a c t u s q u a r t u s
___________________________________
s c a e n a I
[nutrix pro palatio, chorus.]
nutrix:
670
pavet animus, horret: magna pernicies adest.
immane quantum augescit et semet dolor
accendit ipse vimque praeteritam integrat.
vidi furentem saepe et aggressam deos,
caelum trahentem: maius his, maius parat
675
Medea monstrum. namque ut attonito gradu
evasit et penetrale funestum attigit,
totas opes effundit et quidquid diu
etiam ipsa timuit promit atque omnem explicat
turbam malorum, arcana secreta abdita,
680
et triste laeva +comparans+ sacrum manu
pestes vocat quascumque ferventis creat
harena Libyae quasque perpetua nive
Taurus coercet frigore Arctoo rigens,
et omne monstrum. tracta magicis cantibus
685
squamifera latebris turba desertis adest.
hic saeva serpens corpus immensum trahit
trifidamque linguam exertat et quaerit quibus
mortifera veniat: carmine audito stupet
tumidumque nodis corpus aggestis plicat
690
cogitque in orbes. «parva sunt» inquit «mala
et vile telum est, ima quod tellus creat:
caelo petam venena. iam iam tempus est
aliquid movere fraude vulgari altius.
huc ille vasti more torrentis iacens
695
descendat anguis, cuius immensos duae,
maior minorque, sentiunt nodos ferae
(maior Pelasgis apta, Sidoniis minor),
pressasque tandem solvat Ophiuchus manus
virusque fundat; adsit ad cantus meos
700
lacessere ausus gemina Python numina,
et Hydra et omnis redeat Herculea manu
succisa serpens, caede se reparans sua.
tu quoque relictis pervigil Colchis ades,
sopite primum cantibus, serpens, meis.»
705
postquam evocavit omne serpentum genus,
congerit in unum frugis infaustae mala:
quaecumque generat invius saxis Eryx,
quae fert opertis hieme perpetua iugis
709
sparsus cruore Caucasus Promethei,
711
et quis sagittas divites Arabes linunt
710
pharetraque pugnax Medus aut Parthi leves,
712
aut quos sub axe frigido sucos legunt
lucis Suebae nobiles Hyrcaniis;
quodcumque tellus vere nidifico creat
715
aut rigida cum iam bruma decussit decus
nemorum et nivali cuncta constrinxit gelu,
quodcumque gramen flore mortifero viret,
dirusque tortis sucus in radicibus
causas nocendi gignit, attrectat manu.
720
Haemonius illas contulit pestes Athos,
has Pindus ingens, illa Pangaei iugis
teneram cruenta falce deposuit comam;
has aluit altum gurgitem Tigris premens,
Danuvius illas, has per arentes plagas
725
tepidis Hydaspes gemmifer currens aquis,
nomenque terris qui dedit Baetis suis
Hesperia pulsans maria languenti vado.
haec passa ferrum est, dum parat Phoebus diem,
illius alta nocte succisus frutex;
730
at huius ungue secta cantato seges.
mortifera carpit gramina ac serpentium
saniem exprimit miscetque et obscenas aves
maestique cor bubonis et raucae strigis
exsecta vivae viscera. haec scelerum artifex
735
discreta ponit: his rapax vis ignium,
his gelida pigri frigoris glacies inest.
addit venenis verba non illis minus
metuenda. sonuit ecce vesano gradu
canitque. mundus vocibus primis tremit.
s c a e n a I I
[ara pro domo, Medea sacrificans, nutrix.]
