Usor:SyB~Anicium/match2
ai ECCLESIA ALBI EN SIS. jz rem prafentium mittimus, plenam tribuimus fa- A cultatem. Volentes insuper quod fi prafatum comitem ad hujufmodigremium sufcipcrc te contingat, eum informare studeas quanto caritatis ardore, quamque tenero affectupersunam suam & prosequi intendimus & complecti, difpofiti hujufmodi affectum & benevolentiam nostram quantum cum Altissimo dabitur, efficaci operum exhibitione offendere. Datum Roma apud fanctum Petrum idibus Martii, pontificatus nostri anno tertio. Varia negotia deinceps eidem Petro committere perrexit hic pontifex ;exstantque in tabulis Albiensibus plunma Petri hujus episcopi acta j annorum 1414. 1421. &c. usique ad annum 1430. Anno præsertim 1428. ratam habuit fundationem missæ unius factam in ecclesia Albiensi a Jacobo Siciliæ, Hungariæ & Jenssalem rege. E vita migravit anno 1434. aut 1433. mense Septembri desinente, vel incipiente Octobri. LXIX. BERNARDUS IV. Bernardus de Cassiliaco præpositus Albiensis, per obitum Petri Nepotis, communi canonicorum voto eligitur, qui ejusdem electionis confirmationem a concilio Basileensi postularunt ; 1 eoncilii autem auctoritate rata est habita electio hæc, die 19. Decemb.an. 1435. Idem concilium Facultatem ei concedit, recedendi ad tempus a synodo, ut episcopatus sui possessionem ineat, vn. idus Manii 14.36. Interim Robertus Delphinus vel Delphini, provisiones accipit ejusdem episcopatusab Eugenio IV. papa ad preces Ca-roli VII. ducis Borbonii, & comitis Montis-penserii ; jure reservationis factæ hujus episcopatus a summo pontifice, quamprimum vacaret ; quas reservationes concilium aboleverat, electiones restituendo. Bernardus favente concilio cotssecratus est episcopus Albiensis, in ecclesia Fratrum Minorum Basileæ, die 12. Feb. an. 1435. a Martino Lectorensi episcopo, aflis-tente episcopo Lausanensi, cum alio cujus nomen tacetur. Nec tamen turbare cessavit Robertus. Nam per suos satellites, quibus præerat Ruthenensis lenescallus, castrum Monti-ratum obsedit & expugnavit anno 1437. & interim consulcs in urbe Albiensi aliquot annis creavit. , Ex tantis dissidiis factum est, ut anno 1442. Vau-rensis episcopus Albiensem episcopatum in spiritualibus administraret. Nec tam cito sijpita querela ; uterque enim ut se osserebat occasio munia episcopalia exercebat. Sed Bernardus post varias altercationes, novam possessionem iniit an. 1455. niiflamque sdemnem celebravit in siia ecclesia, 1. die Novembris. Neque hic stetit Robertus Delphini, qui anno 1456. adhuc episcopalia exercebat. Tandem Bernardus vicit sententia & decreto senatus Parisiensis adversus Robertum, die 1. Aprilis 1461.4 Denique anno I462.dk 2. Novembris, dominus Bernardus miferatione divina dies suos in Domino claufit extremos, fepultus ante majus altare. » Baluziusqoi fufc2git de Roberto Delphini in hift. gen. domus Arverni*, dicit 2nno 1460. idditque Robertum condemna-Tumfuiflc ad omnes litis itnpcnsu. LXX. ROBERTUS. < Robertus Delphini, de quo jam plurima di- ’ ximus, silius erat Beraldi II. cognomento Magni, Arverniæ delphini, & comius Claromonten-sis, baronis de Mcrcorio, ex Margarita de Sacro-cæsiire ( de Sancerre) Hic ab adolescentia vitam monasticam juxta regulam S. Benedicti amplexus, multis potitus cit abbatiis, ut dicemuS in Carnotcnsibusepiscopis, qu busnon contentus, cum jam esset Carnotensis episcopus, Albiensem ambivit cathedram. In instrumento abbatiæ de Boscheto, an. 1434. cum titulo Albiensis episcopi, & cognomine Delphini occurrit. Datum apud locum nostrum de Leuthonio, in capella castri dicti loci, an. mccccxxxiv. indict.xii. die Veneris, vili. Octobris, Eu genii papa IV. an. IV. Anno 1451. die 17. Aprilis, data est quædam charta in monasterio sanctæ Cratis de Volta (la Voultc) cujus loci prior erat Robertus, ubi sic subscribit: Robertus Dau-phtn episcopus dlbiensis, dominus baronia de Meretur l vicecomes de Montarat, prior S. Crucis de Volta. Ex hac vita raptus est an. 1462. quo an. die I. Novemb. testamentum condiderat, in quo Albiensem episcopum adhuc se dicir ;eodem etiam titulo donatus in bulla Callixti papæ, data iv. nonas Julii an. 4. ejus pontificatus, qua ei testamentum condendi dat licentiam.Jacet in ecclesia Fratrum Minorum Brivatensium in Pe-pulchro a latere evangelii sanctuarii erecto cum ipsius effigie, quod delineatum habes apud