gravitas sit, exempli gratia, 8; gravitas autem aquae b, cuius moles
aequetur moli a, sit 4; tunc solidum a feretur deorsum ita celeriter
et facile ut 4: si vero deinde idem corpus a
ferretur per medium levius, ita ut talis medii
molis c, quae esset aequalis moli a, gravitas
esset ut 2, tunc profecto solidum a in hoc secundo medio ferretur
deorsum facile et celeriter ut 6. Patet igitur, quod idem corpus a
facilius deorsum movetur per media leviora quam per graviora: ergo
sequitur, quod medium eo levius existimandum sit, quo gravia in eo
facilius deorsum moventur; cuius tamen contrarium plurimum opinio
affirmat. Cui igitur iam non apertissimum est quod, si aër adhuc
levior esset, gravia deorsum facilius movorentur? Quod si sic est,
sequitur, aërem ideo levissimum esse, quia gravia facile in eo deorsum
feruntur. Opposito autem huic modo ratiocinandum est de levibus,
quae sursum moventur: et colligetur, medium illud grave
existimandum esse, per quod levia facilius sursum feruntur; illud vero leve,
per quod levia difficile sursum moventur. Ergo, tum quia in aëre
levia difficilius sursum moventur, tum quia in eodem gravia facilius
deorsum moventur, sequitur aërem magis levem quam gravem
existimandum esse. Attamen quae dixi, tantummodo dicta velim ad
confutationem opinionis eorum, qui dixerunt aërem esse magis gravem
quam levem.
Do. Quae ergo est tua sententia de gravitate aut levitate elementorum? [1]
Al. Si loquamur de gravitate vel levitate absoluta, dico, corpora omnia, sive mixta sive immixta sint illa, habere gravitatem: si vero de gravitate vel levitate respectiva sermonem habeamus, dico, corpora omnia itidem habere gravitatem, alia tamen maiorem, alia minorem; istam autem minorem gravitatem esse quam levitatem appellamus. Et sic dicimus, ignem leviorem esse aëre, non quia gravitate careat, sed quia minorem habet gravitatem quam habeat aër; aërem vero, eodem modo, leviorem aqua dicimus.
Do. At, quaeso, si ponis gravitatem in igne, qua ratione tueberis, ignem non descendere, cum gravia sint illa quae deorsum feruntur?
. molis – . levius aqua ita – . respetiva – . quia in se gravitate – . queso –
- ↑ Postilla marginale: «Aristoteles ponit aërem et aquam gravari in propriis locis, et [il ms.: ex] exemplum de utre inflato affert».
