Gallia Christiana 1720 02/Instrumenta/Lucionensis
INSTRUMENTA AD ECCLESIAM LUCIONENSEM SPECTANTIA. I. ’ Bulla Johannis papæ XXIl. qua Petrus episcopus primus Lucionensis creatus, figni- ficatur archiepifcopo Burdegalenst. ANno m. ccc. XIX. Ind. 11. pontificatus Johannis papz XXII. anno m. frater Guido prior fandi * Medoc. Chriftophori in Medulco *, procurator D. Petri episcopi LucionenGs primi, inunuavic D. archiepifcopo noftro litteras siue creationis hujus fornue : Johannes episcopus servus fervorum Dei ad perpetuam rei memoriam. Salvator nofter in agro mundi hujus messem multam aspiciens, & operariorum raritatem attendens, Dominum meflis rogandum esse, ut iu illam operarios mitteret juffic, Sc ipse idem exiens mane veluti parer— 1 familias diligens, horis diei variis operarios iu vineam fuam misit. Romanum iuque pontificem qui sicut eodem Domino disponente, vicarius ejus in cerris else dignosdtur, fic & ipfius actibus, inquantum finit humana fragiliris, se conformare tenetur. Ubi super excrescentem populi multitudinem viderit, operarios debet oporcunos adjicere, & juxta propheticum verbum augere cuftodiam, relevare cuftodes, ac cultores idoneos in Dominicam vineam destinare. Sane, &c. ær in elutria III. MnllcMipsi. De Fonti- niaco, de sancto Laurentio, de Vieriis, de Barcorio dccanatus, ac archipresbyteratus de Arducio rurales civitatis Malleacensu : Maroni autem Halemundensis, Atiani & Montis-acuti decanatus de archiprelbyteratu Alpiensi rurales, dudum de przdicta diœcesi Picta- viensi, ac ipfum de Joando in suas diœceses perpetuo j territoriis, juribus & pertinentiis eorumdem, monas- tcriis quoque ac prioratibus sircularibus ac regularibus ac jurifdictionibus omnibus temporalibus ac spiritua- libus, prout hadenus fuerant diœcelis Pi&avienlis, ipsi civitati de Lucionio cum eccleliis, dignitatibus, per- sonatibus deputamus ac etiam affignamus ; volentes quod quidquid in ipfis Malleacensi & Lucionenli diœ- cefibus per nos taliter limitatis, praeeminentis & ma- jotitatis, superioritatis, jurifdictionis & exercitu juris spiritualis & temporalis prxlibato epifcopo, capitulo & ecclefae Pictavienfi jure ordinario nunc usque compe- tiit, de caerero episcopis….eodem jure competat…. Reliqua przdidtz diœcesis pictaviensis, przter cos- dem dccanatus & archiprelbyterarus cum suis diftricti- bus & jurifdidionibus fuperius nominatis prxlibats Tornus II. civitati Pi&avienfi iu sua diœcesi integraliter permaneant. Hxc igitur per distre sedis providentiam circum- spectam fic facta salubriter Sc utiliter ordinata, perpe- tuis esse volumus temporibus, & robur incommutabile firmitatis obtinere volentes, auctoritate praedicta dis- tristius inhibemus ne aliquis cujufcumque prxeminen- use Datum Avenione Idibus Augufti, poodficacus noftri anno primo. Frater petrus, permiflione Divina Lorionensis epis- copus, ad legendum, przscntandum… domino ar- chiepiscopo Burdegalensi, seu ejus venerabili officiali ejufoem litteras apoftolicas factas & conse&as de Sc super creatione noftra in episeopum Lucionensis cccle- six, necnon ad petendum fieri publicum inftrumcnrum de & super praedicta lectura, dilectos noftros fratrem Guidonetn priorem S. Chriftophori in Medulco, raa- )giftrum Petrum Frobac clericum procuratores noftros spedales fecimus & creavimus per pnesentes
Datum die Martis poft feftum B. Johannis ante Portam Latinam anno Domini x. ccc. xix. Datum & actum apud Laureum-monrem Burdega- lenfem iu manerio prxdisti D. archiepiscopi, poft horam primæ, xiv. Maii, die Lunae ante feftum Ascensio- nis Domini, anno m. ccc. xix. pontificatus dicti domini papae anno m. prxsentibus religioso viro fiatre Petro Bolho priore de Floiriaco Xantonensis diœcesu ■ G. de Barrerio de Targon & aliis. II. Bulla secularesationis infignis ecclesiæ Lucionensis. " TN nomine fanctiflinue & individuae Trinitatis Patris, Filii, & Spiritus sancti. Amen. Noverint universi & linguli has nrzfentes noftras litteras visuri, lecturi, pariter & audituri, quod nos Henricus tituli sanctæ Pudentianæ prelbyter cardinalis Cajecanus, fanctx Romanx eccleuæ camerarius, ad inftanriam RR. DD. capituli & canonicorum ecclelix LucionenGs principalium, omnes & singulos sua communiter, vel di- vifim, quomodolibec interelse putantes ex adverfo principales, eorumque procuratores, si qui essent iu Romana curia’, ad videndum fumptum litterarum apo- ftolicarum felicis recordationis Pauli papz II. erectionis ecdesue LucionenGs in secularem, ac fupprcssionis & extinctionis ordinis sancti Benedicti, tam in eadem ecclesia, quam in singulis membris, prioratibus, Bb ij 39i 1 N S T R l pixpoGmris, fit capellis ab illa dependentibus, & / aliorum in eodeni sumpto cxprcflorum, alias pro parte dare memorue Ludovici • Francorum regis, ac bonae cnemorix Nicolai b episcopi Lucionensu j necnon ca- pituli, cleri, & populi civiutis & diœcesis Lucio- ncnsis, obtenti clausum fic sigilhtum more Romanae curix aperiri, fic claufulas ceratas-in eodem sumpto contentas, juxta ejufdem Romanx curix ftylum exten- di & publicari, ac in publicam rranflumpti formam redigi, mandari, au&oritatemque noftram pariter fic decretum judiciale dcsuper interponi r vel dicendum, fic causam fi quam haberent rationabilem, quare præ- missa fieri non debeant allegandum per unum ex san- giflimi domini noftri papx cursoribus, & per affixio- nem ad valvas camerx apoftolicæ, fic in acie Campi- Florae, ut inoris eft fic neri confuevit, citari fecimus, j & mandavimus ad diem & horam infraferiptas. Quibus advenientibus comparuit in judicio coram nobis magnificus D. Benignus Remond, clericus Lingonen- sis dierectis, regiftri fupplicationum apoftolicarum ma- gifter, & didorum RR. DD. capituli fic canonicorum Lucionenlium procurator > fic eorumdem citatorum non comparentiutn contumacia, fic in eorum contu- jn.iciam didum fumptum ita clausum & sigilhtum facto realitcr exhibuit, & prxscntavit, illud que aperiri, & claufulas ceratas ex ipso appofitas extendi fic tranflumptari, ac in publicam tranflumpti formam redigi, mandari, noftramque auctoritatem pariter fic decretum desuper interponi debita cum instancia pos- culavit. Nos igitur Henricus cardinalis camerarius praedic— ( tus hujusinodi juftis precibus moti, didis citatis non’ comparentibus, merito id exigente juftitia, contumacibus reputatis, fic iu eorum contumaciam distum fumptum aperiri, & claufulas ceratas in eo apposuas, juxta stylum Romanx curix extendi, fic iu hujufmodi publicam tranflumpti formam redigi mandavimus. Tenor vero didi sumpti eft qui fequitur, videlicet : Paulus c episcopus servusfervorum Dei, ad per- 5eruam rei memoriam. Conftitutus in spccula supremx ignitatis Romanus pontifex, circa quarumlibet eccle- furum prxscrtim cathedralium, quarum cura sibi im- minet generalis, ftatum profpere dirigendum sollicite intendit, illumque quandoque mutat, & ipsarum ec- clesiarum venuftatem fic decorem auget, sfc alia ftatuic, ordinat & disponit, quz earum felicem gubemario- pem, ac regimen, divinique cultus augmentum con— ] cernunt, prout catholicorum regum, & antiftitum, & aliarum ccclefiafticarum personarum exposcic devotio, temporum fic locorum qualitas exigit, fic in Domino conspirat salubriter expedire. Sane pro parte chariflimi in Chrifto filii noftri Ludovici Francorum regis, illuftris & venerabilis fratris noftri Nicolai episcopi Lucionensu, necnon dilectorum filiorum capituli ecclefix Lucionensu, ordinis fandi Benedifti, nobis nuper exhibita petitio continebat quod ipfi, ac etiam dilecti filii clerus fic populus civitatis & dtŒcelis Lucionensu summopere affectant, quod dista ecclefia Lucionensu in facularem ecclesiam erigatur : ac ordo ipse tam in ea quam in lingulis membris ab ipsa ecclefia dependentibus penitus fupprimarur, &extinguatur, ac alia per nos sunt, ftaniantur, dispen- sentur, indulgeantur, & ordinentur per quz ecclelia Jpsa in conspcctu Dei & hominum renorclcat, ac in piritualibus fic temporalibus optatx felicitatis sufeipiat incrementum. Quare pro pane tam Regis, quam epis- copi, & capituli prxdistontm nobis fuit humiliter fup- Elicacum, ut eamdem Lucionensem ecclefiam in fecu- irem ecclefiam erigere, ac ordinem ipsum in ea & membris hujufmodi penitus siipprimcre, aliasque in przniilsis opportune providere de benignicate apoftolica dignaremur. • Ludor. XI. h Nicot Bootgne XUt. LucioH. epifc. « /W //. ) M E N T A 392 l Nos iritur regis, epifeopi, & capituli praedictorum votis in hac parte favorabiliter annuentes, hujusinodi supplicationibus inclinati, ipsorum ad omnia fic lingula infrascripta expreflo accedente confenfu, ad laudem omnipotentis Dei, di&rque ecdesue Lucionensu ve- nuftarcm & decorem, ac Divini cultus augmentum, auctoritate apoftolica, ex certa scienda, tenore præ- sentium ipfam ecclefiam Lucionensem in seculirem ecclefiam erigimus, ac in ea & fingtilis eius membris, prioratibus, præpofituris & capellis ab Illa dependentibus, ordinem ipsum penitus supprimimus, fic extin- guimus •, ac decernimus & declaramus dictam ecde- fiam, illiufque membra, prioratus, prepolituras, & capellas de extero non ordinis sancti Benedicti, sed fe- cularia else, & in perpetuam per clericos seculares regi j fic gubernari debere. Et nihilominus prioratum ejufdem ecdesue quem Aymericus Goyon licentiatus in decretis, in decana- tum, qui in dicta eccfcsia dignitas major post pontificalem curata & electiva : & cleemosynariam, quani Petrus Saucclli baccabureus in theologia, in archidiacona- tum : neaion facriftiam, quam Petrus Helye, in ar- chidiaconacum Azianensem : fic archiprcsbyterarum ruralem Alperiensetn » quem magifter Jacobus Bigneti abbreviator litterarum apoftolicarum, & familiaris nofter, in archidiaconatum Alperiensetn : fic canto- riam, quam Guillelmus Creflon : ac aquariam, quam Ludovicus Charruelli, in preposituram ejufdem ecclefix : thesaurarum vero, quam Nicolaus Giraudelli baccalaureus in decretis i necnon de novo cancella- , riam, live concellariarum in dignitates : ac fupprio- ’ratum ejufdem ecdesue, quem Mauritius Limohn, in fubdecanatum : necnon camerariam, quam Jacobus Hublon, & qnz omnia supradicta in ecclefia Lucio- nensiprzdicta officia sunplicia exiftebant, in succen- toriam : fic fandi Laurentii de Parreniaco, quem Guillelmus Gervam i ac de Fonreniaco, quem. Johannes Bcmardi j fic de Exartis, quem Valerianus de Roccha dilecti filii ejufdem eccleuz monachi or- dinem ipsum exprefle profeffi obtinent, prioratus ab eadem ecclefia dependentes, in præpofiuiras, gux ac subdecanatus &succentoria præfati perfonatus fint. Et insuper triginta duas integras, fic septetn femi- przbendas cum totidem canonicatibus in eadem ec- clefia, auctoritate, scientia fic tenore przmisiis eriam perpetuo erigimus, & conftituimus ac decernimus, y (latuimus & ordinamus quod novem ex monachis integras prehendas obtinentibus cedentibus, vel ubili- bet decedentibus, vel