Stephanum Baluzium. Nulla monumentum hoc ornant cardinalium insignia, quamvis legam eum in archivo Albiensi nominari episcopum & cardinalem Albiensem, am m ccccxnx.c^lixro papa, Friderico imperatore, & Carolo Francorum rege. Certe Callistus non erat papa, an. 1449. Juxta sepulcrum legitur hoc epitaphium recens po-1 situm: Hic jacet reverendissimus in Christo pater Robertus Arvernorum delphinus, primo Carnotensis, postea Albiensis episcopus i genere tsanctitate, & dignitate illustrissimus. In tantum prasulem & potentissimos principes Borbonios, & Arvtrnia comites ejus progenitores, & hujus monasterii fundatoris, gratitudinis hoc monumentum posuit reverendus paterjacobus de 1'Arbre, regis chriffianissi-mi confiliarius & condonator, provincia pater, ac hujus conventus moderator. Anno 1646. LXXI. JOHANNES III. Patria Johannis Jofredi fuit Luxovium in Vo-Pago Paltu oppidum, ob Luxoviensem abbatiam æque nobilem, & antiquam celebre, ubi honestis prognatus parentibus, ab issque liberali-ter educatus, in litteris multum profecit, lauream doctorisin decretis, & in theologia con-seCutus: ut merito illum Pius papa 11. egregium doctrina & ingenio dixerit. Nec defuerunt virtuti & animi dotibus siia præmia: si tamen hoc digna sint nomine bona temporalia, quibus cumulatus fuit, factus prior Anagrathensis*, Ar-bosii, castri siipra Salinas, decanus S. Vivenui tb Hist. gcncal. Arrcm. corti. I. p. 106.
5) ECCLESIA ALBIENSIS. 54 de Vcrgcio ; post modum abbas Luxoviensis & A S. Dionysii in Francia, referendarius aposto-licus, episcopus Atrebatensis, deinde Albicn-sis, cum jam creatus fuisset prclbytcr cardinalis a Pio papa II. xv. cal. Januarii, an. 1461. siub tit. SS. Silvestri & Martini in Montibus. Nam ad sedem Albiensem non acccsiit, nisi an. 1462. quippe bulla Pii papæ II. qua a vinculo Atrebateniis ecclesiæ absolvitur, & Albiensi præficitur, data est IV. idusDeccmb. hujus anni, quo etiam anno, die 3. Februarii, urbem solito more est ingressus. Quominus autem afli-due clavo si.iæ ecclesiæ allideret, obstiterunt varia regni, Christianæque reipublicæ negotia, p quibus tractandis operam si.iam, industriamque læpe collocare coactus est. Multas pro Philippo Burgundiæ duce legationes obivit. AdCarokim Franciæ regem missus cst, pro expeditione contra Tureas studenda. Ludovici XI. ejus filii inaugurationi adfuit Remis, an. 1461. cliiper-siiasit * ut pragmaticam sanctionem rescinderet, inquit Spondanus ad an. 1461. Unde non mirum, si post rem tam gratam summo pontifici ejus opera factam purpura donatus sit Johannes, petente potiflimum rege Christianiisimo. Principis ejusdem orator suit ad Henricum Castellæ regem, an. 1469. Extatque e jus ora-. tio ad regem tunc habita, tom. VIII. spici-' legii cum alia quam declamavit in ecclesia Pa-risiensi, die qua Johannes Baliie Andegavensis episcopus, Pcilicet Dominica 1. Adventus, an. 1468. purpuram Romanam induit. Reliquias S.Cæciliæ, & alias Albiam transtulit multisque aliis donis ecclesiam siuam deme ritus est. An. 1470. die 1. Febr.Jus visitationis in Galliacensi coenobio ipli confirmavit senatus Tolofanus, advcrsi.is Petrum abbatem, vel administratorem peepetuum. Spiritum exhalavit xxiij.Nov.a/. Iv.idus Decemb. an.I47 ;. soporatu Rulliensi ( Bully ) diœcesis Bituricensis, j ubi quiescere c dicitur. De eo cum laude scripsere Frisonus in Gallia purpurata, Auberius in historia Cardin. Onuphrius, Spondanus ; & alii, maxime qui de rebus ecclesiasticis egerunt. Sane magna eruditione pollebat, rerumque usu ac industria ; quasob dotes forsan delectus est inter Latinos patres in concilio Ferra riensi seu Florentino, ad unionem ecclesiæ Orientalis & Græcæcum Latina procurandam. LXXII. LUDOVICUSI. Ambasianorum gens in Turonibus cum antiquitate ac nobilitate, tum rerum præclare gestarum lplendore illustriflima, multis insuper Antoniu' Bonal in hift. MSS. cpiscoporum Ruthcncnfium, in vita Francisci d Eftaing, ait Johanncm Geoffroy Ltidovico regi XI. auftorcm fiiifle rcscindcndæ pragmaticx sanftionis, quod papse pergratum fiiit ; scd a scnatu Paris. reprobatum, Univcrsi-tatc etiam intercedente. b Aliae reliquiz ab eotranflatx sunt SS. Urbani, Tiburtii & va-leriani, quas obtinuit a Paulo Papa II. xm. «calendas Januarii anno 1466. t Attamen tcftamento suo failo 14. Novemb. an. 1473. quo bona sua partitus eft aequaliter