Haec pagina emendata est
77
italorum sapientia
Corculus.contra cordatus pro sapiente: unde P. Scipio Nasica Corculum dictus, quia Romanorum omnium sapientissimus oraculi sententia judicatus. De norvorum origine antiquorum opinio.
Cur videamur in capite cogitare.An haec quia cum reliqua antiquitate italica secta consenserit, a corde nervorum originem duci? Et quod nobis videamur in capite cogitare, quia in capite sunt organa duorum sensuum, quorum alter est omnium maxime disciplinabilis, nempe auditus; visus alter, qui omnium est maxime acerrimus? Sed de origine nervorum a corde opinio per nostri temporis anatomen jam falsa comperta est: ii enim a cerebro tanquam a stirpe per totum corpus diffundi observantur. An sedes animae in glandula pineali.
Homines cerebro deminuti recta usi ratione.
Mechanica refragatur, mentem in capite corpori praesidera.
In plantis vitae sedes in semine.
Cor primum generatum, novissimum interit.
An in corde principium vitae, et in principio vitae principium rationis?Quare in glandula pineali animum humanum veluti in specula Carthesiani collocant, et inde omnes corporis motus per nervos excipere, et per motus objecta speculari opinantur. Atqui saepe homines cerebro deminuti, et vivere, et moveri, et sentire, et ratione feliciter uti observatum. Sed et in corporis parte, ubi plurimum mucoris, sanguinis minimum, ac proinde crassa tardaque sedere animum verisimile non videtur. Mechanica enim in horologio docet, rotas, quas spiritus proxime movet, omnium tenuissimas ac mobilissimas esse: et in plantis vitae sedes in semine est, et inde per truncum in ramos, et per stirpem in radices diffunditur. An igitur, quia cor primum omnium in generatione animantis extare, salire, ultimum in morte motu et calore destitui observabant? An quia in corde vitae flammam ardere opinarentur? An quia cum quis deliquio intercipitur, qui cordis morbus est, quem nos Itali vertimus, svenimento di cuore, non solum nervorum,Animo deficiere, male habere. sed etiam sanguinis motum cessare viderent, eum animo deficere, et animo male habere putarent, ac dicerent? et in corde principium animae, seu vitae, et in eo principium animi, seu rationis esse arbitrarentur? Sapiens quis.An quia sapiens est qui vera cogitat, et justa vult, hinc in affectibus animum, in animo mentem posuerunt, Mens animi.quam proinde mentem animi appellaverunt? Fomites affectuum appetitus duo.Certe fomites omnium animi perturbationum, seu affectuum, sunt concupiscibilis et irascibilis appetitus: et sanguis concupiscentiae, bilis irae vehiculum esse videtur;Appetitum sedes at vehiculo.
Ab animo pendenre mentem. utriusque liquoris sedes in praecordiis praecipua[1]. Itaque ab animo pendere mentem putarint, quia ut quisque est animatus ita cogitat, de iisdem
- ↑ Elementa, in quibus totius humanae sapientiae disciplina et ratio continetur, sunt, nosse, velle, posse. Haec divisio triplex summopere congruit in opere De uno universi Juris principio et fine uno usurpata tribus partibus, quibus animus constat, videlicet ratione, cupiditate et irascibilitate, quas Vicus Platonis vestigiis inhaerens hic commemoravit. V. De Rep. lib. IV.
