Migne Patrologia Latina Tomus 125
Praefatio
Praefatio (Hincmarus Rhemensis), J. P. Migne 125.0064D
Praefatio
125.0055B| Omnes in quorum manus hoc laboris nostri opusculum venerit, supplici devotione per charitatis viscera postulamus ut quoniam de ipsis schedulis notariorum ante emendationem, instante domino nostro rege Carolo, sub celeritate illud transcribi fecimus, et idcirco in locis plurimis eradi et emendari quaedam necessitas compulit, si nacta occasione aliquis aemulus recta hinc eraserit, et forte prava superinduxerit, aut scriptorum imperitia secus transcripserit, alienum nobis errorem non imputent. Sed collecta hic a nobis testimonia catholicorum inspicientes, quorum doctrinam sensu, ore et manu, quantum dat Dominus, sequimur, aut superseminata ab inimico zizania in medio tritici evellant et colligant, aut si tantum adhibere dignati fuerint studium, 125.0055C| per quemcunque illis placuerit paucis litterulis haec innotescendo, de Ecclesiae Rhemensis archivo unde dubitaverint, relevare procurent. Et cujus dignationi haec quae sequuntur transcribere complacuerit, hanc etiam postulationem conscribi quaesumus faciat. Quae ideo dicimus et precamur quoniam et olim Nestorium Constantinopolitanum, et Macarium Antiochenum episcopum, de scripturis authenticis ac sanctorum dictis quaedam interrasisse atque corrupisse prodentibus gestis comperimus. Et sicut ipsorum qui interfuerunt concilio relatione didicimus, quando divae memoriae domnus Carolus Felicem, infelicem Orgellitanae civitatis episcopum, synodali decreto haereticum comprobatum atque damnatum comperit, etiam revictum invenit quia, 125.0055D| corrupto muneribus juniore Bibliothecario Aquensis palatii, librum beati Hilarii rasit, et ubi scriptum erat quia in Dei Filio carnis humilitas adoratur, immisit carnis humilitas adoptatur. Sed et sicut mox lector inveniet, sermonem Flori de praedestinatione nuperius editum non incerto indicio credimus depravatum.
In capite indiculorum sequentis operis sermonem Flori, quem mutuante Heriboldo, quondam Antissiodorensium venerabili episcopo, in synodali conventu 125.0056B| apud Bonoilum transcripsimus, et post reversionem de tumultu Brionensi, quodam offerente clerico, ex scrinio Ebonis, sicut ipse dixerat, venerabilis Gratianopolitani episcopi accepimus, integrum hic ponere dignum duximus, quia et constructione et sensus veritate caute incedit, exceptis duobus locis, in quibus eum ita dixisse non credimus sicut in eo scripto invenimus quem de scrinio venerabilis Ebonis accepimus, cum in aliis sic catholice dixerit, sicut patebit legentibus: maxime quia in eodem scripto, quem per manus praefati Heriboldi, sicut ad se a praedicto Floro transmissum accepimus, aliter invenerimus quam in isto quem postea accepimus, reperiamus. Qua de re immutatum ab aliquo suspicamur. Quae loca, antequam 125.0056C| sermonem illum scribere adoriamur, specialiter designare curabimus. Ubi enim dicit: « Sed quos praescivit et praevidit malos atque impios futuros proprio vitio, ipse eos praedestinavit ad aeternam damnationem justo judicio; » in illa rotula scriptum habetur quam de Heriboldo accepimus: « Sed quia eos praescivit et praevidit malos atque impios futuros proprio vitio, praedestinavit ad aeternam damnationem, qua ipsi punirentur justo judicio. » Et in eo loco ubi scriptum est: « Non enim ille aliquem praedestinavit ut malus esset, sed vere omnem malum praedestinavit ut impunitus non esset; » invenimus in rotula quam a praedicto Heriboldo accepimus: « Sed vere praedestinavit poenam, ut omnis malus impunitus non esset. » Quod in sequentibus 125.0056D| ipse demonstrat dicens: « Poenam eorum et praescisse, quia Deus est, et praedestinasse, quia justus est. » Caetera catholici lectoris judicio derelinquimus. Sed idcirco hunc sermonem ex integro ponere necessarium duximus, quia ex eo confictor in proximo subsequentium capitulorum duo capitula de praescientia et praedestinatione, confuso et praepostero ordine, ac sensu falsissimo, in secundo capitulo studuit compilare, sicut qui hunc et illa legerit aperte intelliget.
