Pagina:Ioannes Baptista a Vico - Opera latina tomus I - Mediolani, 1835.djvu/360

Haec pagina emendata est
330
de rebus gestis a. caraphæi

cam et post eam tot tantisque aliis acceptis et intestinis malis convulsum semper in sequentes annos maximos exercitus reporasse. Turcae adflictis rebus animis non demissi.Si nunc jam hostium essent effoetae vires, quavis conditione data pacem optarent; sed talem offerre, qualem victores, non victi solent. Bellogradum et Transylvaniam imprimis de victoria partis eximere, unicos tam diuturni et intertrimentosi belli fructus, ac firma futurae pacis munimina. In belli socialibus saepe fides dignum praemium non refert.Et illud maximi faciendum, ejus belli socios, ubi Caesarem contra communem hostem segniter rem gerere noverint, quemque sibi consilium capturum, ne ut ultimus in solvenda fine, ita auctoritate quoque postremus sit. Hinc si Turca tribus distentus maximis bellis tanta vi Caesari cum summa fortuna belligeranti tandiu obstiterit; quid ubi tota virium mole bellum gesserit, et armorum fortuna ad hostes transfugerit? Pax armorum viribus aestimatur.
Temperamentum quo Caesar et bellum cum Turcis gerat, et cum Germaniae Sociis Imperatoriam dignitatem obtineat.
Idcirco omnibus copiis Turcicum bellum porro gerendum, vel ob id ipsum ut pax graviori armorum auctoritate consequatur. Ut autem Caesar et Socii fidem, et Imperatoris dignitatem apud Germaniae Principes obtineat, ad decem Germanorum millia ab Danubio ad Rhenum divertenda: et eas vastitates solitudinesque Caesari conservandas, quae si Rempublicam Hungaricam ordinarit, dignas maximo Orbis terrarum Dominatore opes suppeditabunt. Neque metuendum, ne forte Socii ad Gallum convertantur: nam aequi bonique consulent rebus Caesaris, occupati bello jam tot ante annos a Turcis inlato, quique Veneto Polonoque foederis fidem tempore potioribus praestat: Arcanum Imperii Germaniae servandum.
Ab externis nationibus Imperii libertas Germanis ingenita.
Galliae consilium.
Infelicitas.
et sat anxios agere Germaniae Principes de suis regnis longissimae suae cujusque posteritati prodendis; quando Germana cum gente externi Imperii ignoratio cognata est. Proinde verisimile haut videri eos Gallo Europae Monarchiam adfectanti opitulari velle; maxime cum bene norint, quadam ejus Regis infelicitate, socialem cum Gallia fidem omnibus qui praestiterint fuisse exitiosam. Bellum praeterea, quo Gallia usa, non esse ejusmodi, quo gentis victae studia victori conciliet. Postremo Germaniae Principes ac Respublicas talem conjunctis viribus tantumque exercitum comparare, ut Gallos nedum armis propulsare, sed ultro petere quoque possint.

Praeclarissima Caesaris animi magnitudo,
Qua Caraphaei repudiat, Lotharingii sententiam amplectitur.
Sed Caesar dignitatem pluris faciens quam rem, et imperialem majestatem decere ratus, se uti Germaniae primum ita ceteros Principes ad eam ab externa vi tuendam auxiliorum copiis anteire; Caraphaei consilium utile quidem vidit, sed in Lotharingii sententiam uti digniorem concessit.