inter ecclesiasS. Cæciliæ AJbicnfis, & S. Dionyfii in Francia, elegerat scpulturam in Albiensi ecclefia ad pedes capsx, in qua brachium S. Cæciliæ aflervabatur. Pro suis vero exscquiis aflignavit mediam panem redituum suarum p’ abbatiarum Boiwt-cumbx, & S. saturninx ; potiebatur insuper abbatia Cauncnfi, ex noftro Claudio Elhcnnot. Tomus I. ecclesiasticis dignitatibus ornata, toto in orbe . Christiano præfulsit. Nam Ludovicus, de quo agendum, fratres habuit Georgium cardina- ( lcm Rotomagensem archipræfulem, regni administrum, Johannem episcopum Lingonensem, Petrum Pictavicnsem, JaCobum Claromonta-num. Hi quinque patre Petro Calvi-montis toparcha, regis cubiculario, ex Anna de Bueil, Johannis Franciæequitum tribuni, & Thalas-siarchæ sorore prognati erant. Quæ autem ad Ludovicum lpectant, nunc ex Albiensibus potiflimum tabulis pro nostro moreproferamus. Ludovicus mortuo Johanne Joffredi bullas pro vacante episcopatu, accepit a Sixto papa IV. datas IX. cal.Febr. an. 1473. Qui pontifex suis litteris eodem tempore scriptis, eum commendavit tum archiepiscopo Bituricensi, tum regi Christianiflimo.Alia bulla data vn. cal.Februarii ejusdem anni, Sixtus papa Ludovico concessit facultatem benedictionis & consecrationis munus, a quocumque vellet episcopo reci-piendi.Eodem fere tempore, scilicet nono Octobris, an.I474.regis/oc«w tenens generalisits Occi-tania & in comitatibus Rufcinonis & Cerftaniæ ciinstituitur^etente, agenteque Johanne Borbo-niensi, & Arvernensi du?e ipsius cognato. Quo . fungens officio an. 1493. urbem Perpinianum ' nomine regis Franciæ, regi Arragonum ceffit. Anno 1475. Albiense capitulum olim exem-tum ab episcopali jurisdictione, lubens se sub-didisse huic præsiili legimus ; accesserat tamen Sixti papæ IV. auctoritas. Accepta vero potestate ufus non ad destructionem, sed ad ædi-sicationem > multa præstitit utilia. Theologum, qui in ecclesia Albiensi legeret, hoc est doceret ac praedicaret, anno I482. instituit, asiignatis qui siitis essent reditibus. An. 1480. die 25. Aprilis, Albiensem ecclesiam coissecravit, ejuf-que chorum eleganti opere construxit, sacrarium . magna vasorum argenteorum fupellectili, ac pre-tiosiflimis ditavit ornamentis, interdicta suis successoribus & capitulo facultate quidpiam alienandi. An. 1492. corpus S. Martianæ elevavit. Cum obtinuisset a Sixto papa IV. facultatem de bonis suis tam immobilibus quam mobilibus testamento statuendi, nec non de suis ( ut aiunt) beneficiis, bulla data nonis Januarii ann. 1479. pontificatus Sixti nono, pauperes omnium bonorum heredes reliquit, excepta bibliotheca, quam suæ legavit ecclesiæ j ut merito bonus episcopus dictus sit. An. 1486. ab Innocentio VIII. licentiam accepit conventus Fratrum Minorum deObservantia construendi, s in loco urbis, ubi situm erat monasterium mo-nialium S. Catharinæ, ordinis S. Augustini, quod jussu Sixti IV. exstinxerat. Optasset pius episcopus ab omnibus negotiis sie-cularibus feriari jemiseratque votum nunquam ad aulam regiam accedendi, aut in ea immorandi ; a quo ut absijlveretur impetravit Ludovicus rex XI. Sixto IV. bullam ea de re dante pridie d Verisimilc est Ludovicum de Ambafia conteftdiflc de cpisco-patu cum Johanne Joffredi, qui auctoritate pontificia vicit r mulum ; accedcntc præsenim Ludovici regis favore. Forte unus a capitulo electus est, scilicet LudoVicus, alter bulla Pii papæ II. Ut autem ita sontiamus, pene cogunt acta publica urbis ARnensts > ubi mors Bernardi de Cazillaco fignatur. an. 1461. & Ludovicus de Amh basta ipfi subrogatus legitur eodem anno dic 3. Fcb.
5j ECCLESIA ALBtENSIS. 36 caLMaii an.I472. suipontisicatus 1. Sicpublicæ 3 rei tractandæ iterum incumbere-compulsos esu An. 1498 ab Alexandro VI. bullam accepit datam idibus Septembris ejus pontisicatus 7-qua ei mandat, ut dissoluto regis Ludovici XII. matrimonio cum Johanna Franciæ, regi & Annæ A ritanniæ, Caroli regis VIII. relictæ det licentiam conjugii contrahendi, etiaiftsi affines aut consanguinei forent in fecundo gradu. Data si* bia fratre Georgio cardinali archiepiscopo Ro-toinagcnsi sanctæ sedis legato in Francja, pCF-testate reformandiecclelus, collegia, monas-teria, conventus, &c. in provinciis Narbonen* si, Tolosana, atque Bituricensi, ab eodem rege Ludovico litteras accepit, quibus sibi liceret id exsequi, scnjptas 22. Martii anno 