Ad humaniorum artium studiosam iuventutem  |
GENEROSO ATQUE OMNIBUS REBUS ORNATISSIMO ADOLESCENTI, GEORGIO FUGGERO, IACOBI F. Baroni in Kirchberg et Weiffenhorn, IACOBUS PONTANUS de Societate IESU S. P. D.
Quod iam inveterata eademque laudabilis eruditorum consuetudo me hortabatur, ut postea, quam primo meorum progymnasmatum dialogorumque volumini summum fastigium imposuissem, deliberarem mecum, cuinam in aliquo dignitatis et excellentiae gradu locato, idipsum inscribere ac donare potissimum oporteret, eam omnem deliberationem ab illustri adolescentia tua incisam plane ac sublatam gaudeo, vehementerque laetor. Etenim adeo multa, minimeque levia rationum momenta, cur sub tuo nomine hoc vigiliarum mearum opusculum, et hunc primum perquam mediocris ingenii mei partum in vulgus exire sinerem, etiam nil tale volutanti occurrerunt, ut nisi ore sim durissimo, animoque longe ingratissimo, ad alium praeter te, quantumuis omni genere nobilitatis eminentissimum, deferre illum neutiquam possim. Nam si quis unquam in amplissima familia natus, proba et praeclara mentis indole auctus, domesticis virtutum exemplis abundans, aliquo coniunctionis vinculo cum altero colligatus: postremo, si quis adhuc extitit, qui iure suo ab aliis multa exigeret, cuncta haec in te unum confluxerunt. Quanquam enim nondum permissa tibi liberius, ac tuo arbitratu vivendi potestate, apud familiam nostram beneficia ponere hactenus non potueris, tamen haud parum iam in nos tuae voluntatis contulisti, tuamque erga Collegium nostrum propensionem satis declaravisti. Et meruerunt quam optime de nobis parentes tui: meruerunt aui tui: meruerunt ambae, FUGGERORUM nimirum ILSUNGORUMQUE domus, unde tu paternam et maternam originem ducis. Quibus universis atque singulis cum pro amoris magnitudine, meritorum vero etiam multitudine pares agere gratias ( quid enim dicam referre?) nequeamus, quis tandem est, qui non intelligat, corum nos minoribus in omne consequentis aeui spatium teneri obstrictos? Deinde in nostram disciplinam traditus es a patre, et traditus ex florentissima gente vestra primus ante omnes: certe quidem in hac urbe ac patria tua: magnumque Gymnasio Societatis ornamentum addidisti, quando inter condiscipulos, quorum permulti nobiles ac patricii pueri, velut quoddam lumen praefulges. Iam qui nescit, quam sancta inter Praeceptores et discipulos, quam coniuncta necessitudo intercedat, is se non plus cernere quam pecudem fateatur necesse est. In parentum loco Magistri sunt colendi, et qui ab iis erudiuntur, vicissim in filiorum loco diligendi. At tu curae nostrae et institutioni commendatus, non unum,sed multos patres invenisti: siquidem nos omnes, quibus docendae iuventutis est mandata provincia, ingenium tuum praeceptis utilissimis et saluberrimis fingere percupimus, et tanquam filium certatim amamus, atque in oculis ferimus: in spem certam ingredientes, te crescentibus annis per semitam a maioribus tuis prius calcatam incessurum, in eorumque mores et instituta abiturum, qui semper optimarum artium cognitionem cum maximis clarissimisque virtutibus copulaverunt: ac proinde tantam sibi posteritatique suae amplitudinem pepererunt, ut omnium paene gentium oras nominis vestri gloria famaque peragraverit. Quid utroque avo tuo ad opinionis celebritatem commendatius? aut quibus aliquando civibus fortunatior fuit haec tam praedicata, vereque augusta civitas? Paternus quidem, ANTONIUS FUGGERUS, cum esset a potentissimis Principibus ad amicissimorum numerum adscriptus, copiis omnibus circumflueret, nihilominus