dēportābunt; et cum tōtam terram vastāverint, sōlitūdinem pācem vocābunt. Sed nōndum ‘pācāta’ est haec Calēdonia. Icēnī et Trinobantēs Colōniam Rōmānam expugnāvērunt et cremāvērunt. Fēmina facinoris illīus praeclārī dux erat. Num vōs, virī Calēdoniī, minus fortēs eritis? Hodiē pācem illam Rōmānam ā vōbīs ipsīs et uxōribus līberīsque vestrīs prōpulsāte. Patria ipsa vōs ad pugnam et victōriam vocat!”
13. Intereā Agricola quoque suōs in hunc modum ad proelium incitat. “Hic septimus est annus, mīlitēs, postquam Ordovicēs dēbellāvistis. Hodiē ā Calēdonibus victōriam reportāte. Hī sē in silvīs montibusque suīs adhūc occultāvērunt; hōs, hominēs ignāvōs, facile in fugam dabitis.” Et signum pugnandī dedit. Trēs legiōnēs Rōmānae et ūndecim mīlia auxiliōrum in campō lātō stābant: Calēdonēs in collibus suōs collocāverant. Prīmō Calēdonēs missilia Rōmānōrum vītābant. Et ipsī multa missilia in Rōmānōs iactābant. Sed tandem cohortēs illae Batāvōrum ad collēs appropinquāvērunt, et Calēdonēs ex locō prōpulsāvērunt. Nam hī iūstum proelium tolerāre nōn poterant. Intereā equitēs auxiliōrum eōs velut indāgine circumdedērunt. Decem mīlia trucīdāvērunt vel vulnerāvērunt. Nōnnūllī ex Calēdonibus uxōrēs līberōsque suōs ipsī mortī dedērunt. Nox fīnis fuit trucīdātiōnis. Postrīdiē atrōx spectāculum erat: corpora inhumāta, casae cremātae, silentium, sōlitūdō.
