Pagina:Agricola De re metallica.djvu/78

Haec pagina nondum emendata est

quae constabat ex septem demensis duplicatis, id est passum habebat longitudinis xcviii latitudinis septem: qui duo numeri in se multiplicati efficiunt passus dcxxxvi.

Area magna


Pristinus autem hic mos uterque immutatus est, nouoque utimur. Dixi de cuniculis, nunc dicam de herciscumdis fodinis ac cuniculis.Vni autem domino licitum est possidere & sodere unam integram sodinae arcam, duas, tres, pluresuc: similiter unum integrum cuniculum, aut plurcs, modo iussis legu metallicarum & decretis magistri metallicorum obtemperet:qui quia solus facit impenfas in fodinas, si fuerint metallis foccundae, folus ex eis fructum capit:attamen cum multae magnaeque impenfae feriendae funt in fodinam, is cui magister metallicorum primo deditius ipsius, plerumque alios sibi asciscit, qui cum co focietatem coeant, & ex parte impendant sumptus, lucrumque aut damnum faciant ex fodina.Quanqmm autem arcae fodinarum & cuniculorum indiuiduae manent, tamen propter impensam & fructum quaeque fodina aut cuniculus, tanquam aliquod totum in partes diuidi dicitur: quae diuisio multiplex est: nam fodina, quod etiam de cuniculo intelligendum est, aut diuiditur in duas dimidias partes, tanqua as in duos semisses: quo modo duo domini in eam aequalem faciunt sumptum, & ex ea aequalem fructum capiumt; nam uterque possidet femiflem: aut distribuitur in quatuor partes: quo pacto quatuor eius pofiestores efle possunt, ut quifque possideat quadrantem: Sed etiam duo, ut unus tres quadrantes possideat, alter unum tantum: tres quoque, ut primus duos quadrantes possideat, secundus itemque tertius unum: aut in octo partes: quomodo octo domini esse possunt, ut quisque possessor fit sescuntiae: sed etiam duo, ut unus sextantem & semunciam possideat, alter sescuntiam: tres quoque ut unus dodrantem possideat, secundus, itemque tertius seScunciam, uel ut unus possideat septuncem & semunciam, secumdus quadrantem, tertius seScunciam:ucl ut primus semiflem possideat, secudus trientem & scmunciam, tertius seScuntiam: uel ut primus similiter semissem possideat, secundus itemque tertius quadrantem: uel ut primus itemque secun dus trientem & femunciam possidcat, tertius quadrantem: sic de sequentibus partitionibus iudicandum. Etenim ex uarietate possidendi multas paucasque partes, semper diuersus dominorum numerus oritunaut fodina diuiditur in duassedecim partes, quarum quaeque est semumcia & ficilicus: autin triginta duas, quarum unaquaeque est sicilicus & dimidia fextula aut scripulum: aut in sexaginta quatuor, quarum singulae sunt sextula & simplium: aut denique in centum uiginti octo, quarum quaelibet est dimidia sextula &C fimplium, Itaque fer-