Quantum redactiones paginae "Metamorphoses (Ovidius)" differant

2:1 Regia Solis erat sublimibus alta columnis,

2:2 clara micante auro flammasque imitante pyropo,

2:3 cuius ebur nitidum fastigia summa tegebat,

2:4 argenti bifores radiabant lumine valvae.

2:5 materiam superabat opus: nam Mulciber illic

2:6 aequora caelarat medias cingentia terras

2:7 terrarumque orbem caelumque, quod imminet orbi.

2:8 caeruleos habet unda deos, Tritona canorum

2:9 Proteaque ambiguum ballaenarumque prementem

2:10 Aegaeona suis inmania terga lacertis

2:11 Doridaque et natas, quarum pars nare videtur,

2:12 pars in mole sedens viridis siccare capillos,

2:13 pisce vehi quaedam: facies non omnibus una,

2:14 non diversa tamen, qualem decet esse sororum.

2:15 terra viros urbesque gerit silvasque ferasque

2:16 fluminaque et nymphas et cetera numina ruris.

2:17 haec super inposita est caeli fulgentis imago,

2:18 signaque sex foribus dextris totidemque sinistris.

2:19 Quo simul adclivi Clymeneia limite proles

2:20 venit et intravit dubitati tecta parentis,

2:21 protinus ad patrios sua fert vestigia vultus

2:22 consistitque procul; neque enim propiora ferebat

2:23 lumina: purpurea velatus veste sedebat

2:24 in solio Phoebus claris lucente smaragdis.

2:25 a dextra laevaque Dies et Mensis et Annus

2:26 Saeculaque et positae spatiis aequalibus Horae

2:27 Verque novum stabat cinctum florente corona,

2:28 stabat nuda Aestas et spicea serta gerebat,

2:29 stabat et Autumnus calcatis sordidus uvis

2:30 et glacialis Hiems canos hirsuta capillos.

2:31 Ipse loco medius rerum novitate paventem

2:32 Sol oculis iuvenem, quibus adspicit omnia, vidit

2:33 'quae' que 'viae tibi causa? quid hac' ait 'arce petisti,

2:34 progenies, Phaethon, haud infitianda parenti?'

2:35 ille refert: 'o lux inmensi publica mundi,

2:36 Phoebe pater, si das usum mihi nominis huius,

2:37 nec falsa Clymene culpam sub imagine celat,

2:38 pignora da, genitor, per quae tua vera propago

2:39 credar, et hunc animis errorem detrahe nostris!'

2:40 dixerat, at genitor circum caput omne micantes

2:41 deposuit radios propiusque accedere iussit

2:42 amplexuque dato 'nec tu meus esse negari

2:43 dignus es, et Clymene veros' ait 'edidit ortus,

2:44 quoque minus dubites, quodvis pete munus, ut illud

2:45 me tribuente feras! promissi testis adesto

2:46 dis iuranda palus, oculis incognita nostris!'

2:47 vix bene desierat, currus rogat ille paternos

2:48 inque diem alipedum ius et moderamen equorum.

2:49 Paenituit iurasse patrem: qui terque quaterque

2:50 concutiens inlustre caput 'temeraria' dixit

2:51 'vox mea facta tua est; utinam promissa liceret

2:52 non dare! confiteor, solum hoc tibi, nate, negarem.

2:53 dissuadere licet: non est tua tuta voluntas!

2:54 magna petis, Phaethon, et quae nec viribus istis

2:55 munera conveniant nec tam puerilibus annis:

2:56 sors tua mortalis, non est mortale, quod optas.

2:57 plus etiam, quam quod superis contingere possit,

2:58 nescius adfectas; placeat sibi quisque licebit,

2:59 non tamen ignifero quisquam consistere in axe

2:60 me valet excepto; vasti quoque rector Olympi,

2:61 qui fera terribili iaculatur fulmina dextra,

2:62 non agat hos currus: et quid Iove maius habemus?

2:63 ardua prima via est et qua vix mane recentes

2:64 enituntur equi; medio est altissima caelo,

2:65 unde mare et terras ipsi mihi saepe videre

2:66 fit timor et pavida trepidat formidine pectus;

2:67 ultima prona via est et eget moderamine certo:

2:68 tunc etiam quae me subiectis excipit undis,

2:69 ne ferar in praeceps, Tethys solet ipsa vereri.

2:70 adde, quod adsidua rapitur vertigine caelum

2:71 sideraque alta trahit celerique volumine torquet.

2:72 nitor in adversum, nec me, qui cetera, vincit

2:73 inpetus, et rapido contrarius evehor orbi.

2:74 finge datos currus: quid ages? poterisne rotatis

2:75 obvius ire polis, ne te citus auferat axis?

2:76 forsitan et lucos illic urbesque deorum

2:77 concipias animo delubraque ditia donis

2:78 esse: per insidias iter est formasque ferarum!

2:79 utque viam teneas nulloque errore traharis,

2:80 per tamen adversi gradieris cornua tauri

2:81 Haemoniosque arcus violentique ora Leonis

2:82 saevaque circuitu curvantem bracchia longo

2:83 Scorpion atque aliter curvantem bracchia Cancrum.

2:84 nec tibi quadripedes animosos ignibus illis,

2:85 quos in pectore habent, quos ore et naribus efflant,

2:86 in promptu regere est: vix me patiuntur, ubi acres

2:87 incaluere animi cervixque repugnat habenis.¬

2:88 at tu, funesti ne sim tibi muneris auctor,

2:89 nate, cave, dum resque sinit tua corrige vota!

2:90 scilicet ut nostro genitum te sanguine credas,

2:91 pignora certa petis: do pignora certa timendo

2:92 et patrio pater esse metu probor. adspice vultus

2:93 ecce meos; utinamque oculos in pectora posses

2:94 inserere et patrias intus deprendere curas!

2:95 denique quidquid habet dives, circumspice, mundus

2:96 eque tot ac tantis caeli terraeque marisque

2:97 posce bonis aliquid; nullam patiere repulsam.

2:98 deprecor hoc unum, quod vero nomine poena,

2:99 non honor est: poenam, Phaethon, pro munere poscis!

2:100 quid mea colla tenes blandis, ignare, lacertis?

2:101 ne dubita! dabitur (Stygias iuravimus undas),

2:102 quodcumque optaris; sed tu sapientius opta!'

2:103 Finierat monitus; dictis tamen ille repugnat

2:104 propositumque premit flagratque cupidine currus.

2:105 ergo, qua licuit, genitor cunctatus ad altos

2:106 deducit iuvenem, Vulcania munera, currus.

2:107 aureus axis erat, temo aureus, aurea summae

2:108 curvatura rotae, radiorum argenteus ordo;

2:109 per iuga chrysolithi positaeque ex ordine gemmae

2:110 clara repercusso reddebant lumina Phoebo.

