Pagina:Ioannes Baptista a Vico - Opera latina tomus I - Mediolani, 1835.djvu/276

Haec pagina emendata est
246
de rebus gestis a. caraphæi
que adrogare: quia in ea civitate plurima et gravissima Primorum cum Rege odia. Naturâ namque ita comparatum, invidiam urere acerrimam eos, qui nuper parem, se relictis, sentiunt evolasse. Qui acerrimus sensus lurido livore mentis oculos inficit, ut etiam quae electus Rex jure fecerit, ipsis injuriâ fecisse videatur. Hinc turbulentam libertatis curam existere. Sed quot bellorum civilium recitantur historiae, tot exempla commemorari, ea movisse homines potentiae cupidos, Libertatis tutela adfectandi regni praetextus.
Votorum series.
tuendae libertatis praetextu; at ubi eam adseruere, protinus adfectasse tyrannidem. Et ut quis importuno aequi juris studio impia ceperit arma; postquam popularis viri gloria animum explevit, se quidlibet posse primulum persentiscere; mox audendi eum incessere cupiditatem; Cur graviores Tyranni, qui libertatem prius protexterant?inde effraenem licentiam erumpere, qua fas nefas, libido honestas uno eodemque habentur loco. Idque graviorem ejusmodi Tyrannorum dominatum sentiri, quia nuper foverant libertatem, quam mox caedibus ac proscriptionibus prorsus extinctam improbissime volunt; metu ne eam ab se ii vindicent, quibuscum ipsi ab alio vindicarunt. Techelii exemplo firmatum.Hinc eos videre imperabat, quo ipsius Techelii illa cura libertatis evaserit; nempe ut ipse immani domino viliter serviret, popularibus suis superbe dominaretur; in Regni Proceres saevas exerceret secures; et pro uno Rege, Orbis terrarum maximo, innumeros vilissimos turbatores inclytae nobilitati Hungaricae insolentissimos imponeret dominos. Vel contra inquinatissimos viciis Principes arma sumere impium.Idcirco sapientissimus civilis doctrinae Historicus[1], ubi cives arma adversus Principes quamvis flagitiis inquinatos sumpsisse narrat, impietatis pollutos notat. Nam si in paucos Princeps peccet, tamen omnibus stare rempublicam; et sub Principatu suffragiis delato, illud firmat civilis doctrinae placitum: Principes bonos voto expetere, qualescumque tolerare: In ipsa civitate libera publica vis honesta, non tamen utilis.quia vel in ipsa libera civitate armtam vim Optimatum auctoritate honestam quidem fieri, at inutilem semper notatam. Quare eos etiam atque etiam considerare jubebat, Regni per successionem delati commoda, et Josephi maximi Europae Principis in regnum jura: Austrii his artibus regnant, liberalitate et clementia.et quantum Andreae lex tum eum dedeceat ex domo prognatum, quae popularissimis regnandi artibus, liberalitate et clementia celebratur; tum ipsis sit inutilis, quae omnium Hungariae fons malorum habita est. Nunc tempus ipsis ob-
  1. Cornel. Tacitum intelligit, qui id sentit, ubi Galbam contra Neronem Domitium, Vitellium contra Othonem, Vespasianum contra Vitellium arma sumpsisse scribit.