Pagina:Agricola De re metallica.djvu/77

aqua deriuetur, ut fiat locus aut puteus idoneus ad fossionem. Quia uero a summo terrae corso usque ad solum huius generis cuniculi non sunt septem passis, nihil iuris habet, praeter hoc unum quod domini fodinarum, in quo rum arcis dominus cuniculi effodit aurum uel argentum, ipsi soluant pecu niam, quam impenditin arcas, cum per eas cuniculum ageret. Verum supra os cuniculi & infra ipsum altitudine passuum trium & dmiidij nemini licitum est alterum cuniculum inchoare hac de caufla, quod eius generis cuniculus in alterum, qui integrum possessionis ius habet, mutari soleat, cum iam altitudine feptem passium, uel decem, proutin quoqj loco uctus comsuetudo le gis uim obtinet, arcas fodinarum ficcet.Itaque alterum genus cuniculi primum hoc ius habenquicquid metalli eius dominus uel societas inuenit in areis fodinarum, per quas agitur, Jd totum altitudine passus & quartae cius partis ipsius est. Superioribus aut proximis feculis cuniculi dominus erat in possessione omnis metalli, quod folsorltans in folo cuniculi attincebat baeillo, cuius manubrium non effet longius usitato ac trito.scd hodie domino cuniculi certa altitudo & latitudo praeferibitur, ne si manubrium bacilli fiat longius quam par fit, domini fodinarum damnum laciant. Deinde unaquaeque fo dina metallis quae effodiuntur grauida, quam cuniculus siccat, cuique suppe ditat auram, uectigalis est domino cuniculi ex parte nona. Quod si plures eius generis cuniculi in unam aream metallis scccundam aguntur, omnesque eam siccant & suppeditant auram, de metallo, quod quidem supra solum cu iusque cuniculi effoditur, cius domino datur nona: quod infra solum cususque cuniculi foditur, femper proxime scqu.cntis cuniculi domino. At si in ferior cuniculus nondum siccat puteum arcae illius, eique non suppcditctau ram, dc metallo etiam, quod infra solum superioris foditur, ipsius domino datur nonamee etiam ullus cuniculus alterum priuatiurc nonae partis, nisi inferior a cuius solo usque ad solum superioris sint scpten paffris uel dcccm, prout rex uel princeps dedit lcgem.Tum totius pecuniae, quam cuniculi dominus impendit in arcam, per quam agit cuniculum, quartam partem dominus arcae soluinquod ni fecerit ei licitum non est canalibus uti. Postremo quaf cunque uenas inuenit dominus, cuius.impendijs agitur cuniculus, quarum ius nulli ante datum cst, ci petenti magister metallicorum dat ius capitis sodina ruiri tantum, uel capitis fodinarum pariter pariterque proximae fodinae: sed confuetudo uctus dat libertatem cuniculi agendi quaquaucrfusm perpetu am longitudinem.Praeterea hodie ei, qui primo inchoat cuniculum, petenti non modo datur ius cuniculi, sed capitis etiam fodinarum, & interdum pro ximae quoq; fodinae.Quondam uero dominus cuniculi tantum loci possidebat, quantum sagitta, quam mitteret arcus, peruolaret: atque in eo armenta pascerc ipsi licitum erat:aut uctus confuetudo fuscepit, ut, si multarum alicuius uenae arearum putei propter multitudinem aquarum non foderentur magister metallicorum acturo cuniculum ius magnae areae daret.Cum aute iam egisset cuniculum ufque ad ueteres puteos, mctallumque inuenistet, redibat ad magistrum, & petebat ut terminis circumscribcret & definiret ius arcae Itaque is una cum aliquot oppidi ciuibus', in quorum locum nunciurati fuccelserumt, in montem exibat, &faxis terminalibus definiebat aream magnam