2:111 Dumque ea magnanimus Phaethon miratur opusque

2:112 perspicit, ecce vigil nitido patefecit ab ortu

2:113 purpureas Aurora fores et plena rosarum

2:114 atria: diffugiunt stellae, quarum agmina cogit

2:115 Lucifer et caeli statione novissimus exit.

2:116 Quem petere ut terras mundumque rubescere vidit

2:117 cornuaque extremae velut evanescere lunae,

2:118 iungere equos Titan velocibus imperat Horis.

2:119 iussa deae celeres peragunt ignemque vomentes,

2:120 ambrosiae suco saturos, praesepibus altis

2:121 quadripedes ducunt adduntque sonantia frena.

2:122 tum pater ora sui sacro medicamine nati

2:123 contigit et rapidae fecit patientia flammae

2:124 inposuitque comae radios praesagaque luctus

2:125 pectore sollicito repetens suspiria dixit:

2:126 'si potes his saltem monitis parere parentis

2:127 parce, puer, stimulis et fortius utere loris!

2:128 sponte sua properant, labor est inhibere volentes.

2:129 nec tibi derectos placeat via quinque per arcus!

2:130 sectus in obliquum est lato curvamine limes,

2:131 zonarumque trium contentus fine polumque

2:132 effugit australem iunctamque aquilonibus arcton:

2:133 hac sit iter¬manifesta rotae vestigia cernes¬

2:134 utque ferant aequos et caelum et terra calores,

2:135 nec preme nec summum molire per aethera currum!

2:136 altius egressus caelestia tecta cremabis,

2:137 inferius terras; medio tutissimus ibis.

2:138 neu te dexterior tortum declinet ad Anguem,

2:139 neve sinisterior pressam rota ducat ad Aram,

2:140 inter utrumque tene! Fortunae cetera mando,

2:141 quae iuvet et melius quam tu tibi consulat opto.

2:142 dum loquor, Hesperio positas in litore metas

2:143 umida nox tetigit; non est mora libera nobis!

2:144 poscimur: effulget tenebris Aurora fugatis.

2:145 corripe lora manu, vel, si mutabile pectus

2:146 est tibi, consiliis, non curribus utere nostris!

2:147 dum potes et solidis etiamnum sedibus adstas,

2:148 dumque male optatos nondum premis inscius axes,

2:149 quae tutus spectes, sine me dare lumina terris!'

2:150 Occupat ille levem iuvenali corpore currum

2:151 statque super manibusque leves contingere habenas

2:152 gaudet et invito grates agit inde parenti.

2:153 Interea volucres Pyrois et Eous et Aethon,

2:154 Solis equi, quartusque Phlegon hinnitibus auras

2:155 flammiferis inplent pedibusque repagula pulsant.

2:156 quae postquam Tethys, fatorum ignara nepotis,

2:157 reppulit, et facta est inmensi copia caeli,

2:158 corripuere viam pedibusque per aera motis

2:159 obstantes scindunt nebulas pennisque levati

2:160 praetereunt ortos isdem de partibus Euros.

2:161 sed leve pondus erat nec quod cognoscere possent

2:162 Solis equi, solitaque iugum gravitate carebat;

2:163 utque labant curvae iusto sine pondere naves

2:164 perque mare instabiles nimia levitate feruntur,

2:165 sic onere adsueto vacuus dat in aera saltus

2:166 succutiturque alte similisque est currus inani.

2:167 Quod simulac sensere, ruunt tritumque relinquunt

2:168 quadriiugi spatium nec quo prius ordine currunt.

2:169 ipse pavet nec qua commissas flectat habenas

2:170 nec scit qua sit iter, nec, si sciat, imperet illis.

2:171 tum primum radiis gelidi caluere Triones

2:172 et vetito frustra temptarunt aequore tingui,

2:173 quaeque polo posita est glaciali proxima Serpens,

2:174 frigore pigra prius nec formidabilis ulli,

2:175 incaluit sumpsitque novas fervoribus iras;

2:176 te quoque turbatum memorant fugisse, Boote,

2:177 quamvis tardus eras et te tua plaustra tenebant.

2:178 Ut vero summo despexit ab aethere terras

2:179 infelix Phaethon penitus penitusque iacentes,

2:180 palluit et subito genua intremuere timore

2:181 suntque oculis tenebrae per tantum lumen obortae,

2:182 et iam mallet equos numquam tetigisse paternos,

2:183 iam cognosse genus piget et valuisse rogando,

2:184 iam Meropis dici cupiens ita fertur, ut acta

2:185 praecipiti pinus borea, cui victa remisit

2:186 frena suus rector, quam dis votisque reliquit.

2:187 quid faciat? multum caeli post terga relictum,

2:188 ante oculos plus est: animo metitur utrumque

2:189 et modo, quos illi fatum contingere non est,

2:190 prospicit occasus, interdum respicit ortus,

2:191 quidque agat ignarus stupet et nec frena remittit

2:192 nec retinere valet nec nomina novit equorum.

2:193 sparsa quoque in vario passim miracula caelo

2:194 vastarumque videt trepidus simulacra ferarum.

2:195 est locus, in geminos ubi bracchia concavat arcus

2:196 Scorpius et cauda flexisque utrimque lacertis

2:197 porrigit in spatium signorum membra duorum:

2:198 hunc puer ut nigri madidum sudore veneni

2:199 vulnera curvata minitantem cuspide vidit,

2:200 mentis inops gelida formidine lora remisit.

2:201 Quae postquam summum tetigere iacentia tergum,

2:202 exspatiantur equi nulloque inhibente per auras

2:203 ignotae regionis eunt, quaque inpetus egit,

2:204 hac sine lege ruunt altoque sub aethere fixis

2:205 incursant stellis rapiuntque per avia currum

2:206 et modo summa petunt, modo per declive viasque

2:207 praecipites spatio terrae propiore feruntur,

2:208 inferiusque suis fraternos currere Luna

2:209 admiratur equos, ambustaque nubila fumant.

2:210 corripitur flammis, ut quaeque altissima, tellus

2:211 fissaque agit rimas et sucis aret ademptis;

2:212 pabula canescunt, cum frondibus uritur arbor,

2:213 materiamque suo praebet seges arida damno.

2:214 parva queror: magnae pereunt cum moenibus urbes,

2:215 cumque suis totas populis incendia gentis

2:216 in cinerem vertunt; silvae cum montibus ardent;

2:217 ardet Athos Taurusque Cilix et Tmolus et Oete

2:218 et tum sicca, prius creberrima fontibus, Ide

2:219 virgineusque Helicon et nondum Oeagrius Haemus:

2:220 ardet in inmensum geminatis ignibus Aetne

2:221 Parnasosque biceps et Eryx et Cynthus et Othrys

2:222 et tandem nivibus Rhodope caritura Mimasque

2:223 Dindymaque et Mycale natusque ad sacra Cithaeron.