Medea:
740
comprecor vulgus silentum vosque ferales deos
et Chaos caecum atque opacam Ditis umbrosi domum,
Tartari ripis +ligatos+ squalidae Mortis specus.
supplicis, animae, remissis currite ad thalamos novos:
rota resistat membra torquens, tangat Ixion humum,
745
Tantalus securus undas hauriat Pirenidas,
gravior uni poena sedeat coniugis socero mei:
lubricus per saxa retro Sisyphum solvat lapis.
vos quoque, urnis quas foratis inritus ludit labor,
Danaides, coite: vestras hic dies quaerit manus. -
750
nunc meis vocata sacris, noctium sidus, veni
pessimos induta vultus, fronte non una minax.
tibi more gentis vinculo solvens comam
secreta nudo nemora lustravi pede
et evocavi nubibus siccis aquas
755
egique ad imum maria, et Oceanus graves
interius undas aestibus victis dedit;
pariterque mundus lege confusa aetheris
et solem et astra vidit et vetitum mare
tetigistis, ursae. temporum flexi vices:
760
aestiva tellus horruit cantu meo,
coacta messem vidit hibernam Ceres;
violenta Phasis vertit in fontem vada
et Hister, in tot ora divisus, truces
compressit undas omnibus ripis piger.
765
sonuere fluctus, tumuit insanum mare
tacente vento; nemoris antiqui domus
amisit umbras vocis imperio meae.
die reducto; Phoebus in medio stetit,
Hyadesque nostris cantibus motae labant:
770
adesse sacris tempus est, Phoebe, tuis.
tibi haec cruenta serta texuntur manu,
novena quae serpens ligat,
tibi haec Typhoeus membra quae discors tulit,
qui regna concussit Iovis.
775
vectoris istic perfidi sanguis inest,
quem Nessus expirans dedit.
Oetaeus isto cinere defecit rogus,
qui virus Herculeum bibit.
piae sororis, impiae matris, facem
780
ultricis Althaeae vides.
reliquit istas invio plumas specu
Harpyia, dum Zeten fugit.
his adice pinnas sauciae Stymphalidos
Lernaea passae spicula.
785
sonuistis, arae, tripodas agnosco meos
favente commotos dea.
video Triviae currus agiles,
non quos pleno lucida vultu
pernox agitat, sed quos facie
790
lurida maesta, cum Thessalicis
vexata minis caelum freno
propiore legit. sic face tristem
pallida lucem funde per auras,
horrore novo terre populos
795
inque auxilium, Dictynna, tuum
pretiosa sonent aera Corinthi.
tibi sanguineo caespite sacrum
sollemne damus, tibi de medio
rapta sepulcro fax nocturnos
800
sustulit ignes, tibi mota caput
flexa voces cervice dedi,
tibi funereo de more iacens
passos cingit vitta capillos,
tibi iactatur tristis Stygia
805
ramus ab unda, tibi nudato
pectore maenas sacro feriam
bracchia cultro. manet noster
sanguis ad aras: assuesce, manus,
stringere ferrum carosque pati
810
posse cruores - sacrum laticem
percussa dedi.
quodsi nimium saepe vocari
quereris votis, ignosce, precor:
causa vocandi, Persei, tuos
815
saepius arcus una atque eadem est
semper, Iason.
tu nunc vestes tinge Creusae,
quas cum primum sumpserit, imas
urat serpens flamma medullas.
820
ignis fulvo clusus in auro
latet obscurus, quem mihi caeli
qui furta luit viscere feto
dedit et docuit condere vires
arte, Prometheus; dedit et tenui
825
sulphure tectos Mulciber ignes,
et vivacis fulgura flammae
de cognato Phaethonte tuli.
habeo mediae dona Chimaerae,
habeo flammas usto tauri
830
gutture raptas, quas permixto
felle Medusae tacitum iussi
servare malum.
adde venenis stimulos, Hecate,
donisque meis semina flammae
835
condita serva: fallant visus
tactusque ferant, meet in pectus
venasque calor, stillent artus
ossaque fument vincatque suas
flagrante coma nova nupta faces.
840
vota tenentur: ter latratus
audax Hecate dedit et sacros
edidit ignes face luctifera.
[ad nutricem:]
peracta vis est omnis: huc natos voca,
pretiosa per quos dona nubenti feram.
[nutrix abit.]
s c a e n a I I I
[Medea, nutrix, filii Medeae.]
Medea:
845
ite, ite, nati, matris infaustae genus,
placate vobis munere et multa prece
dominam ac novercam. vadite et celeres domum
referte gressus, ultimo amplexu ut fruar.
[nutrix et filii abeunt.]