1502. Hoc anno jam abdicarat episcopatum, quem Aso-xandcr papa contulit ejus nepoti Ludovico, reservata tertia fructuum parte, cum jure conferendi præbendas & dignitates ecclesiæ Albien- ; sis, bulla data XI. cal. Junii. Obiit Lugduni die j. Julii an. 1503. al. 150$. sepulcusqueest in ec-clesia majori Albiensi, in sacello beatæ Mariæ, uti suo testamento vondito t8. Januarii an. 148$. caverat ; cui ædichlæ sacræ quin*-gentas libras legavit. • LXXI1I. LvDovIGUS. IL Hic superioris episcopi nepos ex fratre Caro-lo Campaniæ & Burgundiæ gubernatore, matrem habuit Catharmam de Chauvigny. Hoc autem modo cathedram Albiensem est adeptus ; nimirums Alexandci papa VI. a Carolo rege VIII. a capitulo Albiensi, & a pluribus commonitus, quod cum diœcesis Albiensis esset pene in regni consinio, plurimi interesset epilco-pum, qui Albiæ aliarumque sive urbium sive arcium dominus erat, fidelem esse regi Chris-tianisiimo: sibi hac vice reservaVit jus conferendi hanc ecclesiam, quandocumque vacaret vel per obitum Ludovici, vel per ceflionem ; atque per antecesium hanc contulit Ludovico d’Amboise adolescenti 18. annorum archidia-cono Narbonensi, sedisque apostolicæ notario XI. cal. Junii, sui pontisicatus an. 5. hoc est Christi anno 1497. Anno 1501. dicitur electas Albiensis, & Alexandri papæ notarius ; a quo eodem anno promotus est ad sedem Æducn-sem, vacantem per obitum Johannis Rolin, bulla scilicet data v. idus Augusti, ejus pontificatus an. 9. delegatis ad dandum illi pallhim nominepapæ duobus episcopis, bulla scnpta Ix. cal. Octobr. pontisicatus Alexandri an. 10. seu an.Christi 1502.An. 1503.Albiam solemni pompa ingressus est, comitantibus Jacobo fratre abbate Cluniacensi, multisque optimatibus ; cui obviam progrefli consoles urbiS ad portas, claves obtulere. Iis continuo redditiS, a primo con-sule clientelæ ac obsequii sacramentum excepit. An. 1506. v. cal. Martii contulit quatuor millia librarum, ad construendum in prioratu de Fargis parthenonem ordinis Annun* ciatarum a Johanna silia Ludovici XI. Lu-• dovico XII. olim in matrimonium tradita institutarum. Eodem anno mense Januario cardinalium albo adscriptus est Bononiæ a Ju- . lio IL accepto titulo sanctorum Petri &Mar-rellini. In Italia obiit an. 1517. ut probat epitaphium hoc loco subdendum, quod ipsi posuit Cardinalis Armaniactis ejus affinis, in Laureta-•na ecdesia, ubi jacet. LVDOVlCO CARDINALI. Ambostano, Gallo, Albiensi episcopo, prater generis nobilitatem stngularis pietatis viro, ac omnes omnium virtutes complexos Georgius cardinalis Armeniacus affini, & prima at at is alumno, neglecto & collabente in tumulo jacenti, voti reus huc post sextum & trigestmum ab ejus obitu annum cum venisset, pro tempore posuit md Lui. kal. Octobris. Cor ejus Albiam delatum deponitur in majori ecdesia juxta patrui tumulum. LXXIV. CAROLUS. Carolus Robertet Claudii filius, Florimundi baronis d’Alluye& de Brou, regi a secretis & mandatis frater, archidiaconus Aurelianensis, & prior commendatarhiS S.Petri de Regula, ordinis S. Benedicti ad Garumnam, electus est a capitulo Albiensi in episcopum mense Decembri an. 1510. cujus votiS assensum dedit die i 11. Januarii ejusdem anni. Possessionem capes sit an. 1511. An. 1512. die 25. Decembris hominium recepit a consulibus Albiensibus-. Ecclesiam suam picturis ornavit. Obiit anno 1515.9. Aug.cum prius episcopatum transcripsisset Jacobo fratri. Jacet in ecclesia ante portam Lateralem chorijcum hoc epitaphio sub tumba cuprea. Carolus Robertetus inclyta hujus Albiensts ecclesta pontifex benemeritus, hoc monumento suos ipstus cineres, postquam vita concessisset, uti placide quies-cerent, conlocari voluit. Fato autem functus est anno post nativitatem Domini fesu-Christi Salvatoris > nostriijirsaie vadusAugustas!B&ttQ\ KAIPETE. LXXV. JACOBUS. Binominem fuisse hunc episcopum suspica*. mur. Jacobtis enim constanter dicitur omnibus in chartis Albiensibus quas plurimas vidimus. Aliunde Johannis nomen prodit ejus epitaphium mox referendum. Ita quoque appellatur in tabulis sacræ capellæ Parisiensu, cujus fuit canonicus. Hinc non culpandi nostri Sammartha-* ni, qui eum Johannem nuncuparunt. Is Caroli Roberteti frater, ante adeptum per ejus re. signationem episcopatum, plurima congesserat ; sacerdotia, quippe prior erat S.Ramberti diœc. Lugd. archidiaconus Bituricensis, decanus Aurelianensis & Tornacensis, præpositus S. An-dreæ Gratianopolit. canonicusParisiensis, A ni-ciensis, Albiensis, &c. Factus est autem episcopus per resignationem Caroli fratris ; qua dignitate gaudebat mense Julio an. 1515. Solemnis tamen ejus ingressus in urbem dilatus est usque ad it. Novembris an. 1517. quo tempore consoles ipsi fidem clientelarem, & obsequium jurarunt. Causa autem hujus proCrastinationis naud dubie fuit, quod mortuo Caroso, canonici in-super habita quam fecerat resignatione, convenerint die 10. Augusti an. 1515. ad novi pontificis electionem, postulaverintque Franciseum Au*
