Pagina:Agricola De re metallica.djvu/84

minum in integrum restituere eum leges cogunt: nouo aut feribit schedula, atque ita dat possessionis testimonium. Cum autem quater annuo spacio trimestris expensi ratio redditur, nouos dominos indicat praefecto cuiufque fodinae, ut certior fiat, a quibus collectam exigere, & in quos fructus fodinae distribuere debeanquem ob laborem tanturidem precij persoluit ei fodinae praefectus:de cuius officio nunc dicam. Cuiusque fodinae non soccundae metalio praefectus symbola dominis scheda in foribus publici aedificij fixa indicit maona uel parua, prout magister metallicorum et duumuiri iurati de his decreuerunt:quae si quis mensis fpacio non dederit, eum eximit e dominorum numero, eiusque partes reliquis dominis communes facit. Itaque quem praefectus fodinae symboli non soluti nomine notauerit, eundem feriba fodinarum scripto designat, itemque scriba partium. Verum praefectus fodinae ex ea pensione partim praesidi & operarijs foluit mercedem partim res ad fossionem necessarias, quam minimo potest: fuo tempore coemit ferramenta scilicet, elauos, ligna, afferes, uasa, fumnes ductarios, feurrum. At praefecto fodinae metalio scccundae decumanus fingulis hebdomadis tanta pecuniam dat, quanta fatis est uel ad tribuenda mcrcedem laborum operarijs, uel ad comparandas res, fossioni necessarias. Cuiusque prarterea fodinae praefectus praesente eiusdem praeside, singulis hebdomadisdie saturni magistro metallicorum iuratisque expensi rationen redditracceptiumero fiue pecunia fuerit a dominis contributa, siue a decumano accepta similiter trimestris expenfieisdem & praefecto metallorum, feribaeque fodinarum quater annuo tempore. Vt enim anni quatuor funt tempora, uer scilicet, aestas, autumnus hyems, ita accepti expensique rationes funt quadripartitae. Primo aumt menfe cuiufque partis ratio redditur, tum pecuniae, quam praefectus proxima anni parte impendit iri fodinam, tum fructus, quem ex eadem eoden tempore cepiauerbi causta, ratio quae redditur initio ueris, est omnis accepti expenfique fingularum hyberni temporis hebdomadarum in tabulas relati a. feriba fodinarum. Itaque praefectus fodinae si pecunia dominorum utiliter impendit in metallum atque id fideliter curauit, omnes ei diligentis & boni uiri laudem tribuunt: si per rerum ignorantiam damnum dedit, plerumque orbatur munere:fi ipsius incuria & ne gligentia domini damnum fecerunt, id refarciri magistratus ipsumm cogit: sii denique fraudem aut furtum fecit, pecunia, uel uinculis, uel morte mulctatur, Quinetia praefecti officium est & curare ut fodinae praefespraesto fit ad initium & finem operarum, utque utiliter fodiat uenas, 8c faciat fubstructiones necessarias, itemque machinas & canales: & aliquid demere dc mercede operariorum, quos praefes negligentiae notauit.Deinde si fodina fuerit diues metalli, curat ut eius casa clausa fit hisce diebus, quibus nihil laboris suscipitur, Quod si nobilis uena fuerit auri uel argenti, curat ut eam fossores mox in cistam transferant ex puteo uel cuniculo, aut iri conclaue proximi domiciiij, in quo praefes habitat, ne improbis hominibus occafio furandi detunfed ea procurationem habet communem cum praeside: quae uero sequitur, propria ipsius est. Cum uena excoquitur, Coram adest, uidetque ut excoctio diligenter & utiliter fiat. Quod si ex ea aurum uel argentum conflatur, cum in secundis fornacibus excoctum fuerit, eius pondus in tabulas refert, atque id ipsum portat ad decumanum: qui similiter eius pondus in tabulis in-