secundo gravius tanta sapientia et militate refertam demonstrabimus, ut non oratorie Cicero[1] eius legis libellum omnium
philosophorum bibliothecis anteponat.
Quae meritis elogiis Tacito dicitur «finis omnis aequi iuris», Livio autem «omnis iuris fons» appellatur: finis omnis aequi iuris conditi, fons omnis iuris condendi, sive omnis interpretationis; et ideo fons omnis interpretationis, quia omnis aequi iuris conditi finis. Et, ut esset omnis iuris conditi finis, senatus nunquam privilegiis suam praestitit auctoritatem: quare omnia privilegia extra ordinem plebisscitis sunt irrogata. Ut autem omnis interpretationis fons esset, consules nullas de iure privato leges ad populum ultro tulere, ut supra vidimus[2]. Ita ut, ex custodia ordinis et iuris aequi si iurisprudentiam romanam natam dicas, et novum et verum dixeris.
[1] Et ob id ipsum romani patricii iurisprudentiam rigidam principio et diu in republica libera, ut in optimatium republica, qualis spartana fuit, ex utilitate civili excoluere.
[2] Unde conceptas verborum formulas religiose custodiebant atque ad eas, tanquam ad regulam ferream, quae ad se
corpora, non se ad corpora dirigit, caussas accommodabant.
