Migne Patrologia Latina Tomus 78
Ordo Romanus VIII (Auctor incertus), J. P. Migne
85 I. Quomodo in sancta Romana Ecclesia acolythi ordinentur. (0999C)
- 1.
Dum Missa celebrata fuerit, induunt clericum (1000C)illum planetam et orarium. Dumque venerit episcopus, aut ipse domnus apostolicus ad communicandum, faciunt eum venire ad se, et porrigit in ulnas (1001A)ejus sacculum super planetam; et prosternit se in terram cum ipso saeculo, et dat ei Orationem sic: Intercedente beata et gloriosa semperque virgine Maria, et beato apostolo Petro, salvet et custodiat et protegat te Dominus. Amen.
- 2.
Et si ad subdiaconatus officium voluerit eum provocare, adducitur ad medium, et jurat coram sancta Christi Evangelia de quatuor capitula secundum canones; et tunc porriget ei archidiaconus vel episcopus calicem sanctum in ulnas foras planeta; et se in terra prosternet et dat ei Orationem, ut supra diximus.
- 3.
Et si ad diaconatus ordinem voluerit eum provocare, dum Introitus Missae inchoatur, ipse subdiaconus indutus tunicam albam, et tenens orarium (1001B)suum in manu, stat ante rugas altaris. Non dicitur tunc Kyrie eleison; sed completo Introitu, dat Orationem episcopus, et legitur Apostolus ad Timotheum; Fratres, diaconos esse oportet pudicos, non bilingues, usque in finem, Quae est in Christo Jesu Domino nostro. Et psallitur Gradale. Deinde exuitur ipse subdiaconus planeta a diacono. Tunc episcopus dicit: Oremus, dilectissimi, Deum Patrem omnipotentem, ut super hunc famulum suum, quem ad sacrum Ordinem dignatur assumere benedictionis suae gratiam 86 clementer effundat, eique donum consecrationis indulgeat, per quod eum ad praemia aeterna perducat. Et tunc schola initiat Kyrie eleison. Et prosternit se episcopus ante altare, et post eum ipse subdiaconus; et expleta litania, surgent a terra, et statim (1001C)dat ei Orationem consecrationis. Dum vero consecratus fuerit, dat osculum episcopo et sacerdotibus, et stat ad dexteram episcoporum jam indutus dalmatica.
- 4.
Si vero voluerit eum consecrare ibi ipsum presbyterum, tenens eum archidiaconus ducit foras rugas altaris, exuit eum dalmatica, et sic eum induit planeta, et ducit iterum ad episcopum. Et tunc aliam illi dans Orationem, consecrat eum presbyterum, dans osculum episcopo vel caeteris sacerdotibus, et stat in ordine presbyterorum, et dicitur Alleluia, vel Tractus et Evangelium, et quod sequitur, et completur Missa ordine suo. II. Item quomodo episcopus ordinatur.
- 5.
(1001D)Dum a civitate et loco episcopus fuerit defunctus, a populo civitatis eligitur alius; et fiet a sacerdotibus clero et populo decretus, et veniunt ad domnum apostolicum, adducentes secum et suggestionem, hoc est rogatorias litteras, ut eis episcopum consecret, quam secum deportati sunt. Tunc domnus apostolicus praecipit sacellario vel numinculatori ut eum ad archidiaconum dirigat, et eum inquirat de quatuor capitulis secundum canones, id est arsenochita, quod est masculo; pro ancilla Dei sacrata, (1002A)quae a Francis nonnata dicitur; pro quatuor pedes, et pro muliere viro alio conjuncta; aut si conjugem habuit ex alio viro, quod Graecis dicitur deuterogamia. Et dum nulli horum ipse vir conscius fuerit, Evangeliis ad medium deductis jurat ipse electus archidiacono. Et post haec tradito subdiacono, pergit cum praefato electo apud aulam beati Petri apostoli, ibique in ejus sacratissimum corpus confirmat, quod non cognovisset superius nominata capitula. Alio vero die nuntiatur, ab archidiacono sicut actum est.
- 6.
Tunc domnus apostolicus induit se palleum, et sedet 87 in sede; advocans ad se episcopos vel presbyteros, jubet eos sibi consedere. Stante autem universo clero, praecipit vero sacellario suo, ut (1002B)plebs civitatis ingrediatur. Ille dum perrexit eos introducendum, eligit ex illis, id est ex sacerdotibus, personam qui rationem reddat, dum fuerit interrogatus. Et dum fuerint introducti, interrogantur a domno apostolico sic: Quid est, fratres, quod vos fatigastis? Illi respondent: Ut nobis, domine, concedas patronum. Respondet domnus apostolicus, Habetis vestrum? Respondent, Habemus. Quo honore fungitur? Respondet, diaconus, presbyter, aut quod fuerit. Interrogantur, Quantos annos habet in diaconato aut presbyterato? Respondent quantos et quomodo. Domnus apostolicus dicit: De ipsa Ecclesia est, an de alia? Respondent, De ipsa. Et si dixerint de alia, dicit domnus Apostolicus: Dimissoriam habet ab episcopo suo? Respondent Habet, (1002C)et mox offerunt eam. Domnus apostolicus dicit: Conjugem habuit? disposuit de domo sua? Respondent Disposuit. Domnus apostolicus dicit: Quid vobis complacuit de eo? Respondent: Et castitas, hospitalitas, benignitas, et omnia bona quae de eo sunt prolata. Domnus apostolicus dicit: Videte, fratres, ne aliquam promissionem fecisset vobis; scitis quod simoniacum et contra canones est. Respondent Absit a nobis. Domnus apostolicus dicit: Vos videritis. Et iterum dicit: Habetis decretum? Respondent, Habemus. Et dum eum offerunt, jubet sacellario ut relegatur. Et dum relectus fuerit, jubet domnus apostolicus introducere electum.