illas alias quomodolibet ditnit- tentibus, semipraebendz hujufmodi ex tunc fuppressie penitus & extinstz sint, earumque fructus, redditus, fic proventus pro diftributionibus quotidianis in ipsa ec- desia divinis interelsentibus applicentur ; quodque in eadem ecclelia tam integrarum, quam semiprzbenda- rum numerus tricenarius sit, fic perpetuo efle ac ccnferi debeat. Przterea eisiletn prznominatis perfonis, videlicet Aymcrico Goyon, Petro Saucelli, Petro Helye, Jacobo Bigneti, Guillelmo Creflbn, Ludovico Charuel- li, Nicolao Giraudelli, Ivoni Simonis, ac dictam canccllariam, cujus quadraginta, iu dignitatem, ut przfertur erectam, Mauritio Limofin, Jacobo Hublon, E Johanni Beinardi, Valeriano de Roccha, ac dilectis filiis Johanni Aprilis utriusque juris dodtori, Petro Davidis, Johanni Baraton, Jonanni Portevin in decretis licentiato, Jacobo Marchand, Francifco Pelin, Johanni Guillorici, Guillelmo CotereIIi, Guillelmo Rousselli, Gabrieii Berthelot in utroque jure licentiato, Henrico Mervaud, Petro de Bofco, Petro Grollerii, Guillelmo Prevouft, Petro de Monafterio, Leonardo de Roccha, Mathurino de Laurriere, Stephano de Horp, Nicolao Challou, Jacobo Goberry monachis, & clericis fingtilos canonicatus, & integras, quorum Angulorum canonicatuum, & integrarum viginti ; nec* non petro Texicr, Ludovico Prevouft, Petio Rulfin, M ECCLESIÆ L Matchix Gazeau, Andrex Durandi, Leoneto Hyver, / ReginaldoGoyon, fingulos etiam canonicarus & lingulas scmiprxbcndas, quarum lingularum decem librarum Turonenfium parvarum siudus, redditus, & proventus fecundum communem exiftimationem, valorem annuum » ut alseritur, non excedunt pro hac primaria vice, ab hujusinodi erectione vacantes fcientia, tenore & auctoritate prxdidis, cum plenitudine juris canonici, ac omnibus honoribus & pertinendis eo- rumdetn confecimus, & de illis etiam providemus omnia & lingula beneficia ecclesiaftica, cum cura & sine cura, quz quilibet ipsorum etiam ex quibufvis apoftolicis difpenlationibus obtinet & expediat, ac in quibus & ad quz jus sibi quomodolibet competit, quxciimque, quotcumque & qiuliacumque fuerint, eorumque fructuum, reddituum & proventuum veros _ annuos valores, ac hujusmodi dispensationum tenores przsentibus pro cxprellis habentes, alienatione ram^n quorumcumque bonorum immobilium, & pre- tiosorum mobilium, ac canonicattnun, ac integrarum, & semiprxbcndarum hujusmodi praenominatis personis, sub poenis in quadam noftra super hzc edita confutatione contentis, penitus interdicta. Et ne in eadem ecclesia sic habitus disparitas, nec inter seculares clericos, & inibi existentes monachos fit diversitas incedendi, fcientia & auctoritate prz- distis ftatuimus, & etiam ordinamus, quod ejulaetn ecdesue monachi prxdicti vcftibus nigris, aut aliis pan- nis obscuris tantum, abfque alio signo aliquo uti, ac cum illis publice incedere, & in ecclefia prædicta superpelliciis, cum almutiis grifeis, seu variis, ac hyemis tempore cappis nigris, sicuti alii faculares, ( & ad inftar ecclelix Pidaviensu uti valeant : permanentibus tamen in suo robore tribus votis subftanria- libus per ipsos promiflis, eos nihilominus a exremo- nialibus & observantiis regularibus penitus abfolventes. Quodque finguli de capitulo & lingulae perfonz dicte Lucionensis ecclesue sint abfolutz a quibufeumque so- ludonibus de cetero faciendis ipsi capitulo & capitulum erga lingulares illius perfonas, salvts certis exceptionibus in quodam articulo infra declararis. Collationes vero 3c provifiones omnium & lingularum dignitatum ac perfonatuum, necnon canonicatuum & praebendarum distz ecclesiæ Lucionensis, illiufque adminiftranonum & officiorum, cum illos, illas, vel illa extra Romanam curiam per cclsum vel decelsum vacare contigerit, ad episcopum Lucionensem pro tempore eriftentem, prout antea officiorum & beneficio— 1 rum ejusdem ecclesue pertinebat. Electio quoque decani ad capitulum, & illius confirmatio ad episco- pum, hujusmodi cessantibus apoftolicis reservationi- bus pleno jure pertineant. Canonici vero prxbendati ejusdem eccleliz fecundam eorum antiquitates pinguiores pro tempore vacantes prxbendas, & domos canonicales, czterosque proventus ad inftar ejusdem ecdesue Pictaviensis, excepta praebenda cleemofynarix, optare poflint & valeant. Et quia officium divinum diœcefis Lucionensu & Pidavienfis diœcesu eft conforme, de cztero in eadem ccclefia Lucionensi commune officium celebretur, provifo quod officium B. Virginis Mariz, more p dictae ecclelix Lucionenlis, propterea non omittatur. Et ne in futurum in divilione & partitione fructuum, reddituum & proventuum inter dignitates, canonica- tus & prxbendas, ac officia obtinentes dilsenfio, seu controversu oriatur, partitiones & divifiones fiant in hunc, qui fequicur, modum : Ordinamus videlicet quod dictus Aymericus Goyon & succelsores decani ejusdem ecclesue fructus, redditus & proventus, quos in tempore ipsius prioratus supprefli. cujus quadraginta percipiebat, & ultra hoc super fructibus mensie capitularis, centum libras Tu- ronenfes, moneta : usualis in partibus illis currentis quolibet anno, donec cflet commenda officii archi- UCIONENSIS. 394 L diaconatus ejusdem ecdesiz per nos infra supprefli, quem obtinet in commendam dictus filius Alanus Loree abbas monalterii de Infula Calveti, cujus fructus, redditus & proventus dccanatui hujusinodi ha- rum serie perpetuo applicamus, & pro groflis fructibus sux prxbendz percipiet & habebit quandam pedam terrx, Rouffionatam nuncuparam, & partem de pra- tis officii cameraris, litam inter duo canalia Lucioni, cum quodam feudo vinearum vulgariter nuncupatarum la Minee, ac etiam feudo de Restaud dido capitulo pertinente. Dictufque Petrus Saucelli archidiaconus pro groflis frudibus dicti archidiaconatus percipiet omnes & (in- gulos proventus quos percipere consueverunt elecmo* lynarii, ance ipsam fuppreflionetn eleemosynariæ, cujus edam quadraginta, exceptis illis quos inferius descri- bemus, in alios usus, ipseque & succeffores sui ar- chidiaconi in de Marolio & Talamundo decanatibus ruralibus Lucionensu diœcefis, ecclesias & monafteria, ac alia loca ecclesiaftica intra metas dictorum decana* tuum consillentia, in quibus visitationis officium de jure & consuctudine archidiaconis illarum partium competit, & competere poteft, eorumque personas anno quolibet quotiens tempus hujusinoai vilitationia ingruerit, visitare, necnon a lingulis ecclesiis, mo- naftcriis, locis & personis predictis taliter vilitatis lingulas procurationes sibi, ratione visitadonis hujusinodi fecundum inorem partium illarum debitas, integras vel saltcm moderatas etiam in pecunia numerata, auc alias fecundum formam juris recipere, ac perfonas przdistas ad solutionem procurationum earumdem per } cenfuram ecclcfiafticam sua austoritate compellere poterunt & valebunt : præfatus quoque archidiaconus major dictx ecclesue Lucionensu pro tempore exiftens, Sro sua habitatione domum infirmariz ejusdem eccle- x, cum aliis domibus adjacentibus didæ domui, 8C de viridario fecundum quantitatem domorum prædic- tanim, una cum domibus & suis pertinendis, quas obtinet infirmantis didæ ecclelix prope dictam infir- mariam perpetuo obtinebit : ipse qaoque archidiaco- nus pro groffis frudibus sux prxbcndz percipiet ter- tiam partem fructuum, reddituum & proventuum prioratus fandi Stephani de Brillocto. Insuper archidiaconus Azunensis prxfatus pro gros* lis frudibus archidiaconatus Azianensis hujusmodi pro fe, & succelsoribus suis archidiaconis Azianenfibus, frudhis, redditus & proventuS dictx sacriftiæ suppresa ^fæ, cujus limiliter quadraginta percipiet, demptis domo du Bourdeau vulgariter nuncupata, cum suis juri— bas & pertinendis, ac juribus, ccnftbus & redditibus, quos hactenus percepit idem sacrifta in parochiis de Campo fandi Petri, & fandi Vincentii supra Graon, una cum oblationibus & emolumentis quae idem sa- crilta percipit & percipere debet in ecclclu parochiali & parochia de Lucionio, qux omnia remanebunt pro fabrior ipsius Lucionensis ecclesue supportatione & exoneratione deveriorum, in quibus tenebatur idem sacrifta ecclesue & fabricae antedtctis, poteritque vi- lirare & procurare in decanatibuS ruralibus Azianensi & Monris-acuti distre diœcefis, necnon procuratio- nes recipere, & compellere perfonas, fecundum formam juris : ipseque sacrifta & succeflores sui perci- pient pro groflis fructibus fuz prxbendæ tertiam partem fructuum, reddituum & proventuum prioratus de Afperomonte. prxfatus vero Jacobus Bigneti archidiaconus Al- perienfis in dicta ecclefia, & fui succelsores archidia- coni, percipient fructus, redditus & proventus dicti archidiaconatus Alpcrienfis, una cum suis unionibus & incorporationibus, cujus octoginta, & pro groflis fructibus suæ præbendx, tertiam partem fructuum, reddituum & proventuum prioratus de Mignone, quodque archidiaconus Alperiensis pro tempore etiam possic vi (itare & procurare ecclesias, monafteria & prioratus, ac alia loca infra limites ejusdem suprefli Bb iij 395 I N S T R U archiprclbyteratsis confidentia & procurationes tcci— A pere & compellere, fecundum formam juris, uc prcfcrnir. Distusque Guillelmus Cresion cantor, 3c sui fuc- ceflbres dictæ cantoriz, cujus etiam quadraginta, una cum domo conticua domibus facriftis, ex una Sc reliqua partibus, domibus armariatus distre ecclelix Lu- cionensis, & pro groflis fructibus sux prxbendx duas petias pratorum Rouflionacas nuncupatas, qux sunt de proventibus didat cancotix, suas inter duo canalia Ludoni, ac fuistus cujusdam fcudi vinearum, vulgariter nuncupati, la Scxtcrfe, percipient & habebunt. Necnon distus Ludovicus Charuclli prxposuus, & sui succeflores distre ecdesue Lucionensis prxpoGti pro tempore exiftentes, pro groflis frudibus & proventibus dictae prxpofiturx percipient ea quz aquaris offi— j cium supprellum percipere consuevit in parochia fandi Joannis ae Bugneyo ae Plana, & etiam illa quz idem aquarius & capitulum prxfati habent commune & conjunctim iu parochia fanctx Gemmz, una cum. his quae idem Aquarius percipiebat Lucioni & circa dictum Lucionum, exceptis clibanis seu fumis, quintana & commendiua, quae oinnia remanebunt capitulo me- moratis, cum aliis juribus, redditibus & proventibus didi officii aquariatus ubicumque exiftant. Dictusqne Ludovicus Cnaruelli profe & succefloribussuis, pro groflis fructibus siue prxbendx percipiet & habebit quamdam domunj una cum suis pertinentiis, nuncupatam vulgariter laBlouynere, fitam iu parochia de infula Olonx distz diœcesu, quam tenere consuevit idem aquarius.’ Insuper dictus Nicolaus Giraudelli thesanrarius ejusdem ecdesue, quam thcsaurariam ad vitam ejus dumtaxat iu dignitatem ereximus, & quam eo cedente, vel decedente supprcssam & extinctam efle decernimus, pro groflis mictibus & proventibus distz thefau- rariæ, cujus similiter quadraginta, percipiet ea quæ consuevit percipere Lucioni & circa, ratione dictae thesaurarix : & pro groflis fructibus fuz præbendæ pro se percipiet ea quæ idem thesaurarius in parochia de Olona, Sc circa dictam parochiam perd- piebac. Idem etiam Ivo Simonis cancellarius, & succclso- res cancellarii didtae ecclelix pro tempore exiftentes pro Srodis fructibus cancellatis diftx ecclcfix, cujus qua- raginta, percipient ea quz aquarius distre ecclefise percipere consuevit iu maresiis de montibus, donec prioratus S. Hermetis per ccffum vel decesiiim vacaverit, & idem cancellantis illum pacifice fuerit assecu- nu i fructus vero & proventus dicti S. Hermetis perci- piet, & ea quz idem aquarius, ut przfertur, percipere consuevit in didis marefiis de montibus, remanebunt perpetuo mensie capitulari Lucionenfi przdistre : ipseque Ivo Simonis & fui succeflores pro groflis fructibus fuz præbendæ percipient & habebunt domum vulgariter nuncupatam la RouÆere dependentem a dicto prioratu S. Hermetis, una cumsuispertinentiis universis. Dictus vero Mauritius Limolin subdecanus percipiet proventus, quos percipere consuevit, ratione supprefli officii siibprioratus, cujus triginta, una cum proventibus, quos percipere consuevit aquarius distre ecclelix apud Chailleium Malleacensis diœcesis, necnon feudo vinearum vulgariter nuncupato Povcscous lito prope Lucionum, & ipse, ac succeflores sui pro groflis siu- ctibus sux prxbendx quanam panem proventuum prioratus de Flociaco Santonensu diœcelis a dicta ecclesia dependentis. Ac dictus Jacobus Hublon pro ipsius fuccentoriæ groflis fructibus proventus dictx cameraris supprelsz, cujus etiam triginta, necnon pro groflis fructibus fuz prxbendx, ipse & sui fucceltbrcs, omnes & lingulos proventus, quos hadenuj perceperunt camerarii didhe ecclelix Lucionensis in parochia de Mcflereya, & circa dictam parochiam, excepta quadam roulsionata MENTA 396 . pratorum suprascripr.1, & applicata decanatui praefato. Dictique Guillelmus Gervani S. Laurentii de Par- teniaco, Johannes Bernardi de Fontcniaco, & Valerianus de Rocha de Exartis prioratuum in przposituras erectorum, quorum cujullibct refpective triginta libraram Turonensium similium frustus, redditas & proventus hujusmodi, fecundum prxdistam exiftima- tionem, valorem annuum, ut etiam afleritur, non excedunt, rcspective percipient, excepto prioratu sancti Salvatoris de Guire-ennays unito prioratui de Paneninco hujusmodi, quem harumseriedismembra- mus & supprimimus, & illius fructus, redditus & proventus mensie capitulari prædictx applicamus. Bemardi quoque prxdictas capellam sancti Martini a prioratu de Fonteniaco, una cum juribus suis & per- ) dnentiis : ac Valerianus antedictus capellam fandi Me- lani de Exartis prioratibus przdictis dependentes, cum juribus & pertinentiis suis, & succeflores fui pro groflis frudibus fuarum praebendarum respective percipient. Et infuper quod Aymericus Goyon, petrus Sau- celli, petrus Helye, Jacobus Bigncti, Guillelmus Creflon, Ludovicus Chanielli, Ivo Simonis, Mau- ritius Limolin, Jacobus Hublon, Johannes Bernardi, Valerianus de Roccha, ratione fuarum praebendarum dumtaxat quotidianas diftribuciones recipient. Itaque vacantibus hujusmodi dignitatibus, perfona- tibus, Sc prxposituris, ipfz dignitates, personatus, Se przposicurz conferantur canonicis di&x ecdesue præ- bendaris, aut saltent canonicis apoftolica auctoritate ad finem illas obtinendi creatis. C ærerum Johannes Aprilis groflos fructus in priora- tude Mauritania, Petrus Davidis medietatemproven- tuum prioratus de Roussayo, Johannes Baraton prioratum de Caveriis, Johannes Portcvin triginta libras Turonenfes monetae currentis in illis partibus de menfa capitulari annuatim percipient, donec prioratus de Pa- redo distae J.ucioncnfis diœcesu per celTum vel decef. sum vacaverit, ac eo vacante, omnes fructus dicti prioratus idem Johannes & succeflores sui pro groflis fructibus fuz prxbendx. Jacobus Marchand & succeflores sui prd groflis fructibus fuæ præbendæ, medietatem proventuum prioratus de Meflereya di&e diœcesis percipient & habe- bunt i Francifcufque Belin quoad vixerit, fruchis, redditus & proventus officii infirmarix insia supprefli percipiet, & domum eleemofynarii, liram insia cas- tnim Lucionense pro sua habitatione obtinebit. D Johannes vero Guilloriti septimus canonicus in or- dine, supprefli draperiatus officii, quoad vixerit, fiu- dhis, & proventus pro sua præbcnda percipiet, demptis triginta fex libris monctæ, quas percipere consuevit annuatim super monasterio loci de Imardo, quz triginta fex libra : remanebunt capitulo, ex eo quod ipse Johannes exoneratur a deveriis quibus tenebatur re- ligiosis, & eo cedente vel decedente, omnes & linguli fructus ejusdem officii przfatae menfx perpetuo appli- cari cenfebuntur. Idem vero Guillelmus Coterelli & sui succeflores, qui prxbendam eleemosynariz dictz ecclelix sibi col- latam obtinebunt, pro illius groflis fructibus decimas bladi & vini, quas eleemofynarins pro tempore ipfius £ ecdeliz a przdicto capitulo recipere confuevcrac, ac quodam feudo vinearum Reftaud nuncuparo, cum Alberia & Mota, retro domum ipfius elecmofynariæ ficis, Ero groflis frudibus suis percipient, ac curam pauperum abebunt, prout hactenus fieri soliram est per elee- mofynarios distre ecc’csiæ, quodque grofli fructus hujusmodi, sc alii proventus in pauperum ufus deputati minime poterunt ab aliis canonicis optari ; teneoitur- que canonicus & præbcndatus hujusmodi prxbendx ad relidendam personalem in eadem ecclefia, ac elec- mosynas generales facere, ficut in fefto omnium functorum in pane & vino, Sc Dominica in Q^iinquagcfiina lardo & fabis, ac in Quadragelima ter in hebdomada dc fabis, sicut confuetum est397 ECCLESIÆ L Guillelmus vero Rousselli pro groflis fructibus fuz j prxbendæ, qnoad vixerit, proventus supprefli officii armariz j Gabiiel Berthelot, medietatem proventuum prioratus de Campo S. Petri x Sc fucccflores sui, pro grolJis siudibus *, Henricus Mervaud, de Chalandio •, petrus de Boseo, medietatem de Roulseio ; Johannes Grolerii, medietatem de Mellereya ; Guillelmus Pre- vosl, duas partes de Mignone i Petrus de Monalte- rio, duas partes de Afperomonte j Leonardus de Roc- cha, duas panes de Brillocro j Mathurinus de Laur- riere, prioratum de Callereris *, Stephanus de Horp, tres partes de Floriaco i Nicolaus Cnallou, de Campo- san&i petri medietatem j Jacobus Goberti, prxfati fandi Vincendi super Graon prioratum a dicta ecclefia dependentem, proventuum duas partes pro groflis suis fiuftibus, lingularum suarum praebendarum ratione, respective percipient & habebunt. 1 Alii autem septem semiprzbendati, videlicet Petrus Texier, de Rorta, Ludovicus Prevouft, ternam partem proventuum sancti Vinccntii, & omnes redditus subfacriftix distre ecclesue ; Petrus Rudini, officii pro- curaroris, quod obtinet ; Matthias Gazeau > de Cho- cheyo *, Andreas Durandi, de capella Thcmerii, quam obtinet, & qui eo cedente vel decedente, mensie capitulari applicari censebuntur ; Leonetus Hy ver, de fando Gregorio quam obtinetjRcginaldus Goyon, capellaniæ de Meflcreya prioratum pro suis groflis frudibus percipient. Quodque duo ex ipsis semiprzbendatis iu omnibus diftributionibus & anniversariis tantum recipient, quantum unus ex integre prxbendatis percipiet, vel habebit. ( Ad communes vero actus przdidi septem canonici semiprxbendati, ut exteri alii canonici, vocabuntur & admittentur, & in omnibus aliis plenum jus canoni- catus obtinebunt. Rursufque Nicolaus episcopus praedictus, & in ejus absentia dictus Aymcricus, & pro tempore decanus, & ipso decano absentc dignitates obtinentes, & deinde exteri per ordinem canonici in capitulo præfidcbunt. Nicolaus vero episcopus, & capitulum przdi&ipro divino cultu ampliando sex hebdomadarios, & certum numerum capcllanorum erigere, & inftintere, & eis Je communibus dictz mensie capitularis, aut alias ejusdem ecclesue membrorum ab illa dependentium proventibus certam portionem aflignare. Ac ftatuta, conftitutiones, ac ordinationes ad inftar ] ecclesue pictaviensu, vel alias, prout eis videbitur, condere, & illa juramento, aut alias firmitate apos- colica roborare valeant, dummodo canonicis non ob- vient infriaris, & pro illorum confirmatione ad se- dem apoftolicam venire teneantur. Verum si inter canonicos & in dignitate conftitutos didar ecclesue Lucionenlis lites & controveisiz moverentur, vel aliquis ipsorum pro suis criminibus, aut exceflibus puniendus, & corrigendus fuerit, litium, & conrrovcrharum, criminum, & cxcefluum hujuf- xnodi cognitio, punitio, & correctio ad episcopum pro tempore, ac capitulum hujusinodi communiter pertinebunt, & limiliter de litibus, controverfiis, criminibus, & excesiibus cujuflibet hebdomadariorum, * capcllanorum, & aliarum perfonaram ecclesiafticarum didhe ecclefiæ, ac aliorum beneficiatorum in illa, & etiam quarumque aliarum civilium & criminalium cau- farum inter eafdem perfonas pro tempore vertentium, ac quorumcumque canonicorum, & in dignitate con- ftirutorum, familiarium, continuorum, commensalium cognitionem communiter habebunt. Dictusque Nicolaus, &c ejus succelsores episeopi Lucionenfes domum de Pillariis Pictavis litam, quz ad aquarium ejusdem ecclelix pertinebat, cum suis iuribus & pertinendis univerfis, una cum quadam al- Deria de Bugneyo nuncupata, fica retro domum epif- copalem Lucionenfcm, de extero obtinebunt, quas ex nunc mcnsæ episcopali Lucionenli perpetuo applicamus. UCIONENSIS. 398 k Capitulum quoque, necnon officiarii ejusdem ec- clesue ab omnibus subvenuonibus, oneribus & deveriis, qux capitulum officiariis & religiosis quibuscumque ecclelix Lucionensu supradidis, ac dicti officiarii ecclefia : & capitulo, ac religiolis persolvere hactenus rcspe&ive tenebantur, quitti, liberi & immunes penitus, & abfoluti remanebunt, nec illa perfolvere de extero tenebuntur, nec ad illas solvendas a quoquam, quavis auctoritate, per cenfuram ecclesiafticam, vel alias compelli, seu coarctati poterunt, retenus tamen, & exprefle refervatis eidem mensie capitulari didhe ec- clesiz Lucionensis penfionibus, juribus, ccnsibus, seu deveriis solvi solitis per priores prioratuum ab illa dependentium procuratori & officio procurationis ejus- dem eccleliz Lucionensis, necnon sexaginta solidis debitis, & solvi solitis annuatim per priorem Parte-