tanta moderatione, tanta modestiain illa sua felicitate enituit, quanta etiam nunc hominum sermonibus crebro usurpatur. Quis eodem aut fuit, aut esse debuit, prudentia, liberalitate, iustitia, constantia, aut ullo demum genere laudis praestantior? Maternus autem, GEORGIUS ILSUNGUS, Eques auratus, Sueviae Praefectus, et quatuor Imperatorum Consiliarius, quo ardore, qua animi excelsitate praestitit in propugnando pro religione Catholica? Quanta eius apud Principes existimatio et auctoritas? Quam magnas ille res, quanta cum providentia procuravit? quae morum in illo integritas? quae humanarum rerum despicientia? In nostram porro Societatem quantam benevolentiam navaverit, quibus eam officiis coluerit, dictu est perdifficile. Cuius erga nos tam incensi amoris haeredem et successorem, experti iam saepe didicimus quem reliquerit: Annam videlicet filiam suam, matrem tuam, praestanti religione erga Deum, commemorabili beneficentia in egentes, eximia humanitate in omnes, spectatissimam deniqueatque optimam foeminam. Sed ad clarissimum patrem tuum festinat oratio, cuius laudes, quas ex sincerissimo numinis cultu, et ex amore ac veneratione Ecclesiae Catholicae, sacrisque aedibus omni magnificentia exornandis, et aliis praeterea recte factis capit egregias, hoc maiori tibi sunt ornamento, quo tu illi, et ille tibi est sanguinis necessitate coniunctior. Declaravit is non Augustae solum, verum etiam Landspergae, et alibi, quem erga nos animum gereret: nec id verbis tantum honorificis, verum etiam donationibus iisdem creberrimis, iisdem amplissimis: quam nos liberalitatem colemus, uti par est, memoria sempiterna. At enim non est in presentia mihi decretum generis tui panegyrim contexere, cui par nulla potest reperiri laudatio: illud tantummodo carptim demonstrandum putavi, quale tibi a parentibus et maioribus relictum sit ad virtutis decus invitamentum. Ac nulla sane praecepta ad solidum verumque honorem adipiscendum aeque valent, ut patrum facinora pulcherrima ante oculos nepotumobversantia: quorum vitia et peccata tanto notiora evadunt, quanto ipsorum parentes et avi in maiore claritate vixerunt. Quemadmodum scilicet in purissimo fonte, et in lucidissimo speculo minutae sordes atque maculae facilius conspiciuntur. Tu vero, GEORGI, a parvulo eductus es diligentius, quam ut hoc tantum malum de te pertimescendum videatur. Huc accedit, quod nec oris tui dignitas, et egregia totius corporis conformatio, quae plerumque futurae probitatis indicium est, nec perspecta nobis iam pridem indoles tua tale quidquam timere nos patitur. Suscipies igitur hanc primam partem lucubrationum mearum, tibi multo ante desponsam, et ea ad utilitatis tuae fructum aliquem utere: ut nostris legendis sermonem tuum cultiorem plenioremque efficias: et eadem opera ad doctrinam accessionem qualem qualem adiungas. Quod ut tu, tecumque adolescentes, qui ad Humanitatem informantur, possetis, si minus sum consecutus, omni tamen contentione, ut consequerer, mihi est elaboratum.Quemadmodum autem parens tuus literas ac literatos, virtuteque condecoratos homines omni gratia, officio, charitate semper adhuc complexus est, et complecti perseverat: sic tu, ubi maturior aetas virum te reddiderit, eorundem esto praesidium atque perfugium: nec puta uspiam melius te collocare beneficia. Nam ut de caelesti remuneratione taceam, illi maxime scriptis suis immortalibus nomen tuum ab oblivione et silentio vindicabunt. Uale. E Collegio Societatis IESU, Augustae, Kalend. Decemb. Anno Domini M. D. LXXXVIII.