2:224 nec prosunt Scythiae sua frigora: Caucasus ardet

2:225 Ossaque cum Pindo maiorque ambobus Olympus

2:226 aeriaeque Alpes et nubifer Appenninus.

2:227 Tum vero Phaethon cunctis e partibus orbem

2:228 adspicit accensum nec tantos sustinet aestus

2:229 ferventisque auras velut e fornace profunda

2:230 ore trahit currusque suos candescere sentit;

2:231 et neque iam cineres eiectatamque favillam

2:232 ferre potest calidoque involvitur undique fumo,

2:233 quoque eat aut ubi sit, picea caligine tectus

2:234 nescit et arbitrio volucrum raptatur equorum.

2:235 Sanguine tum credunt in corpora summa vocato

2:236 Aethiopum populos nigrum traxisse colorem;

2:237 tum facta est Libye raptis umoribus aestu

2:238 arida, tum nymphae passis fontesque lacusque

2:239 deflevere comis; quaerit Boeotia Dircen,

2:240 Argos Amymonen, Ephyre Pirenidas undas;

2:241 nec sortita loco distantes flumina ripas

2:242 tuta manent: mediis Tanais fumavit in undis

2:243 Peneosque senex Teuthranteusque Caicus

2:244 et celer Ismenos cum Phegiaco Erymantho

2:245 arsurusque iterum Xanthos flavusque Lycormas,

2:246 quique recurvatis ludit Maeandros in undis,

2:247 Mygdoniusque Melas et Taenarius Eurotas.

2:248 arsit et Euphrates Babylonius, arsit Orontes

2:249 Thermodonque citus Gangesque et Phasis et Hister;

2:250 aestuat Alpheos, ripae Spercheides ardent,

2:251 quodque suo Tagus amne vehit, fluit ignibus aurum,

2:252 et, quae Maeonias celebrabant carmine ripas

2:253 flumineae volucres, medio caluere Caystro;

2:254 Nilus in extremum fugit perterritus orbem

2:255 occuluitque caput, quod adhuc latet: ostia septem

2:256 pulverulenta vacant, septem sine flumine valles.

2:257 fors eadem Ismarios Hebrum cum Strymone siccat

2:258 Hesperiosque amnes, Rhenum Rhodanumque Padumque

2:259 cuique fuit rerum promissa potentia, Thybrin.

2:260 dissilit omne solum, penetratque in Tartara rimis

2:261 lumen et infernum terret cum coniuge regem;

2:262 et mare contrahitur siccaeque est campus harenae,

2:263 quod modo pontus erat, quosque altum texerat aequor,

2:264 exsistunt montes et sparsas Cycladas augent.

2:265 ima petunt pisces, nec se super aequora curvi

2:266 tollere consuetas audent delphines in auras;

2:267 corpora phocarum summo resupina profundo

2:268 exanimata natant: ipsum quoque Nerea fama est

2:269 Doridaque et natas tepidis latuisse sub antris.

2:270 ter Neptunus aquis cum torvo bracchia vultu

2:271 exserere ausus erat, ter non tulit aeris ignes.

2:272 Alma tamen Tellus, ut erat circumdata ponto,

2:273 inter aquas pelagi contractosque undique fontes,

2:274 qui se condiderant in opacae viscera matris,

2:275 sustulit oppressos collo tenus arida vultus

2:276 opposuitque manum fronti magnoque tremore

2:277 omnia concutiens paulum subsedit et infra,

2:278 quam solet esse, fuit fractaque ita voce locuta est:

2:279 'si placet hoc meruique, quid o tua fulmina cessant,

2:280 summe deum? liceat periturae viribus ignis

2:281 igne perire tuo clademque auctore levare!

2:282 vix equidem fauces haec ipsa in verba resolvo';

2:283 (presserat ora vapor) 'tostos en adspice crines

2:284 inque oculis tantum, tantum super ora favillae!

2:285 hosne mihi fructus, hunc fertilitatis honorem

2:286 officiique refers, quod adunci vulnera aratri

2:287 rastrorumque fero totoque exerceor anno,

2:288 quod pecori frondes alimentaque mitia, fruges

2:289 humano generi, vobis quoque tura ministro?

2:290 sed tamen exitium fac me meruisse: quid undae,

2:291 quid meruit frater? cur illi tradita sorte

2:292 aequora decrescunt et ab aethere longius absunt?

2:293 quodsi nec fratris nec te mea gratia tangit,

2:294 at caeli miserere tui! circumspice utrumque:

2:295 fumat uterque polus! quos si vitiaverit ignis,

2:296 atria vestra ruent! Atlas en ipse laborat

2:297 vixque suis umeris candentem sustinet axem!

2:298 si freta, si terrae pereunt, si regia caeli,

2:299 in chaos antiquum confundimur! eripe flammis,

2:300 si quid adhuc superest, et rerum consule summae!'

2:301 Dixerat haec Tellus: neque enim tolerare vaporem

2:302 ulterius potuit nec dicere plura suumque

2:303 rettulit os in se propioraque manibus antra;

2:304 at pater omnipotens, superos testatus et ipsum,

2:305 qui dederat currus, nisi opem ferat, omnia fato

2:306 interitura gravi, summam petit arduus arcem,

2:307 unde solet nubes latis inducere terris,

2:308 unde movet tonitrus vibrataque fulmina iactat;

2:309 sed neque quas posset terris inducere nubes

2:310 tunc habuit, nec quos caelo demitteret imbres:

2:311 intonat et dextra libratum fulmen ab aure

2:312 misit in aurigam pariterque animaque rotisque

2:313 expulit et saevis conpescuit ignibus ignes.

2:314 consternantur equi et saltu in contraria facto

2:315 colla iugo eripiunt abruptaque lora relinquunt:

2:316 illic frena iacent, illic temone revulsus

2:317 axis, in hac radii fractarum parte rotarum

2:318 sparsaque sunt late laceri vestigia currus.

2:319 At Phaethon rutilos flamma populante capillos

2:320 volvitur in praeceps longoque per aera tractu

2:321 fertur, ut interdum de caelo stella sereno

2:322 etsi non cecidit, potuit cecidisse videri.

2:323 quem procul a patria diverso maximus orbe

2:324 excipit Eridanus fumantiaque abluit ora.

