 Epistula V (Oenone Paridi) |
Epistula VII (Dido Aeneae)  |
Lemnias Hypsipyle Bacchi genus Aesone nato
dicit: et in verbis pars quota mentis erat?
Litora Thessaliae reduci tetigisse carina
diceris auratae vellere dives ovis.
gratulor incolumi quantum sinis; hoc tamen ipso
debueram scripto certior esse tuo.
nam ne pacta tibi praeter mea regna redires,
cum cuperes, ventos non habuisse potes:
quamlibet adverso signatur epistula vento,
Hypsipyle missa digna salute fui!
Cur mihi fama prior quam littera nuntia venit:
isse sacros Martis sub iuga panda boves,
seminibus iactis segetes adolesse virorum
inque necem dextra non eguisse tua,
pervigilem spolium pecudis servasse draconem,
rapta tamen forti vellera fulva manu?
hoc ego si possem timide credentibus "ista
ipse mihi scripsit" dicere, quanta forem!
Quid queror officium lenti cessasse mariti?
obsequium, maneo si tua, grande tuli.
barbara narratur venisse venefica tecum
in mihi promissi parte recepta tori.
credula res amor est. utinam temeraria dicar
criminibus falsis insimulasse virum!
nuper ab Haemoniis hospes mihi Thessalus oris
venerat et tactum vix bene limen erat,
"Aesonides," dixi, "quid agit meus?" ille pudore
haesit in opposita lumina fixus humo.
protinus exilui tunicisque a pectore ruptis
"vivit? an," exclamo, "me quoque fata vocant?"
"vivit," ait timidus; timidum iurare coegi.
vix mihi teste deo credita vita tua est.
Utque animus rediit, tua facta requirere coepi:
narrat aeripedes Martis arasse boves,
vipereos dentes in humum pro semine iactos
et subito natos arma tulisse viros,
terrigenas populos civili Marte peremptos
inplesse aetatis fata diurna suae.
devictus serpens. iterum, si vivat Iason,
quaerimus; alternant spesque timorque fidem.
Singula dum narrat, studio cursuque loquendi
detegit ingenio vulnera nostra suo.
heus, ubi pacta fides? ubi conubialia iura
faxque sub arsuros dignior ire rogos?
non ego sum furto tibi cognita. pronuba Iuno
affuit et sertis tempora vinctus Hymen.
at mihi nec Iuno nec Hymen, sed tristis Erinys
praetulit infaustas sanguinolenta faces.
Quid mihi cum Minyis? quid cum Tritonide pinu?
quid tibi cum patria, navita Tiphy, mea?
non erat hic aries villo spectabilis aureo,
nec senis Aeetae regia Lemnos erat.
certa fui primo—sed me mala fata trahebant—
hospita feminea pellere castra manu
Lemniadesque viros—nimium quoque!—vincere norunt:
milite tam forti vita tuenda fuit!
Urbe virum vidi tectoque animoque recepi.
hic tibi bisque aestas bisque cucurrit hiems.
tertia messis erat, cum tu dare vela coactus
inplesti lacrimis talia verba tuis:
"abstrahor, Hypsipyle. sed dent modo fata recursus;
vir tuus hinc abeo, vir tibi semper ero.
quod tamen e nobis gravida celatur in alvo,
vivat et eiusdem simus uterque parens!"
Hactenus. et lacrimis in falsa cadentibus ora
cetera te memini non potuisse loqui.
Ultimus e sociis sacram conscendis in Argon;
illa volat, ventus concava vela tenet.
caerula propulsae subducitur unda carinae:
terra tibi, nobis adspiciuntur aquae.
in latus omne patens turris circumspicit undas;
huc feror et lacrimis osque sinusque madent.
per lacrimas specto cupidaeque faventia menti
longius adsueto lumina nostra vident.
adde preces castas inmixtaque vota timori
nunc quoque te salvo persoluenda mihi!
Vota ego persolvam? votis Medea fruetur!
cor dolet atque ira mixtus abundat amor.
dona feram templis, vivum quod Iasona perdo?
hostia pro damnis concidat icta meis?
Non equidem secura fui semperque verebar,
ne pater Argolica sumeret urbe nurum.
