(p.156) Hymnus in honorem Sanctorum Decem et Octo Martyrum Caesaraugustanorum.
Bis novem noster populus sub uno
martyrum servat cineres sepulcro:
Caesaraugustam vocitamus urbem
res cui tanta est.
plena magnorum domus angelorum 5
non timet mundi fragilis ruinam,
tot sinu gestans simul offerenda
munera Christo,
cum Deus dextram quatiens coruscam
nube subnixus veniet rubente 10
gentibus iustam positurus aequo
pondere libram,
orbe de magno caput excitata
obviam Christo properanter ibit
civitas quaeque pretiosa portans 15
dona canistris.
Afra Carthago tua promet ossa,
ore facundo Cypriane doctor,
Corduba Acisclum dabit et Zoellum,
tresque coronas. (p.158)
20tu tribus gemmis diadema pulchrum
offeres Christo, genetrix piorum
Tarraco, intexit cui Fructuosus
sutile vinclum,
nomen hoc gemmae strophio inligatae est; 25
emicant iuxta lapides gemelli
ardet et splendor parilis duorum
igne corusco.
parva Felicis decus exhibebit
artubus sanctis locuples Gerunda; 30
nostra gestabit Calagurris ambos
quos veneramur.
Barchinon claro Cucufate freta
surget, et Paulo speciosa Narbo,
teque praepollens Arelas habebit, 35
sancte Genesi.
Lusitanorum caput oppidorum
urbs adoratae cineres puellae
obviam Christo rapiens ad aram
porriget ipsam. 40
sanguinem Iusti, cui Pastor haeret,
ferculum duplex geminumque donum
ferre Complutum gremio iuvabit
membra duorum,
ingeret Tingis sua Cassianum, 45
festa Massylum monumenta regum,
qui cinis gentes domitas coegit
ad iuga Christi.
singulis paucae, tribus aut duobus, (p.160)
forsan et quinis aliquae placebunt 50
testibus Christi prius hostiarum
pignere functae:
tu decem sanctos revehes et octo,
Caesaraugusta studiosa Christo,
verticem flavis oleis revincta, 55
pacis honore,
sola in occursum numerosiores
martyrum turbas Domino parasti,
sola praedives pietate multa
luce frueris. 60
vix parens orbis populosa Poeni,
ipsa vix Roma in solio locata
te, decus nostrum, superare in isto
munere digna est.
omnibus portis sacer immolatus 65
sanguis exclusit genus invidorum
daemonum et nigras pepulit tenebras
urbe piata.
nullus umbrarum latet intus horror,
pulsa nam pestis populum refugit; 70
Christus in totis habitat plateis,
Christus ubique est.
martyrum credas patriam coronis
debitam sacris, chorus unde surgens
tendit in caelum niveus togatae 75
nobilitatis,
inde, vincenti, tua palma nata est,
clerus hic tantum peperit triumphum,
hic sacerdotum domus infulata
Valeriorum. 80
saevus antiquis quotiens procellis
turbo vexatum tremefecit orbem, (p.162)
tristior templum rabies in istud
intulit iras,
nec furor quisquam sine laude nostrum 85
cessit aut clari vacuus cruoris;
martyrum semper numerus sub omni
grandine crevit,
nonne, vincenti, peregri necandus
martyr his terris tenui notasti 90
sanguinis rore speciem futuri
morte propinqua?
hoc colunt cives, velut ipsa membra
caespes includat suus et paterno
servet amplectens tumulo beati 95
martyris ossa.
noster est, quamvis procul hinc in urbe
passus ignota dederit sepulcri
gloriam victor prope litus altae
forte Sagunti. 100
noster et nostra puer in palaestra
arte virtutis fideique olivo
unctus horrendum didicit domare
viribus hostem,
noverat templo celebres in isto 105
octies partas deciesque palmas;
laureis doctus patriis eadem
laude cucurrit,
hic et, Encrati, recubant tuarum
ossa virtutum, quibus efferati 110
spiritum mundi, violenta virgo,
dedecorasti.
martyrum nulli remanente vita
contigit terris habitare nostris;
sola tu morti propriae superstes 115
vivis in orbe. (p.164)
vivis, ac poenae seriem retexis,
carnis et caesae spolium retentans
taetra quam sulcos habeant amaros
vulnera narras. 120
barbarus tortor latus omne carpsit,
sanguis inpensus, lacerata membra,
pectus abscisa patuit papilla
corde sub ipso.
iam minus mortis pretium peractae est, 125
quae venenatos abolens dolores
concitam membris tribuit quietem
fine soporo.
cruda te longum tenuit cicatrix
et diu venis dolor haesit ardens, 130
dum putrescentes tenuat medullas
tabidus umor.
invidus quamvis obitum supremum
persecutoris gladius negarit,
plena te, martyr, tamen ut peremptam, 135
poena coronat,
vidimus partem iecoris revulsam
ungulis longe iacuisse pressis:
mors habet pallens aliquid tuorum
te quoque viva. 140
hunc novum nostrae titulum fruendum
Caesaraugustae dedit ipse Christus,
iuge viventis domus ut dicata
martyris esset,
ergo ter senis sacra candidatis, 145
dives Optato, simul et Luperco,
perge conscriptum tibimet senatum
pangere psalmis,
ede Successum, cane Martialem,
mors et Urbani tibi concinatur, (p.166)
150Iuliam cantus resonet simulque
Quintilianum.
Publium pangat chorus et revolvat
quale Frontonis fuerit tropaeum,
quid bonus Felix tulerit, quid acer 155
Caecilianus,
quantus, Evoti, tua bella sanguis
tinxerit, quantus tua, Primitive,
tum tuos vivax recolat triumphos
laus, Apodemi. 160
quattuor posthinc superest virorum
nomen extolli renuente metro,
quos Saturninos memorat vocatos
prisca vetustas,
carminis leges amor aureorum 165
nominum parvi facit, et loquendi
cura de sanctis vitiosa non est
nec rudis umquam,
plenus est artis modus adnotatas
nominum formas recitare Christo, 170
quas tenet caeli liber explicandus
tempore iusto,
octo tunc sanctos recolet decemque
angelus coram Patre Filioque
iure sepulcri.
quin ad antiquum numerum trahetur
viva post poenae specimen puella,
morsque 1 vincenti, cui sanguis hinc est
fons et honoris, 180
additis 2 Gaio (nec enim silendi)
teque, Crementi, quibus incruentum (p.168)
ferre provenit decus ex secundo
laudis agone,
ambo confessi Dominum steterunt 185
acriter contra fremitum latronum,
ambo gustarunt leviter saporem
martyriorum,
haec sub altari sita sempiterno
lapsibus nostris veniam precatur 190
turba, quam servat procerum creatrix
purpureorum
nos pio fletu, date, perluamus
marmorum sulcos, quibus est. operta
spes ut absolvam retinaculorum 195
vincla meorum,
sterne te totam generosa sanctis
civitas mecum tumulis; deinde
mox resurgentes animas et artus
tota sequeris. 200
Liber Peristephanon/4
Hymnus in honorem Sanctorum Decem et Octo Martyrum Caesaraugustanorum
Saeculum IV