Quantum redactiones paginae "Commentarii de bello Gallico/Liber IV" differant
| [unchecked revision] | [unchecked revision] |
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Linea 4:
'''Commentarii de bello Gallico - Liber IV'''
== [1] ==
Ea quae secuta est hieme, qui fuit annus Cn. Pompeio, M. Crasso
consulibus, Usipetes Germani et item Tencteri magna [cum] multitudine
hominum flumen Rhenum transierunt, non longe a mari, quo Rhenus influit.
Line 24 ⟶ 25:
fluminibus.
== [2] ==
Mercatoribus est aditus magis eo ut quae bello ceperint quibus vendant
habeant, quam quo ullam rem ad se importari desiderent. Quin etiam
iumentis, quibus maxime Galli delectantur quaeque impenso parant pretio,
Line 36 ⟶ 38:
ad laborem ferendum remollescere homines atque effeminari arbitrantur.
== [3] ==
Publice maximam putant esse laudem quam latissime a suis finibus vacare
agros: hac re significari magnum numerum civitatum suam vim sustinere non
posse. Itaque una ex parte a Suebis circiter milia passuum C agri vacare
Line 47 ⟶ 50:
vectigales sibi fecerunt ac multo humiliores infirmiores redegerunt.
== [4] ==
In eadem causa fuerunt Usipetes et Tencteri, quos supra diximus; qui
complures annos Sueborum vim sustinuerunt, ad extremum tamen agris expulsi
et multis locis Germaniae triennium vagati ad Rhenum pervenerunt, quas
Line 64 ⟶ 68:
reliquam partem hiemis se eorum copiis aluerunt.
== [5] ==
His de rebus Caesar certior factus et infirmitatem Gallorum veritus,
quod sunt in consiliis capiendis mobiles et novis plerumque rebus student,
nihil his committendum existimavit. Est enim hoc Gallicae consuetudinis,
Line 74 ⟶ 79:
incertis rumoribus serviant et pleri ad voluntatem eorum ficta respondeant.
== [6] ==
Qua consuetudine cognita Caesar, ne graviori bello, occurreret,
maturius quam consuerat ad exercitum proficiscitur. Eo cum venisset, ea
quas fore suspicatus erat facta cognovit: missas legationes ab non nullis
Line 84 ⟶ 90:
confirmatis equitatu imperato bellum cum Germanis gerere constituit.
== [7] ==
Re frumentaria comparata equitibusque delectis iter in ea loca facere
coepit, quibus in locis esse Germanos audiebat. A quibus cum paucorum
dierum iter abesset, legati ab iis venerunt, quorum haec fuit oratio:
Line 96 ⟶ 103:
terris esse neminem quem non superare possint.
== [8] ==
Ad haec Caesar quae visum est respondit; sed exitus fuit orationis:
sibi nullam cum iis amicitiam esse posse, si in Gallia remanerent; neque
verum esse, qui suos fines tueri non potuerint alienos occupare; neque
Line 104 ⟶ 112:
auxilium petant: hoc se Ubiis imperaturus.
== [9] ==
Legati haec se ad suos relaturos dixerunt et re deliberata post diem
tertium ad Caesarem reversuros: interea ne propius se castra moveret
petierunt. Ne id quidem Caesar ab se impetrari posse dixit. Cognoverat enim
Line 111 ⟶ 120:
rei causa moram interponi arbitrabatur.
== [10] ==
[Mosa profluit ex monte Vosego, qui est in finibus Lingonum, et parte
quadam ex Rheno recepta, quae appellatur Vacalus insulam efficit Batavorum,
in Oceanum influit neque longius ab Oceano milibus passuum LXXX in Rhenum
Line 121 ⟶ 131:
atque ovis avium vivere existimantur, multis capitibus in Oceanum influit.]
== [11] ==
Caesar cum ab hoste non amplius passuum XII: milibus abesset, ut erat
constitutum, ad eum legati revertuntur; qui in itinere congressi magnopere
ne longius progrederetur orabant. Cum id non impetrassent, petebant uti ad
Line 137 ⟶ 148:
accessisset.
== [12] ==
At hostes, ubi primum nostros equites conspexerunt, quorum erat V
milium numerus, cum ipsi non amplius DCCC equites haberent, quod ii qui
frumentandi causa erant trans Mosam profecti nondum redierant, nihil
Line 154 ⟶ 166:
animadvertisset, incitato equo se hostibus obtulit atque interfectus est.
