Iam Lucretius de his fulguribus disserem, cecinerat in poemate de Natura rerum.
|
„...................Dum sine tetro |
D. Bergmann quoddam huius modi factum profert, notatum apud urbem Upsalam pridie efferatissimi terrae motus: septima aut octava post meridiem hora, visa sunt fulgura lucidissima omni tonitru expertia.
Creditum est revolvi tonitru ab ipsam scintillam quae aera ambientem perlustrat. Quod si res ita sese habeant, huius modi tumultus gigneretur brevissimo vacuo in quod irruit vicinus aer, dum transit scintilla. Multi huic doctrinae adhaeserunt; prorsus autem repugnavere D. Hocke ac postea B. Pouillet, doctrinamque istam funditus everterunt.
Doctrinam D. Hocke expandens D. Pouillet asserit ob id resonare tonitru quia fulguris scintilla per gravem materiam vibrans, erumpere non potest in utroque corpore nisi electricitas coalescat atque iterum coalescat inter omnes partes quas pertransit. Plurimi rerum physicarum periti, atque potissimum Arago, Helvig, Coriolis huic doctrinae adhaerent.
Helvig ait se quidem adspexisse quoddam fulgur ad terram quatuor inflexionibus tendens, audivitque toto distinctos sonitus nec aequaliter intensos. Ex hac adnotatione inducit sonitus et augmenta fulminis ab obliquis fulgurum lineis pendere.
His assertionibus obstat Kaemtz, aitque hos tumultus minores aut maiores esse prout varii soni variis intervallis ad aurem pervenerint; quemadmodum igitur in angulis cuiusdam loci per crebescit sonitus propter compressionem aeris ita ratio habetur inaequalium sonorum a D. Helvig auditorum.
D. Hocke in libro qui inscribitur. „Posthumus Works“ de volvente tonitru loquens, primum hanc doctrinam edidit
