Pagina:Agricola De re metallica.djvu/87

qua ratione uenarum duritiam uis ignium frangit, quibus machinis aqua ex puteis hauritur, quibus aura altissimis puteis & longissimis cuniculis inspiratur, nam alterius affluentia alterius defecctione impediuntur fossiones: deinde de duobus puteorum generibus, & de eorum atque cuniculi structura: tum ad extremum quo modo uena dilatata fodienda sit, quo cumulata, quo fibrae. Metallicus certe postquam uenam profundam aperuit, inchoat putei fossionem, atque super cum (latuit machinam tractoriam, itemque putea Iem casam: ne imbres in puteum decidant, neiic homines qui uerfant machinam frigore obrigeant, autex pluuijs trahant molestiam: quinetiam uersantes machinam in ea ponunt cilia fossores ferramenta aliaque recondunt. Iuxta casam putealem aedificatur altera, quam habitat praefes fodinae, alijque merce ccnarij:& in quam materia metallica, & caeterae res fossiles congeruntur Quamuis autem nomnulli unam tantummodo casam laciant, quia tamen interdum pueri, interdum reliquae animantes inciduntin puteos, maxima me tallicorum pars consulto seorsum unam ab altera collocat, aut eas laltem pariete disiungit. Verum puteus est fossa plerumque longa duos passus, lata duas tertias pastus partes, alta tredecim passum: attamen cuniculi gratia, qui prior actus fiiit in montem, puteus in altitudinem pastumummodo octo tantum, nunc uero plus minusue quatuordecim deprimitur. Rectus autem uel obii quus fieri solet, prout uena, qua metallici sodiendo persequumtur, recta fuerit uel obliqua. sed cuniculus est folia subterranea in longum acta, duplo fere altior quam latior, ut operarrj & caeteri per cum permeare & tranfire possint, oneraque efferre. Altus uero solet este passum unum & quartam eius partem. Latus igitur circiter pedes tres sc dodrantem: euin ferme duo fossores confueuerunt agere: quorum alter altiorem partem effodit, alter humiliorem: atque ille praecedit, hic fubsequitur: uterque fedet in aficrculis ex fundamento arctius pertinentibus ad tectum: aut si uena mollis fuerit, interdum in palis, superius latis, inferius cuneatis, & in iplam uenam infixis. Metallici autem plures puteos tam obliquos quam rectos fodiunt: atque utrorumque alij non pertingunt ad cuniculum: partim ad eum usque pertinent: ad quosdam cuniculus, cum iam in eam altitudinem, in qua illo fussodiunt montem, depressi fint, nondum est actus