigii a S. Berchario nec non et sanctis pontificibus qui ea die illuc confluxerant, universa gregis sui multitudine prosequente, condigno honore defertur, ac excellenti mausoleo condendum, decentissimam ibidem accepit sepulturam, sanctissimo viro Berchario in supradicto Altivillari coenobio glorioso praesuli superstite relicto. Qui licet tanti patris fuerit solamine destitutus, nequaquam tamen a coepti operis intentione desistens, subjectorum animos exemplis instruebat et verbis. Locum vero, quem aedificare coeperat, rebus ac vario decore collustrans, nihil subtraxit industriae, donec ad culmen 137.0680D| proveheret perfectionis summae. Spiritualium enim donorum perfusus rore, vitae jam consertus angelicae, civis coelestis patriae

Dogmate justitiae, Christi refovebat ovile,
Constituens plebi coelestia templa fideli.
Nec minus in magnis flagrans resplenduit actis,
Quae gessere Patres fulti pietate priores,
Optima dans vitae populis documenta beatae

Domini namque gratia praeeunte, multis miraculorum signis in eo loco claruit, ac supervenientibus diversarum incommoditatum casibus se opponens, 137.0681A| multa coelestis beneficii emolumenta populis impendebat: sanitates corporum, salutem animarum. Francorum quoque regibus diverso tempore sibi succedentibus ac palatii optimatibus ita in cunctis erat affabilis, ut eorum usus pro voto familiaritatibus, quae intenderet citius obtineret, et in construendis servorum Dei habitaculis sumptus ei et copias eorum largitas pleniter ministraret. Si quis his haesitans forte manet incredulus, praedicti loci miretur moenia, aspiciat aedificia, perlustret diligenter opera: patebit scire cupienti quanti fuerit meriti, per quem Dominus tanta ac talia dignatus sit operari.

Parthenona in saltu Dervensi aedificat.

14.

Rebus igitur tam exterioribus quam interioribus 137.0681B| praedicti Altivillarensis coenobii secundum Dei cultum honorifice ordinatis, jamdictus Pater Bercharius corporeae quietis impatiens, opportuna sibi loca lucrificandi gratia perquirebat. Abinde namque egressus, Dei munere praecurrente, vastam saltus Dervensis solitudinem petere contendit: quo in loco qua venerat intentionis non immemor, aptum aedificandi coenobii statum invigilando sollicite scrutabatur. Haec igitur inter cogitandum, Dei gratia praeduce contulit se ad quamdam matronam, Waltildem nomine, quae superbo nobilitata sanguine, plurimorum a proavis praediorum affluentia laetabatur: a qua vir sanctus condicti pretii dono emit sibi partem silvae, eum scilicet locum qui dicitur vulgo Mangis villare: ibique cellulam aedificans, eamque B. 137.0681C| Mariae ad honorem consecrans, puellarum coetum Deo matrique serviturarum, prout posse fuit, diligentissime aggregavit. Nam viam publicam vulgo Cantillam dictam expetens, pretio a praetereuntibus suscepit captivas puellas octo, quas in sancta religione edocens, Deo dicatas ibi manere constituit. Ex hoc igitur Christi adminiculante suffragio excrevit numerus virginum adusque sexagenarii cumulum, quibus etiam praedictus pater neptem supra scriptae matronae Waltildis solemniter abbatissam praefecit. Oratoria etiam diversa. 15. His quoque rite peractis, secretiora saltus infatigabiliter excutiens, cognoscere summopere gestiebat, sicubi opportuniora loca aedificandi cellulas 137.0681D| reperisset, veniens in quemdam locum, Lutosas nomine, cellam construendi aptum reputans, nimia sollicitudine vota explere studebat. Hoc igitur propriis viribus nullo modo dignum ducens aggredi, cujus erat hoc praedium potestatis adiit. Eo siquidem tempore Childericus rex regnum Francorum nobilissime gubernans, libentissime sancti viri petitionibus acquiescebat. Hunc ergo pater eximius 137.0682A| adiit, atque sibi ad bona vota consortibus viris Dei amore ferventibus Leodegario et Mummuleno episcopis, Amalrico quoque et Wlfaudo optimatibus, impetravit a rege licentiam aedificandi sibi in eodem loco basilicam, quam B. Martini in honore consecratam praedictus rex Childericus circumquaque ab Ecclesia silvae leuca una benigne donavit. Beatus vero Bercharius neque his contentus, cellulam sibi juxta locum qui dicitur Puteolus, ea in parte quae nunc monasteriolum dicitur, ad honorem B. Mauricii condidit, sperans aptum se monasterium aedificandi locum reperisse. Verum cum hoc etiam sibi habile non videretur, super fluvium Vigerae ( la rivière de Voyre ) quamdam ecclesiam S. Sulpitii honori dicavit. Neque ibi etiam statum coenobii 137.0682B| aptum fore ducens, mente pervigili ut sapiens architectus, eum qui petentibus se adesse comprobat, dare votis congrua loca poscebat.

