Pagina:Agricola De re metallica.djvu/495

pueri interdiu noctu alternatim ignem alunt aridis lignis in focum impositis. At quibus una tantummodo fornax est, utuntur ea secunda , quæ ex tribus came ris constat: nam ut proximi materiam uesperi inijciunt in ollas: mane uerò recrementis detractis opera uitrea conficiunt : quæ in supremam cameram , ut alteri, recondunt . Verum secunda fornax, siue ex duabus, siue ex tribus cameris constiterit, at etiam prima, fiant ex lateribus crudis in sole siccatis: qui ducti sint ex terra, quæ facile igni ne liscit, nec in puluerem resoluitur: et quæ à lapillis purgata sit, at bacillis uerberata: eadem terra calcis loco lateres interlinantur : ex eadem figuli forment tam uasa ollas, ea in umbra siccent . Duabus partibus absoluta restat tertia. Massa uitrea in prima fornace eo, quo dixi modo, confecta & fracta ministri secundam excalfaciunt , ut ea fragmenta recoquant . Dum uerò hoc agunt , interea ollæ in prima fornace primum lento igni calefiunt, ut humorem exhalent : deinde acriori, ut siccatæ rufescant : mox uitrarij huius os aperi unt, & ollas forcipe prehensas, si rimis non fathiscunt , celeriter in secunda reponunt : et recalfactas fragmentis uitreæ massæ, uel uitri complent : deinde fenestras oens luto & laterib. obstruunt : cuius loco duabus tantummodo fenestellis relictis, de quarum altera inspectant & fistula recipiunt uitrum , quid ollæ in se continent : in altera reponunt alteram fistulam ut calida fiat: utra orichalcea, uel ænea uel ferrea est, tres pedes longa: quin ante fenestellas crusta marmoris fornici imponitur: at ei rursus terra aggerata & ferrum : hoc fistulam in fornacem immissam retinet, illa oculos uitrarij ab ignis calore tuetur: his omnibus ordine factis uitrarij opus perficiendum aggrediuntur. Lignis aunt aridis, quæ flamamm , non fumum emittunt , fragmenta recoquunt : sed quanto diutius recoxerint, tanto puri ora & magis translucida ex eis fiunt opera: tanto minus maculosa et uesiculis turgescentia : tanto deni facilius uitrarij suum munus exequuntur : quocirca qui materiam , ex qua uitrum conficitur , unam modo noctem coquunt , ac mox ex ea opera uitrea efficiunt , minus pura & translucida faciunt , qui primo massam conficiurr uitream , dein eius fragmenta, diem noctem recoquunt : at hi etiam minus pura & translucida , qui duos dies noctes eadem recoquunt : nam uitri bonitas non solum in materia, ex qua conficitur , sita est, sed etiam in condo . Sæpius aunt uitrarij fistulis rapiunt experimentum : sed primum ex eo didicerint fragmenta recocta satis esse purgata, quis altera fistula in ollam demissa, & paulatim uersata, recipit uitrum : d tan lentus aliquis & glutinosus succus ad eam adhære scit: & quidem globosum. Recipit uerò tantum , quantum ad opus, quid efficere uult, satis est: id marmori impressum uoluit & reuoluit, ut adunetur: at per fistu lam inspirans uesicæ instar inflat: quam fistulam ties inspirat, sæpius uerò inspirare necesse habet, toties eam repente remotam ab ore ad maxillam admouet, ne flammam spiritu reducto in os trahat: mox fistulam sublatam circum caput in orbem torns uitrum facit longum , aut idem in æreo instrumento cauo uersans figurat: tum recalfaciendo , inflando, premendo , amplificando in poculi, uel uasis, uel alterius rei figuram mente conceptam , format: deinde rursus marmori imprimit, at sic fundum dilatat: d altera fistula in partem interiorem compellit : postea forfice eius os amputat: at, si res hoc postulat, pedes & ansas affingit: quinetiam , si ei libitum fuerit, inaurat, & uarijs colorib. pingit. Postremò in oblongo uase fictili, quid est in tertia fornace, uel in suprema secundæ camera reponit, sinit refrigerari: quid cum talibus operib. sensim refrigeratis plenum fuerit, bacillo ferreo la−