== [13] ==
Hoc facto proelio Caesar neque iam sibi legatos audiendos neque
condiciones accipiendas arbitrabatur ab iis qui per dolum atque insidias
petita pace ultro bellum intulissent; expectare vero dum hostium copiae
Line 171 ⟶ 184:
agmen subsequi iussit.
== [14] ==
Acie triplici instituta et celeriter VIII milium itinere confecto,
prius ad hostium castra pervenit quam quid ageretur Germani sentire
possent. Qui omnibus rebus subito perterriti et celeritate adventus nostri
Line 184 ⟶ 198:
misit.
== [15] ==
Germani post tergum clamore audito, eum suos interfiei viderent, armis
abiectis signis militaribus relictis se ex castris eiecerunt, et eum ad
confluentem Mosae et Rheni pervenissent, reliqua fuga desperata, magno
Line 195 ⟶ 210:
dixerunt. His Caesar libertatem concessit.
== [16] ==
Germanico bello confecto multis de causis Caesar statuit sibi Rhenum
esse transeundum; quarum illa fuit iustissima quod, cum videret Germanos
tam facile impelli ut in Galliam venirent, suis quoque rebus eos timere
Line 217 ⟶ 233:
pollicebantur.
== [17] ==
Caesar his de causis quas commemoravi Rhenum transire decrevat; sed
navibus transire neque satis tutum esse arbitrabatur neque suae neque
populi Romani dignitatis esse statuebat. Itaque, etsi summa difficultas
Line 241 ⟶ 258:
earum rerum vis minueretur neu ponti nocerent.
== [18] ==
Diebus X, quibus materia coepta erat comportari, omni opere effecto
exercitus traducitur. Caesar ad utramque partem pontis firmo praesidio
relicto in fines Sugambrorum contendit. Interim a compluribus civitatibus
Line 250 ⟶ 268:
exportaverant seque in solitudinem ac silvas abdiderant.
== [19] ==
Caesar paucos dies in eorum finibus moratus, omnibus vicis
aedificiisque incensis frumentisque succisis, se in fines Ubiorum recepit
atque his auxilium suum pollicitus, si a Suebis premerentur, haec ab iis
Line 265 ⟶ 284:
rescidit.
== [20] ==
Exigua parte aestatis reliqua Caesar, etsi in his locis, quod omnis
Gallia ad septentriones vergit, maturae sunt hiemes, tamen in Britanniam
proficisci contendit, quod omnibus fere Gallicis bellis hostibus nostris
Line 279 ⟶ 299:
navium multitudinem idonei portus reperire poterat.
== [21] ==
Ad haec cognoscenda, prius quam periculum faceret, idoneum esse
arbitratus C. Volusenum cum navi longa praemittit. Huic mandat ut
exploratis omnibus rebus ad se quam primum revertatur. Ipse cum omnibus
Line 298 ⟶ 319:
quaeque ibi perspexisset renuntiat.
== [22] ==
Dum in his locis Caesar navium parandarum causa moratur, ex magna
parte Morinorum ad eum legati venerunt, qui se de superioris temporis
consilio excusarent, quod homines barbari et nostrae consuetudinis imperiti
Line 316 ⟶ 338:
legatum cum eo praesidio quod satis esse arbitrabatur portum tenere iussit.
== [23] ==
His constitutis rebus, nactus idoneam ad navigandum tempestatem III.
fere vigilia solvit equitesque in ulteriorem portum progredi et naves
conscendere et se sequi iussit. A quibus cum paulo tardius esset
Line 331 ⟶ 354:
VII ab eo loco progressus aperto ac plano litore naves constituit.
== [24] ==
At barbari, consilio Romanorum cognito praemisso equitatu et
essedariis, quo plerumque genere in proeliis uti consuerunt, reliquis
copiis subsecuti nostros navibus egredi prohibebant. Erat ob has causas
Line 343 ⟶ 367:
alacritate ac studio quo in pedestribus uti proeliis consuerant utebantur.
== [25] ==
Quod ubi Caesar animadvertit, naves longas, quarum et species erat
barbaris inusitatior et motus ad usum expeditior, paulum removeri ab
onerariis navibus et remis incitari et ad latus apertum hostium constitui
Line 359 ⟶ 384:
adpropinquaverunt.