Monasterio condendo locum invenit, rege locum concedente.

16.

Quodam igitur tempore cum jam divina clementia ulterius famulantis animum per diversa distrahi nollet, praecurrentibus indiciis locum votis congruum iri repertum dedit. Nam abdita silvae perlustrans, casu quemdam ad locum devenit, ubi pastores subulcos reperit: quos blande allocutus, aureique illos numismatis munere donans, poposcit ostendi sibi quae habiliora aliquando silvas circumeundo ad habitandum loca pervidissent, dicens sibi animum esse, uti congruo habitandi loco exstirpando silvas 137.0682C| coenobitarum tabernacula designaret: se quidem diversa tentasse, sed nullo penitus loco commanendi habitacula fida invenisse. At illi praemio accepto, talibus animi votis sancto viro respondent: Nos quidem cum fides teneat firma, munerati tuis ad vota processibus parere decrevimus, locumque habitandi habilem pro nostro scire ostendere parati sumus: nam persaepe inibi suillos greges jam desperati invenimus, nec seductos aliorsum spes est requirere porcos, cum illum semper absque aliquo ductore perditi sues expetant locum. Adest quoque ibi, Domine pater, quaedam non ignoti miraculi fagus, subter quam luminaria saepe cum accensa absque hominum accessu viderimus, divini aliquid fore suspicamur. Nunc, inquit B. Bercharius, ocius praeite, 137.0682D| tanti praesagii loca significate, meque consequentem jamjamque diu suspensum animo quietiorem reddendo, tanta curarum mole absolvite. His dictis praedictus pater ad locum properat fidem dictorum excepturus: nec inaniter ferens testimonium pastorum divinitus credidit factum esse miraculum, et a Deo sibi locum ostensum, qui non pateretur servum suum diversis intentum, proprio labore frustrari. 137.0683A| Nam qui eo coetum bonorum exsecutione operum pollentem adunandum praenoverat, digne tali praesagio initia operum beati viri praesignavit: qui locus duobus integris milliariis a praefato loco, qui dicitur Puteolus, disparatur. Ibi ergo B. Bercharius multo labore silvis radicitus erutis, coenobii aedificandi statum praeelegit. Exinde ad palatium progreditur, regis super hoc negotio clementiae supplicaturus. Auxiliantibus vero sibi per divinam gratiam, ex cujus desiderio ista agebat, S. Leodegario episcopo et Almarico Majore domus, Fulcoaldo quoque et Wlfaudo, Nivardo etiam et Atelano episcopis, impetravit sibi dari a rege silvam ex suo fisco qui vocatur Vassiacus in circuitu praefati loci, sicut ex auctoritate regia tenetur exterminatum, unde sumptus habere 137.0683B| valeret ac praedia ad coenobium constituendum. Cum etiam Deo disponente ad plurima sibi rex libentissime faveret, ad hoc usque processit, ut aulam sibi decenti ornatu, ut regiam decebat majestatem, in loco qui dicitur Puteolus fabricatam, ubi causa venandi crebro adventare consueverat, dono ei concederet: unde ipse domnus Bercharius ecclesiam Deo in honore SS. apostolorum Petri et Pauli consecrandam construxit, quam ex praefato loco Puteolum (Puysie) appellavit.

Locum monachis, reliquiis, etc. ditat.

17.