2:325 Naides Hesperiae trifida fumantia flamma

2:326 corpora dant tumulo, signant quoque carmine saxum:

2:327 HIC . SITUS . EST . PHAETHON . CURRUS . AURIGA . PATERNI

2:328 QUEM . SI . NON . TENUIT . MAGNIS . TAMEN . EXCIDIT . AUSIS

2:329 Nam pater obductos luctu miserabilis aegro

2:330 condiderat vultus, et, si modo credimus, unum

2:331 isse diem sine sole ferunt: incendia lumen

2:332 praebebant aliquisque malo fuit usus in illo.

2:333 at Clymene postquam dixit, quaecumque fuerunt

2:334 in tantis dicenda malis, lugubris et amens

2:335 et laniata sinus totum percensuit orbem

2:336 exanimesque artus primo, mox ossa requirens

2:337 repperit ossa tamen peregrina condita ripa

2:338 incubuitque loco nomenque in marmore lectum

2:339 perfudit lacrimis et aperto pectore fovit.

2:340 nec minus Heliades fletus et, inania morti

2:341 munera, dant lacrimas, et caesae pectora palmis

2:342 non auditurum miseras Phaethonta querellas

2:343 nocte dieque vocant adsternunturque sepulcro.

2:344 luna quater iunctis inplerat cornibus orbem;

2:345 illae more suo (nam morem fecerat usus)

2:346 plangorem dederant: e quis Phaethusa, sororum

2:347 maxima, cum vellet terra procumbere, questa est

2:348 deriguisse pedes; ad quam conata venire

2:349 candida Lampetie subita radice retenta est;

2:350 tertia, cum crinem manibus laniare pararet,

2:351 avellit frondes; haec stipite crura teneri,

2:352 illa dolet fieri longos sua bracchia ramos,

2:353 dumque ea mirantur, conplectitur inguina cortex

2:354 perque gradus uterum pectusque umerosque manusque

2:355 ambit, et exstabant tantum ora vocantia matrem.

2:356 quid faciat mater, nisi, quo trahat inpetus illam,

2:357 huc eat atque illuc et, dum licet, oscula iungat?

2:358 non satis est: truncis avellere corpora temptat

2:359 et teneros manibus ramos abrumpit, at inde

2:360 sanguineae manant tamquam de vulnere guttae.

2:361 'parce, precor, mater,' quaecumque est saucia, clamat,

2:362 'parce, precor: nostrum laceratur in arbore corpus

2:363 iamque vale'¬cortex in verba novissima venit.

2:364 inde fluunt lacrimae, stillataque sole rigescunt

2:365 de ramis electra novis, quae lucidus amnis

2:366 excipit et nuribus mittit gestanda Latinis.

2:367 Adfuit huic monstro proles Stheneleia Cycnus,

2:368 qui tibi materno quamvis a sanguine iunctus,

2:369 mente tamen, Phaethon, propior fuit. ille relicto

2:370 (nam Ligurum populos et magnas rexerat urbes)

2:371 imperio ripas virides amnemque querellis

2:372 Eridanum inplerat silvamque sororibus auctam,

2:373 cum vox est tenuata viro canaeque capillos

2:374 dissimulant plumae collumque a pectore longe

2:375 porrigitur digitosque ligat iunctura rubentis,

2:376 penna latus velat, tenet os sine acumine rostrum.

2:377 fit nova Cycnus avis nec se caeloque Iovique

2:378 credit, ut iniuste missi memor ignis ab illo;

2:379 stagna petit patulosque lacus ignemque perosus

2:380 quae colat elegit contraria flumina flammis.

2:381 Squalidus interea genitor Phaethontis et expers

2:382 ipse sui decoris, qualis, cum deficit orbem,

2:383 esse solet, lucemque odit seque ipse diemque

2:384 datque animum in luctus et luctibus adicit iram

2:385 officiumque negat mundo. 'satis' inquit 'ab aevi

2:386 sors mea principiis fuit inrequieta, pigetque

2:387 actorum sine fine mihi, sine honore laborum!

2:388 quilibet alter agat portantes lumina currus!

2:389 si nemo est omnesque dei non posse fatentur,

2:390 ipse agat ut saltem, dum nostras temptat habenas,

2:391 orbatura patres aliquando fulmina ponat!

2:392 tum sciet ignipedum vires expertus equorum

2:393 non meruisse necem, qui non bene rexerit illos.'

2:394 Talia dicentem circumstant omnia Solem

2:395 numina, neve velit tenebras inducere rebus,

2:396 supplice voce rogant; missos quoque Iuppiter ignes

2:397 excusat precibusque minas regaliter addit.

2:398 colligit amentes et adhuc terrore paventes

2:399 Phoebus equos stimuloque dolens et verbere saevit

2:400 (saevit enim) natumque obiectat et inputat illis.

2:401 At pater omnipotens ingentia moenia caeli

2:402 circuit et, ne quid labefactum viribus ignis

2:403 corruat, explorat. quae postquam firma suique

2:404 roboris esse videt, terras hominumque labores

2:405 perspicit. Arcadiae tamen est inpensior illi

2:406 cura suae: fontesque et nondum audentia labi

2:407 flumina restituit, dat terrae gramina, frondes

2:408 arboribus, laesasque iubet revirescere silvas.

2:409 dum redit itque frequens, in virgine Nonacrina

2:410 haesit, et accepti caluere sub ossibus ignes.

2:411 non erat huius opus lanam mollire trahendo

2:412 nec positu variare comas; ubi fibula vestem,

2:413 vitta coercuerat neglectos alba capillos;

2:414 et modo leve manu iaculum, modo sumpserat arcum,

2:415 miles erat Phoebes: nec Maenalon attigit ulla

2:416 gratior hac Triviae; sed nulla potentia longa est.

2:417 Ulterius medio spatium sol altus habebat,

2:418 cum subit illa nemus, quod nulla ceciderat aetas;

2:419 exuit hic umero pharetram lentosque retendit

2:420 arcus inque solo, quod texerat herba, iacebat

2:421 et pictam posita pharetram cervice premebat.

2:422 Iuppiter ut vidit fessam et custode vacantem,

2:423 'hoc certe furtum coniunx mea nesciet' inquit,

2:424 'aut si rescierit, sunt, o sunt iurgia tanti!'

2:425 protinus induitur faciem cultumque Dianae

2:426 atque ait: 'o comitum, virgo, pars una mearum,

2:427 in quibus es venata iugis?' de caespite virgo

2:428 se levat et 'salve numen, me iudice' dixit,

2:429 'audiat ipse licet, maius Iove.' ridet et audit

2:430 et sibi praeferri se gaudet et oscula iungit,

2:431 nec moderata satis nec sic a virgine danda.

2:432 qua venata foret silva, narrare parantem

2:433 inpedit amplexu nec se sine crimine prodit.