! niaci, camerario dicta : ccclefia :, & edam triginta so- lidis reddituum super ejusdem ecdesue oblationibus, 3uos clcmofynaiius percipere consueverat *, quz omnia e extero folventur capitulo. Et loco fupprelsorun] canonicatuum & præbenda- nim, officiorum, seu beneficiorum, cedentibus vel decedentibus illa poflidenubus, alii non valeant inftitui, nec in eadem ecclesia ultra numerum triginta præben- darum aliqui creari, nominari, seu inftitui poflint, donec ad numerum tricelimum canonicatuurp & prz- bendarum, cedentibus vel decedentibus monachis, qui nunc pro hujusinodi erectione conftituuntur, ca- nonici przbendati reducantur, neque cedentibus, vel decedentibus aliquibus ex eifdem monachis & canonicis prxbendatis, alii eorumdem loco inftituantur, 8t 2 ultra i numerum hujusinodi canonicatuum triginta & praebendarum, capitulum ecclesue Lucionensu nujufmo* di aliquos alios minime recipere teneantur, nifi apoftolica auftoritate creati, prxbendas expectarent. Dictique ecclefiæ Lucionenlis monachi, beneficia ab aliis ecclcliis dependentia, per eofdem in commendam obtenta, & qux fibi commendata fuerint, in vim lit- terarum apoftolicarum retinere poflint, & valeant se- eundum earumdeni litterarum apoftolicarum tenorem & formam, sicuti & poterant ante erectionem ecclesui Lucionenlis hujusmoai de regulari ad saecularem *, sint- que capaces, & habiles ad omneS actus, & honores, ac quxeumque beneficia ecclesiaftica, etiam siecularia compatibilia obtinendum, ficuti sunt alii clerici fæcu » ’lares, nonobftante profeffionc per eos emissa, & in 3 quibuscumque litteris apoftolicis gratiam, & juftitiam concernentibus, de præmiflis per nos sic geftis, Sc conceffis nullam de extero teneantur facere mentionem. Monachi vero distz ecdesue Lucionensu tam bene- ficiati, quorum beneficiorum fructus sunt exi es & tenues, quam non beneficiati, in insticuendis hebdomadariis, & vicariis, aut capellanis in eadem Lucio- nensi ecclefia aliis praeferantur qui non sunt de ipsa ecclesia, & sibi provideatur competenter, directioni, & arbitrio dictorum episeopi, decani & capituli. Circa commendas vero auctoritate apoftolica factas de beneficiis, quz aliquicxmonachisecclelix Lucio- , nenfis hujusinodi extra illam obtinent, nihil propterea ’innovetur eorum vita durante *, quodque quilibet ex praedictis monachis, quodeumque beneficium ecde- naftiaitn fzculare cum obtento regulari recipere & re- tinere libere & licite valeant. Cærerum pro manutentione fabricx dictae lucionen- fis ecclefiæ, & eifdem diftributionibus quotidianis, inrerelsendis divjnis largiendis, prioratum de Medoc, cujus quinquaginta ; & Boussato, cujus triginta ; de Buigneio in Valtina, cujus viginti ; sanctz Solinæ, cujus fex •> sancti Martini Aisi, cujus decem ; sancti Johannis de Livrcssaio, cujus etiam decem *, sancti Salvatoris de Guire-ennays, cujus limiliter decem, de Soligniaco, cuius edam decem ; de Frigido Nido, cujus fex, de poaio-Lacu, cujus trium ; de capella Thomcrii, non conyentuales prioratus ab ipsa ccclefia J99 I N S T R U dependentes, necnon thesaurarixdistx Lucionensis ec— A clelix, cujus quadraginta, & procurationis cujus quin- dccim j necnon armariæ, cujus viginti ; croccriacus, eijus decem j archidiaconacus, cujus sexaginta •, drape- fiatus, cujus triginta i infirmaris, cujus viginti librarum Turonenfium parvarum fimiliiun fructus, redditus, fic proventus, fecundum przdictam exiftimatio- nem, valorem annuum, ut etiam afleritur, nen excc- dunt i officia cx nunc, pro uc ex tunc, fimilircr fup- primentes Sc extinguentes, eorum fructus, redditus fic proventus hujusinodi ad usum fabricæ fic quotidianarum drftribucionum hujufmodi perpetuo applicamus, fic etiam appropriamus. Itaque cedentibus, vel decedentibus prioratuum prioribus, prædidoram officiorum polsefloribus, auc illos, seu illa, alias quomo- dolibec dimittentibus, liceat eidetn capitulo per fe, vel j per alium, seu alios, fractus, redditus, fic proventus hujusinodi propria auctoritate libere apprehendere, ac in eosdem ufus & utilitatem, fic non alias, convertere, diacesani aut cujusvis alterius, super hoc licentia minhne requisita. przterea singuli canonici distre eccleliz, ac dignitates, perfonatus, adminiftrationes, vel officia inibi pro tempore obtinentes, quandiu vixerint, & in eadem ecclefia refederint, quorumcumque fuoriHn bc- neficiorum ccclefiafticorum, citm cura, & line cura, per eos pro tempore, in quibusvis ecclefiis five locis obtentorum, etiamsi canonicatus, fic prxbendx, ac dignitates, perfonatus, adminiftrationes, vel officia in cathedtalibus etiam merrapolitanis, vel collegia- cis, & dignitates ipfz iu cathedralibus etiam metro- politanis, poft pontificales majores, seu in collegiatis eccleliis hujufmodi principales, & ad illas, ac perso- hacus, adminiftrationes, vel officia hujusinodi con- suevcrinc, qui per electionem aflumi, cifque cura immineat animarum, cum ea integritate, quotidianis diftributionibus dumtaxat exceptis, libere percipere valeant, cum qua illos perciperent, si in eccleliis suis, locis, vel beneficiis hujufmodi personaliter re- siderenc, fic ad residentiam alibi, quam in eadem Lu- cionenli ecclefia prxdicta minime teneamur, nec ad id a quoquam inviti compelli. Quodque fructus, redditus, fic proventus przdio cos, quibusvis personis etiam laicis, cum quibus dictorum suorum beneficiorum conditionem emcece posterunt meliorem ad tempora, de quibuS videbitur ar- rentarc > locare, auc ad firmam » fic annuam pcnfio- nem concedere, dictzque persona illos in arrendam, seu pensionem hujusinodi recipere libere, fic licite valeant. Quodque ipfi in eadem ecclelia relidendo, ratione siliorum suorum beneficiorum in synodis, feu aliis con- vocationibus personaliter minime comparcre teneantur, necnon in eadem ecclefia Lucionenfi relidentes, in aliis ecdeGis iu quibus canonicatus fic praebendas obtinuerint. Et ubi flaturam optandi viguerit pinguiores praebendas, domos canonicales, & alios proventus, fi vacaverint, per procuratores legitimos, ac fi inibi reliderent, fic personaliter interelsent, optare valeant, scicntia fic auctoritate przdidis, in perpetuum tenore przsentium concedimus, ac etiam inaulgemus, nonobltan- tibus felicis recordationis Bonifacii papx VIII. præ— j decefloris noftri, illa przsertim per quam conceflio- nes de frudibus percipiendis, sine prxfinitione temporis fieri prohibentur, fic aliis apoftolicis confticutio nibus, fic ordinationibus, ftatutis quoque, ac confue- ntdinibus di Az Lucionensis, fic aliarum ecclcfiarum, monafterionim, fic locorum, in quibus beneficia hujufmodi sorfan fuerint, aut a quibus illa dependete contigerit, etiam juramento, confirmatione apoftolica, vel alia quavis firmitate roboratis contrariis quibus* cumque, autsicanonici indignitate conllituti, fic be~ ncficiati, fic alii miniftri ecclefix Lucionensis hujul*- modi primam non fecerint rcGdcntiam perfonalem MENTA 400 . consucrain, etiamsi illis, quod in perpetuum, vel ad certum rcnwus, jam forfan, vel nondum elapsum, siudus, redditus, fic proventus suorum beneficiorum percipere valerent, apoftolica, vel ordinaria sueric auctoritate conceflum, eciamfi de servandis hujusinodi ftatutis, fic de non impetrandis lineris contra ea, vel ipsis litteris ab alio, vel aliis impetratis, vel alias quovis modo concedis, non utende per fe, vel procuratores hactenus przftiterint, vel in pofterum eos prxftare contigerit forfan juramenta, feu si locorum ordinariis, vel quibusvis aliis communicer, vel divi- sim a sede apoftolica sic concessiim, vel in pofterum concedi contingat, per canonicos, & perfonas cccle- sialticas, ecclcfiarum fuarum, civitatis fic diœcesis, etiam in dignitatibus, personacibus, adminiftrationi- I bus, vel officiis ac beneficiis quibuscumque confutatis, per fubftraftioncm proventuum suorum, ec- clefiafticonim beneficiorum, vel alias, compellere valeant ad residendum personaliter in eifdemjaut fi ordinariis, & capitulis dtdnrum ccclesiarum, vel qui- bufvis aliis communiter vel divisim a dicta sit sede indultum, aut in pofterum indulgeri contingat, quod canonicis, & personis ecclcfiarum fuarum, civitatis, fic diœcesis, etiam in dignitatibus, personacibus, ad- miniftrationibus, vel hujusinodi officiis conftitutis, in illis non relidentibus, aut qui dictam primam re- sidennam iu ipsis non fecerint, frndus, redditus, fic proventus suorum beneficiorum ccclefiafticorum mi- nime miniftrare teneantur, & ad id compelli r.on poffint : seu, si qui lupet provisionibus fibi faciendis de prioratibus & ofliciis, ac aliis beneficiis ecdesiasti- Ccis, in illis partibus specialcs, vel generales dictæ sedis, aut legatorum ejus litteras impetrarint, etiamsi eas ad inhibitionem, reservadoneni, decretum, vel alias quomodolibet sic expreflum *, quas quidem litteras, & procclTus habitos per easdem, & quarcum- que inde fecuta, ad prioratus, & officia, ac canoni- catus, fic przbendas hujufmodi unita, applicata, ac suppressa volumus non extendi, sed nullum per hoc eis quoad allocutionem prioratuum, officiorum, cano- nicatuUm, & praebendarum, vel beneficiorum alio- rum præjudicium generari, & in quibullibet aliis pri- vilcgiis, indulgentiis, fic litteris apoftolicis generalibus, vel specialibus quorumcumque tenorum existrnt, per quz przsentibus non exprefla, vel totaliter non inferta, effectus earum impediri valeat quomodoli*. bet, vel differri, & dc quibus quorumque totis temnor ibus habenda sit iu noftris litteris mentio fpecialis » Volumus autem quod propter easdem suppreffio- ne<n fic applicationem, prioratus, ac officia, cano- nonicatus, & przbendx, necnon per monachos obtinenda beneficia, hujusinodi debitis non fraudentur obfequiis ; & animarum cura, si quæ ipfis beneficiis immineat, nullatenus negligatur, sed per bonos fic sufficienres vicarios exerceatur, & deferviatur inibi laudabiliter in divinis, fic illorum congrue iu omnibus fupportencur onera confueta. Quodque praedicti capitulum, quamdiu nos vitam duxerimus in humanis, in principio cujuflibet men- sis, in recognitionem & reverentiam tanti beneficii milEim de Spiritu sancto, cum collectis Romanorum pontificum j & perpetuo defunctis Romanis pontifi- g cibus miflam lingulis menlibus folemnicer celebrare debeant, & etiam teneantur. Præterea irritum fic inane decernimus, fi fuper his a quoquam quavis auchoritate scienter vel ignoran- ter contigerit attentari. Nulli ergo hominum liceat hanc paginam noftrarum erectionis, fuppreflionis, extindionis, decreti, declarationis, conlticutionis, ftatuti, ordinationis, collationis, provisionis, applicationis, demonftrationis, appropriationis, conceflio- nis, indtilri, & voluntatis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare prz- sumpferic, indignationem omnipotentis Dei, ac bea- toimn Petri & pauli apoftolorum ejus fe noveric incursururn. 