Pagina:Le opere di Galileo Galilei II.djvu/281

278

frammenti di lezioni e di studi

interiectis diebus, ad molem ingentem excreverit^[1], momento dicti congressus genitum fuisse, et propter tenuitatem latuisse^[2], opinari non erit incongruum. Cumque insuper in gradu 19 coiverint planetae, in 18° eiusdem signi gradu novus hic fulgor apparuit ; interstitia insuper secundum latitudinem ab ecliptica fuerunt tunc^[3], ♂^is quidem, austrum versus, G. 0.53', Iovis, ad boream, G. 0.37'^{[§ 1]} novae autem lucis Gr. 1.40' proxime, in aquilonem, Saturni vero G. 1.48', pariter^[4] ad Ursam, ut ex istis quatuor luminibus talis figura constitueretur. Hic fulgor^[5], tanquam novum e caelo miraculum, tardos atque ad terram demissos populares oculos ad divina erexit^{[§ 2]}; quod fulgentissimorum innumerabiliumque astrorum coetus, quibus aetherei^[6] campi distinguntur, efficere non valet : ea enim est compositionis humanae^[7] conditio, ut quotidiana, licet admiratione digna, nos praetereant; contra, si quid insolitum atque ex more mutatum prodierit, populum omnem convocat. Testes vos estis, numerosa iuventus, qui huc convolastis, ut me de hac admiranda apparitione disserentem audiatis ; alii, perterriti atque vana superstitione^[8] perciti, ut intelligant, numquid portentosum prodigium malique^[9] ominis sit nuncium; alii mirantes, num verum sidus in caelis existat, an vapor ardens prope terram quaerentes^[10]; et omnes, de substantia, motu, loco et ratione apparitionis illius, unanimi studio anxie sciscitantes. Magnifica, mehercle, ingeniorumque vestrorum digna cupido ! At ho, utinam, rei magnitudini ac vestrae expectationi ingenii^{[§ 3]} mei tenuitas possit respondere ! Nec spero nec diffido : id unum saltem me praestiturum credo^[11], ut, quod mei muneris praecipuum est, de motu et loco demonstrative^[12] constet : quid autem ad substantiae indagationem borum accidentium conferat praecognitio, nostis omnes. . . .^{[§ 4]}

---

Niente digrada^{[§ 5]} all' ufizio di matematico il non aver veduta la prima apparizione della Stella ; quasi che lui sia in obligo lo stare tutta

1. excreverit ex iam dicto momento
2. fuisse nec et propter tenuitatem apparuisse latuisse
3. eclyptica — tunc Iovis♂^is
4. vero Gr. 1.48' duorum prope graduum pariter
5. constitueretur. Haec Hic novus fulgor
6. caetus — aeterei
7. compositionis nostrae humanae
8. vana religione superstitione
9. prodigium ne sit malique
10. terram quaerunt querentes
11. praestiturum spero credo
12. demonstrative constabit constet

1. Sostituito a «46».
2. Qui seguiva, poi cancellato, « ea enim est compositionis nostrae conditio »
3. In margine Galileo sostituì «mentis» a « ingenii », ma poi non corresse « mei ».
4. Mss. Galil., Par. III, T. II, car. 4.
5. digrado , con evidente trascorso di penna, l'autografo.