2:434 illa quidem contra, quantum modo femina posset

2:435 (adspiceres utinam, Saturnia, mitior esses),

2:436 illa quidem pugnat, sed quem superare puella,

2:437 quisve Iovem poterat? superum petit aethera victor

2:438 Iuppiter: huic odio nemus est et conscia silva;

2:439 unde pedem referens paene est oblita pharetram

2:440 tollere cum telis et quem suspenderat arcum.

2:441 Ecce, suo comitata choro Dictynna per altum

2:442 Maenalon ingrediens et caede superba ferarum

2:443 adspicit hanc visamque vocat: clamata refugit

2:444 et timuit primo, ne Iuppiter esset in illa;

2:445 sed postquam pariter nymphas incedere vidit,

2:446 sensit abesse dolos numerumque accessit ad harum.

2:447 heu! quam difficile est crimen non prodere vultu!

2:448 vix oculos attollit humo nec, ut ante solebat,

2:449 iuncta deae lateri nec toto est agmine prima,

2:450 sed silet et laesi dat signa rubore pudoris;

2:451 et, nisi quod virgo est, poterat sentire Diana

2:452 mille notis culpam: nymphae sensisse feruntur.

2:453 orbe resurgebant lunaria cornua nono,

2:454 cum de venatu fraternis languida flammis,

2:455 nacta nemus gelidum dea, quo cum murmure labens

2:456 ibat et attritas versabat rivus harenas.

2:457 ut loca laudavit, summas pede contigit undas;

2:458 his quoque laudatis 'procul est' ait 'arbiter omnis:

2:459 nuda superfusis tinguamus corpora lymphis!'

2:460 Parrhasis erubuit; cunctae velamina ponunt;

2:461 una moras quaerit: dubitanti vestis adempta est,

2:462 qua posita nudo patuit cum corpore crimen.

2:463 attonitae manibusque uterum celare volenti

2:464 'i procul hinc' dixit 'nec sacros pollue fontis!'

2:465 Cynthia deque suo iussit secedere coetu.

2:466 Senserat hoc olim magni matrona Tonantis

2:467 distuleratque graves in idonea tempora poenas.

2:468 causa morae nulla est, et iam puer Arcas (id ipsum

2:469 indoluit Iuno) fuerat de paelice natus.

2:470 quo simul obvertit saevam cum lumine mentem,

2:471 'scilicet hoc etiam restabat, adultera' dixit,

2:472 'ut fecunda fores, fieretque iniuria partu

2:473 nota, Iovisque mei testatum dedecus esset.

2:474 haud inpune feres: adimam tibi namque figuram,

2:475 qua tibi, quaque places nostro, inportuna, marito.'

2:476 dixit et adversam prensis a fronte capillis

2:477 stravit humi pronam. tendebat bracchia supplex:

2:478 bracchia coeperunt nigris horrescere villis

2:479 curvarique manus et aduncos crescere in unguis

2:480 officioque pedum fungi laudataque quondam

2:481 ora Iovi lato fieri deformia rictu.

2:482 neve preces animos et verba precantia flectant,

2:483 posse loqui eripitur: vox iracunda minaxque

2:484 plenaque terroris rauco de gutture fertur;

2:485 mens antiqua tamen facta quoque mansit in ursa,

2:486 adsiduoque suos gemitu testata dolores

2:487 qualescumque manus ad caelum et sidera tollit

2:488 ingratumque Iovem, nequeat cum dicere, sentit.

2:489 a! quotiens, sola non ausa quiescere silva,

2:490 ante domum quondamque suis erravit in agris!

2:491 a! quotiens per saxa canum latratibus acta est

2:492 venatrixque metu venantum territa fugit!

2:493 saepe feris latuit visis, oblita quid esset,

2:494 ursaque conspectos in montibus horruit ursos

2:495 pertimuitque lupos, quamvis pater esset in illis.

2:496 Ecce Lycaoniae proles ignara parentis,

2:497 Arcas adest ter quinque fere natalibus actis;

2:498 dumque feras sequitur, dum saltus eligit aptos

2:499 nexilibusque plagis silvas Erymanthidas ambit,

2:500 incidit in matrem, quae restitit Arcade viso

2:501 et cognoscenti similis fuit: ille refugit

2:502 inmotosque oculos in se sine fine tenentem

2:503 nescius extimuit propiusque accedere aventi

2:504 vulnifico fuerat fixurus pectora telo:

2:505 arcuit omnipotens pariterque ipsosque nefasque

2:506 sustulit et pariter raptos per inania vento

2:507 inposuit caelo vicinaque sidera fecit.

2:508 Intumuit Iuno, postquam inter sidera paelex

2:509 fulsit, et ad canam descendit in aequora Tethyn

2:510 Oceanumque senem, quorum reverentia movit

2:511 saepe deos, causamque viae scitantibus infit:

2:512 'quaeritis, aetheriis quare regina deorum

2:513 sedibus huc adsim? pro me tenet altera caelum!

2:514 mentior, obscurum nisi nox cum fecerit orbem,

2:515 nuper honoratas summo, mea vulnera, caelo

2:516 videritis stellas illic, ubi circulus axem

2:517 ultimus extremum spatioque brevissimus ambit.

2:518 et vero quisquam Iunonem laedere nolit

2:519 offensamque tremat, quae prosum sola nocendo?

2:520 o ego quantum egi! quam vasta potentia nostra est!

2:521 esse hominem vetui: facta est dea! sic ego poenas

2:522 sontibus inpono, sic est mea magna potestas!

2:523 vindicet antiquam faciem vultusque ferinos

2:524 detrahat, Argolica quod in ante Phoronide fecit

2:525 cur non et pulsa ducit Iunone meoque

2:526 collocat in thalamo socerumque Lycaona sumit?

2:527 at vos si laesae tangit contemptus alumnae,

2:528 gurgite caeruleo septem prohibete triones

2:529 sideraque in caelo stupri mercede recepta

2:530 pellite, ne puro tinguatur in aequore paelex!'

2:531 Di maris adnuerant: habili Saturnia curru,

2:532 ingreditur liquidum pavonibus aethera pictis,

2:533 tam nuper pictis caeso pavonibus Argo,

2:534 quam tu nuper eras, cum candidus ante fuisses,

2:535 corve loquax, subito nigrantis versus in alas.

2:536 nam fuit haec quondam niveis argentea pennis

2:537 ales, ut aequaret totas sine labe columbas,

2:538 nec servaturis vigili Capitolia voce

2:539 cederet anseribus nec amanti flumina cycno.