4oi ECCLESIÆ I incursurom. Datum Romx apud fandum Petrum, anno Incarnationis Dominica m. ccec. lxviii. pridie Idus Januarii, pontificatus noftri anno quinto. Tenor vero executorialium prxinsercarum litterarum apoftolicaruni, est qui fequitur, videlicet ; Paulus episcopus lervus fervorum Dei, venerabilibus fi itribus Oltieosi & Nannctcnsi episcopis, ac di- lecto filio officiali Pictavenli, salutem Sc apoftolicam benedictionem. Hodie litccrz noftrxemanarunt tenoris superiusdescripd ; cupientes igitur, ut litterz ipsie plenum sortiantur effectum, diferetioni veftrx per apoftolica scripta mandamus, quatenus vos vel auo aut unus veftrum per vos vel alium seu alios, litteras prxdidas, ac omnia & singula in eis contenta, ubi & quando expedire videritis, ac pro parce ipfo-1 rum episcopi, decani, Sc capituli fueritis requind, solemniter publicantes, iplifque epifcopo, decano, & capitulo, canonicis, personis beneficiatis & minif- ttis ecdesue Lucionensis hujusmodi, efficacis defen- sionis przsidio afllslcntes, faciatis przmissa omnia, Sc singula inviolabiliter obfervari, ac personis przdistis, vel suis procuratoribus eorum nominibus, frustus, redditus, & proventus fuorum beneficiorum, juxta noftræ prxdictx conceffionis tenorem, integre minis- crari, & quemlibet ex prxdidis, quibus canonica- cus, & integras, ac semiprzbendas, necnon cancella- riam hujusmodi contulimus, vel procuratoribus suis eorum nominibus, ad cis collatas prxbendas in eadem Lucionenfi ecclesia in canonicum recipi, & in fratrem, stallo sibi in choro, & loco in capitulo ejusdem eccle— < sue, cum dicti juris plenitudine aHignatis, ac ipfum ad cancellariam hujusmodi, ut eft moris, admitti, cif- que de canonicacuum, & praebendarum, ac cancella- rix hujusmodi fructibus, redditibus, proventibus, juribus, & obventionibus universis integre refponde- ri, non permittentes perfonas super percipiendis fructibus, per locorum ordinarios, ac capitula hujuf- modi, lcu quosvis alios, contra indulti hujusmodi, necnon omnes, & lingulos quos prxdi&z littera concernunt, contra illarum tenorem quomodolibet perturbari, injuriari, aut molcftari, recepto tamen prius ab ipfo Aymerico ratione dicti decanatus, noftro & Romana : ecclcfix nomine fidelitatis debitx, juxta formam quam sub bulla noftra mittimus introclusiun, solico j juramento, nonobftantibus omnibus fupradistis ; aut si ordinariis & capitulis przdidis, vel quibusvis aliis communirer, vel divifim a przdida fic sede indultum, quod intendi, fuspendi, vel excommunicari non pos- fint per litteras apoftolicas, non facientes plenam ac « prciTam, ac de verbo ad verbum de induito hujuf- modi mentionem, contradictores auctoritate noftra przdida, appclhtiohe poftposita compefcendo. Datum Romx apud S. Petrum, anno Incarnationis Dominicz M. cccc. lxviii. pridie Idus Januarii, pontificatus noftri anno quinto. Volenres de mandato sandiflimi domini noslri papz, vivae vocis oraculo nobis defuper facto, & auctoritate noftri cameriatus officii ftatuentes, & mandantes, quod hujusmodi noftro publico tranfliimpti instrumento 1 in Romana curia, & extra eam ubique locorum, in judicio, & extra lietur, illique adhibeatur talis & tanta fides, qualis Sc quanta adhiberetur eisdem originalibus litteris, si iu medium exhibite & oftentx forent. Quibus omnibus Sc singulis prxmislis, tamquam rite, recte, & legitime geftis, noftram, distique noftri cameriatus officii auctoritatem pariter & decretum judiciale interponendum fore duximus, prout interpo- suimus, ac interponimus per prxsentes. In quorum fidem has przsentes Heri, & per insiaseripcum noftrum, & camerz apoftolicz notarium publicum subscribi, fi- gillique ejusdem camerx, quo in talibus utimur, jufli- mus & fecimus appenfione muniri. Datum Romx iu camera apoftolica, sub anno a Nativitate Domini u. d. xcv. Indictione octava, dic vero nona mensu Tomus II. . U C I o N E N S I S. 40 » A Januarii, pontificatus sanctiffimi in Chrifto patris » ac domini noftri domini Clementis divina providendi papæ octavi anno tertio j prassenubus ibidem magiftris dominis Andrea Martini Niciensi, & Lucio Calderino Narniensi, noftris, & ejusdem cameret notariis tefti- bus ad przmissa vocatis, habitis, & rogatis. F. cujus decem 1 ». Vc. Vc. sumptum ex regiftro bullartiin apos. tolicarum, collationatutn per me Hieronymum Avila, ejusdem regiftri magiftrum. Locus *f* tigilli app. Idem Jo. Maria Ciuccius. Subsignatum Henricus eatd. eam. & infra. Ego Johannes Maria Ciuccius camerat apoftolicx notarius, dc præmiflis rogatus, prxsens inftrumentum tranlsumpti fubfcripsi & publicavi requisitus. 3 Et inferius Franc. Centius auditor. £r infra, TranHumptum in forma prob. Ciuccius notarius. 11L Statuta iesignis ecclesiæ Lucionensci, IN nomine fanctiflunz& individuzTrinitatisPatris, & Filii, & Spiritus fandi, Amen. Universis, & fin- gulis has przsentes noftras vi furis, lecturis, pariter & audituris. Innorcscar, quod Nos Petrus sancti Nicolai in carcere diaconus cardinalis Aldobrandintis nuncu- SatUS, S. R. E. camerarius, ad inftantiam R. R. D. D. ecani, capituli, & canonicorum ecdesue Lucionensis principalium, omnes & lingulos sua communiter vel divilim, quomodo libet interelse putantes, ex ad- verso principales, & eorum procuratores, si qui elsenc in curia Romana, ad videndum sumptum litterarum apoftolicarum felicis recordationis Sixti Papx quarti confirmationis, & approbationis quorumdam (brutorum, & ordinationum per epifeopum, & capitulum Lucionenfe tunc exiftentes conditorum, prævio illorum examine, & inspectione in cancellaria apoftolica factis per eumdem Sixrum, ad fupplicationem bonx memoriae Nicolai episcopi, & capituli didar ecclcfix tunc exiftentium, apoftolica audior itate ex certa fcientia factarum, more Romanx curia :, hujusmodi claufum & figillatum aperiri, & claufulas in eodem futnpto ceratas juxta ejusdem curiat ftylum extendi, &publicari, in publi- cam tranlsumpti formam redigi, mandari, audorirarem- que noftram pariter & decretum judiciale defiiper incer- poni, vel dicendum & allegandum causam, si quam ha- berent rationabilem quare prxmilsa fieri non aebeanc, per unum ex fandifiimi dortiini noftri papx curforibus, & per affixionem ad valvas camerz apoftolicz, & in acieCampi-Florz, ut inoris eft, fieri consuevit, citari fecimus, & mandavimus ad diein & horam infra ferip- ras. Quibus advenientibus comparuit in judicio coram nobis D. Petrus Efchinard clericus Pictavienfis, in dicta curia follicitator, & dictorum D. D. decani, capituli * & canonicorum procurator, & eorumdem citatorum non comparentium contumacia accufata, in eorum :contumaciam dictum sumptum, ut probatur, claufum > & ligillatum facto, & rea liter exhibuit & prxfentavic, illudque aperiri, & claufulas in eo ceratas extendi, trantfumi, ac in publicam tranlsumpti formam redi-. gi, mandari, noftramque auctoritatem pariter & de- creram defuper interponi debita cum inflantia poftu- lavit. Nos igitur Petrus cardinalis camerarius przdic- tus juftis & Tioneftis precibus hujusmodi moti, didis citatis non comparentibus, rr.erito id exigente justiria, contumacibus reputatis, in eorum contumaciam dictum sumptum aperiri, & claufulas ceratas in eo appositas, juxta ftylum przdictum extendi, & in hanc publicam tranlsumpti formam redigi mandavimus, prout insia videbitur. Sixcus * episcopus servus fervorum Dei, ad perpetuam rei memoriam. Circa decorem fic venuftatem * Sixnu 1V. C c 4o} I N S T R U cunctarum noftrx curae czlicus commiflarum, & prae— A fertim cachedraliutn ecclefiarum, ac personarum continuo intenti, illa libenter qux pro ipsarum ecclefia- rum, ac personarum in illis Alciflimo famulantium felici regimine, & adminiftratione tam in spiritualibus, quam in temporalibus proinde ftatuta & ordinata rore noscuncur, ut sirma, perpetua & illibata persistant, cum a nobis petitur, apoltolico munimine roboramus. Sane pro pane venerabilis fratris noltri Nicolai epis- copi, ac dilectorum filiorum capituli ecclesiæ Lucionensis, nobis exhibita petitio continebat, quod olim poftquam felicis recordationis paulus papa II. przde- ceflbr nofter ecclesiam ipsam, quz tunc regularis ordinis fandi Benedicti exiftebat, infzcularem, cum nonnullis dignitatibus, canonicatibus, & prxbendis, ac officiis, & beneficiis ecclesiafticis per suas litteras gra— p viose erexerat, przfatisque epifcopo & capitulo, ut ftatuta, conftitutiones, & ordinationes ad inftar ec- desiz Piftavcnfis, & alias prout videbitur, condere, & illa juramento aut aliter roborare valerent, dum- modo canonicis non obviarent infticutis, & pro eo- rumdem staturorum & ordinationum confirmatione ad sedem apoftolicam per se, vel alios venire tenerentur, concesserat. Ipfi episcopus & capitulum cupientes dictam eccleliam tam in spiritualibus, quam iu temporalibus augeri & gubernari, solemniter in eo- rum capitulo generali, uc inoris est, nonnulla qux a facrorum canonum infticutis non deviant, ftatuta & ordinationes fecerunt, prout in quibufdam litteris authenticis inde confectis ipsorum episeopi & capituli tigillis munius, in quibus statuta & ordinationes hu- jusinodi annotata sunt, & quorum tenores, lignis &’ caracteribus dumtaxat exceptis, de verbo ad verbum prxfentibus inferi fecimus, plenius continentur. Quare Ero parte episeopi & capituli praefatorum nobis fuit umiliter stipplicatum, ut ordinationibus & statutis przdictis pro illorum subliftentia firmiori robur apo- stolicæ confirmationis adjicere, aliafque in przmiflis opportune providere de benignitate apoftolica dignaremur. Nos igitur qui litteras, statuta & ordinationes epis- copi, & capituli hujusmodi in cancellaris apoftolica inlpici & examinari fecimus diligenter, hujusmodi supplicationibus inclinati, ftatuta & ordinationes hu- jusinodi (illo excepto, quo cavetur, quod lice pendente super canonicatibus, & prxbendis, ac dignita- tibuS ejusdem eccleliz, si contingat illorum fructus I sequeftrari, quod fructus praedicti dictae menfz, pendente dicto sequeftro, pro oneribus fupportan- dis cederent) ac omnia & lingula in eis contenta auctoritate apoftolica, tenore przfentium, ex certa scientia confirmamus, & approbamus, ac prxfentis scripti patrocinio communimus, supplentes omnes & singulos defectus, fi qui intervenerint in eifdem. Tenor vero litterarum episeopi, & capituli przdictorum calis est : Nicolaus, Dei & sanctz fedis apoftolicae gratia epif- copus & dominus Lucionenlis, decanusque & capitulum ejusdem eccleliz Lucionenlis, universu praetentes litteras inspecturis & audituris, falutem in Domino sempiternani. Notum facirnus per eafdem, quod nos hodie in capitulo noftro ejusdem ecclelix, nora ] capitulari, de mane ad sonum campanæ, ut moris est, congregati, & capitulum generale ipfius ecclesue facientes, tenentes, & repræscntantcs, de negotiisque dilhe eccleliz tractantes, considerantcs quod ipsa ecclefia, qux noviter fuit de regulari in fxcularem per sedem apoftolicam ereda, nili legibus, consuetudinibus, ritibus, statutis, conftiturionibus, & ufibus approbatis regatur, folidetur, & manuteneatur, prout, & quemadmodum exterz, & fimiles ecclesiæ regi & manuteneri confueverunt, periclitabitur, in ruinam labetur, & incommoda patietur maxima. Nos incommoditatibus hujusinodi, quantum pos- sumus, & prout a sede apoftolica, & per camdcm MENTA 404 k nobis indulgetur, occurrere volentes, tractatu per & inter nos de super his przhabito diligenti, cum auc- toritare & beneplacito ejusdem fedis duximus fta- raendutn, & (latuimus, ac ftatuta ejusdem eccle- sue