Sermo Flori de Praedestinatione, sicut est de Ebonis scrinio sumptus. 125.0057A|
Omnipotens Deus, quia verissime verus et solus Deus est, omnino in sua aeterna et incommutabili scientia praescivit omnia antequam fierent, sicut Scriptura testatur, dicens: Deus aeterne, qui es absconditorum cognitor, qui nosti omnia antequam fiant (Dan. XIII, 42). Praescivit ergo sine dubio et bona quae boni erant facturi, et mala quae mali erant gesturi: sed in bonis ipse fecit sua gratia ut boni essent, in malis, vero non ipse fecit ut essent mali, quod absit, sed tantum praescivit eos proprio vitio tales futuros. Neque enim praescientia Dei imposuit eis necessitatem ut aliud esse non possent, sed tantum quod illi futuri erant ex propria voluntate, ille ut Deus praevidit ex sua omnipotenti majestate. Unde Scriptura incontaminabilem justitiam ejus nobis insinuans, ait de illo: Nemini mandavit impie agere, et nemini dedit spatium peccandi. Quod ergo 125.0057B| impie agunt impii et iniqui, et spatium temporis vitae hujus, quod eis Deus dedit ad bene agendum, ipsi e contrario convertunt ad malum exercendum, non Dei sed ipsorum est culpa, et ideo recte damnantur ipsius justitia. Praescivit autem idem omnipotens Deus etiam aeternam illorum damnationem, sed ex merito ipsorum, quos in propria malitia perseveraturos praevidit, non ex sua, quod absit, iniquitate, qui nihil injuste constituit, et qui reddet unicuique secundum opera sua, id est et bene agentibus bona aeterna, et male agentibus mala perpetua. Ergo bonos praescivit omnino, et per gratiam suam bonos futuros, et per eamdem gratiam aeterna praemia accepturos, id est, et in praesenti saeculo bene victuros, et in futuro feliciter remunerandos, utrumque tamen ex dono misericordiae Dei. Unde Apostolus vasa misericordiae ejus appellat, dicens: Ut ostenderet divitias gratiae suae in vasa misericordiae, quae praeparavit in gloriam (Rom. IX, 23). E contrario autem, malos et praescivit 125.0057C| per propriam malitiam malos futuros, et praescivit per suam justitiam aeterna ultione damnandos. Sicut praesciebat de Juda proditore, quod eum esset traditurus, sicut Evangelium dicit, cum esset unus ex duodecim (Joan. VI, 72); praesciebat etiam aeterna ejus damnationem cum diceret: Vae autem homini illi per quem filius hominis tradetur. Bonum erat ei si natus non fuisset homo ille (Marc. XIV, 21). Sic et de impiis Judaeis praesciebat sine dubio eorum impietatem futuram, de qua praedixit in psalmo: Dederunt in escam meam fel, et in siti mea potaverunt me aceto (Psal. LXVIII, 22); praesciebat et subsequentem ipsorum damnationem, de qua in eodem psalmo subjunxit: Deleantur de libro viventium, et cum justis non scribantur (ibid., 29). Sed in istis et in omnibus iniquis illud prius ex propria est pravitate, istud sequens ex divina aequitate. Hoc modo et de praedestinatione Dei omnino sentiendum est, quia in bonis praedestinavit et ipsam eorum bonitatem futuram ex 125.0057D| dono gratiae suae, et pro eadem bonitate aeternam ipsorum remunerationem, ut ipsius dono fierent boni, ipsius dono essent remunerati. Unde ait Apostolus: Qui praedestinavit nos in adoptionem filiorum per Jesum Christum in ipsum (Ephes. I, 5); et alio loco: Quos praescivit et praedestinavit conformes fieri imaginis Filii sui (Rom. VIII, 29). Praedestinavit itaque electos suos, ut et nunc assumerentur in adoptionem filiorum Dei per gratiam baptismi, et in futuro efficiantur, conformes imaginis Filii Dei, per eamdem Dei gratiam secundum imaginem ejus renovati et glorificati. Praedestinavit omnino ut et hic essent boni, non ex se, sed ex illo, et illic beati, non per se, sed per illum. In utroque ergo bona sua in eis et de eis futura praescivit et praedestinavit: in malis vero et impiis non praedestinavit omnipotens Deus malitiam et impietatem, id est, ut mali et impii essent et aliud esse non possent. Sed quos praescivit et praevidit malos atque impios futuros proprio vitio, ipse 125.0058A| eos praedestinavit ad aeternam damnationem justo judicio; non quia aliud esse non potuerunt, sed quia aliud esse noluerunt. Ipsi igitur sibimet ipsis exstiterunt causa perditionis. Deus autem judex justus et ordinator justus ipsius damnationis. Non enim praedestinavit injusta, sed justa. Praedestinavit tamen et coronas justis, et poenas injustis, quia utrumque est justum. Quam justitiam ejus commendans nobis Apostolus ait: Nunquid iniquus, Deus, qui infert iram? Absit (Rom. III, 5). Et quia modo omnibus praerogat patientiam ut convertantur ad poenitentiam; et qui pereunt suo contemptu et duritia pereunt, quia tantam