2:540 lingua fuit damno: lingua faciente loquaci

2:541 qui color albus erat, nunc est contrarius albo

2:542 Pulchrior in tota quam Larisaea Coronis

2:543 non fuit Haemonia: placuit tibi, Delphice, certe,

2:544 dum vel casta fuit vel inobservata, sed ales

2:545 sensit adulterium Phoebeius, utque latentem

2:546 detegeret culpam, non exorabilis index,

2:547 ad dominum tendebat iter. quem garrula motis

2:548 consequitur pennis, scitetur ut omnia, cornix

2:549 auditaque viae causa 'non utile carpis'

2:550 inquit 'iter: ne sperne meae praesagia linguae!

2:551 quid fuerim quid simque vide meritumque require:

2:552 invenies nocuisse fidem. nam tempore quodam

2:553 Pallas Ericthonium, prolem sine matre creatam,

2:554 clauserat Actaeo texta de vimine cista

2:555 virginibusque tribus gemino de Cecrope natis

2:556 et legem dederat, sua ne secreta viderent.

2:557 abdita fronde levi densa speculabar ab ulmo,

2:558 quid facerent: commissa duae sine fraude tuentur,

2:559 Pandrosos atque Herse; timidas vocat una sorores

2:560 Aglauros nodosque manu diducit, et intus

2:561 infantemque vident adporrectumque draconem.

2:562 acta deae refero. pro quo mihi gratia talis

2:563 redditur, ut dicar tutela pulsa Minervae

2:564 et ponar post noctis avem! mea poena volucres

2:565 admonuisse potest, ne voce pericula quaerant.

2:566 at, puto, non ultro nequiquam tale rogantem

2:567 me petiit!¬ipsa licet hoc a Pallade quaeras:

2:568 quamvis irata est, non hoc irata negabit.

2:569 nam me Phocaica clarus tellure Coroneus

2:570 (nota loquor) genuit, fueramque ego regia virgo

2:571 divitibusque procis (ne me contemne) petebar:

2:572 forma mihi nocuit. nam cum per litora lentis

2:573 passibus, ut soleo, summa spatiarer harena,

2:574 vidit et incaluit pelagi deus, utque precando

2:575 tempora cum blandis absumpsit inania verbis,

2:576 vim parat et sequitur. fugio densumque relinquo

2:577 litus et in molli nequiquam lassor harena.

2:578 inde deos hominesque voco; nec contigit ullum

2:579 vox mea mortalem: mota est pro virgine virgo

2:580 auxiliumque tulit. tendebam bracchia caelo:

2:581 bracchia coeperunt levibus nigrescere pennis;

2:582 reicere ex umeris vestem molibar, at illa

2:583 pluma erat inque cutem radices egerat imas;

2:584 plangere nuda meis conabar pectora palmis,

2:585 sed neque iam palmas nec pectora nuda gerebam;

2:586 currebam, nec, ut ante, pedes retinebat harena,

2:587 sed summa tollebar humo; mox alta per auras

2:588 evehor et data sum comes inculpata Minervae.

2:589 quid tamen hoc prodest, si diro facta volucris

2:590 crimine Nyctimene nostro successit honori?

2:591 an quae per totam res est notissima Lesbon,

2:592 non audita tibi est, patrium temerasse cubile

2:593 Nyctimenen? avis illa quidem, sed conscia culpae

2:594 conspectum lucemque fugit tenebrisque pudorem

2:595 celat et a cunctis expellitur aethere toto.'

2:596 Talia dicenti 'tibi' ait 'revocamina' corvus

2:597 'sint, precor, ista malo: nos vanum spernimus omen.'

2:598 nec coeptum dimittit iter dominoque iacentem

2:599 cum iuvene Haemonio vidisse Coronida narrat.

2:600 laurea delapsa est audito crimine amantis,

2:601 et pariter vultusque deo plectrumque colorque

2:602 excidit, utque animus tumida fervebat ab ira,

2:603 arma adsueta capit flexumque a cornibus arcum

2:604 tendit et illa suo totiens cum pectore iuncta

2:605 indevitato traiecit pectora telo.

2:606 icta dedit gemitum tractoque a corpore ferro

2:607 candida puniceo perfudit membra cruore

2:608 et dixit: 'potui poenas tibi, Phoebe, dedisse,

2:609 sed peperisse prius; duo nunc moriemur in una.'

2:610 hactenus, et pariter vitam cum sanguine fudit;

2:611 corpus inane animae frigus letale secutum est.

2:612 Paenitet heu! sero poenae crudelis amantem,

2:613 seque, quod audierit, quod sic exarserit, odit;

2:614 odit avem, per quam crimen causamque dolendi

2:615 scire coactus erat, nec non arcumque manumque

2:616 odit cumque manu temeraria tela sagittas

2:617 conlapsamque fovet seraque ope vincere fata

2:618 nititur et medicas exercet inaniter artes.

2:619 quae postquam frustra temptata rogumque parari

2:620 vidit et arsuros supremis ignibus artus,

2:621 tum vero gemitus (neque enim caelestia tingui

2:622 ora licet lacrimis) alto de corde petitos

2:623 edidit, haud aliter quam cum spectante iuvenca

2:624 lactentis vituli dextra libratus ab aure

2:625 tempora discussit claro cava malleus ictu.

2:626 ut tamen ingratos in pectora fudit odores

2:627 et dedit amplexus iniustaque iusta peregit,

2:628 non tulit in cineres labi sua Phoebus eosdem

2:629 semina, sed natum flammis uteroque parentis

2:630 eripuit geminique tulit Chironis in antrum,

2:631 sperantemque sibi non falsae praemia linguae

2:632 inter aves albas vetuit consistere corvum.

2:633 Semifer interea divinae stirpis alumno

2:634 laetus erat mixtoque oneri gaudebat honore;

2:635 ecce venit rutilis umeros protecta capillis

2:636 filia centauri, quam quondam nympha Chariclo

2:637 fluminis in rapidi ripis enixa vocavit

2:638 Ocyroen: non haec artes contenta paternas

2:639 edidicisse fuit, fatorum arcana canebat.

2:640 ergo ubi vaticinos concepit mente furores

2:641 incaluitque deo, quem clausum pectore habebat,

2:642 adspicit infantem 'toto' que 'salutifer orbi

2:643 cresce, puer!' dixit; 'tibi se mortalia saepe

2:644 corpora debebunt, animas tibi reddere ademptas

2:645 fas erit, idque semel dis indignantibus ausus

2:646 posse dare hoc iterum flamma prohibebere avita,

2:647 eque deo corpus fies exsangue deusque,

2:648 qui modo corpus eras, et bis tua fata novabis.

2:649 tu quoque, care pater, nunc inmortalis et aevis

2:650 omnibus ut maneas nascendi lege creatus,

2:651 posse mori cupies, tum cum cruciabere dirae

2:652 sanguine serpentis per saucia membra recepto;

2:653 teque ex aeterno patientem numina mortis

2:654 efficient, triplicesque deae tua fila resolvent.'

