Pagina:Cornelii Taciti - Agricola.djvu/99

Haec pagina nondum emendata est

CAP. 36—87.


impellerentur ; ac saepe vagi currus, exterriti sine rectoribus equi, ut quemque formido tulerat, transversos aut obvios incursabant.

37 Et Britanni, qui adhuc pugnae expertes summa collium insederant et paucitatem nostrorum yacui spemebant, degredi paulatim et circumire terga yincentium coeperant, ni id ipsum veritus Agricola quatuor equitum alas, ad subita belli retentas, venientibus opposuisset. quantoque ferocius accucurrerant, tanto acrius pulsos in fugam disiedsset. ita consilium Britannorum in ipsos versum, transvectaeque praecepto ducis a fronte pugnantium alae aversam hostium aciem invasere. Tum vero patentibus locis grande et atrox spectaculum : sequi, vulnerare, capere atque eosdem oblatis aliis trucidare; iam hostium, prout cuique ingenium erat, catervae armatorum paucioribus terga praestare, quidam inermes ultro ruere ac se morti offerre ; passim arma et corpora et laceri artus et cruenta humus; et aliquando etiam victis ira virtusque. Postquam silvis appropinquaverunt


aussetzung, dass die gesammten Bomer das Subject des Satzes seien, aegre iam diu stantes oder aegre clivo stantes oder instantes oder adstantes oder Aehnliches hat schreiben wollen. Das von Rhenanus herriihrende in gradu scheint, wenn man die Eeiter alsSubjectannimmt, unerld,sslich nothwendig zu sein.) . ac saepe .... incursabant. Aach dieser Satz, der in der Weise desTacitus, statt ihn von cum mit ahhangig zu machen, selbstst&ndig hingestellt ist, enthalt zunachst, wie der vorhergehende , ein Hin- derniss der romischen Reiter, dient aber zugleich dazu, das GetUmmel und die Verwirrung dieses Eampfes zu veranschaulichen. InBezug auf den Sinn vgl. Ann, 1 , 65 : .... (equi) excussis rectoribus disiicere obvios, proterere iacentes, Die transversi sind diejenigen, welche von der Seite, die obvii, welche von vorn angerannt werden. c« 37« 4. ni. Ueber diesen Gebraudi s. zu c. 4, 16. . ad subita s. zu c. 18, 19. . transvectaeque : hiermit wird der Grund augegeben, warum sich der Plan d6r Feinde gegen sie selbst wandte. Ueber diesen Ge- brauch von que s. zu c. 8, 1. Durch trans in transvectae wird der Ueber- gang der romischen Reiterei von der bisberigen Richtung in eine andere, namlich von der Verfolgung der geschlagenen Feinde zum An- griff auf den Riicken des noch kampfenden Fussvolkes ausge- drttckt. . Tum ^vero . . . . : ein recht deutliches Beispiel der Nachali- mung des Sallust oder der Remi- niscenz aus demselben s. lug. 101 : Tum spectactUum horribile in cam- pis patentibus: sequifugere, occidi capi. . terga praestare^ eiu nur hier vorkommender , der eigentli- chen Bedeutung des Verbums wi- dersprechender Gebrauch von prae- stare statt praebere oder dare. . passim eig. „hier und da", in Folge des Zusammenhangs aber, wie hier, so viel wie „weit und breit", „uberall", vgl. Hist. I, 81. IV, 33. Ann. VI, 50. . et aliquando etiam victis ira virtusque. Zum Sinn vergl. Verg. Aen, II, 3^ : Quondam etiam victis redit in praecordia virtus.