bonitatem Dei contempserunt, iterum alio loco dicit: An divitias bonitatis et patientiae et longanimitatis ejus contemnis, ignorans quoniam benignitas Dei ad poenitentiam te adducit? Secundum duritiam autem tuam et cor impoenitens thesaurizas tibi iram in die irae et revelationis justi judicii Dei, qui reddet unicuique secundum opera sua (Rom. II, 4). Hinc etiam alia Scriptura testatur dicens: Deus 125.0058B| mortem non fecit, nec laetatur in perditione vivorum. Impii autem manibus et verbis accersierunt illam, et aestimantes amicam, defluxerunt, et sponsiones posuerunt ad illam, quoniam digni sunt qui sint ex parte illius (Sap. I, 13). Non ergo omnipotens Deus ulli hominum causa mortis vel perditionis existit, sed ipsam mortem et perditionem manibus et verbis ipsi impii sibi accersunt, dum nequiter operando, et nequius aliis persuadendo, et sibi et illis damnationem adducunt; dum viam iniquitatis et perditionis amantes, a recto itinere deflectuntur, et ad perpetuam damnationem, tanquam datis inter se dextris, pari consensu nequitiae, quasi ex voto et sponsione festinant, foederati mortis, et vitae aeternae inimici, ipsi secundum duritiam suam et cor impoenitens, thesaurizant sibi iram in die irae. In qua die justi judicii Dei quia unusquisque secundum opera sua recipit, nemo ex Dei praejudicio, sed ex merito propriae iniquitatis condemnatur. Non enim ille aliquem praedestinavit 125.0058C| ut malus esset, sed vere omnem malum praedestinavit ut impunitus non esset; quia et unaquaeque lex justa crimen non habet, ne sit injusta, et tamen criminosum punit ut vere sit justa. Qui ergo dicit quod hi qui pereunt, praedestinati sunt ad perditionem, et ideo aliter evenire non potest; similiter quoque et de justis, tanquam et ipsi ideo salventur, quia praedestinati ad salutem aliud esse non potuerunt. Qui ergo haec tam confuse et insulse dicit, et illis tollit meritum damnationis et istis meritum salutis; ac per hoc quid aliud agit, nisi ut et pereuntibus secundum illum sit imposita necessitas perditionis, et his qui salvantur sit imposita necessitas salutis? atque ideo nec illi juste damnentur, quia justi esse non potuerunt; nec isti juste remunerentur, quia aliud quam justi esse nequiverunt, ut in utraque parte et perditio et salus non sit ex judicio propriae actionis, sed ex praejudicio divinae praeordinationis. Et ubi erit illud, qui reddet unicuique 125.0058D| secundum opera sua? (Rom. II, 4.) et iterum: Nunquid iniquus Deus qui infert iram? Absit (Rom. III, 5). Aperte namque causa perditionis illorum qui pereunt in Deum refertur, si ipse eos ita ad interitum praedestinavit, ut aliud esse non possent: quod sentire vel dicere horribilis blasphemia est. Sed Ecclesiae catholicae fides, cujus filii et sectatores esse debemus, ita nobis firmissime tenendum insinuat ut superius juxta Scripturae sanctae auctoritatem breviter designavimus; videlicet, omnipotentem Deum in malis ipsorum malitiam praescisse, quia ex ipsis est, non praedestinasse, quia ex illo non est: poenam vero eorum et praescisse quia Deus est, et praedestinasse quia justus est, ut et in illis sit meritum suae damnationis, et in illo potestas et judicium justae damnantis. Non enim praedestinat Deus, nisi quae ipse facturus est; praescit vero multa quae ipse facturus non est, sicut omnia mala, quae mala utique mali faciunt, non ille. Ipsos quoque malos non ideo perire 125.0059A| quia boni esse non potuerunt, sed quia boni esse noluerunt, et suo vitio vasa irae apta in interitum perseveraverunt, et in massa damnationis vel originali vel actuali merito permanserunt. In bonis autem omnipotens Deus, sicut supra satis ostensum est, utrumque praescivit et praedestinavit, ut et in praesenti vita per suam gratiam existerent boni, et in futura etiam beati. Utriusque enim boni eorum, id est et praesentis et futuri, ipse est auctor et ipse largitor, et idcirco sine dubio utriusque praecognitor et praedestinator: quia et ipsi ex seipsis non solum aliud esse potuerunt, sed etiam aliud fuerunt antequam per eum qui justificat impium ex impiis justi efficerentur. Sive autem in illis qui salvantur, sive in illis qui pereunt, voluntas propria remuneratur, voluntas propria damnatur. Sed in illis, quia per gratiam Domini Salvatoris est sanata, ut ex mala et prava fieret bona et recta, est procul dubio dignissime coronata: in istis autem, quia non acquiescit per Salvatorem recipere sanitatem, justissime per eumdem 125.0059B| judicem sentiet perpetuam damnationem. Et hoc est breviter totum quod de libero arbitrio juxta veritatem fidei catholicae est tenendum. Quod