2:655 restabat fatis aliquid: suspirat ab imis

2:656 pectoribus, lacrimaeque genis labuntur obortae,

2:657 atque ita 'praevertunt' inquit 'me fata, vetorque

2:658 plura loqui, vocisque meae praecluditur usus.

2:659 non fuerant artes tanti, quae numinis iram

2:660 contraxere mihi: mallem nescisse futura!

2:661 iam mihi subduci facies humana videtur,

2:662 iam cibus herba placet, iam latis currere campis

2:663 impetus est: in equam cognataque corpora vertor.

2:664 tota tamen quare? pater est mihi nempe biformis.'

2:665 talia dicenti pars est extrema querellae

2:666 intellecta parum confusaque verba fuerunt;

2:667 mox nec verba quidem nec equae sonus ille videtur

2:668 sed simulantis equam, parvoque in tempore certos

2:669 edidit hinnitus et bracchia movit in herbas.

2:670 tum digiti coeunt et quinos alligat ungues

2:671 perpetuo cornu levis ungula, crescit et oris

2:672 et colli spatium, longae pars maxima pallae

2:673 cauda fit, utque vagi crines per colla iacebant,

2:674 in dextras abiere iubas, pariterque novata est

2:675 et vox et facies; nomen quoque monstra dedere.

2:676 Flebat opemque tuam frustra Philyreius heros,

2:677 Delphice, poscebat. nam nec rescindere magni

2:678 iussa Iovis poteras, nec, si rescindere posses,

2:679 tunc aderas: Elin Messeniaque arva colebas.

2:680 illud erat tempus, quo te pastoria pellis

2:681 texit, onusque fuit baculum silvestre sinistrae,

2:682 alterius dispar septenis fistula cannis.

2:683 dumque amor est curae, dum te tua fistula mulcet,

2:684 incustoditae Pylios memorantur in agros

2:685 processisse boves: videt has Atlantide Maia

2:686 natus et arte sua silvis occultat abactas.

2:687 senserat hoc furtum nemo nisi notus in illo

2:688 rure senex; Battum vicinia tota vocabat.

2:689 divitis hic saltus herbosaque pascua Nelei

2:690 nobiliumque greges custos servabat equarum.

2:691 hunc tenuit blandaque manu seduxit et illi

2:692 'quisquis es, hospes' ait, 'si forte armenta requiret

2:693 haec aliquis, vidisse nega neu gratia facto

2:694 nulla rependatur, nitidam cape praemia vaccam!'

2:695 et dedit. accepta voces has reddidit hospes:

2:696 'tutus eas! lapis iste prius tua furta loquetur,'

2:697 et lapidem ostendit. simulat Iove natus abire;

2:698 mox redit et versa pariter cum voce figura

2:699 'rustice, vidisti si quas hoc limite' dixit

2:700 'ire boves, fer opem furtoque silentia deme!

2:701 iuncta suo pretium dabitur tibi femina tauro.'

2:702 at senior, postquam est merces geminata, 'sub illis

2:703 montibus' inquit 'erunt,' et erant sub montibus illis.

2:704 risit Atlantiades et 'me mihi, perfide, prodis?

2:705 me mihi prodis?' ait periuraque pectora vertit

2:706 in durum silicem, qui nunc quoque dicitur index,

2:707 inque nihil merito vetus est infamia saxo.

2:708 Hinc se sustulerat paribus caducifer alis,

2:709 Munychiosque volans agros gratamque Minervae

2:710 despectabat humum cultique arbusta Lycei.

2:711 illa forte die castae de more puellae

2:712 vertice supposito festas in Palladis arces

2:713 pura coronatis portabant sacra canistris.

2:714 inde revertentes deus adspicit ales iterque

2:715 non agit in rectum, sed in orbem curvat eundem:

2:716 ut volucris visis rapidissima miluus extis,

2:717 dum timet et densi circumstant sacra ministri,

2:718 flectitur in gyrum nec longius audet abire

2:719 spemque suam motis avidus circumvolat alis,

2:720 sic super Actaeas agilis Cyllenius arces

2:721 inclinat cursus et easdem circinat auras.

2:722 quanto splendidior quam cetera sidera fulget

2:723 Lucifer, et quanto quam Lucifer aurea Phoebe,

2:724 tanto virginibus praestantior omnibus Herse

2:725 ibat eratque decus pompae comitumque suarum.

2:726 obstipuit forma Iove natus et aethere pendens

2:727 non secus exarsit, quam cum Balearica plumbum

2:728 funda iacit: volat illud et incandescit eundo

2:729 et, quos non habuit, sub nubibus invenit ignes.

2:730 vertit iter caeloque petit terrena relicto

2:731 nec se dissimulat: tanta est fiducia formae.

2:732 quae quamquam iusta est, cura tamen adiuvat illam

2:733 permulcetque comas chlamydemque, ut pendeat apte,

2:734 collocat, ut limbus totumque adpareat aurum,

2:735 ut teres in dextra, qua somnos ducit et arcet,

2:736 virga sit, ut tersis niteant talaria plantis.

2:737 Pars secreta domus ebore et testudine cultos

2:738 tres habuit thalamos, quorum tu, Pandrose, dextrum,

2:739 Aglauros laevum, medium possederat Herse.

2:740 quae tenuit laevum, venientem prima notavit

2:741 Mercurium nomenque dei scitarier ausa est

2:742 et causam adventus; cui sic respondit Atlantis

2:743 Pleïonesque nepos 'ego sum, qui iussa per auras

2:744 verba patris porto; pater est mihi Iuppiter ipse.

2:745 nec fingam causas, tu tantum fida sorori

2:746 esse velis prolisque meae matertera dici:

2:747 Herse causa viae; faveas oramus amanti.'

2:748 adspicit hunc oculis isdem, quibus abdita nuper

2:749 viderat Aglauros flavae secreta Minervae,

2:750 proque ministerio magni sibi ponderis aurum

2:751 postulat: interea tectis excedere cogit.

2:752 Vertit ad hanc torvi dea bellica luminis orbem

2:753 et tanto penitus traxit suspiria motu,

2:754 ut pariter pectus positamque in pectore forti

2:755 aegida concuteret: subit, hanc arcana profana

2:756 detexisse manu, tum cum sine matre creatam

2:757 Lemnicolae stirpem contra data foedera vidit,

2:758 et gratamque deo fore iam gratamque sorori

2:759 et ditem sumpto, quod avara poposcerat, auro.

2:760 protinus Invidiae nigro squalentia tabo

2:761 tecta petit: domus est imis in vallibus huius

2:762 abdita, sole carens, non ulli pervia vento,

2:763 tristis et ignavi plenissima frigoris et quae

2:764 igne vacet semper, caligine semper abundet.

