Pagina:Agricola De re metallica.djvu/93

inest aurum:etsi raro multum. At cum post argentum purum de caeteris eius metalli uenis decernitur, in diuitis materiae numero habetur ea, cuius centum librae plus quam tres argenti libras in se continent: qualis est quae constat ex argento rudi siue ei plumbi color fuerit, siue ruber, siue albus, siue niger, siue cinercus, siue purpureus, siue luteus, siue iecoris, siue denique alterius rei: talis etia interdum est Uena silicis, lapidis fissilis, marmoris, si multum argentum purum uel nide ad eam adhaeferinfed in pauperis materiae numero reponitur uena in cuius centum libris summum tres argenti librae infuntrquae plerunque Copiosior este solet, quod ci natura loco bonitatis copia largiatur.Talis aumt uena cum ex omnibus terris, lapidibus, mistis constat, exceptis argenti nidis genneribus:tum maxime e pyrite, cadmia metallica soSsili, lapide plumbario"sti bio alijsque. Verum in reliquis metallorum generibus etsi diues quaedam materia repentur, tamen nisi ipsorum uenae suerint copiosae, eas sodere perraro ope raepreciumest. At Indi aliaeque nomnullae gentes gemmarum causa reconditas terrae uenas scrutari solent: sed eas saepius perspicuitas uel potius nitor ipsis, cum fodiunt metalla, prodit.Marmorum uero uenas, cumm se sua sponte osteri derint, sodiehdo persequimur: idem facimus cum faxa uel caementa nobis occurrerint.Qui aumt proprie uocantur lapides, tametsi suas interdum uenas habeant, tamen plerunque repenriuntur in metallis aut lapicidinis: ut magnes in ferrarijs: srniris, in argentarjs lapis Judaicus, trochites 8cassimiles in lapi cidinis: quos fostbres dominorum iustum ex faxorum commissuris solent enoilmenre, Nec terrarum insignium fossionem nengligit metallicus, scii inuentae fuerint in aum rarrjs, feu in argcntarijs, seu in aerarijs alrjsqjmec reliqui sostores si uel repertae fuerint in lapicidinis, uel in proprijs uenis.Earum uero bonitatis significationem sapor dare solet.Nec denique metallicus omittit curare succos comcretos in uenis tam metallicis quam proprijs inuentos:sed eos colligit & comportat: uenrum de his plura nom dica, quod omne materia metallica & fossilem in libris, De natura fossilium mscriptis, uberius explicaumi: sed redeo ad signa- Si terra lutosa nobis occurrerit, iri qua suntranienta metalli alicuius puri uel nidis, optimum per ea metallicis dat uena signum; Metallicam enim materia, i qua ramenta abrepta sunt, adeffe nenccste est: sin eadem occurfauerit omnis metallicae materiae prorsus expers, sed pinguis et coloris candidi, uiridis, caerulei & similium, a suScepto labore nom enst discedendum: sostores modo' caetera signa habeant ex uenis & fibris, de quibus ia dixi:& ex saxis, de qumibus paulo post dicturus sum. At si aliqua terra sicca sodienti obuia fuerit, quae metallum purum uel rude in se continet, bonum signum est: si lutea, uel rubra, uel nidra, uel alia quaeda insignis, quae caret metallo, non malum, sc chryfocolla, aut caeruleum, aut aerugo, aut auripigmentum, aut fandaraca inumenta in bonis signis habetur. Quin ubi scaturigo fubterranea eructat metallum institutas fossiones persequi debemusmam significat id a reliquis massis, tanqua particulam al qua a corpore, suiffe abrepta. Similiter tenuissimae alicuius metalli bracteae ad lapidem uel ad saxum adhaerescentes in bonis numerantur signis.Porro uenae, quae mox constant partim ex filice, partim ex terris Iutofis uel siccis, si cum fibris permistae una cum eis in terrae profundum defeenderint, bona spes est metallum inuentum iri. Quod si fibrae postea non apparuerint, & uel