scilicet omnem hominem liberi arbitrii condiderit Deus. Sed quia per unum hominem peccatum intravit in mundum, et per peccatum mors, et ita in omnes homines pertransiit, in quo omnes peccaverunt, ita istud liberum arbitrium in universo humano genere illius praevaricationis merito vitiatum et corruptum, ita obcaecatum est et infirmatum, ut sufficiat homini ad male agendum, id est ad ruinam iniquitatis, et ad hoc solum possit esse liberum: ad bene vero agendum, id est ad exercitium virtutis et fructum boni operis, nullo modo assurgat et convalescat, nisi per fidem unius mediatoris Dei et hominum hominis Christi Jesu, et donum Spiritus sancti, instauretur, illuminetur atque sanetur, sicut ipse Salvator in Evangelio promittit, dicens: Si vos Filius liberavit, tunc vere liberi eritis (Joan. VIII, 36); et Apostolus 125.0059C| ait: Ubi Spiritus Domini, ibi libertas (II Cor. III, 17); ut per hanc gratiam Christi et Spiritus Christi, humanum liberum arbitrium liberatum, illuminatum atque sanatum, dicat gratulans illud Psalmistae: Dominus illuminatio mea et salus mea, quem timebo? (Psal. XXVI, 1.) Qui igitur hanc gratiam libertatis accipere desiderat, ut ad bene et pie vivendum veraciter liber fiat, non de suis viribus praesumat, sed ille se fideliter sanandum corroborandumque committat, de quo idem Psalmista dicit: Apud Dominum gressus hominis dirigentur, et viam ejus volet (Psal. XXXVI, 23). Illum oret atque illi supplicet, dicens: Gressus meos dirige secundum eloquium tuum, et non dominetur mei omnis injustitia (Psal. CXVIII, 133); et iterum: Domine, deduc me in via tua, et ingrediar in veritate tua (Psal. V, 9), et caetera similia. Haec vobis breviter rescripsi ad ea quae jussistis: nunc fideliter deprecor et exhortor ut, in simplicitate et sinceritate verae fidei fundati, claudatis 125.0059D| aures vestras adversus linguam nequam illius vanissimi et miserrimi hominis, qui cum sit paratus ad contentionem et contumax adversus veritatem, maluit se, infelix, diabolico inflatus spiritu, a Christi Ecclesia et sacerdotibus separare, quam sua profana et inaniloquia deserere.
Explicit Hincmari archiepiscopi Rhemensis, ad omnes pene tunc temporis episcopos, tam Galliae quam aliarum provinciarum, suppresso nomine, contra Gothescalcum, tunc temporis ab ipso Hincmaro in Altovillari monasterio retrusum, qui in Orbacensi monasterio prius monachus fuerat.
Haec capitula, in synodo Tullensis territorii primo relecta, et a quibusdam fratribus refutata, sequenti autem opere Catholicorum doctrina sunt plenius confutata. Capitulorum autem quarti et quinti ab 125.0060A| aliorum perversitate diversitas, in subsequenti opusculo consequenter est vicesimo secundo et tricesimo quinto capitulis explanata.
- I.
Deum praescisse aeternaliter et bona quae boni erant facturi, et mala quae mali sunt gesturi, quia vocem Scripturae dicentis habemus: Deus aeterne, qui absconditorum es cognitor, qui nosti omnia antequam fiant (Dan. XIII, 42), fideliter tenemus; et placet tenere, bonos praescisse omnino per gratiam suam bonos futuros, et per eamdem gratiam aeterna praemia accepturos; malos vero praescisse per propriam malitiam malos futuros, et per suam justitiam aeterna ultione damnandos, ut secundum Psalmistam, Quia potestas Dei est, et Domini misericordia (Psal. LXI, 12, 13), reddat unicuique secundum opera sua; et sicut apostolica doctrina se habet: His quidem qui secundum patientiam boni operis, gloriam, et honorem, et incorruptionem quaerentibus vitam aeternam: his autem qui ex contentione, et qui 125.0060B| non acquiescunt veritati, credunt autem iniquitati, ira et indignatio, tribulatio et angustia in omnem animam hominis operantis malum (Rom. I, 7). In eodem sensu idem alibi: In revelatione, inquit, Domini nostri de coelo, cum angelis virtutis ejus, in igne flammae dantis vindictam his qui non noverunt Deum, et qui non obediunt Evangelio Dei nostri, qui poenas dabunt in interitu aeternas, cum venerit glorificari in sanctis suis, et admirabilis fieri in omnibus qui crediderunt (II Thess. I, 7). Nec prorsus ulli malo praescientiam Dei imposuisse necessitatem, ut aliud esse non posset, sed quod ille futurus erat ex propria voluntate, ille sicuti Deus qui novit omnia antequam fiant, praescivit ex sua omnipotenti et incommutabili majestate. Nec ex praejudicio ejus aliquem, sed ex merito propriae iniquitatis credimus condemnari, nec ipsos malos ideo perire quia boni esse non potuerunt, sed quia boni esse noluerunt, suoque vitio in massa damnationis, vel merito originali, vel etiam actuali 125.0060C| permanserunt.
- II.