- 7.
Dum vero introductus fuerit electus, et subdiaconus a longe tertia vice se in terra prosternet, (1002D)tunc domnus apostolicus Orationem dicit sic: Protegat nos Dominus. Respondent omnes Amen. Domnus apostolicus interrogat eum: Quid te fatigasti, frater? Respondet: Ad quod non sum dignus isti confamuli mei me adduxerunt. Et dicit: Quo honore fungeris? Respondet, Diaconi aut presbyteri, vel quod est. Et interrogat eum domnus apostolicus: Quantos annos habes in diaconato, aut in presbyterato? Respondet quantos. Iterum interrogat eum (1003A)domnus apostolicus: Habuisti conjugium, et de domo tua disposuisti? Ille respondet si habuit, aut non, et quia de domo sua disposuit. Item interrogatur a domno apostolico si aliquam dationem aut promissionem fecisset? Respondet Absit. Iterum domnus apostolicus interrogat eum: 88 Quales Codices in Ecclesia tua leguntur? Respondet: Octateuchum, Regnorum, Prophetarum, Actuum apostolorum, Evangelium, et Apostolum. Domnus apostolicus interrogat: Nosti canones? Respondet: Doce nos, domine. Dicit domnus apostolicus: Ordinationem si feceris, aptis temporibus fac, id est, primi, quarti, septimi, et decimi mensis. Bigamos aut curiales ad sacros ordines ne promoveas; attamen dabitur tibi edictum de scrinio, quomodo debeas conversari. Tunc praecipit (1003B)archidiacono domnus apostolicus, et releget petitionem quam ipse electus a populo domno apostolico obtulerat. Et dum relecta fuerit, dicit domnus apostolicus: Quomodo vota omnium in te conveniunt? Hodie te abstinueris, et crastino, si placuerit Deo, consecrandus eris. Respondet archidiaconus: Jussisti, domne. Et dat domnus apostolicus ipso electo osculum, et egredientur foras.
- 8.
Alia vero die, quod est Dominica, procedit domnus apostolicus in ecclesia, ibique episcopi et presbyteri cum eo, et caeteri ordines clericorum consistunt; et ingreditur domnus apostolicus secretarium, et jubet scholam psallere. Et procedit de sacrario cum omni decore in ecclesia ipsa, sicut mos est. Completo vero Introitu, non dicunt tunc Kyrie (1003C)eleison, sed mox domnus apostolicus dat Orationem. (1004A)Deinde dicitur Apostolus ad Timotheum: Charissime, fidelis sermo, si quis episcopatum desiderat, bonum opus desiderat, et caetera. Et dum psallitur Gradale, egrediatur archidiaconus cum acolythis et subdiaconis, et induit eum dalmatica, planeta et campobus [ Leg. campagis], et introducit eum. Dumque introductus fuerit, vocet eum domnus apostolicus: Cleros et plebs consentiens civitatis tal. cum adjacentibus parochiis suis, elegerunt sibi illum talem diaconum, vel presbyterum episcopum consecrari. Oremus itaque pro eodem viro, ut Deus et Dominus noster Jesus Christus tribuat ei cathedram episcopalem ad regendum Ecclesiam suam et plebem universam. Deinde schola incipit Kyrie eleison cum litania. Prostratus domnus apostolicus cum sacerdotibus (1004B)et ipso electo in terra ante altare, completa litania surgent, et tunc benedicent eum. Et Benedictione expleta, dat osculum domnus apostolicus; et tenens eum archidiaconus 89 deportat eum; et sic dat osculum episcopis et presbyteris. Et tunc jubet eum domnus apostolicus supra omnes episcopos sedere; et dum sederit, dicitur Alleluia, deinde Evangelium, et expletur Missa
- 9.
Dum vero venerit ad communicandum, domnus apostolicus porrigit ei formatam atque sacratam oblationem; et eam suscipiens episcopus ipse ex ea communicat super altare, et sibi caeterum ex ea reservat ad communicandum usque ad dies quadraginta, et postmodum ex praecepto domini apostolici communicat omnem populum.