Pagina:Ioannes Baptista a Vico - Opera latina tomus I - Mediolani, 1835.djvu/296

Haec pagina emendata est
266
de rebus gestis a. caraphæi

bium munimina reficere, et ad res novas spectare nunciatur. Tertia expeditio.Hinc in eum, hostem a Senatu judicatum, Trajanus tertium bellum expedit. Barbarus viribus non satis fidens, nefarios audet dolosDecembali nefarius dolus in Trajanum tentatus.; et percussores submittit, qui profugos ementiti Principem optimum interficerent. Sed Romana felicitas prohibuit nefas; et Romani manipuli militaribus facetiis et hanc per laetitiam addidere: Ubi eras Ramnusia? ubi era? quantum abfuit, ne Roma lugeret: sed vivit Trajamus. Pons Trajani super Danubio.In hac expeditione Caesar lapideum pontem Istro superduxit, quo expeditius in hostes trajiceret; opus magnitudini Romanae par, sed non perinde Romana gravitate inscriptum: Providentia Augusti vere pontificis virtus Romana quid non domit? Sub jugum ecce rapitur et Danubius. Dacia in provinciam redacta,
Decembalus sibi mortem consciscit.
Hinc omni ferme Daciâ in Romanorum potestatem redactâ, captâque Regiâ, Decembalus omnia ut liber occumberet expertus, admissique sceleris conscius, expes clementiae mortem sibi conscivit. Caput Romam perlatum; eique hostiliter inlusit Romanus miles: Nonne tibi dixi, Decembale, funestum est Herculem lacessere? non recte facis, tua ipse quod jaces manu: sed utcumque Cæsar vicit, tulit tibi semper Augur Augustalis. Insignis Dacorum ferocia.Gentis ferocissimus quisque veneno publice hausto a servitute corpora vindicarunt: Dacia Romanarum Provinciarum numerum auxit: et Dacicae virtutis debellatae ad posterorum memoriam columna Romae excitataColumna Trajana triplicis belli Dacici monumentum., ubi Trajani conditus cinis et Dacicum bellum signis expressum.

Cur Hadrianus Trajani super latro pontem demolitus?Sed Hadrianus, Trajani successor, postea veritus ne fera et indomita gens legiones opprimeret, ac prompto exitu loca cis Danubium per tumultus invaderet, pontem demoliri jussit: ratus eos populos solum dignos adiri ut debellentur, cetera maximis fluminibus coërcendos.

Transylvaniae descriptioEam nunc duae cingunt Valachiae, Transalpina, quae generis nomen servat, et Moldavia: illa ad Danubium, haec ad Euxinum pertenta: montibus undique circumsepta in coronae speciem: rerum omnium feracissima, auriferis quoque amnibus interfluitur[1]: oppida complura nobilissima incolit; quorum caput olim Alba-Julia, nunc Cibinium celebratur.

Gentes quae in eam commigrarunt.Romano Imperio fatiscente, tres eam nationes invaserunt, Saxones, Ciculi, Hungarique: qui legibus moribusque privatim dissident, publice conveniunt. Saxones.Saxonicus populus Sa-
  1. Qui aurea ramenta et fragmina vel sequilibralia quandoque devolvunt.