Sed et de praedestinatione Dei placuit et fideliter placet; juxta auctoritatem apostolicam, quae dicit: Annon habet potestatem figulus luti ex eadem massa facere aliud vas in honorem, aliud vero in contumeliam (Rom. IX, 21)? ubi et statim subjungit: Quod si volens Deus ostendere iram et notam facere potentiam suam, sustinuit in multa patientia vasa irae aptata sive praeparata in interitum, ut ostenderet divitias gratiae suae, in vasa misericordiae, quae praeparavit in gloriam (ibid., 22, 23)? fidenter fatemur praedestinationem electorum ad vitam, et praedestinationem impiorum ad mortem. In electione tamen salvandorum misericordiam Dei praecedere meritum bonum; in damnatione autem periturorum meritum malum praecedere justum Dei judicium. Praedestinatione autem Deum tantum statuisse quae vel ipse gratuita misericordia vel justo judicio facturus erat, secundum Scripturam dicentem: Qui fecit quae futura 125.0060D| sunt; in malis vero ipsorum malitiam praescisse, quia ex ipsis est, non praedestinasse, quia ex illo non est: poenam sane malum meritum exsequentem, uti Deum qui omnia prospicit, praescivisse et praedestinasse, quia justus est; apud quem est, ut sanctus Augustinus ait, de omnibus omnino rebus tam fixa sententia quam certa praescientia. Ad hoc siquidem facit Sapientis dictum: Parata sunt derisoribus judicia, et mallei percutientes stultorum corporibus (Prov. XIX, 29). De hac immobilitate praescientiae et praedestinationis Dei, per quam apud eum futura jam facta sunt, etiam apud Ecclesiastem bene intelligitur dictum: Cognovi quod omnia opera quae feci Deus perseverent in perpetuum: non possumus his addere nec auferre quae fecit Deus ut timeatur (Eccle. III, 14). Verum aliquos ad malum praedestinatos esse divina potestate, videlicet ut quasi aliud esse non possint, non solum non credimus, sed etiam si sunt qui tantum mali credere velint, cum omni detestatione, 125.0061A| sicut Arausica synodus, illis anathema dicimus.
- III.
Item de redemptione sanguinis Christi, propter nimium errorem qui de hac causa exortus est, ita ut quidam, sicut eorum scripta indicant, etiam pro illis impiis qui a mundi exordio usque ad passionem Domini in sua impietate mortui aeterna damnatione puniti sunt, effusum eum diffiniant, contra illud propheticum: Ero mors tua, o mors; ero morsus tuus, inferne (Ose. XIII, 14), illud nobis simpliciter et fideliter tenendum ac docendum placet, juxta evangelicam et apostolicam veritatem, quod pro illis hoc datum pretium teneamus, de quibus ipse Dominus noster dicit: Sicut Moyses exaltavit serpentem in deserto, ita exaltari oportet filium hominis, ut omnis qui credit in ipso non pereat, sed habeat vitam aeternam. Sic enim Deus dilexit mundum ut Filium suum unigenitum daret, ut omnis qui credit in eum non pereat, sed habeat vitam aeternam (Joan. III, 14); et Apostolus: Christus, inquit, semel oblatus est ad multorum exhaurienda peccata (Hebr. IX, 28). Porro 125.0061B| capitula numero novemdecim syllogismis ineptissime et mendacissime a quodam Scoto conclusa, ubi non argumentum fidei, sed potius commentum perfidiae, paret nulla omnino philosophiae arte, ut arroganter a quibusdam jactatur, constructum, sed inani fallacia et deceptione imperitissime confusum, a pio auditu fidelium penitus explodimus: et ut talia et similia caveantur per omnia, auctoritate Spiritus sancti interdicimus; novarum etiam rerum introductores, ne districtius feriantur, castigandos esse censemus.
- IV.
Item firmissime tenendum credimus quod omnis multitudo fidelium ex aqua et Spiritu sancto regenerata, ac per hoc veraciter Ecclesiae incorporata, et juxta doctrinam apostolicam in morte Christi baptizata, in ejus sanguine sit a peccatis suis abluta, quia nec in eis potuit esse vera regeneratio, nisi fieret et vera redemptio, cum in Ecclesiae sacramentis nihil sit cassum, nihil ludificatorium, sed prorsus 125.0061C| totum verum, et ipsa sui veritate ac sinceritate subnixum. Ex ipsa tamen multitudine fidelium et redemptorum alios salvari aeterna salute, quia per gratiam Dei in redemptione sua fideliter permanent, ipsius Domini sui vocem in corde ferentes: Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit (Matth. X, 22); alios qui noluerunt permanere in salute fidei, quam in initio acceperunt, redemptionisque gratiam potius irritam facere prava doctrina vel vita quam servare elegerunt, ad plenitudinem salutis, et ad perceptionem aeternae beatitudinis nullo modo pervenire. In utroque siquidem doctrinam pii doctoris habemus: Quicunque baptizati sumus in Christo Jesu, in morte ipsius baptizati sumus (Rom. VI, 3); et: Omnes qui in Christo baptizati estis, Christum induistis (Gal. III, 27); et iterum: Accedamus cum vero corde in plenitudine fidei aspersi corda a conscientia mala, et abluti corpus aqua munda, teneamus spei nostrae confessionem indeclinabilem (Hebr. X, 22); et 125.0061D| iterum: Irritam quis faciens legem Moysi, sine ulla miseratione duobus aut tribus testibus moritur, quanto magis putatis deteriora mereri supplicia qui Filium Dei conculcaverit, et sanguinem testamenti pollutum duxerit, in quo sanctificatus est, et Spiritui gratiae contumeliam fecerit? (Ibid., 28.)