inviolabiliter in eadem ac perpetuo tenenda, & obfervanda fecimus, condidimus, facimus, & condimus iu modum, formam, & tenorem subsc- quentes : Primo, ftatuimus, & ordinamus quod nullus canonicus poflit percipere grolsos fructus suae praebendae, quousque primam, & fecundam residentiam fecerit. Et ne circa residentiz tempus modumqne impofte- nim dubietas oriatur, decernimus quemlibet canoni- cum, a fello sancti Johannis Bapriftæ usque ad festum Nativitatis Domini in ecclesia per fex menses conri- , nuam debere residentiam facere, quatuor feptimanas |>ro lingulis menfibus computando *, canonicum autem, m ecclesia, quoad grolTorum fructuum perceptionem intelligimus relidere, si diebus singulis præaictorum fex mcnsium, in matutinis, magna milia, aut vesperis interfit, vel faltem in duabus illarum horarum. Secundam vero residentiam, ad quam omnes tam prxscntes, quam abfentes, qui fnsrum fructibus praebendarum gaudere voluerint, aftringi volumus per fex menses, a capitulo S. Lues, quos continue, vel discontinue inipsiusanni circulo eligere duxerant, computandos peragendam censuimus, atque determinandam. Praeterea episcopus, & canonici de novo recipiendi, antequam recipiantur, & locum in capitulo, & ftal- lumin choro ctiuneant, persolvant capitulo pro pane, „ summam sexdecim regalium auri, & fabricæ fummam -• duodecim regalium, & minuta deveria miniftris eccle- six, juxta ritum ipsius ecclesue debita 5 femiprxbendati vero solvent mediam partem omnium supradictorum. Episcopus vero solvet capellam munitam tribus cappis, casula, & duabus dalmatiris j aut pro illa snmmam tre- centorum scutoruin auri deponet. Item canonici de extero in dicta ecclesia vigore gratiarum expcstativarum, seu alias recipiendi, non ad- mittcnuir ad tractatus communes, nec in electionibus, aut aliis actibiiS capitularibus vocem habebunt, necin ecclesia, vel extra aliquid de bonis ipsius ecclelix per- cipient, donec fecundum fuarum interpretationum, & receptionum ordinem, prxbendas assecuu pacifice, & in sacris ordinibus conftituti fuerint, & primam se- cundamque residentiam fecerint. ) Ulterius finguli canonici poterunt vacare negotiis suis, & reputabuntur relidentes, per triginta dies poft quodlibet capitulum generale, quoad perceptionem grosserum fruduum fuarum praebendarum, & per de- cem dies, quoad perceptionem fuarum diftributionum, dun> tamen in capitulis generalibus persooaliter interfuerint. Item omnes canonici dictae ecdesiae, in dictis capitulis generalibus bis in quolibet anno celebrandis, cotopa- rere personaliter tenebuntur, faltem in capitulo celebrando die Lunz poft Ascensionem Domini, alioqnin co ipso groflis fructibus fuarum praebendarum careanc, & mcniæ capitulari applicentur. porro attente considerantes pium esse pro defunctis exorare, sandumque & salubre fore AltilEmo fundere 1 preces, ut defuncti a peccatis solvanrur, ftatuimus & ordinamus quemlibet canonicum poft sui concano- nici obitum, infra duos menses a tempore fcientix numerandos, teneri celebrare, seu celebrari facere septem milsas pro salute animx defundi fui concanonici, * de celebratione quoque miflarum hujusinodi per proprium juramentum infra inftans ninc capitulum ge- nerale fidem facere tenebitur, si eafdem milsas iu propria persona celebraveritalioquin per debitam relationem capellani ad hoc commifli & deputati. Item cum juris ordo pariter, rationis expofeat eos, qui in ecclesiis sua diutius impartiti funtobfequia, stipendiorum, & honorum in eis debere ampliori praerogativa gaudere, ftatuimus & ordinamus antiquiores 4o ; ECCLESIÆ I canonicos perfonalem in ipsa ecclefia residentiam fa—. cientes, juxta antiquitatis eorum diversos gradus, per se ipfos dumtaxat, infra viginti dies, a tempore scien- tiae numerandos, meliores præbcndas, seu pinguiores, vel magis accommodas, cum easdem vacare contigerit, auctoritate sanctz sedis apoftolies semper salva, libere eligere pofle, vel optare. Rursus censemus, & decernimus quod canonici in eadem ecclefia poft confirmationem (laturorum hujus* modi intrantes, nisi personaliter in dicta refideant ec- desia, pro groffis fiu&ibus fuarum przbendarom sum- mam decem librarum Turonenfium, & femiprzben- dati summam centum solidomm, per manus aisti capituli habebunt fic percipient, dummodo privilegio sufficicnti fuerint siiniilti i fic qdod supererit de siucti- bns przbendaram hujufmodi, mensu capitulari pro j oneribus dicti capituli supportandis cedet, & applicabitur. Item dictorum canonicorum omnes domus, etiamsi in dignitate vel personatu fuerint conftituci, poft mortem seu deceflum eorumdem, remanebunt capitulo, fic poterit dictum capitulum vendere, seu lo- care primo canonicis, ac deinde personis aliis in eadem ccdefu defervienribus, quibus videbitur id Hendum, exceptis domibus eleemosynariæ, quas olim piorum mentes fundatorum in pauperum ufus deputarunt. Insuper fiuctiu praebendarum per monem vacantium, feu quomodocumque alias vacent, per unum annum immediate fequentem applicabuntur mensæ capitulari, pro oneribus dicti capituli supportandis. Diftributiones vero fic annivcrsaria percipiet novus canonicus in locum alterius defundi succedens, fi in s ipsa ecclefia refideat, & sua deveria persolverit, resi- dentiasque fecerit, ut prætnifliim eft, prxbenda clee- mofynariz exdusa, eoquod cedit in ufus pauperum. Item quod fructus, redditus, fic proventus digni- ratum, perfonatuum, præpoficurarum dictæ eccleliz, & officiorum ejufdem etiam per mortem vacantium quomodocumque, ut prxmilfum eft, applicabuntur menfx capitulari, fic fabrior ecclcfiæ mediatim, pro oneribus supportandis per unum annum, a tempore vacationis poflidentis dictos perfonatus, przpolicuras, officia, seu dignitates computandum. Rursurn quod obeuntibus canonicis distz eccleliz, de bohis mobilibus groffis, ut sunt magna dolia, arcae, tabulx, fcamna, scabclla, tripodes, & drelsoria in domibus diftorum decedentium exiftentia, remanebit E portio congrua pro manucentione, seu inhabitatione dictarum domortim. Item quod didi episcopus, & capitulum, alicui ca- nonico super prima & secunda refiaentiis distre eccle- siae gratiam facere, seu aliquem in vicarium & cho- rilhm quotidianis ecclefix diftributionibus percipiendis recipere > auc ultra summam quadraginta folido- rum alicui gratiam facere non poterunt, nili dumtaxat indi&is capitulis generalibus. Quod fi contingat litem, seu controverfiam inter canonicos didx ecdesue, aut in dignitate vel personatu in eadem conftitutos, ratione dignitatum, perfonatuum, seu canonicatuum hujufmodi moveri \ fic ob litem, & controverfiam huiusmodi fructus, jura, seu redditus sequeftrentur : iiaem fructus, jura, & redditus pendente ipso sequeftro, mcnsæ capitulari, pro oneribus dicte ecclefix supportandis applicabuntur. Item quod omnes, fic finguli canonici infra trien- nium, a tempore publicationis horum ftarutorum per sedem apoftolicam confirmandorum, & approbandorum, capitulo generali dictr ecdesue fiendae, intra septa distx ecclefix relidere, & morari teneantur j alioquin diftriburionibus quotidianis ipso facto sint & maneant privati, absque alia declaratione, clee- mofynario dicte ecclefix, propter adminillrationem pauperum dumtaxat excepto. Etiam quod nullus canonicus, aut quivis alius de ecclefia, divino durante servitio, scilicet matutinis, Tomus II. . U C I O N E N S I S. 4o6 A mifla, & vefperis per eamdem ecclesiam incedat, aut deambulet, per le, vel cum aliqua dc ecclelia con- fabulando, alioquin diftribucionibus unius diei integri privabitur. Simili quoque pœnæ subjaceant, qui in choro distre eccleliz dicto servitio durante, horas suas particulares dicere, privarim legere, aut confabulari przfiimanr. Item fic suniliter nullus canonicus, aut quivis alius de eadem ecclelia, eodem durante servitio per ipfam ecclesiam deambulare, aut ftare absque habitu decenti, scilicet fuperpelliceo ad minus, prxsumat ; contrarium vero faciens, fi sic canonicus, una libracerz ; si autem alius dc dicta ecclelia, quarta parce uniuS librat cerx, fabricx eccleliz applicandis, eo ipso sic tnulstatus. Ulteriufquc omnes, & singuli canonici, czterique j dictae ecclesce clerici in eadem ecclefia delervientes iu officiis & servitiis, veluti lectionibus, responsoriis, cpiftolis, evangeliis decantandis, cererisque servitiis, fic ceremoniis in dicta ccclcfu flendis, jullionibus, monitionibus, & praeceptis praefidentis, aut alterius ad id deputati, cum effectu pareant > contradicentes vero, & contemnentes seu negligentes, vel renuffi, eo ipso diftributionibus quotidianis didbe ecdesue ipsa die sint & remaneant privati ; & si offensa adeo sue- rit gravis, quod majorem erigat poenam, fiatjuftiria in capitulo, prout juris ordo dictabit, & rationis. Demum quod hebdomadarii dictæ eccleliz sint pres byterales, & folum presbyteris, & cantoribus conferantur : tenebunturque dicti hebdomadarii ad residen- tiam perfonalem. Sed quia fiuctus & proventus dictarum hebdoma- ’• dari arum funt tenues, humiliter supplicant sanctz fedi apoftolicæ episcopus, & capitulum memorati, quate- nus dictx hebdomadariæ nihilominus beneficia nmpli- cia censeantur, & deputentur, quodque per canoni- cos dictx ecclefix non valeant obtineri. Poftremo, quod omnes canonici wm przsentes, quam futuri, tenebuntur hujusinodi ftatuta inviolabiliter juramento solemni observare. Si quis vero horum temerarius violator extiterit, prxter poenas superius indictas contra tales, etiam ad declarationem perjurii poterunt dicti episcopus, fiC capitulum procedere, aut alias pœnas, prout de jure, fecundum qualitatem, & quantitatem delictorum fic excetfuum infligere. Finaliter quod de & super pratmiflis episcopus, fiC i capitulum prxdidi in capitulis generalibus przdi&is poterunt difpenfare, fic gratiam facere latiorem, prout eis videbitur, fic merita personarum exigent. Qux omnia, & lingula unanimes fic concordes (dempto Jacobo Marchand canonico ejufdem eccle- siæ, fic una nobiscum capitulante, qui, quoad ftatuta, fic articulos, item cum jure fic rursus censuimus, in- sipienter sc oppofuit, ac quia oppoficionem suam unquam temerariam non aamilimus, verbo appellavit) voluimus, fecimus, ftatuimus, ordinavimus, volumus, facimus, ftatuimus, fic confentimus, obnixe sanctiflimo domino noftro papae moderno, fic distre sanstre fedi apoftolicz fupplicantes, quatenus ftatuta hujufmoJi audorisare, confirmare, & furacis temporibus in eadem ecclelia tenenda, cuftodienda irrefragabili firmitate decernere dignetur, de gratia speciali supplendo defectus, fi qui sint in eisdem. Et ad præfcntes, five dicta ftatuta eidem S. fedi exhibenda, prxsentanda, confirmationem illorum ab eadem sede devote petendam, requirendam, & obtinendam, illa prout supra defcribunrur, nihil addito, aut remoto de novo, si opus sueric, faciendum & confentiendum quemlibet noftrum capitulantium, ac venerabiles fic difcretoS viros dominos ac