Olim/Ludi Magister

Lēx Oppia	Imber Impendet

LŪDĪ MAGISTER.

Mārtiālis	. . . .	poēta Romānis.
Iuvenālis	. . . .	amīcus poētae.

(Poeta Mārtiālis domī sedet; in tabellīs scrībit; extrā aedēs māgnī clāmōrēs puerōrum et magistrī audiuntur.)

Mārtiālis. Præ clāmōribus illīs scrībere nōn possum.

Vōx magistrī. Tacē tū, improbe, nisi vāpulāre vīs.

Vōx puerī. Nōlī mē ferīre; prōmīttō mē dīligentem fore.

Vōx alīus puerī. Ō! Hei mihi! Ō mē miserum!

Mārtiālis. Ō lūdī scelerāte magister! Quid tē faciam? Ita murmure saevō verberibus-que tonās, ut nē cōgitāre quidem possim.

(Intrat Iuvenālis.)

Iuvenālis. Salvē, Mārtiālis.

Mārtiālis. Et tū, Iuvenālis, salvē.

Vōx puerī. Ō magister, nōn intellegō quid dīcās.

Vōx magistrī. Stulte! An vāpulāre cupis?

[Clāmorēs audiuntur.

Iuvenālis. Quid audiō? Num gladiātōrēs exercentur, an servī cruciantur?

Mārtiālis. Lūdus lītterārum est. Audīs-ne clāmōrēs discipulōrum, ipsius-que magistrī?

Iuvenālis. Audiō. Hoc-ne cottīdiē fit?

Mārtiālis. Utinam nē ita esset! Māne enim gallī nōndum silentia rūpērunt cum magister ille iam tonat, puerī-que lacrimant.

Iuvenālis. Quōmodo vīcīnī dormīre possunt? Grave est pervigilāre.

Mārtiālis. Nōs miserōs! Somnum frūstrā rogāmus, nam postquam puerī cum lucernīs suīs prīmā horā advēnērunt, nec quiēs nec somnus nōbīs est.

Iuvenālis. Tuī mē miseret: nec quiēscendī nec cōgitandi locus tibi hīc esse vidētur.

Mārtiālis. Vēra dīcis: ferulae trīstēs numquam cēssant.

Iuvenālis. Vae discipulōs īnfēlīcēs! Num magistrum suum dīligunt?

Mārtiālis. Minimē crēdō: invīsum caput est et virginibus et puerīs.

Vōcēs discipulōrum. Ō! Hei! Ignōscite nōbīs, ō magister.

Vōx magistrī. Silēte, vōs omnēs.

Iuvenālis. Utrum minās ēius tantum metuunt, an ipsa verbera?

Mārtiālis. Ipsa verbera et metuunt et patiuntur. Vīdistī-ne unquam fabrum cum effigiem causidicī vel magistrātūs equō aeneō aptat? Ut aera resultant cum faber incūdēs percutit, sīc discipulī īnfēlīcēs saliunt et clāmant cum ab hōc magistrō vāpulant.

Vōx magistrī. “Dīcat fīlius Albīnī: sī dē quīncūnce remōta est ūncia, quid superat?

Vōx puerī. Triēns.

Vōx magistrī. Eu! Rem poteris servāre tuam. Redit ūncia, quid fit?

Vōcēs puerōrum. Sēmis!

Vōx magistrī. Cūr ūniversī clāmātis? Poenās mihi dabitis.”

[Clāmōrēs audiuntur.

Iuvenālis. Quantī clāmōrēs tolluntur!

Mārtiālis. Haec diūtius ferre omnīnō nequeō. Pol, in māgnō amphitheātrō, cum turba plaudit, et suae quisque vincentī parmae favet, mītior hōc fit clāmor.

Iuvenālis. Quīn epistulam ad magistrum mīttis, ōrās-que ut discipulōs dīmīttat, rogās-ve quantum accipere velit ut taceat?

Mārtiālis. Versibus epistulam compōnēbam cum tū vēnistī. Audī, precor, ut sciam utrum tibi placeat necne.

Iuvenālis. Recitā, sōdēs. Libenter audiam.

Mārtiālis.

“Quid tibi nōbīscum est, lūdī scelerāte magister,
invīsum puerīs virginibus-que caput?
Nōndum cristātī rūpēre silentia gallī:
murmure iam saevō verberibus-que tonās.
Tam grave percussīs incūdibus aera resultant,
causidicum mediō cum faber aptat equō:
Mītior in māgnō clāmor furit amphitheātrō,
vincentī parmae cum sua turba favet.
Vīcīnī somnum—nōn tōtā nocte—rogāmus,
nam vigilāre leve est, pervigilāre grave est.
Discipulōs dīmītte tuōs. Vīs, garrule, quantum
accipis ut clāmēs, accipere ut taceās?”

Iuvenālis. Euge! Scrībe nunciam, et ad vīcīnum illum molestum mītte.

Mārtiālis. Hoc faciam.

Iuvenālis Valē, mī amīce. Ut tandem quiēscās!

Mārtiālis. Valē, Ō Iuvenālis.

FĪNIS.

Lēx Oppia	Imber Impendet