84 HISTORIAE ROMANAE
veri civitas, et dissensio civilis, quasi permixtio terrae, oriri coepit.
Tiberius Sempronius Gracchus, tribunus plebis creatus, descivit a bonis; pollieilusque toti Italiae civitatem, sirnul etiam promulgatis agrariis legibus[1], omnium statum coneutientibus, summa imis miscuit, et in praeruptum atque anceps periculum adduxit rempublicam. Octavio collegae, pro bono publico stanti, imperium abrogavit; triumviros agris dividendis, coloniisque deducendis creavit se socerumque suum consularem Appium, et Gracchum fratrem, admodum iuvenem. Tum P. Scipio Nasica, consobrinus Tiberii Gracchi, patriam cognationi praeferens, ex superiore Capitolii parte, summis gradibus insistens, hortatus est qui salvam vellent rempublicam, se sequerentur. Tum optimates, senatus atque equestris ordinis pars melior et maior, et intacta perniciosis consiliis plebs irruere in Gracchum, stantem in area cum catervis suis. Is fugiens decurrensque clivo Capitolino, fragmine subsellii ictus, vitam, quam gloriosissime degere potuerat, immatura morte finivit, lloc initium in urbe Roma civilis sanguinis fuit.
Decem deinde interpositis annis, qui Tiberium Gracchum, idem Caium fratrem invasit furor. Qui quum summa quiete animi civitatis princeps esse posset, vel vindicandae fraternae mortis causa, vel praemuniendae regalis potentiae; vix tribunatum ingressus, longe maiora et altiora petens, dabat civitatem omnibus italicis, dividebat agros, velabat quemquam civem plus quingentis iugeribus ha-
- ↑ Legibus agrariis cavebatur, ut plebi dividerentur agri publici.