Sanctus vero vir quando supramemoratas puellas emit, simul cum ipsis pretio suscepit viros octo captivos, quos in sancta religione edocens, primos in eodem loco monachos constituit. Multi 137.0683C| vero sanctam conversationem illius ac religiositatem admirantes, per ipsius exhortationem Deo favente, qui neminem vult perire, relinquentes omnia quae in saeculo habere videbantur, sub monastica norma et sub doctrina sancti ipsius patris Deo se mancipaverunt. Ipse ergo aquam ad ipsum coenobium de longe perduxit, officinas ad omnia necessaria paravit, habitacula quoque puellarum ordinate disponens, Hierosolymam adiit, sacrasque plurimum reliquias impetravit, tabulasque eburneas optimas secum deportavit: sicque Romam multoties adiens, plurimorum sanctorum reliquias detulit, et honorifice cum episcopis in praefatis locis conservandas condidit: in quibus locis suffragantibus illorum sanctorum meritis, 137.0684A| quorum reliquiae ibi delatae sunt, praestante Christo, uberiora fidelibus populis beneficia largiuntur.

Obitum suum praedicit.

18.

Tantis igitur laborum certaminibus in hujus mundi stadio pro vitae coelestis bravio transcursis, cum jam Dominus operarium suum digna donare mercede disponeret, resolutionis corporeae imminens tempus ante dedit agnoscere. Nam jam paschali instante solemnitate, feria quinta qua coena Domini habebatur, gregis sibi commissi pater sollicitus monasterium puellarum devote adiit, pro more fidelium praecepta Domini expleturus. Inter igitur multa exhortationum verba et consolationum affamina, hoc quoque eis praedixit, quod de resolutione proprii 137.0684B| corporis divinitus sibi notificatum manebat. Scitote, filiolae, superna instante vocatione, me in hoc ulterius corpore manere nullo modo posse; nec moereatis quasi pastorem ablatum, cum vos aeterno custodi regique sponsatas certa cordis devotione teneatis fixum. Nullo igitur corporeo ex me adjutorio amplius sustentandas, coelesti rectori ut proprias commendo filias. Ad harum ergo consolationum affamina cum vehementi ululatu erumpentes in lacrymas, pater sanctus dolorem verbis exhortationum mitigans, valedicens eis et benedicens abscessit. Cum psalmis autem et hymnis peractis omnibus, ad coenobium redeundi iter aggreditur, eadem monachis paoperibus et peregrinis facturus.

A filiolo suo indisciplinato appetitur cultro. 137.0684C|

19.

Inter ordinandum igitur plurima forte accidit, ut filiolum suum quem de sacro fonte susceptum monachum esse statuerat, Daguinum nomine, exigentibus culpis suis, verbere increpationis, ut moris est, feriendum decerneret. Nam hic, ut postea claruit, pessimus et flagitiosus, fronte polita sub ovina pelle, rapacis contegebat gestamina belluae. Itaque ex merito suae iniquitatis, diabolo cum Juda proditore traditus, indigne ferens doctrinalia patris objurgamina, intumescente mascula sub pectore bili, contendit insanus sanctum virum injustae tradere neci. Denique cum beatus pater diurno anxietatis labore non modice fessus, una cum fratribus lectulo reclinatus membra sopori dedisset, quia odium incurrit 137.0685A| qui arguit criminosos, idem filius Satanae armis impietatis armatus, postquam eum fessum soporatum credidit, irruens in eum mortali vulnere attentavit. Nam cultello illum rabidus feriit, et patris sanguine manus proprias impudens filius maculavit. Arreptum vero Daguinus quo sanctum percusserat ferrum, reatus sui conscius in piscinam, quae intra claustra monasterii tunc temporis habebatur, quam citissime potuit velut occultandum dejecit. Videres tunc laticem velut tanti sceleris cognitorem, ferrum in se receptare expavescere. Nam mox ut aquam tetigit, velut levissimae pluma materiei super aquas mirabiliter natavit; ipse autem homicida amens factus, ecclesiam petiit, cruentisque manibus signum pulsare coepit. Percussori veniam indulget. 137.0685B| 20. Fratres vero ut audierunt signum inconsueta hora, cum magna admiratione surgentes, et sanctum virum interfectum audientes, ad lectum illius cucurrerunt: sed adhuc anxietate nutantem in eo spiritum repererunt. Comprehensum igitur praedictum Daguinum fratres sancto viro obtulerunt, scire cupientes quid de admisso tanto scelere severitas clementiae ejus judicaret. Denique sanctus pater verborum Domini non immemor, quibus patri pro persecutoribus supplicavit, dicens: Pater, ignosce illis, quia nesciunt quid faciunt, clementer remisit illi, quam in se exercuerat culpam. Deum tibi, frater, inquiens, poenitentialiter placabilem fieri studeto: nam quantum ad me attinet omni te liberum impietate 137.0685C| remitto. Romam ergo, fili, progredere, ut te 137.0686A| hoc scelere immunem exhibeat, qui ligandi solvendique potestate suscepta, diversis morborum generibus subvenit corporis umbra. Egressus igitur Daguinus, ex praecepto beati viri Romam petiit, unde postea non est reversus.