37 ECCLESIA AlBIENSIS. at . xitanum archiepiscopum, qui post aliquaS altercationes Jacobo ceffit. Hic itaque a clero & populo, an. 1517. pacifice mense Novembri exceptus est. ln quadripartita Gallia Christiana legimus ejus obitum in Kalendario Parisiensis ec-. desiæ annotatum, VII. cal. Junii an. 1518.ubi etiam exhibetur hoc ejus epitaphium. Jjia Roberteti cineres tegit urnajohannis .Quem vigilem experta efi Albia pontificem. Corporis & animi praclaris dotibus auctum, Antesuum rapuit fors truculenta diem. LXXVI. HADRIANUS. j Hadrianus Gouffier cardinalis, nuncupatus de Bossy, magnus Franciæ eleemosynarius, abbas beatæ Mariæ Burgidolensis, Fit cani, Bur-gulii, Cormeriaci, S. Florentii SalmuriensiS, & B. Nicolai A ndagavensis, Guillelmo Gouffier domino de Bonnivet, de Bossy, & d’Oiron, cubiculariorum regis principe, Santonum S©-nescallo, ex Philippa de Montmorency parentibus in lucem ecutus ; fratres habuit Arturum toparcham de Boily magnum Franciæ magis-trum, Guillelmum dominum de Bonnivet Tha* iasiiarcam, Aimarum, de quo mox dicendum, Ludovicum S. Maxentii, & Petrum B. Dionyso abbates. Use autem a teneris annisprotono- Q tarius apostolicus institutus, & in studiis bonarum artium ac virtutis educatuS, pontifex Con-stantiensis in Normannia deligitur anno 1510. unde ad Albiensemepiscopatum subvectuS anno 1519. cum Francisci L regis favore & commendatione creatus suisset Bononiæ cardinalis Con-stantiensis nuncupatus, a Leone X. pontifice 1515.XIX. cal. Januarii, titulo S. Petri & Mar-cellini, deinde S. Sabinæ donatus. Et ne quid amplissenæ dignitati deesset, in Francia legati apostolici a latere munuS consecutuS est 1519. Quamvis autem ab hoc anno renuntiatus esset episcopus Albiensis, ufbem tamen & ecclesiam _ suarn non est ingressus solemni ritu, nisi die 16. Novembris an. 1523. quo tempore consue-tum a consulibus fidei sacramentum accepit Eodem anno die 16. Augusti bona episco-patus a regia manu apprehensa recuperarat. Rebus humanis exemtus est 1523. die 24. Julii in castro Villædei * in TurotubuS, conditi* codicillis quibus sepulturam deligit in abbatia Burgidolensi, ante sacellum beatæ Virginis, inter cetera legat ecclesiæ * Albiensi pro celebratione quatuor anniversariorum ; item abbatiiS Fiscannensi, Burgidolensi, & aliisecclesiis ; testamenti curatores nominat Guillelmum mariS _ præfectum, & Petrum abbatem Dionysianum fratres, ceterosve qui recensentur in autogra-fho testamenti, quod in manuscriptis tabuliS amiliæ asservatur. LXXVII. AymaRUS, aLEMARt US. Audita motte Hadriani Francsscus I. rex dedit litteras ad capitulum, jubens ut exhiberet privilegium quojus eligendi episcopum sibi vin-« Hac in ecclefia celebrat* funt ejus cxsequix tantum die 16. Decembris anno 1513. Unde forte orta eorum sententia qui ip-sum volunt obiistc menso Novembri, quam falli revincent que mox stimus dicturi ; A dicabat I inhibensque ne ad electionem conveniret, nisi prius copiam eligendi datam rex canonicis patefaceret. Datæ sunt rcgiæ litceræ die 1. Aug. an. 1523. quo die canonici Aymarum elegerant Galliaci, ubi ob pestem Albiægras-santem, tunc morabantur. Aymarus certior factus de siia electione, petivit trium dierum inducias, ad deliberandum utrum ipsiassensum præberet, forte non nesciuspræcepti regis electionem fieri prohibentis. Consensit tamen tum electus, tum rex Christianiisimus i te AymaniS possessionem adeptus est per procuratorem 19. Junii anno 1524. Distulit vero solemnem in- j l gressum tssque ad diem 10. Novembris anno 1527. quo die de more consiiles ei fidei sacramento se obstrinxerunt. Quæ omnia ex tabuliS tum ecclesiæ, tum urbis depromsimus. AymaniS obiisse dicitur die 9. Octobris anno 1528. 