 2-40 |
2-60  |
TRACTATUS L. De Pascha VI.
Nec otioso cursu, reciprocis ambagibus operis mundani pensa perpetuans, genitalis semper, novellus occasu, a se
276 in semet sua per vestigia revolutus, dies salutaris advenit; officiis sacramenti dominici omnibus omni genere munerum largus. Namque piis mercedem sacerdotibus praestat, consequentibus ministris promotionis
277 augmentum, immortalitatis fidelibus fructum, poenitentibus curam, Catechumenis lucis viam, Competentibus remissam omnium peccatorum. Sicque cunctos in unam Christi corporis gratiam congregatos ad coelestia regna perducit, per Dominum et Salvatorem nostrum Jesum Christum, qui est benedictus in saecula saeculorum.
278 TRACTATUS LI. De Pascha VII.
Perpetis anni pernicem cursum in bissenae mutationis augmentum, una eademque, nec ipsa, sed ipsa orbita circumducens, dies magnus advenit, suo sibi semper novellus occasu. Quod praeterit, sequitur: quod futurum est, antecedit. In omnibus novus est; et tamen in omnibus vetus est. Punctis omnibus commutatur, non natura, sed numero. Fit filius horarum, qui pater est omnium saeculorum. Hic est dies, fratres, quo a Domino nostro cunctus redemptus est orbis; quo aethereo semine novellus, id est noster vivificatus est populus. Hic, inquam, qui nobis resurrectionis monstrat exemplum: cujus sane conditione nos beatiores sumus: quia ille occidit, semper ut vivat; fidelis autem post secundae nativitatis occasum resurgens, horrore numquam intercipitur tenebrarum.
279 TRACTATUS LII. De Pascha VIII.
Specioso circulo sacer iuflexus dies in mundani operis pensa quadriga temporum fertur, duodenis mensium perpeti curru mutationibus dives, nulla statione contentus: quia immortalitas ejus est cursus. Verum currat, an recurrat, ambiguum est: cujus praeteritum restat, ut redeat. Mira prorsus ratio! Innumerabilium saeculorum diversa mensura conterendo innovat spatia; et tamen ejus semper orbita est una: qui nos admonet, fratres, passionis resurrectionisque dominicae unanimes atque concordes salutaria celebrare mysteria; per Dominum et conservatorem nostrum Jesum Christum.
TRACTATUS LIII. De Pascha IX.
Magnificus, fratres dilectissimi, saeculorum pater adest dies, omni genere fructuum fetibus pollens, divite sinu, momentis quibus velis, quatuor temporum munera expungens. Denique Competentibus nostris finitur hyems hodie peccatorum: oleo confecto
280 laetabuntur. Hodie eos etiam ver arridens diversos in flores diverso charismate redditurum est, cum salubri unda perfusi, limpidae aestatis messe gaudentes, panem novum coeperint manducare: quos autumnale quoque non morabitur mustum, quo repleti inebriatique, feliciter Spiritus sancti calore fervebunt: qui ut numquam refrigescant, omnibus nobis praestabit Deus Pater omnipotens.
281 TRACTATUS LIV. De Exodo I. In die Paschae.
Sicut lectio divina testatur, in Aegypto a Pharaone populoque ejus Israel Dei populus captivitatis ingenti jugo acerrime premebatur (Exod. c. I). Hunc Deus praecipit proficisci, duce Moyse videlicet et Aaron (cap. XII, 31), iter demonstrante nubis columna per diem, eadem ignis quoque per noctem (cap. XIII, 21 et 22). Finditur mare; et dextra laevaque in abruptum digestis aggeribus stupens unda solidatur (XIV, 21 et 22). Dei populus navigat plantis. Mira res! Iter ejus barbaris vehementer urgentibus, nec eques potest sequi, nec navis. Maria cum mulieribus tympanum quatit (XV, 20); hymnus canitur; Dei populus liberatur; resolutisque undis via cum persecutore deletur (XIV, 28). Quantum spiritaliter intelligi datur, Aegyptus mundus est iste. Pharao cum populo suo diabolus et spiritus omnis iniquitatis. Israel populus Christianus, qui proficisci jubetur, ut ad futura contendat. Moyses et Aaron per id, quod erant, sacerdotium, per suum numerum, demonstrabant duorum testamentorum sacramentum. Columna viam demonstrans Christus est Dominus. Quod duplicem nubis et ignis imaginem gerit, judicia duo designat, unum aquae, quod gestum est, ignis alterum, quod futurum. Mare fontem
282 sacrum debemus accipere: in quo quibus aquis Dei servi liberantur, iisdem, qui non fugiunt, sed portant peccata, delentur. Maria, quae cum mulieribus tympanum quatit, typus Ecclesiae fuit: quae cum omnibus Ecclesiis, quas peperit, hymnum canens, et pectoris verum tympanum quatiens, populum Christianum ducit non in eremum, sed ad coelum.
TRACTATUS LV. De Exodo II.
