Pagina:Pline l'ancien - Histoire naturelle, Littré, T1 - 1848.djvu/159

Haec pagina emendata est
135
LIVRE II.


sos, sæpe compertum est, tertia noctis a tergo ultimis visos. 2Ejusdem Alexandri cursor Philonides, ex Sicyone Elin mille et ducenta stadia novem diei confecit horis : indeque, quamvis declivi itinere, tertia noctis hora remensus est sæpius. Causa, quod eunti cum Sole iter erat : eumdem remeans obvium contrario prætervertebat occursu. Qua de causa ad occasum navigantes, quamvis brevissimo die, vincunt spatia nocturnæ navigationis, ut Solem ipsum comitantes.

LXXIV.

1(lxxii.) Vasaque horoscopa non ubique eadem sunt usui ; in trecentis stadiis, aut, ut longissime, in quingentis, mutantibus semet umbris Solis. Itaque umbilici (quem gnomonem appellant) umbra, in Ægypto meridiano tempore, æquinoctii die, paulo plus quam dimidiam gnomonis mensuram efficit. In urbe Roma nona pars gnomonis deest umbræ. In oppido Ancone superest quinta tricesima. In parte Italiæ, quæ Venetia appellatur, eisdem horis umbra gnomoni par fit.

LXXV.

1(lxxiii.) Simili modo tradunt in Syene oppido, quod est supra Alexandriam quinque millibus stadiorum, solstitii die medio nullam umbram jaci ; puteumque ejus experimenti gratia factum, totum illuminari. Ex quo apparere, tum Solem illi loco supra verticem esse : quod et in India supra flumen Hypasin fieri tempore eodem Onesicritus scripsit. 2Constatque in Berenice urbe Troglodytarum, et inde stadiis quatuor millibus dcccxx, in eadem gente, Ptolemaide oppido, quod in margine Rubri maris ad primos elephantorum venatus conditum est, hoc idem ante solstitium quadragenis quinis diebus, totidemque postea fieri ; et per eos xc dies in meridiem umbras jaci. Rursus in Meroe (insula hæc caputque gentis Æthiopum, quinque millibus stadiorum a Syene, in amne Nilo habitatur), bis anno absumi umbras, Sole duodevicesimam Tauri partem, et quartamdecimam Leonis obtinente. 3In Indiæ gente Oretum, mons est Maleus nomine, juxta quem umbræ æstate in austrum, hieme in septemtrionem jaciuntur : quindecim tantum noctibus ibi apparet Septemtrio. In eadem India, Patales celeberrimo portu, Sol dexter oritur, umbræ in meridiem cadunt. Septemtrionem, ibi Alexandro morante, adnotatum prima tantum noctis parte aspici. Onesicritus dux ejus scripsit, quibus in locis Indiæ umbræ non sint, septemtrionem non conspici, et ea loca appellari ascia : nec horas dinumerari ibi.

LXXVI.

1(lxxiv.) At in tota Troglodytice, umbras bis quadraginta quinque diebus in anno Eratosthenes in contrariam cadere prodidit.

LXXVII.

1(lxxv.) Sic fit, ut vario Inris incremento, in Meroe longissimus dies xii horas æquinoctiales, et octo