- V.
Item de gratia per quam salvantur credentes, et sine qua rationalis creatura nunquam beate vixit, et de libero arbitrio per peccatum in primo homine infirmato, sed per gratiam Domini Jesu fidelibus ejus redintegrato et sanato, id ipsum constantissime et fide plena fatemur, quod sanctissimi Patres auctoritate sacrarum Scripturarum nobis tenendum reliquerunt, quod Africana, quod Arausica synodus professa est, quod beatissimi pontifices apostolicae sedis catholica fide tenuerunt; sed et de natura et gratia in aliam partem nullo modo declinare praesumentes. Ineptas autem quaestiunculas et aniles pene fabellas, Scotorumque pultes puritati fidei nauseam 125.0062A| inferentes, quae periculosissimis et gravissimis temporibus ad cumulum laborum nostrorum usque ad scissionem charitatis miserabiliter et lacrymabiliter succreverunt, ne mentes Christianae inde corrumpantur, et excidant a simplicitate et castitate fidei, quae est in Christo Jesu, penitus respuimus, et ut fraterna charitas cavendo a talibus auditum castiget Domini Christi amore monemus. Recordetur fraternitas malis mundi gravissimis se urgeri, messe nimia iniquorum, et paleis levium hominum se durissime suffocari; haec vincere ferveat, et corrigere laboret, et superfluis coetum pie dolentium et gementium non oneret: sed potius certa et vera fide, quod a sanctis Patribus de his et similibus sufficienter prosecutum est, amplectatur. Sanctorum Patrum de gratia et libero arbitrio sententiae.
- 1.
In praevaricatione Adae omnes homines naturalem possibilitatem et innocentiam perdidisse, et neminem 125.0062B| de profundo illius ruinae per liberum arbitrium posse consurgere, nisi eum gratia Dei miserantis erexerit.
- 2.
Quod nemo nisi per Christum libero bene utatur arbitrio. 3. Quod omnia studia et omnia opera ac merita sanctorum ad Dei gloriam laudemque referenda sint, quia nemo aliunde Dei placeat nisi ex eo quod ipse donaverit. 4. Quod ita Deus in cordibus hominum atque in ipso libero operetur arbitrio, ut sancta cogitatio, pium consilium omnisque motus bonae voluntatis ex Deo sit, quia per illum aliquid boni possumus, sine quo nihil possumus. 5. Omnium studiorum, omniumque virtutum, quibus ab initio fidei ad Deum tenditur, Deum profitemur auctorem, et non dubitamus ab ipsius gratia omnia hominis merita praeveniri, per quem fit ut aliquid boni et velle incipiamus et facere. Quo utique 125.0062C| auxilio et misericordia Dei non auferetur liberum arbitrium, sed liberatur, ut de tenebroso lucidum, de pravo rectum, de languido sanum, de imprudente sit providum. Tanta enim est erga omnes homines bonitas Dei, ut nostra velit esse merita, quae sunt ipsius dona, et pro his quae largitus est, aeterna praemia sit donaturus. Agit quippe in nobis ut quod vult et velimus et agamus. 6. Fatemur gratiam Dei et adjutorium etiam ad singulos actus dari, eamque non dari secundum merita nostra, ut vera sit gratia, id est, gratis data per ejus misericordiam qui dixit: Miserebor cui misertus ero, et misericordiam praestabo cui misericors fuero (Rom. IX, 15). 7. Fatemur esse liberum arbitrium, etiamsi divino indiget adjutorio. 8. Arbitrium voluntatis, in primo homine infirmatum, nisi per gratiam baptismi, non potest reparari. 9. Arbitrium voluntatis tunc est vere liberum cum 125.0062D| vitiis peccatisque non servit. Tale datum est a Deo utique homini primo, quod amissum, nisi a quo potuit dari, non potuit reddi; unde Veritas dicit: Si vos Filius liberavit, vere liberi eritis (Joan. VIII, 36). VI. Et quia indiscussi et inexaminati, scientiaeque litterarum pene ignari, minusque apostolicae praeceptioni appropinquantes, peccatis nostris agentibus, per civitates episcopi ordinantur, qua occasione maxime vigor ecclesiasticus deperit, placuit ut si quando alicujus civitatis episcopus vocatione Domini decesserit, a gloriosissimis principibus supplicando postuletur ut canonicam electionem clero et populo ipsius civitatis permittere dignentur, atque ita aut in clero, aut in populo, aut dioecesi certe ipsa, si opus sit in vicinia ipsius, probata et officio digna persona quaeratur, quae inventa consensu totius cleri et populi ad honorem civitati praeficiatur. Sed et si a servitio piorum principum nostrorum aliquis clericorum venerit, ut