Sacram legem qui spiritaliter accipit, fratres, iste est, qui ejus fructu lactatur. Judaei etenim cum carnaliter sentiunt, in gregibusque pecuinis agnum bifaria natura commissum, qui inveniri non potest, quaerunt, sic agnum verum Christum, quem invenerant, perdiderunt: non enim intellexere, quia ex haedis humana designabatur caro suis onusta peccatis, ex ovibus spiritus majestatis: quae utraque in Christo concreta, agnum legitimum praestiterunt. Hic est agnus, fratres, de quo Lex ait: Pascha est Domini (Exod. XII, 11, 27). Apostolus quoque Paulus: Pascha nostrum immolatus est Christus (I Cor. V, 7). Cur autem dignatus fuerit immolari, Joannes Baptista ante praedicavit his
283 verbis: Ecce agnus Dei, ecce, qui tollit peccata mundi (Joan. I, 29). Hic itaque dictus est primitivus, quia paternae antiquitatis solus est conscius. Hic maturus, quia post ipsum non est ullus. Hic sempiternus, quia occisus est, et inventus est vivus. Hic immaculatus a peccato, quia solus est mundus. Hic salutaris, quia per ipsum vincimus mortem. Hic masculus, quia Dei est virtus. Hic, inquam, agnus perfectus, quia in ipso magnus ille sacerdos pio mysterio sua victima inclusus, hodie Deum reddidit hominem, quem litavit.
TRACTATUS LVI. De Exodo III.
Tempus non sinit, fratres, imagini reddere veritatem. Verumtamen Judaee quid monumentis tui criminis gratularis? In Aegypto
284 servisti diu, non sorte peregrini, sed merito. Ereptus es inde: non tua evasisti virtute. Columna nubis te perduxit per diem, ut ostenderet caecum (Exod. XIII): ignis columna per noctem, ut admoneret arsurum. Angelus praevius tua castra promovit, ut etiam praesenti Deo probareris ingratus (cap. XIV). Per mare pedibus ambulasti, ut patereris in terra naufragium (cap. XVII). Ad hoc sane in eremo aquam de petra bibisti, manna de coelo gustasti (cap. XVI), ut cum esses ad egestatem postmodum devolutus, praeteritorum bonorum recordatione acrius torquereris.
TRACTATUS LVII. De Exodo IV.
Mira, fratres carissimi, historiae sacrae sic est perlecta narratio. Cum Israelis populus enormi captivitatis jugo depressus, a rege Pharaone duris conditionibus in Aegypto necaretur (Exod. cap. I); miseratione Dei, duce Moyse, jussus est proficisci (cap. XII). Huic non circulus solis per diem, sed columna nubis; non candida luna, sed ignis columna per noctem iter pandebat ignotum: qui ut inter duo elementa pervenit, ibidem praesentariae exitum mortis expavit (cap. XIV). Hinc enim persequentium
285 Aegyptiorum infestis mucronibus premebatur: inde maris magno clausus obice premebatur. Etenim illi nullae inerant naves, nulla transfretandi praesidia: cum subito divina providentia scinditur mare: aquae dextra laevaque gelido stupore frenatae, vitreos diriguntur in muros, praestolantes transitum Dei populi, ut persequentibus mare sint. Inducitur in viam Israel ingratus, in qua nec gladios possit timere, nec fluctus. Mira res! medio pulverulentus exsultat in profundo, qui circa se videret feliciter triumphum suum perire naufragio. Haec Judaeus praedicat, fratres: et tamen Deo demens adhuc usque non credit, qui est benedictus in saecula saeculorum. Amen.
TRACTATUS LVIII. De Exodo V.
Tempus non sinit imagini reddere veritatem. Verumtamen, Judaee,
286 quid designatione tui criminis gratularis? In Aegypto servisti diu non necessitate, sed merito (Exod. cap. I). Ereptus es inde (cap. XV): non tua evasisti virtute. Columna nubis te deduxit per diem, ut ostenderet caecum: ignis columna per noctem, ut significaret arsurum (cap. XIII). Angelus tua castra praecedit: necubi crimen excuses. Per mare ambulas (cap. XIV): veloces pedes tuos ad effundendum sanguinem dextra laevaque in se refugiens unda testatur (Psalm. XIII). Denique eremo exciperis (Exod. cap. XVII), quo te nunc pervenisse cognoscis. Ubi sane ad hoc aquam de petra bibisti, manna de coelo gustasti (cap. XVI), ut scires miser, quid fueras perditurus.
TRACTATUS LIX. De Exodo VI.
Judaei, unde se beatos putant, infelices inde esse noscuntur: etenim commodius puto misero in statu suo manenti, quam beato in ultimas miserias devoluto. Nam praedicant patres suos Aegyptium populum fugiendo delesse (Exod. cap. XIV): Deum suis praefuisse majoribus, eorumque iter praecessisse: non intelligentes, quia exinde eos a facie sua remotos, post suum dorsum cum post futuris abjecerat:
287 Erythraeum quoque in geminas ripas medium scissum mare, ductisque dextra laevaque aggeribus in aciem stipatis, undarum salvo liquore, arefactam profundi in semet contra se obnixam, stupidam pependisse naturam: viam inter fluctus micuisse terrenam, quae utique non coelestis populi meritum, sed terreni per orbem totum dispersionis futurae denuntiabat exitium. Ideo eos in eremum inde perduxit (Exod. cap. XV), vulneraque detestabilis mentis curanda lacte cum melle providendo commonuit (cap. XVI): nam infirmis ac languidis mannae teneritudinem irroravit; non enim erant idonei, aut digni, qui coelestis panis perpetua soliditate fruerentur. Petra illis scaturivit in fontem (cap. XVII): ut biberent detritis lacunis, ut merebantur, coenulentum postmodum laticem, Domino dicente: Me dereliquerunt fontem aquae vivae, et foderunt sibi lacus detritos, qui non possunt aquam portare (Jer. II, 13). Postremo infelices quid sperant de imagine, cujus nosse non sunt meriti veritatem, Dominum nostrum Jesum Christum?