Moritur. In ecclesiam transfertur. Oleum e tumulo manat.

21.

Beatus vero Bercharius diutissime angore vulneris morbidus, tandem carne solutus, coelestis vitae gaudia exsultanti spiritu felix petivit. Ad tanti quoque viri obitum viris undecunque religiosis confluentibus, sepultus est quodam loco extra coenobium [ al. ecclesiam], multis inibi Deo donante miraculorum pollens effectibus. Sed cum jam Dominus ulterius sanctum suum occultare nollet, ex praefato cultelli miraculo caeterisque ad tumulum sancti viri ostensis, 137.0686B| servis Dei visum est inde corpus beati patris debere transferri, ac illi inde translatum tumulaverunt retro altare in basilica SS. apostolorum Petri et Pauli, quam ipse vivens aedificaverat, ubi suffragantibus ejus meritis multa tribuuntur dona populis. Ex cujus sepulcro longo post tempore oleum pullulans in vas ad hoc paratum visum est defluxisse, cunctis morbo obsessis nimium salubre. Hujus igitur, quia peccatorum pondere praegravati summa operum assequi propriis viribus nequaquam praesumimus, ejus qui dixit: Sine me nihil potestis facere, imploremus auxilium gratiae, quatenus qui merito peccatorum deprimimur, dextera virtutis suae sublevemur, qui cum Patre et Spiritu sancto 137.0686C| vivit et gloriatur Deus in saecula saeculorum. Amen.

APPENDIX Ex ms. cod. Dervensi per R. P. Filibertum Boulanger congreg. S. Vitoni monachum Benedictum communicato. 137.0685|

Dies obitus. 137.0685C|

22.

Beatus Bercharius durissimi languore vulneris morbidus, licet trahens longa suspiria vix proloqueretur, fesso anhelitu tamen Dominicae passionis et resurrectionis solemnia, suae etiam depositionis obsequium ac locum sepulturae humiliter ordinans, discipulis multa ventura praedixit, indicendo eis sollicitudinem divini timoris ac observantiam sanctae 137.0685D| religionis. Tandem triumphanti Domino cum palma victoriae occursurus, mane Dominica ipsius sacrosanctae ab inferis Resurrectionis carne solutus, coelestis vitae gaudia exsultanti spiritu felix petivit. Ad tanti viri quoque obitum viris undecunque religiosis confluentibus, sepultus est ut jusserat quodam loco extra ecclesiam, multis inibi Deo donante miraculorum pollens effectibus.

Translationis dies et modus. 137.0686C|

23.

Sed cum jam Dominus ulterius sanctum suum occultare nollet, ex praefato cultelli miraculo caeterisque ad tumulum sancti viri ostensis, servis Dei visum est inde corpus beati patris debere transferri. Habita itaque collatione cum plurimo collegio sacerdotum ob hoc in unum convenientium, decretum id fieri sexto decimo Kalendas Martii. Nullam tamen 137.0686D| capessunt audaciam tangendi glebam sanctissimi corporis; neque fatigandi longa bajulatione lapidei quo tegebatur sarcophagi, sed humillimam quam potuerunt, deliberant transferendi facilitatem. Nam decenti fornice perforata orientali maceria ipsius ecclesiae quae proxima ejus sepulturae erat, inde eo aditu infra cum sarcophago translatum, secundo tumulaverunt retro altare in ipsa basilica 137.0687A| sanctorum apostolorum Petri et Pauli quam ipse vivens aedificaverat, ubi suffragantibus ejus meritis multa tribuuntur dona populis. Quando Deo disponente 137.0688A| domni Adsonis tempore hoc coenobium coepit germinare, etc., ut infra num. 15. (no apparatus)