Pagina:Ioannes Baptista a Vico - Opera latina tomus I - Mediolani, 1835.djvu/250

220

de rebus gestis a. caraphæi

deratos memorandis terra marique victoriis quatuor perpetuos annos de Turcico fastu triumphare. Quae porro majora speret.Sed neque spem tot his tantisque bonis partis exhaustam: restare fiduciam, fore ut non solum reliquae amplissimae provinciae a florentissimo olim Hungariae Regno discerptae abstractaeque reciperentur; sed ut Osmanica gens omni prorsus Europa et ipsa tanti Imperii digna sede Constantinopoli ejiciatur; ut vix remeato mari, in Asiam, unde alienis classibus trajecit, sese recipiat. Foederatorum opes et fides.Explicabat Caesaris et Foederatorum exercitus, classes, eorundem foederis constantiam et fidem. His addebat, Moschus Polono contra Turcas belli societate junctus.Moschum, ipsis formidandum hostem, cum Polono nuper contra eos arma sociasse; ut potenti diversione eorum exitio connitatur; jamque Legatos ad Caesarem splendido comitatu misisse, inde Venetias transituros. Conjectura ut Persa contra Turcam bellum moveat.
Hungaricae victoriae hoc bello partae.
Aliarum reportandarum commoditates.Cumque Persa cum Moscho contra ipsos ac Tartaros aeternam agat armorum societatem; facile futurum ut tanta a Christianis opportunitate oblata, bellum in eos altrinsecus moveat, ut undequaque rerum difficultatibus opprimantur. Commonstrabat praeterea eum omnem Hungariae tractum, qui Budam usque protenditur, reciperatum; Caesarem majore Danubii parte, Dravo ac toto Tibisco potitum, quoque eorum fluvio secundo ductare exercitus, penetrare in hosticum, ibique contra eos sui Imperii destinare fines facile posse; omnesque urbes et oppida intra eos limites sita, cum iis nulla spes adfulgeat auxilii, nullo commisso proelio, nulla oppugnatione instituta, earum sponte in suam redacturum esse potestatem. Copiae expromptae.Jamque, ut has incipiat perficiatque provincias, prompta parata omnia: Christianos, qua sint virtute, ab dis satis cum ipsorum pernicie spectatos; Formidandae hostibus vires.
Æeraria non perinde, ut Turcis, exhausta.
Christianorum animi pietate feroces, Turcarum superstitione perculsi.
Caraphaei a Mehmede laus.
Turcarum animi.aeraria non ita exhausta, ut templa exuere sit opus, quemadmodum Soleymanes superiore anno fecit; animos ipsa Numinis pietate feroces, non, uti Turcarum, superstitione perculsos. Quare se iis privatim consulere, ut mature suo excidio provideant. Mehmedes ad haec misericordem hostem laudare, sed intelligere quoque, eum rerumpublicarum scientissimum Ducem Turcici Imperi vires non tam infirmas nosse, ut si alteris tantis adversis proeliis pugnasset, jam concussum conrueret. Quis scit, inquit, an per eas acceptas clades fractum foedus expiatum, et Summi Numinis irae litatum sit? Turcae Christianorum foederata bella contemnunt.
A Persis securi.Istas autem Christianorum magnificas bellorum societates, a se, ut semper alias, nunc quoque contemni. Neque metuendum ut Persa in communis Mehmedanae legis exitium ruat: neque ita, ut sibi fingunt, facile fore Caesari arma ulterius promovere; cum jam suus Musul-