Pagina:Agricola De re metallica.djvu/103

qui facile igni liquescit, decundi generis distinguunt: sub quo est: aliud saxum cinereum, leue, altum quinque; pedes: cui proximum diluti coloris cinereum, altum pecden:sub quo subiectum est undecimum quod ipsum quoque fuscum est et septimo similimum, atqj altum duos pedes: sub eo rursus duodecimum subcandidi coloris, molle, etia altum duos pedes:eius onus sustinet dccimumtcrtiu cinere um & altum peden, cuius rursus decimum quartum subatrum & altum semipedem: id excipit saxu comscquens atrum, altum item semipeden, quod rursus decimum Sextum magis atrum, cuius quoque; altitudo eadem, sub quo tandem latet lapis aerosus, niger ille & fissilis, ae qui interdum tenuissimis, utalias scripsi, pyritae aurei coloris bracteis, quasi scintillis adhaerentibus &discurrentibus uarias animantium species exprimit. Dum aut uena dilatata metallica effodiunt longe lateque agunt cuniculum humilen: atque in eo, si res & ipsa loci natura comcesserit, alterum fodiunt puteum gratia perserutandi num sub uena, primo inuenta, fit altera. Etenim interdum sub ea sunt duae tres plures iic ljsdcm metallis gratii daerquas similiter longe lateque exeauant. Dilatatas aumt uenas plerumque accubantes effodiunt: ne uero uestes terant, & humeros sinistros laedant, ad eos plerunque solent asserculos modicos alligare: quocirca ciusmodi fossores, quia necese est eos, ut possint uti ferramentis, colla in sinistrum latus inflectere, ea nom raro gerunt intorta. Hae aumt uenae nomnunqua etia ipsae scinduntur in partes, quae quo loco rursus coeunt, ibi plertinqs uberior & praestantior inuenitur materia idem fit ubi fibrae, quib. omnino nom carent, cum eis comunguntur, aut ipsas transuersae secant, uel oblique diffindunt.Verumne mons aut collis hoc modo late fussossis sua mole subsidat, uel natiuae quaeda sulfurae & fornices relinquuntur, quibus, ut fundamento, nixus sublidar: uel aliquae fabricantur substructiones, quae eum fiiflncat. Quinetia res effossas, quae metallorum expertes sunt, mox alucis sumbtrahunt, & retro funden- tes loca caua' rurfus ijsden complent. Porro uenae cumulatae fodiuntur ratione aliquantum dissimili: cum enim in summa tellure metallum aliquod cfflorcicit primo unus puteus foditur.Deinde, si operae precium fuerit, circa ipsum multi alij fodiuntur putei, & cuniculi in monten aguntur.si uero torrens uel aqua fontana metalli ramenta rapuerit e tali cumulo, cuniculus primo materiae in- quirendae gratia agitur in monten uel collen, Deinde eainuenta puteus fodi- tur, rectaque deprimitunquonia uero totus mons, magis uero collis suffodiotur, quod totus constet e materia metallica, necestc est: nariuas fulturas et fornices relinquere aut eum substruere.sed cumm interdum uena fit admodum dura, igni frangitut nunde fit ut sulfuris, quae molles fiunt, dissolutis, uel sub- structionib.combustis, mons magna mole in se cadat, uastoque hiatu absorbeantur puteorum structurae: quocirca utile erit aliquot puteos, eiufinodi ruinis nom subiectos, circum cumulata uenam fodere, per quos res effossae extrahi possint, &cum fulturae & substructiones adhuc integrae & solidae fuerint, . & postea qua ignis calore labefactatae conciderint, quinena, quia uena quae comcidit, ipiam quoque; igni frangere necesSe est, in uoraginenoui fodiendi sunt putei, per quos fumus eluctari possit. Quia praeterea parte fibrae intereurrut plerumque fructus uberior ex fossione capitur, quae in plumbi candidi metallis lapillos nigros interdum magnitudine nucis iuglandisinfecontinent.