Argolidas timui—nocuit mihi barbara paelex!
non expectato vulnus ab hoste tuli.
nec facie meritisque placet, sed carmina novit
diraque cantata pabula falce metit.
illa reluctantem cursu deducere Lunam
nititur et tenebris abdere Solis equos;
illa refrenat aquas obliquaque flumina sistit,
illa loco silvas vivaque saxa movet.
per tumulos errat passis discincta capillis
certaque de tepidis colligit ossa rogis.
devovet absentis simulacraque cerea figit
et miserum tenues in iecur urget acus.
et quae nescierim melius: male quaeritur herbis
moribus et forma conciliandus amor.
Hanc potes amplecti thalamoque relictus in uno
inpavidus somno nocte silente frui?
scilicet ut tauros, ita te iuga ferre coegit:
quaque feros angues, te quoque mulcet ope.
adde quod adscribi factis procerumque tuisque
se favet et titulo coniugis uxor obest.
atque aliquis Peliae de partibus acta venenis
inputat et populum qui sibi credat habet:
non haec Aesonides, sed Phasias Aeetine
aurea Phrixeae terga revellit ovis.
non probat Alcimede mater tua—consule matrem!—
non pater, a gelido cui venit axe nurus.
illa sibi a Tanai Scythiaeque paludibus udae
quaerat et a patria Phasidis usque virum.
Mobilis Aesonide vernaque incertior aura,
cur tua polliciti pondere verba carent?
vir meus hinc ieras, vir non meus inde redisti—
sim reducis coniunx, sicut euntis eram.
si te nobilitas generosaque nomina tangunt:
en ego Minoo nata Thoante feror.
Bacchus avus: Bacchi coniunx redimita corona
praeradiat stellis signa minora suis.
dos tibi Lemnos erit, terra ingeniosa colenti;
me quoque dotalis inter habere potes.
Nunc etiam peperi. gratare ambobus, Iason—
dulce mihi gravidae fecerat auctor onus.
felix in numero quoque sum prolemque gemellam
pignora Lucina bina favente dedi.
si quaeris, cui sint similes, cognosceris illis:
fallere non norunt, cetera patris habent;
legatos quos paene dedi pro matre ferendos;
sed tenuit coeptas saeva noverca vias.
Medeam timui—plus est Medea noverca—
Medeae faciunt ad scelus omne manus.
Spargere quae fratris potuit lacerata per agros
corpora, pignoribus parceret illa meis?
hanc, tamen o demens Colchisque ablate venenis,
diceris Hypsipyles praeposuisse toro?
turpiter illa virum cognovit adultera virgo,
me tibi teque mihi taeda pudica dedit.
prodidit illa patrem—rapui de caede Thoanta.
deseruit Colchos—me mea Lemnos habet.
Quid refert, scelerata piam si vincit? et ipso
crimine dotata est emeruitque virum.
Lemniadum facinus culpo, non miror, Iason!
quamlibet ignavis ipse dat arma dolor.
dic age, si ventis ut oportuit actus iniquis
intrasses portus tuque comesque meos
obviaque exissem fetu comitante gemello—
hiscere nempe tibi terra roganda fuit!—
quo vultu natos, quo me scelerate videres?
perfidiae pretio qua nece dignus eras?
ipse quidem per me tutus sospesque fuisses,
non quia tu dignus, sed quia mitis ego.
paelicis ipsa meos implessem sanguine vultus,
quosque veneficiis abstulit illa suis.
Medeae Medea forem. quod si quid ab alto
iustus adest votis Iuppiter ipse meis,
quod gemit Hypsipyle, lecti quoque subnuba nostri
maereat et leges sentiat ipsa suas
utque ego destituor coniunx materque duorum,
a totidem natis orba sit aque viro!
nec male parta diu teneat peiusque relinquat:
exulet et toto quaerat in orbe fugam.
quam fratri germana fuit miseroque parenti
filia tam natis, tam sit acerba viro!
cum mare, cum terras consumpserit, aera temptet;
erret inops, exspes, caede cruenta sua.
haec ego, coniugio fraudata Thoantias, oro.
vivite devoto nuptaque virque toro!