== [26] ==
Pugnatum est ab utrisque acriter. Nostri tamen, quod neque ordines
servare neque firmiter insistere neque signa subsequi poterant atque alius
alia ex navi quibuscumque signis occurrerat se adgregabat, magnopere
Line 373 ⟶ 399:
fortunam Caesari defuit.
== [27] ==
Hostes proelio superati, simul atque se ex fuga: receperunt, statim ad
Caesarem legatos de pace miserunt; obsides sese daturos quaeque imperasset
facturos polliciti sunt. Una cum his legatis Commius Atrebas venit, quem
Line 388 ⟶ 415:
commendare coeperunt.
== [28] ==
His rebus pace confirmata, post diem quartum quam est in Britanniam
ventum naves XVIII, de quibus supra demonstratum est, quae equites
sustulerant, ex superiore portu leni vento solverunt. Quae cum
Line 398 ⟶ 426:
provectae continentem petierunt.
== [29] ==
Eadem nocte accidit ut esset luna plena, qui dies a maritimos aestus
maximos in Oceano efficere consuevit, nostrisque id erat incognitum. Ita
uno tempore et longas naves, [quibus Caesar exercitum transportandum
Line 411 ⟶ 440:
oportere, frumentum in his locis in hiemem provisum non erat.
== [30] ==
Quibus rebus cognitis, principes Britanniae, qui post proelium ad
Caesarem convenerant, inter se conlocuti, cum et equites et naves et
frumentum Romanis deesse intellegerent et paucitatem militum ex castrorum
Line 422 ⟶ 452:
deducere coeperunt.
== [31] ==
At Caesar, etsi nondum eorum consilia cognoverat, tamen et ex eventu
navium suarum et ex eo quod obsides dare intermiserant fore id quod accidit
suspicabatur. Itaque ad omnes casus subsidia comparabat. Nam et frumentum
Line 431 ⟶ 462:
navigari satis commode posset effecit.
== [32] ==
Dum ea geruntur, legione ex consuetudine una frumentatum missa, quae
appellabatur VII., neque ulla ad id tempus belli suspicione interposita,
cum pars hominum in agris remaneret, pars etiam in castra ventitaret, ii
Line 447 ⟶ 479:
perturbaverant, simul equitatu atque essedis circumdederant.
== [33] ==
Genus hoc est ex essedis pugnae. Primo per omnes partes perequitant et
tela coiciunt atque ipso terrore equorum et strepitu rotarum ordines
plerumque perturbant, et cum se inter equitum turmas insinuaverunt, ex
Line 459 ⟶ 492:
consuerint.
== [34] ==
Quibus rebus perturbatis nostris [novitate pugnae] tempore
oportunissimo Caesar auxilium tulit: namque eius adventu hostes
constiterunt, nostri se ex timore receperunt. Quo facto, ad lacessendum
Line 473 ⟶ 507:
ad castra venerunt.
== [35] ==
Caesar, etsi idem quod superioribus diebus acciderat fore videbat, ut,
si essent hostes pulsi, celeritate periculum effugerent, tamen nactus
equites circiter XXX, quos Commius Atrebas, de quo ante dictum est, secum
Line 482 ⟶ 517:
aedificiis incensis se in castra receperunt.
== [36] ==
Eodem die legati ab hostibus missi ad Caesarem de pace venerunt. His
Caesar numerum obsidum quem ante imperaverat duplicavit eosque in
continentem adduci iussit, quod propinqua die aequinoctii infirmis navibus
Line 490 ⟶ 526:
reliquae capere non potuerunt et paulo infra delatae sunt.
== [37] ==
Quibus ex navibus cum essent expositi milites circiter CCC atque in
castra contenderent, Morini, quos Caesar in Britanniam proficiscens pacatos
reliquerat, spe praedae adducti primo non ita magno suorum numero
Line 502 ⟶ 539:
numerus est occisus.
== [38] ==
Caesar postero die T. Labienum legatum cum iis legionibus quas ex
Britannia reduxerat in Morinos qui rebellionem fecerant misit. Qui cum
propter siccitates paludum quo se reciperent non haberent, quo perfugio
| |||