Pagina:Pline l'ancien - Histoire naturelle, Littré, T1 - 1848.djvu/158

Haec pagina emendata est
134
PLINE.


meridianæ nunquam oriantur : rursusqne hæc illis non cernantur, attollente se contra medios visus terrarum globo. 2Septemtriones non cernit Troglodytice, et confinis Ægyptus : nec Canopum Italia, et quem vocant Berenices crinem ; item, quem sub divo Augusto cognominavere Cæsaris thronon : insignes ibi stellas. Adeoque manifesto assurgens fastigium curvatur, ut Canopus quartam fere partem signi unius supra terram eminere Alexandriæ intuentibus videatur ; eadem a Rhodo terram quodammodo ipsam stringere ; in Ponto omnino non cernatur, ubi maxime sublimis Septemtrio. Idem a Rhodo absconditur, magisque Alexandriæ. In Arabia novembri mense prima vigilia occultus, secunda se ostendit : in Meroe solstitio vesperi paulisper apparet, paucisque ante exortum Arcturi diebus pariter cum die cernitur. Navigantium hæc maxime cursus deprehendunt, in alia adverso, in alia prono mari : subitoque conspicuis, atque ut e freto emergentibus, quæ in anfractu pilæ latuere, sideribus. 3Neque enim (ut dixere aliqui) mundus hoc polo excelsiore se attollit ; aut undique cernerentur hæc sidera : verum hæc eadem quibusque proximis sublimiora creduntur, eademque demersa longinquis : utque nunc sublimis in dejectu positis videtur hic vertex, sic illam terræ devexitatem transgressis, illa se attollunt, residentibus quæ hic excelsa fuerant : quod nisi in figura pilæ, accidere non posset.

LXXII.

1 Ideoque defectus Solis ac Lunæe vespertino orientis incolæ non sentiunt : nec matutinos ad occasum habitantes : meridianos vero sæpius. Nobili apud Arbela Magni Alexandri victoria, Luna defecisse noctis secunda hora prodita est, eademque in Sicilia exoriens. Solis defectum, Vipstano et Fonteio Coss. qui fuere ante paucos annos, factum pridie Calendas Maias, Campania hora diei inter septimam et octavam sensit : Corbulo dux in Armenia inter horam diei decimam et undecimam prodidit visum, circuitu globi alia et aliis detegente et occultante. 2Quod si plana esset terra, simul omnia apparerent cunctis, noctesque non fierent inæquales : nam æque aliis, quam in medio sitis, paria duodecim horarum intervalla cernerentur, quæ nunc non in omni parte simili modo congruunt.

LXXIII.

1(lxxi.) Ideo nec nox diesque quævis eadem toto orbe simul est, oppositu globi noctem, aut ambitu diem afferente. Multis hoc cognitum experimentis. In Africa Hispaniaque, Turrium Hannibalis ; in Asia vero propter piraticos terrores, simili specularum præsidio excitato : in queis prænunciativos ignes sexta hora diei accen-