1 L X x V II I. ANTONIUS. Antonius de Prato cardinalis, sedis apostoli-cæ legatus, Franciæ cancellarius, episcopus Mel-densis, postulatus est siissragiis capituli die 19. Octobris anno 1528. cumque regis consiensu 1 vel etiam jussu, factus estepiscopus Albiensis, aut administrator perpetuus. Anno 1529. die 25. 1 Decembris per vicarium suum generalem recepit hominium a Consulibus, ex tabulis urbis & episcopatus, quibus nomen Antonii inscribitur annis 1530.1533. 1535. quo ex hac vita migravit t die 9. Julii. De eo plura dicemus in Senonen-sibus archiepiscopis ; huic enim præfuit ecclesiæ. L X X I X. JoHANNEs IV. Johannes a Lotharingia cardinalis, episcopus Albiensis, varios item episcopatus administravit, Morinensem, V alentineIssem, Metossem, denique Narbonensem archipræsulatum. De ipsi> in administratione Albiensis ecclesiæ hæc pauca duntaxat notantur. Anno 1536. die 11. Novem- x bris abbatiam Galliaci sieri secularem consentit, sibi reservatis juribus episcopalibus, ac deca- G ni confirmatione. Anno 1548. 5. Septembris 1 abbatissæ de Fargis, augendi siii monasterii tri- j buit facultatem. Mortalitati debitum persolvit » anno 1550. 1 LXXX. LVDovICUS III. A Ludovicus a Lotharingia cardinalis dictus de Guisia, anno 1550. sit episcopus Albiensis ex Trecensi, postea Senonensis fuit archiepisco-5>us. Tranfcripsit autem episcopatum Albien-em Laurentio Strozzi cardinali, retenta 9800. librarum pensione. L X X X 1. L A U R E N T I U S. Si Laurentio Strozzi nobili Florentino nihil deerat siIbsidiorum quibiu ad siimmas ecclesiæ dignitates sublevaretur. Nimirum Leonis papæ X. pronepos fuit ; ejus enim pater Philippus Clari-. ciam neptem hujus papæ duxerat ; rratremquc habebat Petrum Franciæ marescaUum, regibus nostris carum. Itaque creatus est cardinalis tL tulo S. Balbinæ ; regioque beneficio factui est primum Biterrenses episcopus, deinde Albien-fis, accedente cardinalis a Guilia resignatione.
32 ECCLESIA A LB TENSIS. 40 anno 1561. quo legimus in Albiensibus tabidis Laurentium solemni ritu urbem ingressum esse die 6.Octob. & a consulibus consuetum ei præsti-, tum esse hominium. An. 1562. mense Aug. litteras regiæ tutelæ obtinuit pro hac eccleiia ab Carolo IX. cui fidem juravit anno 1563. Ut autem regi^ratus erat, ipsum suum legatum fecit in Albigensi pago. Anno 1567. permutavit epil-copanim Albiensem cum abbatia Massilienli S. Victoris, in gratiam Philippi de Rodulsis Ploremini. Quiæ supersunt dicenda de Laurentio Strozzi require in cpiscopis Biterrensibus, & archiepiscopis Aquensibus, ad quam dignitatem postremo ascendit. LXXXII. PHILIPPUS. Ad thronum Albiensem gradum fecit Philippo de Rodolfis Florentino sanguinis propinquitas ; erat enim filius sororis Laurentii Strozzi, qui in ejus gratiam cesiit episcopatum Al-bieniem, retenta eadem pensione 9800. librarum, quam ipse cardinali Guisiano pollicitus fuerat. Insuper Philippus transtulit avunculo suo abbatiam sancti Victoris apud Massiliam, cujus poflidendæ facultatem aCceperat a Carolo rege, an. 1565. Erat autem diaconus & doc-tor in Universitate Avenionensi, quando acces» sit ad Albiensem cathedram, regio diplomate fretus, & bulla Pii papæ V. data nonis februarii anno 1567. Possessionem adiit die 10. Junii anno 1568. ante suam consecrationem, quam ei contulit Dominicus Bigorre Albensis episcopus, in ecdesia Fr. Minorum die 6. Nov. 1569. Eum-dem Dominicum Bigorrum benedixisse Margaritam de Biran abbatissam Luminis-Dei diœcesis Cadurcensis 22. Februarii, anno 1573. infra dicemus. Eodem anno Philippus ab allidua commoratione dispensatur ad biennium, ratione suorum in acaaemia Paduana studiorum. In Gallia Christiana fratrum Gemell. legitur de-• functus die 30. Junii, anno 1574- diciturque gentilis Rodulsi cardinalis archiep. Florentini. LXXX I II. JU LI AN u s. Julianus de Medicis patria Florentinus, uti duo præsules superius commemorati, exepisco-patu Biterrensiad archiepiscopatum Aquensem transfertur, inde ad hanc sedem evocatus est per excessum Philippi de Rodulphis. Ejus vice Matthæus Toscanus vicarius interfuit concilio Bituricensi 1584. defunctus est 2&.Julii in mo-' nasterio S. Victoris Maffiliensis, cuius erat abbas, anno 1588. ubi sepulchro conditus est. LXXXIV. A L p H o N SU S I. Adest adhuc episcopus genere Florentinus, quem pater Bartholomæus Florentiæ nobili genere ortus, Lugduni susceperat, ubi in ec-clesia