magiftroi Jacobum Bigneti archidiaconum de Parcdo in eadem noftra ecclelia, Michaclem de Bay, Hugonem Jacobi, Nicolaum Guifcardi curiam Romanam sequentes, fic eorum quemlibet in solidum noftros fecimus, depu- tavsinus, facimus, & deputamus specialesprocuratores, Cc ij 407 I N S T R U dantes eifdem & eorum cuilibet in solidum plenam & i liberam facultatem, ac mandatum speciale, eadem przmissa volendi, faciendi, & consentiendi, & alia in eis requisiu, debita, & confacta, promittentes bona fide, Sc fub omnium » & distz noftrx ecclesue immobilium hypotheca obligatione ratum, & gratum habere, & habituros, quicquid per dictos procuratores noftros, & eorum quemlibet actum, dictum, ges- tumve fuerit iu przmtflu, & iu futurum non contravenire. In quorum omnium, & Cngulontm fidem & tefti- monium has præsentes per notarios publicos siibseripcos ; & eorum quemlibet, lignari, & subfcribi, noftroque, & dicti capituli figillis appenfione communiri fecimus, requifivimus, & jusGmus. Datum & achun in noftro dicto capitulo, nobis dicto Nicolao epifcopo prxdisto, ] Aymcrico Goyon in decretis licenriato decano, Petro Saucelli archidiacono, Petro Helye archidiacono Azia- nenfi, Guillelmo CreHon cantore, Ludovico Char- ruelli prxposito Lucionensi, Mauritio Limosin subde- cano, Jacobo Hublon fuccentore, Valeriano dc Roc- cha prxposito de Exartis in eadem ecclesia, Gabricle Bertnelot, Machurino de Lauriere, Johannc Grol- lerii, Leonardo de Roccha, Reginaldo Goyon, canonicis ejusdem ecclesiz capitul antibus, & dictum capitulum generale facientibus, & tenentibus fub anno a Nativitate Domini millcfimo quadringentesuno fep- tuagefimo fecundo, Indictione sexta, mcnsis vero No- vembris die septima, pontificatus fandifllmi in Chrifto >atris, & domini D. N. D. Sixti divina providentia >apac quarti anno fecundo, præfentibus ad nzc venera- >ilibus viris magiltris Luca Boveau prcsbytero, in egibus licenriato, & nobili viro Guidone Daulnis scu- tirero Lucionenlis diœcesu teftibus, ad przmissa vocatis fpecialiter & rogatis. Et ego Petrus de la CoulTaye prelbyter, in decretis baccalaureus, Mallcaccnfis diœcesis oriundus, publicus apoftolica & imperiali auctoritatibus notarius, quia przmiflis omnibus & lingulis, dum ut supra scribunrur, per prænominatos dominos capitulantes agerentur, dicerentur, & fierent, una cum venerabili connota- rio publico fubscripco, & teftibus prxnominatis prx- sens interfui, eaque sic fieri, & dici, vidi, audivi, iu notam sumpli, & in hanc publicam formam redegi. Idcirco his przsentibus, sive huic publico inftrumcnto præsenti, manu aliena fideliter seripto, signum meum publicum & confuetum appofui reqailicus & rogatus,’■ iu fidem & teftimonium omnium & fingulorum praemitiorum. Et ego Philippus Baboucti clericus, civis Lucionensu, publica & imperiali auctoritatibus notarius, quia przmiflis omnibus & lingulis, dum, ut supra scribun- tur, per prznominatos dominos capitulantes agerentur, dicerentur, & fierent, una cum venerabili con- notario publico subfcripto, & teftibus praenominaris przfens interfui, eaque sic fieri & dici vidi & audivi, hi notam sumpli, & in hanc publicam formam redegi : idcirco his prxfentibus, sive huic præsenti publico inf- trumento manu aliena fideliter seripto, lignum meum publicum, & confuetum, quo dictis a udor i tat ibus utor, hic me propria manu lubferibente appofui re— • quisitus & rogatus, in fidem & testimonitun omnium & fingulorum przmilTorum. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam noftrx confirmationis, approbationis, communionis, & suppletionis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare przfumpferit, indignationem omnipotentis Dei, & beatorum petri & Pauli apoftolorum ejus se noverit incursurum. Datum Romx apud fandum Petrum, anno Incarnationis Dominice m. cccc. lxxii. tertio Idus Martii, pontificatus noftri anno fecundo, lxxx. fump- tum ex regiftro bullarum apoftolicarum, collationacum per me Ja. Avila ejusdem rcgiftri magiftrum. MENTA 408 Quibus omoibus & lingulis præmiflis tamquam rite » recte, & legitime geftis noftram, dictique noftri camc* riatus officii auctoritatem pariter & decretum iudiciale interponendum fore duximus, prout interpofuitnus & interponimus per przsentes. Volentes, ae mandato sununi domini noftri papae vivx vocis oraculo nobis desuper facto, & auttorirate noftri cameriatus officii prxaicti ftatuentes, & mandantes quod hujusinodi noftro publico transTumpti inftrumcnto in Romana curia, & extra eam, ubique locorum in judicio, & extra ftecur, iliique adhibeatur talis & tanta fides, qualis & quanta adhiberetur, qux data suit & daretur eifdem originalibus litteris, si iu medium exhibitz forent, vel oftenfx. In quorum omni : » m & fingulorum fidem & teftiino- 3 nium nas przsentes fieri, & per infra feriptum nos- num & Romanx curiae apoftolicx notarium publicum subscribi figillique ejusdem camerat, quo in talibus utimur, juflunus, & fecimus appensione muniri. Datum Romx in camera apoftolica sub anno a Nativitate Domiui m. dc. xi. indictione decimaquinta, die vero xvm. mensis Novembris, hora xvi. pon- tificatus sanctiflimi iu Chrifto patris & domini noftri domini Clementis divina providentia papz VIII. anno ejus undecimo, prxfentibus ibidem magiftris D. D. Laureto Campello laico Spoletanensi, & Johannc Ja- cobo Bulgarino edam laico Firmanensis diœcesis, ejusdem camerae apoftolicx connotariis tcsiibus ad prx- xnisia vocatis, habitis, & rogatis. Subfignatum, P. cardinalis Aldobrandinus carne- _ rarius. Et infra, Gesar Bartolcllus auditor. Et inferius, ego Lauretus Pcrsicus de Spoleto, camerx apoftolicae notarius, de przmisiis rogatus prz- sens tranfliimpti inftrumentum subscripfi, & signavi requisitus. Lauretus Persicus. Nos Petrus S. Nicolai iu carcere diaconus cardi- nalis Aldobrandinus, S. R. E. camerarius, univcrfis & lingulis per has przsentes noftras litteras notum facimus, & arteftamur supraferiptum D. Lauretum Perficum, qui przfens tranlsumpn inftrumentum sub- scriplic & publicavit, fuifle, & esse noftrum, & reverendae camerat apoftolica notarium, eifque scripturis publicis in judicio, & extra adhibitumsemperfuifle, & de praefenti adhiberi fidem indubiam, in quorum fidem subfcripsimus. D Datum Ronue in camera apoftolica, fub anno a Nativitate Domini m. d c. 11. die vero x x x. mcnsis Novembris, pontificatus fanctillimi in Chrifto patris, & domini noftri domini Clementis divina providentia pap « VIII. anno ejus undecimo. Subfignatum Jo. Jacobus Bulgarinus. Et inferius. RegiftrI, oiij le Procurent general du Roj, 4 Paris en Pariement, le f. Septembre 1 e 4. j. SignI, D u t 1 L 1 a T. IV. Charta restaurationis abbatiæ S, Michaelis in Eremo, E T *T Niversis tam przsentibus quam faturis, notum 9 61. VJ fieri volumus quod cum Eblius cariflimus orna- tiflimufque frater, ordinante divina majeftatis gratia, Lemovicensis episcopus, considerans incerta humana : conditionis tempora, ac mundum ad confummationem incurrere, opefque mundanas ficut fumum evanefee- re ; uc bonis qux Divina providentia ipli imparata clt ingratus non reprobaretur, spe præmii & zternz retributionis, piis operibus difpenlare cupiens pro Dei amore & pro salute animx fuz & parentum, & pro prospericate noftrx familix, coenobium sancti Michaclis in Eremo de novo ab everfionibus Nort- mannorum infidelium reftituilsct. Nos vero Willelmus « • Eblus episcopus Lemovicensis fratrem habuit Willelmum qui cognominatus est Caput-stupæ, Aquitanis ducem. 409 ECCLESIÆ I Hugo divina miseratione dux in Aquitania, & in Pic— j cavia comes, ut monachi inibi Deum omni sanctiute ♦ servientes * fervientibus nos in memoria habeant, in sacris vocis qux in altaribus jugiter offerunt ei in Pfalmis vel clamoribus quos siepe unanimiter medicant, uc per me- rita Jesu Chrifti & fandorum interccflioncm mereamur gratiam Sc regnum cum Beatis poffidere, germani munificentiam augmentare decrevimus. Quoniam iu hac parce nullas possefliones habemus, concordatum & conventum cum Hugone de Thefaco equite in modo & forma fubfeqaenda fecimus. Nempe dictus Hugo noftra requcfta motos, praecipue bona voluntate erga fervidum Divinum, sponte omnes feodales poflefliones quas habebat a latete dicti coenobii, usque ad mare con- uftentes censibus, cultibus… mensu, pratis, vineis, nemoribus, fervis ancillifque cum omni jure caltella— 1 nerii & przventionis, videlicet oinnia sicut hactenus sui juris extiterinc, & fune ubique longe lateque diffu- sa, suifque certis terminis undique metata, cum omnibus pertinentiis dicto coenobio cedit & transporta- vit in perpetuum ; ita a modo dicti coenobii & monachorum przdictonun juris per omnia habentur, & ad eorum usiim & libitum abfque ulla contradictione in perpetuum perdurent. In cambio & rccompcnsa- tione donavimus & donamus dido Hugoni de Thezaco acceptanti & suis hxrcdibus in perpetuum feudum qUod nuncupatur Xanctonum Vigeria, cum omnibus perci- nentiis & integritatibus, ut solebanc siui Ugerius de Taunadio & antecelTorcs ejus, a quo emimus illud ut faceremus dictum cambiumzipfum vero feudum componitur juribus quz sequuntur : nempe mensuræ omnimode • Sandonum & infularum adjacentium, jure quoque navium Rationis allevationifque arenz in omnibus portubus pagi Sanctonum, a Rupella ad Blaviz portum, item subnaftationibus mobilium & immobilium onx clangore buccinz & alto clamore buccinatoris neri solent in omnibas urbibus, oppidis, & vicis przdi- cti pagi, & infularum praedictarum. Reditus autem tnensune consftit denario uno ex quocumque falis boicello quod in bofeis, falinis & in omnibus portubus di&i pagi & infularum mensuratur i item sex denariis ex quibuscumqae vinariis vafis ubique dicti pagi •, item sex aliis denariis ex quibufeumque dictis vaiis ob mensuram poculorum vinariorum in urbe Sandonum & fuburbanis ejus ; item ob mensuram olei librae pondere per annum lingulis diebus Nativitatis Domini noftri Jesu Chrilti feftis, a quocumque mercatore oleum vendente in urbe & suburbanis præ- dictis j item salinz cujusque librat pondere a quocumque advena mercatore, quoties oleum in dictam urbem & suburbanos a ponatur. Reditus autem granorum mensuræ in przaicta urbe fubhaftacionum publicarum Rationis, & allevationis navium arena confidit utilitatibus afluetis. Item ex eodem feudo pedagium alsuetum dependet, quod falis aliorumque mensurabi- liumboiflello ex omnibus navibus naviculifque super Carentaneum flumen & sub ponte Sandonenfi fluentibus & refluentibus, aut portus præfatx urbis adpulsantibus cum tribus denariis jure appulsus confiftit. Item ex membris & dependentiis dicti feudi sunt quinque zdes ab omni tributo imtnunes in dicta urbe j tres in parochia sancti Michaelis, qux ab uno capite taneunt ambergamentum regum, ab altero viam quz aucic ab ecclesia dicti sancti Michaelis ad ecclefiam sancti petri ; reliquat tangunt ex una parte ad forum venalium, ex altera brevem viam qux ducit a burgio sancti Viviani ad viam quam Judæi Sanctonenfes habitant : una ex iis prxdictam viam Judaicam penetrat. Hzc omnia supra deducta in hac carta ipfi Hugoni de Tezaco donamus & dimittimus per cambium perpetuum & irrevocabile, cum omnibus dependentiis & integrita- tibus universis habendis, & pacifice & quiete poffi- dendis, reservato homaeio-ligio nobis & heredibus & successoribus noftris, ad debitum hanaphiun, fcyphorum aliorum quoque terre patrix vasorum ad nottrum ufum, uUCIONENSIS. 