89.—Ineunte vere Caesar in Galliam ingressus intra septem annos totam regionem suae ditionis fecit, et in Britanniam expeditione facta regulos aliquot proeliis vicit. Erant Caesari multa simul agenda, cum continuum fere bellum in Gallia gereretur, neque tamen auderet res Romae[1] negligere. Per totum hoc tempus omnia ex sententia evenerunt. Parcebat victis, quorum si qui in officio[2] manere vellent, in eos summa humanitate utebatur. Ita conciliatis Gallorum animis, vias munire, flumina pontibus iungere, mores et instituta Romana inferre coepit. Quanta autem prudentia provinciam administraverit, documento est quod Galli adversus Romanos dimicare desierunt neque seditionem inierunt ne eo quidem tempore cum Caesar exercitum in Italiam reduxit.
90.—Interim Caesar occasionem opperiebatur, neque tamen e Gallia excedere volebat cum magno in aere alieno neque par solvendo[3] esset, multosque homines qui plurimum apud plebem valebant sibi conciliare cuperet. Cum omnia penes tres viros essent, Pompeius et Crassus consules facti, imperium Caesaris in quinquennium[4] alterum prorogaverunt. Pompeio Hispania, Syria Crasso provincia obtigit. Quae patribus minime cordi esse,[5] quos non fefellit[6] fore ut auctoritas sua minueretur, simul quanto opere[7] mutata esset respublica, gnaros imperio potiturum potentissimum quemque[8] pro ut[9] occasio ei oblata esset.
91.—Circa hoc tempus M. Crassus in Syriam profectus adversus Parthos[10] expeditionem suscepit. Sed cum ad Carrhas, id vico nomen fuit, contra omina et auspicia proelium com-
- ↑ Romae—locative, Romai was the old form. The locative originally ended in -i (singular), and -is or -bus (plural).
- ↑ in officio—‘loyal.’
- ↑ par solvendo—‘able to pay his debts;’ lit. ‘equal to paying.’
- ↑ quinquennium—83, note.
- ↑ minime cordi esse—‘were not at all agreeable.” 73, note.
- ↑ quos non fefellit—‘who did not fail to observe,’ lit. ‘whom it did not deceive.’
- ↑ quanto opere—often written as one word, quantopere.
- ↑ potentissimum quemque—‘all the most powerful men,’ lit. ‘each most powerful man.’
- ↑ pro ut—‘according as.’
- ↑ Parthos—The term Parthi was properly applied to the inhabitants of Parthia, a county to the S.E, of the Caspian Sea. It is here used of the nomad tribes of Mesopotamia (the country between the Tigris and Euphrates to the S. of Asia Minor).