sancti Pauli baptisatus suit. Altæ-com-bæ abbatiam in Sabaudia anno 1560. obtinuit, cui addita est abbatia de Maceriis in Burgun-dia. A rege Henrico III. nominatus episcopus . mense Augusto 1588. bullas obtinet a Sixto V. summo pontifice, datas VII cal. Octobris 1589. DeCembri vero insequenti possesiionem adipif. citur Ei scriptis claro dicavit Petrus Roniar- dus librum de arte poetica, & Justus Lipsius auctuarium veterum mlcriptionum ; edidit autem Alfonsus libros tres de regno Burgundiæ Transjuranæ, de origine faminæ Cistercianæ, ncenon de Altæ^combæ.Stamedii, & S.Sulpitii cœnobiorum fundatione, ac de comitibus To-losanis. Fato corripitur 8. Februarii anno 1608. sepultusque est in choro ecclesiæ cathedralis, cum hoc epitaphio quod sibi pararat. Hojpitium ossium & cinerum Alphonfi d'Elbe ne quondam epijcopi Albiensts ad novi/Jimum diem, suxit Deus ad gloriam. Veruntamcn in imagine pertranstt homo. Homo vanitatistmilissuctus, dies I ejus ficut umbraprætereunt. Obiit anno 1608. die octava Februarii. LXXXV. A L f o N s U s II. Alponsus Delbene Alsonsi ex fratre nepos, abbas sancti Petri Altivillarensis diœcesis Re-mensis, sacri consistorii assellor, ex archidiaco~ no Albiensi renuntiatus est episcopus nominatione Henrici IV. consecratusque anno 1607. demortuo patruo succesiit 1608. Hic præsul in propellendis haereticis, & propugnandis catholicis pastorem vigilantisiimum & rortiflimum se-se ostendit. Cœtui cleri generali Parisiensi interfuit 1625. Sed post aliquot annos -, cum propter motus quibus Occitania sub Henrico duce Monmorentio Septimaniæ prorege turbata est, e Gallia exceflisset Alfonsus, Florentiam se recepit, atque interim absens ab episcopatu depo» situsesu Defuncto tamen cardinali Richeno, in comitiis generalibus cleri Gallicani an. 1645. contra hanc depositionem reclamarunt episcopi, quam præter canones factam causabantur. Reversos ex Italia, Lutetiæ occubuit die nona Januarii an. 1651. ætatis 71. sepultus in ecdesia Templi ordinis equitum Melitensium. LXXXVI. GASP ARD US. Gaspardus de Daillon ultimus Albiensium episcopus, ex antiqua & nobili familia de Daillon • prognatus, parentes habuit Franciscum comi-temLudi, (quodoppidum nunc ducatus titulo in-signitur)Andium senescallum, Gastonis-Johannis-Baptistæ ducis Aurelianensis, regis patrui in adolescentia moderatorem ; matrem Francis-cam de Schomberg, Henrici comitis Nantolii, Occitaniæ præsccti, & marescalli Franciæ sororem. Nominatur primum Aginnensis antistes a Ludovico XIII. anno I65I.consecratus eodem anno 24. Augusti in æde iacra patrum Societatis Jesu vici S. Antonii a Johanne Francisco Gondio archiepiscopo Parisiensi, affistentibus præsulibus Ægidio de Souvre Autisiiodorensi, & , Stephano Fuget Dardaniæ, postea Malsiliensi epiicopis. Sequenti anno diœccsim adiit, & 10. Augusti magno honore Agenni excipitur: tum ad Albiensem sedem tranflatus 26. Octobris, munitus bullis Urbani Vl II. summi pontificis 1635. v. calend. Februarii, quo anno episcopus as-sistens ab Urbano creatur 3. Julii, possesiionem accepit I7-Martii 1636.ac 20.Aprilis sacramen-tum præstitit ; solemni autem apparatu ecclesiam suam invehitur 5. Martii 1637. Sub ejus pontisicatu moniales Visitationis beatæ Mariæ 25. Martii 1638. Albigæ, Capucini vero apud Cordes 27. Augusti 1642. reoipiuntur. Anno
41 ECCLESIA ALBIENSIS. 41 1640. abbatia B. Mariæ de Castellariis diœce-sis Pictaviensis donatus est. Feliciter demum i S0 annitente Henricus Sorbonius marchio dt Malause, hæreticæ pravitati nuntium remittens, orthodoxae sidci nomen ante obitum dedit 1647. 3. Octobris in ecclesia de las Gre-ces diœcesis Albiensis. Anno 1662. rexChri-stianiffimus Gaspardum ordinum siiorum praeceptorem sieu commendatorem creavit. Obiit die 25. Julii anno 1676. Eo mortuo, eodem an* no Albiensis ecclesia in archiepiscopalem ac metropolitanam est erecta, rege postulante, ab Innocentio papa XI. ut jam diximus. Jacet hic ultimus episcopus in choro majoris ecclesiæ, ubi legitur hoc epitaphium. 