alicui civitati praeponatur 125.0063A| episcopus, timore casto sollicite examinetur primum cujus vitae sit, deinde cujus scientiae. Et vigore ecclesiastico sub oculis omnipotentis Dei agat metropolitanus in hac parte, caeteris episcopis sicut Dei ministris adjutorium ferentibus, ne maculatae vitae et pompa saeculi turgidus, et simoniaca haeresi pollutus, humilibus et mundis membris Christi Ecclesiaeque superponatur episcopus, nec praesumat illitteratum et cupiditate illicita caecatum, redditurus facti sui Deo rationem, populo praeficere. Si vero necessarium isdem metropolitanus viderit, ne tantum malum cogatur agere, ut indebito honorem bonis tantum debitum tradat, instruat populum, informet Ecclesiam, potius adire clementiam regum, et ipse cum coepiscopis suis quibus valuerit modis adeat, ut Ecclesiam Dei gloriosi reges digno honorent ministro. Si autem turpiter cupiditate quacunque metropolitanus victus, aut aliquo munere deceptus, tantum opus negligenter et aegre fuerit exsecutus, judicium omnia cernentis Dei se incurrere 125.0063B| non dubitet, sed et sententia ecclesiastica noverit se culpandum. Ut hi qui ordinandi sunt, secundum ordinem ecclesiasticum et institutionem sanctorum Patrum ordinentur, videlicet judicio metropolitanorum et eorum episcoporum qui circumcirca sunt, provehantur ad ecclesiasticam potestatem, ex excerptis Martini: Non liceat electionem facere eorum qui ad sacerdotium provocantur, sed judicium sit episcoporum, ut ipsi eum qui ordinandus est probent si in sermone et in fide et in episcopali vita edoctus est.
Item quo judicio feriendi sint qui in ordinandis episcopis sanctorum Patrum statuta neglexerint, ex decretis papae Leonis: Si qui episcopi talem consecraverint sacerdotem qualem esse non liceat, etiamsi aliquo modo damnum proprii honoris evaserint, ordinationis tamen jus alterius non habebunt, nec unquam ei sacramento intererunt, quod neglecto Dei 125.0063C| judicio immerito praestiterunt.
Haec autem quatuor capitula sequuntur, apud Carisiacum contra Praedestinatianos constituta, et post lectionem praecedentium in praefata synodo relecta, in subsequenti etiam opere Scripturarum atque orthodoxorum sunt testimoniis confirmata.
I. Deus omnipotens hominem sine peccato rectum cum libero arbitrio condidit, et in paradiso posuit, quem in sanctitate justitiae permanere voluit. Homo, libero arbitrio male utens, peccavit et cecidit, et factus est massa perditionis totius humani generis. Deus autem bonus et justus elegit ex eadem massa perditionis, secundum praescientiam suam, quos per gratiam praedestinavit ad vitam, et vitam illis praedestinavit aeternam. Caeteros autem, quos justitiae judicio in massa perditionis reliquit, perituros praescivit, sed non ut perirent praedestinavit; poenam autem illis, quia justus est, praedestinavit aeternam. Ac per hoc unam Dei praedestinationem 125.0063D| tantummodo dicimus, quae aut ad donum pertinet gratiae aut ad retributionem justitiae. II. Libertatem arbitrii in primo homine perdidimus, quam per Christum Dominum nostrum recepimus; et habemus liberum arbitrium ad bonum praeventum et adjutum gratia, et habemus liberum arbitrium ad malum desertum gratia. Liberum autem habemus arbitrium, quia gratia liberatum, et gratia de corrupto sanatum. III. Deus omnipotens omnes homines sine exceptione vult salvos fieri, licet non omnes salventur. Quod autem quidam salvantur, salvantis est donum; quod autem quidam pereunt, pereuntium est meritum. IV. Christus Jesus Dominus noster, sicut nullus homo est, fuit vel erit, cujus natura in illo assumpta non fuerit, ita nullus est, fuit vel erit homo, pro quo passus non fuerit, licet non omnes passionis ejus mysterio redimantur. Quia vero omnes passionis ejus mysterio non redimuntur, non respicit ad magnitudinem 125.0064A| et pretii copiositatem, sed ad infidelium, et ad non credentium ea fide quae per dilectionem operatur, respicit partem: quia poculum humanae salutis, quod confectum est infirmitate nostra et virtute divina, habet quidem in se ut omnibus prosit, sed si non bibitur, non medetur. Sequitur epistola Prudentii Tricassinae civitatis episcopi, quae in processu operis sequentis saepe commemoratur, et a catholicorum fide atque doctrina discordare monstratur.
