1482-04-18- SS Sixtus IV - Bulla ‘Gregis Dominici’
[587] Bull of Sixtus IV, APRIL 18, 1482, Temporarily Reforming the Inquisition of Aragon (See p. 234). (Archivio Vaticano, Sisto IV, Regesto 674, T. XV, fol. 366).
Sixtus Episcopus servus servorum Dei Ad perpetuara rei memoriam.
Gregis Dominici nostrae custodiae divina disponente dementia commissi vigilem et solicitara curam gerentes, Pastoris inhaerendo vestigiis libenter juxta officii nostri debitum nostrse solicitudinis partes adhibemus ut errantes, relicto praecipiti tenebrarum devio, viam veritatis agnoscant, et per illam gradientes vitam consequantur aeternam; perseverantes vero in eorum erroribus proditis contra eos a jure remediis compescantur, nee damnentur aliqui de quorum erroribus legitimis probationibus non constaret. Sane nuper nobis insinuatum extitit quod in Aragoniae et Valentíae ac Maioricarum Regnis, necnon Principatu Cataloniae officium inquisicionis haereticae pravitatis non zelo fidei et salutis animarum sed lucri cupiditate ab aliquo tempore citra exercetur et quamplurimi veri et fideles Christiani illo mediante, admissis contra eos inimicorum, aemulorum, servorum aliarumque vilium et minus ydonearum personarum, probationibus nullis legitimis praecedentibus indicibus, carceribus etiam saecularium judicum detrudentur, torquentur, haeretici etiam et relapsi declarantur, bonis et beneficiis spoliantur et traduntur curiae saeculari et per illam ultimo supplicio afficiuntur in animarum periculum, perniciosum exemplum et scandalum plurimorum. Nos igitur multorum quaerelis super hoc excitati, providere volentes ut tenemur quod officium ipsum debite peragatur et illo mediante nullus opprimatur indebite et injuste, Motu proprio, non ad alicujus nobis super hoc oblatas petitionis instantiam, sed de nostra mera deliberatione et ex certa nostra scientia, auctoritate apostolica, praesentium tenore statuimus quod de caetero in Regnis et Principatu praedictis locorum Ordinarii seu eorum vicarii et officiales ac ejusdem haereticae pravitatis inquisitores in eorum civitatibus et dioecesibus deputati conjunctim dumtaxat juxta tenorem aliarum litterarum nostrarum contra Christianos Judaicae superstitionis sectatores et ad illorum ritus transeuntes illosque Judaizando sectantes ac alios haereticos quoscunque eorumque receptatores et fautores etiam super jam coeptis negotiis procedere et accusatorum et denuntiatorum et promoventium hujusmodi inquisitionis negotium, necnon testium quos desuper ad juramenta et dicta recipi continget, nomina et attestationes ac dicta totumque eorum processum personis ipsis ac earum procuratoribus et defensoribus publicare ct apcrire ac [588] eis ad opponendum contra eosdem testes eorumque dicta et attestationes et processuum hujusmodi competentem dilationem inspectis testium numero et actorum qualitate moderandam assignare, et illis contra quos procedi continget eos quos petierint in advocates et procuratores dare et per ipsas personas inquisitas ac eorum nomine comparentes oppositas in termino hujusmodi legitimas exceptiones et defensiones ac desuper legitimas probationes admittere. Ipsique insimul vel alter eorum ad minus per seipsos secundum juris dispositionem testes ad juramenta recipere et examinare debeant et aliter receptorum et examinatorum attestationes, nullum penitus etiam judicium vel adminiculum faciant in praemissis, nee detineantur persons aliquse occasione negotii inquisitionis hujusmodi in alio quam solito Ordinariorum locorum carcere, ad hoc etiam de jure deputato. Et si contingat a gravaminibus eis illatis ad Sedem Apostolicam appellari, Ordinarii, vicarii et officiales et inquisitores praefati appellationibus ipsis deferant venerenter dum tamen manifeste frivolae non fuerint, et processus per eos habitos ad ejusdem Sedis examen remitiere et in illis supersedere nullatenus differant, usquequo aliud ab eadem Sede habuerint in mandatis. Contrafacientes vero Ordinarii, vicarii et Officiales ac Inquisitores praefati et quicunque alii tam ecclesiastici quam saeculares cujuscunque status, gradus, ordinis et conditionis fuerint, quacunque ecclesiastica vel mundana dignitate praefulgentes et contrafieri procurantes consulentes vel suadentes, tacite vel expresse, directe vel indirecte, in praemissis per nos sicut praefertur provide statutis vel aliquo eorumdem, Episcopi et superiores interdictae ingressus ecclesise, reliqui vero excornmunicationis sententiam eo ipso incurrant, a qua praeterquam in mortis articulo constituti ab alio quam Romano Pontífice, etiam vigore cujuscunque facultatis de praesentibus mentionem non facientis, nequeant absolutionis beneficium obtinere. Et illius exemplo cujus vices gerimus in terris nolentes mortem peccantium sed cupientes potius conversionem eorum salutiferam, misereri potius quam ulcisci elegimus, praesertim ubi si alias procedatur exinde possint verisimiliter scandala exoriri, Ordinariis locorum et eorum vicariis et Officialibus generalibus ac Inquisitoribus praefatis et cuilibet eorum in omnibus Regnis, Principatu et dominiis supradictis ut quorumcunque Regnorum et Principatus praedictorum incolarum utriusque sexus ad aliquem ex eis recurrentium confessione diligenter audita pro quibuscunque excessibus criminibus et peccatis etiam quae vitam et ritus ac mores