1 D. O. M. Hic jacti Gaspardus de Daillon du Lude epifi copus Albiensts, rrr. ord. tommen. qui fpreto ma gnifico funere, prohibita per supremas tabulas se pulcrali mole, fotas piorum preces expofctt. Hen ricus de Daillon du Lude, dux & par Francia reg. ordinis torquatus eques, summujjue rei tor mentaria in Gallia prafectus patruo de se optun merito, tumulum extitasset pro utriusque digni fate, nifi voluntatem ex tincti quam suam sequ maluisset, ratus optimam erga mortuos pietatem B qua voluerint meminisse, qua mandaverint ex-jequi. Obiit issfulU anno i(V]6. atatis 74. ARCHIEPISCOPI ALBIENSES. I. HYACINTHUS. HYacinthus Serroni patria Romanus, ordinis S. Dominici alumnus, sit episc. Arau-Lcanusanno 1646. favente præsertim cardinali Julio Mazarini, cui ipsius peritia, prudentiaque in agendis erant probe notæ. Ideo mistus est inCataloniam a repe Ludovico XIV. utpræ-fccturam tum ærarii, tum fori gereret in exercitu ; & pace postea facta inter Galliam & His-paniam, limites statueret cum Petro de Marea Conseranensi episcopo. Anno 1661 designatur a rege Christianiflimo episcopus Mimatensis, tum primus archiepiscopus Albiensis, mense Aprili, an. 1676. die 7. Augusti, hoc enim tempore, ut diximus, hæc siides metropolitana facta cst. Obiit autem die 7. Januarii anno 1687. ætatis 70. Jacet in ecclesia Dominica* norum suburbii sancti Germani apud Parisios. Præter tres illas siedes episcopales quas obtinuit succeflive, abbatiam Casæ-Dei ordinis simcti Benedicti apud Arvernos celeberrimam poflide* bat. Laudatur ob fundata Mimati collegium & seminarium. De hoc antistite noster Claudius Estiennot seriem abbatum Casæ-Dei texens, non ineleganter ait: Prasul est sane eruditissimus & humanissimus, quique, ut cum Sidonio loquar, agit stnesuperhi* nobilem, fine invidia potentem, fine superstitione religiosum, fine jactantia litteratum, fine asperitate fortem, fine popularitate communem.... Juvandis litteris natus est, antistes cedro dignus, quem musu quas colit nonfinent mori. II. CAROLUS. Nisi nobis animo fixum sederet immotum» que, sobrie admodum de præsiilibus nostræ Galliae, quamdiu vivunt, loqui, ne vel eorum gratiam (quod absit) aucupari videamur, vel ipsis oneri umusjaudes eorum tametsi debitas publicando : vix ullus ex omnibus ecclesiæ Gallicanæ antistitibus foret, quem in nostra Gallia Chri-tiana celebrare magis aut averemus aut deberemus, quam Carolus le Goux de la Berchere ; quippe quæ ipsi potissimum lucem quam tandem aspicit debeat. Nam ut cognovit illustriffimus hic primas non minus reipublicæ litterariæ, quam ecclesiæ princeps optimus, immensij hoc fœ- tu concepto jamdudum nosparturire, de sissce-pti operis utilitate, præstantia, dignitate ad patres in comitiis generalibus congregatos an.iyIo. qua maxime pollet facundia, retulit, persuasit-que sacro senatui, ut nostros labores levare, conatusque juvare non dedignaretur. Hæc sane silentio præterire nec licebat, nec decebat.Nunu ad consuetum narrandi modum redeamus. CaroltiS le Goux de la Berchere, ex antiquss-simo apud Burgundiones genere, quod nobilitas tum equestris, tum togata multis a seculisil-lustravit, ortus est. Pater ejus Petrus senatus Burgundiæ primum princeps post siium genitorem ; deinde senatui Delphinatus eundem summum magistratum gerens præluxit: mater paris Fere nobilitatis fuitLudovica Joly. Piorum parentum jussu in bonis moribus & litteris institutus ab ipsa infantia Carolus, in virtutum stadio, in doctrinæ præsertim sacræ studio, brevi plurimum profecit, ut lauream doctoris in societate Sorbonica nullus potior i jure sit consecutus. Factus regis Christianiffimi eleemosyna-rius, innotuit statim oculiisimo principi, qui, ut est æquisiimus meriti æstimacor, dcsignaviteum Vaurensem episcopum mense Junio anno 1677. Anno 1685. vocatur ad Aquensem metropolim. Paulo post, scilicet anno 1687. menfe Januario ad Albiensem cathedram. At nonnisi 12. Octob. anno 1695. collatus est ipsi novus hic archiepif-copatus per bullas pontificias ; statimque pastor vigilantiflimus, diœcesim sedulo visitavit ; statuta synodalia condidit, atque a prædecessori-bus suis edita typis mandari curavit, uti & propria sanctorum ecclesiæ siuæ officia. Eductis e Galliaco piissimis monialibus novum xenodcn chium a se constructum regendum commisse Sancti Clari primi Albiensium episcopi reliquias ex Burdigalensi sanctæ Eulaliæ ecclesia obtentas, & theca argentea inclusas Albiensi ecclesiæ donavit, consecrato in honoreejusdemsianctl siacello in quo hæc legitur inscriptio. D. O. M. /llufirissmus ac reverendissimus in Christo pater D. D. Carolus le Goux de la Berchere archiepis-copus & dominus Albiensis, pro fingulari in divum C iij