Patri venerabili et caeteris patribus fratribusque sincerissime diligendis, atque coepiscopis reverendis, Prudentius aeternam in Domino salutem. Quantum ad meritum peccatorum meorum spectat, justissimo Dei judicio, quantum vero ad indebitas atque indeficientes ejus misericordias pertinere dignoscitur, misericordissimo ipsius munere, infirmitatibus pene omnibus notis depressus, sancto desiderabilique vestro conventui adesse prohibeor. Quod autem 125.0064B| possum, praesentibus litteris, atque legato nostrae Ecclesiae presbytero Arnoldo, mei consensus praesentiam eotenus, exhibeo, ut is qui ordinandus est, si apostolicae sedis omnibus institutis, et beatorum patrum Innocentii, Zosimi, Bonifacii, Sixti, Leonis, Gelasii, Coelestinii, Gregorii, Hilarii, Ambrosii, Augustini, Isidori, Primasii, Fulgentii, Hieronymi, Casiodori, Bedae aliorumque adaeque catholicorum atque orthodoxorum virorum scriptis et dictis, ac specialiter super quatuor capitulis, quibus omnis Ecclesia catholica adversus Pelagium ejusque haereseos sequaces pugnavit ac vicit, atque ad posterorum memoriam litteris auctoritate et veritate plenissimis mandavit, confitendo subscribere, et subscribendo confiteri voluerit, ejus me ordinationi consentaneum esse profitear: sin alias, prorsus neque assentior, neque fidelibus Christi assentiendum suadeo. Capitulorum vero quatuor praemissorum seriem, quamvis vestram prudentiam multo vivacius 125.0064C| quam meam extremitatem compertam esse non dubitem, necessario tamen breviter adnectendam judicavi, ut facilius quid sentiam, cui veritati consentiam, vestra beatitas recognoscat: videlicet ut liberum arbitrium, in Adam merito inobedientiae amissum, ita nobis per Dominum nostrum Jesum Christum redditum atque liberatum confiteatur, interim in spe, postmodum autem in re, sicut dicit Apostolus: Spe enim salvi facti sumus (Rom. VIII, 24), ut tamen semper ad omne opus bonum Dei omnipotentis gratia indigeamus, sive cogitandum, sive inchoandum, operandum ac perseveranter consummandum, et sine ipsa nihil boni nos posse ullatenus aut cogitare, aut velle, aut operari sciamus. Secundo, ut Dei omnipotentis altissimo secretoque consilio credat atque fateatur quosdam Dei gratuita misericordia ante omnia saecula praedestinatos ad vitam, quosdam imperscrutabili justitia praedestinatos ad poenam, ut id videlicet, sive in salvandis, sive in damnandis 125.0064D| praedestinavit, quod se praescierat esse judicando facturum, dicente propheta: Qui fecit quae futura sunt. Tertio, ut credat et confiteatur cum omnibus catholicis, sanguinem Domini nostri Jesu Christi pro omnibus hominibus ex toto mundo in eum credentibus fusum; non autem pro illis qui nunquam in eum crediderunt, nec hodieque credunt, nunquam nec credituri sunt, dicente ipso Domino: Venit enim filius hominis non ministrari, sed ministrare, et dare animam suam in redemptionem pro multis (Matth. XXI, 28). Quarto ut credat atque confiteatur, Deum omnipotentem omnes quoscunque vult salvare, et neminem posse salvari ullatenus, nisi quem ipse salvaverit; omnes autem salvari quoscunque ipse salvare voluerit: ac per hoc quicunque non salvantur, penitus non esse voluntatis illius ut salventur, dicente Propheta: Omnia quaecunque voluit Dominus fecit, in coelo et in terra, in mari et in omnibus abyssis (Psal. CXXXIV, 6). Et licet quaedam sint alia, quibus 125.0065A| in Pelagio damnatis universaliter Ecclesia consenserit, sategerit atque subscripserit, haec tamen specialius adversus eum ejusque complices, per apostolicam sedem, instantia beatissimi Aurelii Carthaginensis episcopi, atque Augustini, cum aliis trecentis quatuordecim episcopis, ab ejus pravissimis sensibus eruta, vindicata, et multis tam epistolis quam libris toto orbe vulgatis, omnis hodieque gaudet, confitetur, praedicat, et tenet, atque tenebit Ecclesia. His per omnia consentaneam, praedicabilem paternitatem fraternitatemque vestram gratia superna invictam atque praevalidam, et suo munere gaudentem perpetim conservare dignetur.
Caeterum multiplices ac tortuosas et venenatas sententias Gothescalci, cujus debita cum exsecratione 125.0066A| in sequenti opere saepius facimus mentionem, sed et complicium ejus agones pestiferos hic praeponere non necessarium duximus, quia licet pestilens eorum doctrina ex aliquantis se in diversa scindat itinera, de praedestinatione tamen reproborum ad interitum, et quod Deus non omnes homines vult salvos fieri, sed eos tantummodo qui salvantur, et quia non pro omnibus passus sit, unde opusculum subsequens catholicorum doctrinam sufficienter ostendit, conspirare noscuntur, et contra eos jam singillatim in aliis libellis ante hos actis, prout Dominus dedit, laborem impendimus, sicut ei cui libuerit vel licuerit patere valebit.
(no apparatus)