2:765 huc ubi pervenit belli metuenda virago,

2:766 constitit ante domum (neque enim succedere tectis

2:767 fas habet) et postes extrema cuspide pulsat.

2:768 concussae patuere fores. videt intus edentem

2:769 vipereas carnes, vitiorum alimenta suorum,

2:770 Invidiam visaque oculos avertit; at illa

2:771 surgit humo pigre semesarumque relinquit

2:772 corpora serpentum passuque incedit inerti.

2:773 utque deam vidit formaque armisque decoram,

2:774 ingemuit vultumque una ac suspiria duxit.

2:775 pallor in ore sedet, macies in corpore toto.

2:776 nusquam recta acies, livent robigine dentes,

2:777 pectora felle virent, lingua est suffusa veneno;

2:778 risus abest, nisi quem visi movere dolores;

2:779 nec fruitur somno, vigilantibus excita curis,

2:780 sed videt ingratos intabescitque videndo

2:781 successus hominum carpitque et carpitur una

2:782 suppliciumque suum est. quamvis tamen oderat illam,

2:783 talibus adfata est breviter Tritonia dictis:

2:784 'infice tabe tua natarum Cecropis unam:

2:785 sic opus est. Aglauros ea est.' haud plura locuta

2:786 fugit et inpressa tellurem reppulit hasta.

2:787 Illa deam obliquo fugientem lumine cernens

2:788 murmura parva dedit successurumque Minervae

2:789 indoluit baculumque capit, quod spinea totum

2:790 vincula cingebant, adopertaque nubibus atris,

2:791 quacumque ingreditur, florentia proterit arva

2:792 exuritque herbas et summa cacumina carpit

2:793 adflatuque suo populos urbesque domosque

2:794 polluit et tandem Tritonida conspicit arcem

2:795 ingeniis opibusque et festa pace virentem

2:796 vixque tenet lacrimas, quia nil lacrimabile cernit.

2:797 sed postquam thalamos intravit Cecrope natae,

2:798 iussa facit pectusque manu ferrugine tincta

2:799 tangit et hamatis praecordia sentibus inplet

2:800 inspiratque nocens virus piceumque per ossa

2:801 dissipat et medio spargit pulmone venenum,

2:802 neve mali causae spatium per latius errent,

2:803 germanam ante oculos fortunatumque sororis

2:804 coniugium pulchraque deum sub imagine ponit

2:805 cunctaque magna facit; quibus inritata dolore

2:806 Cecropis occulto mordetur et anxia nocte

2:807 anxia luce gemit lentaque miserrima tabe

2:808 liquitur, et glacies incerto saucia sole,

2:809 felicisque bonis non lenius uritur Herses,

2:810 quam cum spinosis ignis supponitur herbis,

2:811 quae neque dant flammas lentoque vapore cremantur.

2:812 saepe mori voluit, ne quicquam tale videret,

2:813 saepe velut crimen rigido narrare parenti;

2:814 denique in adverso venientem limine sedit

2:815 exclusura deum. cui blandimenta precesque

2:816 verbaque iactanti mitissima 'desine!' dixit,

2:817 'hinc ego me non sum nisi te motura repulso.'

2:818 'stemus' ait 'pacto' velox Cyllenius 'isto!'

2:819 caelestique fores virga patefecit: at illi

2:820 surgere conanti partes, quascumque sedendo

2:821 flectimur, ignava nequeunt gravitate moveri:

2:822 illa quidem pugnat recto se attollere trunco,

2:823 sed genuum iunctura riget, frigusque per ungues

2:824 labitur, et pallent amisso sanguine venae;

2:825 utque malum late solet inmedicabile cancer

2:826 serpere et inlaesas vitiatis addere partes,

2:827 sic letalis hiems paulatim in pectora venit

2:828 vitalesque vias et respiramina clausit,

2:829 nec conata loqui est nec, si conata fuisset,

2:830 vocis habebat iter: saxum iam colla tenebat,

2:831 oraque duruerant, signumque exsangue sedebat;

2:832 nec lapis albus erat: sua mens infecerat illam.

2:833 Has ubi verborum poenas mentisque profanae

2:834 cepit Atlantiades, dictas a Pallade terras

2:835 linquit et ingreditur iactatis aethera pennis.

2:836 sevocat hunc genitor nec causam fassus amoris

2:837 'fide minister' ait 'iussorum, nate, meorum,

2:838 pelle moram solitoque celer delabere cursu,

2:839 quaeque tuam matrem tellus a parte sinistra

2:840 suspicit (indigenae Sidonida nomine dicunt),

2:841 hanc pete, quodque procul montano gramine pasci

2:842 armentum regale vides, ad litora verte!'

2:843 dixit, et expulsi iamdudum monte iuvenci

2:844 litora iussa petunt, ubi magni filia regis

2:845 ludere virginibus Tyriis comitata solebat.

2:846 non bene conveniunt nec in una sede morantur

2:847 maiestas et amor; sceptri gravitate relicta

2:848 ille pater rectorque deum, cui dextra trisulcis

2:849 ignibus armata est, qui nutu concutit orbem,

2:850 induitur faciem tauri mixtusque iuvencis

2:851 mugit et in teneris formosus obambulat herbis.

2:852 quippe color nivis est, quam nec vestigia duri

2:853 calcavere pedis nec solvit aquaticus auster.

2:854 colla toris exstant, armis palearia pendent,

2:855 cornua vara quidem, sed quae contendere possis

2:856 facta manu, puraque magis perlucida gemma.

2:857 nullae in fronte minae, nec formidabile lumen:

2:858 pacem vultus habet. miratur Agenore nata,

2:859 quod tam formosus, quod proelia nulla minetur;

2:860 sed quamvis mitem metuit contingere primo,

2:861 mox adit et flores ad candida porrigit ora.

2:862 gaudet amans et, dum veniat sperata voluptas,

2:863 oscula dat manibus; vix iam, vix cetera differt;

2:864 et nunc adludit viridique exsultat in herba,

2:865 nunc latus in fulvis niveum deponit harenis;

2:866 paulatimque metu dempto modo pectora praebet

2:867 virginea plaudenda manu, modo cornua sertis

2:868 inpedienda novis; ausa est quoque regia virgo

2:869 nescia, quem premeret, tergo considere tauri,

2:870 cum deus a terra siccoque a litore sensim

2:871 falsa pedum primis vestigia ponit in undis;

2:872 inde abit ulterius mediique per aequora ponti

2:873 fert praedam: pavet haec litusque ablata relictum

2:874 respicit et dextra cornum tenet, altera dorso

2:875 inposita est; tremulae sinuantur flamine vestes.