Judaicos sectando aut alias a via veritatis et fide Catholica deviando, et in aliquem haeresim labendo usque in diem illam in qua confitebuntur commississe fatebuntur et censuras ecclesiasticas quae quomodolibet incurrissent auctoritate nostra in utroque foro paenitentiali et contentioso absque abjuratione de absolutionis beneficio eisdem recurrentibus providendi cisque poenitentiam salutarem et occultam injungendi motu, scientia et auctoritate praedictis [589] facultatem et potestatem concedimus per praesentes. Ita quod in posterum praetextu criminis hasresis quam antea incurrisse dicerentur contra eos inquirere non possint nee eos nullatenus valeant molestari, dum tamen ad Inquisitionis processum super hujusmodi criminibus et inquisitorum personalem citationem executorii demandatam deventum non foret, ac Ordinariis, vicariis, Officialibus et Inquisitoribus praedictis ne contra illos quos eorumdem vel alicujus eorum assertione eis constiterit per aliquem ex eisdem vigore prsesentium absolutos fuisse per ipsorum absolventium attestationem aut patentes literas, seu super eorum assertione confectum instrumentum, absque tamen ulla peccatorum quorum confessionem audivissent propalatione de commissis per eosdem confitentes criminibus haeresis cujuslibet, de novo procedere, aut confiten modo praedicto volentes quominus id faciant impedire, nullatenus praesumant sub simili interdicti et excommunicationis sententia eo ipso ut prafertur incurrenda a qua pari modo nequeant ab alio quam Sede praedicta nisi in mortis articulo constituti absolutionis beneficium obtinere, eisdem motu scientia et auctoritate inhibemus. Eisdemque Ordinariis, Vicariis, Officialibus et Inquisitoribus sic absolventibus ac cuilibet eorum, motu, scientia et auctoritate praedictis, sub simili paena mandamus quatinus per se vel alium seu alios praesentes litteras ubi quando et quociens expedire cognoverint solemniter publicantes et illis quibus de absolutionis beneficio hujusmodi providerint ac alios quos contra prassentium tenorem gravari quomodolibet constiterit efficaci defensionis prassidio assistentes non permittant quempiam contra eorumdem praesentium literarum tenorem vexari seu quomodolibet molestari, et illos quos eis interdicti et excommunicationis sententiam hujusmodi incurrisse constiterit, illos irretitos esse publice nuncient faciantque ab aliis nunciari et ab omnibus arctius evitari ac, legitimis super hiis habendis servatis processibus, illos iteratis vicibus aggravare procurent. Et insuper, motu et scientia similibus, Ordinariis eorumque vicariis et Officialibus ac Inquisitoribus praedictis, sub censuris et pcenis prasfatis eo ipso incurrendis, mandamus quatinus incolas utriusque sexus Regnorum et Principatus praedictorum qui ad eos aut eorum quemlibet pro confessione et absolutione praedictis recurrerint absque aliqua dilatione seu mora eorum confessiones et cujuslibet eorum audiant et eis de absolutionis beneficio in utroque foro ut praefertur provideant, contradictores per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo, invocando ad hoc si opus fuerit auxilio brachii saecularis, decernentes ex nunc omnes et singulos processus quos haberi et generaliter quicquid fieri vel attemptari contigerit contra praesentium tenorem quomodolibet nullius esse roboris vel momenti et haberi debere prorsus pro infectis. Non obstantibus apostolicis in provincialibus et sinodalibus conciliis editis constitutionibus et ordina-tionibus ac privilegiis et litteris dictan Sedis, necnon ecclesiarum Regnorum [590] et Principatus praedictorum ac curiarum eorumdem juramento confirmatione apostolica vel quavis alia firmitate roboratis, statutis et consuetudinibus ac stilo et observantiis quibus illa etiamsi de eis eorumque toto tenore seu quovis alio expressio habenda esset, praesentibus pro expressis habentes, illis alias in suo robore permansuris, quoad praemissa specialiter expresse derogamus contrariis quibuscunque. Seu si aliquibus communiter vel divisim a Sede praefata indultum existat aut interdici suspendae vel excommunicari non possint per litteras Apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi mentionem, et qualibet alia dictae Sedis indulgentia generali vel speciali cujuscunque tenoris existat, per quam praesentibus non expressam vel totaliter non insertara effectus earum impediri valeat quomodolibet vel differri, et de qua cujusque toto tenore habenda sit in nostris litteris mentio specialis. Et quia difficile foret praesentes litteras ad singula loca deferri, volumus et apostolica auctoritate decernimus quod transumpto praesentium manu alicujus notarii publici subscripto et sigillo alicujus curiae episcopalis munito ubique in judicio et extra tanta fides adhibeatur quanta ipsis originalibus litteris adhiberetur si illse exhibitae vel ostensae forent. Nulli ergo etc. liceat hanc paginam nostrorum statuti, concessionis, inhibitionis, mandati, constitutionis, derogationis, decreti et voluntatis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem etc.
Datum Romse apud Sanctum Petrum, Anno Incarnationis Dominicas Millesimo Quadringesimo octuagesimo secundo, Quarto decimo Kal. Maii, Pontificatus Nostri Anno Undecimo. P.Bertrandi. D. De Viterbio Duplicata sub eadem data et scripta per eundem scriptorem et taxata ad xxx.