410 \ ad noftrumque dumtaxat primum inSanctonicam urbem adventum, hospitium etiam canum nostronim in una ex prædiftis zdibus. Tenebimur etiam alimentis dictum Hugonem & succeflores servosque eorum esca, pisci- bus, potu quoque fecundum diem nutriri, & reliquias scyphonim, hanaphum, & vasorum reddere ; mer- cedetn quoque fervis qui domum canum verrissenc solvere, & ipfos nutriri. Actum civitate Pictavensi sexto die Kalendas Februarias, anno Incarnati Verbi n. cccc. txi. regnante Clotario * Francorum rege. Hoc est fœliciter, przsentibus domino Eblo Lemovic, epifeo— Lothario. po, Dione didi sancti Michaelis abbate, domino dominii de Sansayo, domino dominii de Mela, domino dominii de Chisuco scucifero, & pluribus aliis. * Signum —f— Willelmi Hugonis. Signum *j* Eblii Lemovic, episcopi. Signum Dionis sancti Michaelis abbatis. Signum domini de Sansayo. Signum domini de Mela. Signum domini de Chifeaco scudfero. Signum Odonis clerici Pictaviensu diocelis, & im- periali authoritate notarii qui hoc cambii inftrumentum audivit, perlegit & recepit. Hae verba autumatam efle notarii nomine Odonis, qui Jitt pofi firiptum ifiuJ injhrumtntum, de ipfo a ft viso & te fio ttfii- monium dedit. Certe, in diplomatibus labente jeculo t o. (criptis vi* occurrit mentio notarii imperiali aufioritare muniti. Ceterum hoc infirmatam tteferiptum efi a quodam viro dofio, Amelot cognominato, ut inttlhgitur ex fubjcriptione. Fuit olim quidam civit apud Rupiliam cognomento Amelot, fefia Calviniana — addifius ; eg cupit fchedis forfan hoc tranfiumtum prodiit. V. Abbatia S. Michaelis in Eremo traditur sci°Tlgon :. fv rio • jj » r tOTrftlil J. rlorenttO. Jalmuricn- fis. IN nomine fandz & individuae Trinitatis, Guillel— Circa mus gratia Dei comes. Notum efle volumus om— 9 9°* nibus faniter Dei Ecclesiæ fidelibus prsfentibus scilicet ac suturis, precipueque fuccelsoribus noftris, quo. niam adiit nos fidelis nofter Aymcricus Toarcenfium vicecomes, cum multa deprecatione & humili suppli- catione, uti cellam fandi Michahelis quam vocant In p heremo, quamque de nobis in beneficium tenere videtur, ad Dei servitium faciendum, pro animæ noftrx ac filii, sive conjugutn ac parentum noftrorum emolumento, ac peccatorum noftrorum retniflione, abbad coenobii sancti Florencii, Rotberto nomine, concederemus. Eo videlicet tenore atque conventione, ut isdetn præfatus abbas in loco illo monachos ad habitandum seu ad Dei servitium faciendum mittat, & ipse fuper eos, dum advixerit, pervigil ac procurator exiftat. Cum vero suprema dies illum ab hac luce evo- cavcrit, ifdem locus in illorum gubernatione atque tuitione remaneat qui rectores poft ipfum coenobii sancti Florentii exftiterinc. Cujus * deprecationi assen— *Cuinos. fum prxbentes, pro amore Dei & Domini noftri Jesu Chrilti, & pro sancti Michahelis honore ac venera- k tione, ut ipie sandliffimus archangclus pro noftris peccatis Dominum dignetur exorare, conccffimus prx- dictam cellam jamdisto abbati Rotberto ad providendum, ac fuccelsoribus ejus, cum omnibus qux ad ipfam pertinent, & quicquid deinceps adqui- rere poterunt ; ut habeant fervi Dei in loco illo commorantes unde Dominum ac Deum noftrum pro animabas noftris patris scilicet mei, ac matris, & mea, ac filii, sive conjugutn, Aimerici quoque ac uxoris, quorum deprecatione hoc facimus, exorare poflint. Hanc autem kartam ut firmior, fit veriorque credatur, manu propria eam firmavi ac filio meo seu fidelium noftrorum manibus roborandam tradidi. Si vero ali- quis fuerit qui contra hanc manu firmam aliquam calumniam inferre prxsumpserit ; siegoipse, aut filius meus, aut aliqua intromilsa persona, imprimis iram Cc ii) 4u I N S T R U Dei omnipotentis incurrat, & sancti Michahclis fui— i minibus iu inferno confodiatur, & cum Dathan fic Abiron & Juda proditore infernales pœnas sociacus hiat. Et hxc cleemosyna quam facimus, omni tempore ftabilis perfeveret. Decimam autem illam quam a loco illo recepi, pro amore Dei fic. sandti Michahe- lis, integram ut prius dedi reftituo, de Malleacenfe. •f— S. Guillelmi comitis senioris. S. Aimerici vi- cecomius. S. Elvis uxoris ejus, per cujus deprecatio- nem & ammoniuonem hzc xarta facta eft. S. Savarid. S. Gaufredi. S. Tetbaldi. S. Rodulfi. S. Simonis. S. Lcotebaldi. S. Girberti. S. Anlbcru. S. Ademari, VI. 1 Litteræ fundationis monascerii Bellæ-Noæ quod subjicitur abbatia S Michaelis in Eremo. Plus vicecomes Toarcensis Gaufredus, uxorque ejus Adenor, pro salute animarum fuarum interpellaverunt domnum abbatem Aszhoncm sansti Michaelis, de zdificando monafterio in loco qui vulgo nuncupatur Bclla-Noa tali conventione, uc ipse abbas illud m fua dominatione succelsoresque ejus abbates de loco sancti Michaelis, & quoscumque vellent monachos de eodem loco profelsos ibi conltituerent ad ser- viendum Deo fic omnibus fandis, & ipfi darent ei loco przfato decimam de omni paroechia, tantmnque terrx qdantum eis videretur. De omni hac re facta donatione reveltiv.it przdistus vicecomes cum fua uxore Adenor abbatem Aszhonem cum virga quam ipse abbas portabat, priusquam fundamentum monafterii fuif- sec locatum. Ad quod opus disponendum misit ibi unum ex suis monachum valde induftrium nomine Sa- vari^um, qui insistens operi, de facultate fandi Mi- chaclis, fic de his rebus quas ipse uxorque ejus tribuit, ad finem usque perduxit. Qui dum advixit, nemo loco sancti Michaelis de illa re impodimentum fecic. Dum vero moreretur se profclsiis eft monachum Deo, fanctoque Michacli, necnon abbati Afzhoni pro xa- ritate quam invicem habebant. Poft mortem vero ejus, defundo etiam abbate Afzhone, Aimericus filius ejus qui fucceflit patri in honore, voluit una cum matre sua Adenor praedi&um monafterium auferre fratribus in 1 lcco fandi Michaelis degentibus *, sed Hildebertus & Savaricus hoc cernentes, qui inibi tunc morabantur, pactum firmifltmum de hac re ftabilirc cum vicecomite Aimerico volentes, dederunt ei decem libras. Quin- etiam ego Hildebertus, quod majus eft feci, poft- quam miflam celebravi super altare fanctx Marix, quam vicecomes cum suis militibus audivit, fecit donum cum iniflale, ubi eft Nativitas & pallio & Resurredtio fic Afcensio Domini noftri Jefu Chrilti de fua manu in noftra, de eodem monafterio cum apendiciis suis tali intentione, quod nullus hominum nec femina requirendi haberent potcftatem. propter hoc reveftivi eum cum eodem libro de omni servitio quod faciunt monachi Deo in monafterio fandi Michaelis, videlicet orationum, horarum nocte ac die, missarum, elemo— j synarum cotidie factarum : qni tunc temporis pro Deo fic anima Gauftedi patris sui, noftri monachi in eodem loco fepulti tantx pietatis fic benignitatis circa nos exftitit, ut cibum qualem habebant monachi nobifeum in refectorio sumeret. Præccpit itaque ut hanc carum faceremus. Nos vero communi habito confilio, primam conventionem adnesterc curavimus fccundæ, quatinus poderis ad memoriam revocent litteræ quod oblivione foLr deperirent. Si quis przfumptor poft- hac hzc omnia voluerit contradicere, iram Dei omnipotentis incurrar, fanfhisque Michacl cuftps animarum, qui vicit draconem inimicum humani gene- ris, cum Dathan fic Abiron quos ccrrk abforbuic, fic MENTA Juda qui filium Dei tradidit, praecipitet eum iu cloacam gchcniue ignis. Hanc veterem cartam domnus abba Petrus S. Michaelis relegit coram Aimerico vicecomite. Qui vicecomes dona parentum suorum quae ab abbate P. audivit sibi ut diximus explanante, confirmavit. Conceflit fic malas consuetudines, quae perverlitate pravorum dominorum impolitx super hanc eleemofynam fuerant, videlicet v. solidos Natale Domini, runcinum qui qtue « rcbatur iu expeditionibus j talleum de hominibus noftris, bianum, & omnem aliam confuctudinem malam quæ a pravis ut adfolet adinvenitur omnino finivit, fic ipsum P. abbatem hac ipsa carta reveftivit. Addens eriam ut amplius decimam parochiæ noftrz monachi colligerent *, Petro de Vieriis, Raiualdo de j la Foreft, Arberto de Campis, Bertranno Gastinello, Villeltno de Bille, & aliis quam pluribus, fic Frellone dapifero, & Petro Humberto monacho, fic aliis quos enumerare longum eft teftibus : fic Raiualdo qui tunc prior loci erat. Signum *f* Aimerici vicecomitis. VII. Bulla unionis menfiæ abbati alis monascerii S. Michaelis in Eremo, collegio vulgo Maiarinæo nuncupato. L e m a n s episcopus, servus fervorum Dei, di— 1671. lecto filio omeiali venerabilis fratris noftri episcopi Lucioncnfis, salutem & apoftolicam benedictio- nem. In supremx dignitatis specula, licet immeriti, disponente Domino, conltituti, ad universis Orbis regiones noftræ vigilantiae creditas, earumque profectus, & commoda tamquam univerfalis gregis Domi- nici pallor, commiffie nobis speculationis aciem, quantum nobis ex alto permittitur extendentes, fidelibus ipfis ad quxrendam litterarum (ciendam, per quam aivini nominis laus sideique cacholicz cultus proten- dicur, jufticia colitur, tam publica quam privata res utiliter geritur, omnisque prospericas humanx conditionis augetur, gratiosos favores impendimus, fic opportunx commoditatis auxilia libenter impartinmr. D Sane chariflimus in Chrifto filius nofter Ludovicus XIV. Francorum & Navarræ rex chriftianiflimus, nobis nuper exponi fecic, ac pro parte dilestorum filiorum modernorum adminiftratonim collegii abonz memoriæ Julio sanstz Romanx Ecclesae cardinale Mazarino nuncupato, in civitate parisienfi fundati, nobis nuper exhibita petitio continebat, quod alias dictus Julius cardinalis in suo ultimo, sub cujus dispo- sitione dcceflit teftamcnto, feu alia difpositione per eum facta, inter alia collegium, & in eo academiam in civitate prxfata, in quo sexaginta alumni fcho- » hftici, quindecim videlicet ex regione Pinarolii ac territoriorum & vallium adjacentium, & ex Statu Ecclc- suftico, in Italia præferendo illos ex regione prxfata ac territoriis & vallibus hujufmodi quibuscumque aliis, g ac fucceisive Romanos & eifdem Romanis deficientibus, illos aliarum provinciarum Status Ecclefiaftici in Italia subftituendo. Deinde quindecim ex Tribocibus feu Alfatiis & Germanis partibus illis conterminis i tum viginti ex Flandris, Arcrebatenfibus, Hanno nibus fic Lucemburgensibus ; ac demum decem alii ex Rousilione, Confluenti, & Cerdagna gratis inhabi- tarent, alerentur, foverentur fic docerentur, Iiberaliter fundavit & inftituit ; fic ad hujus collegii, & in eo academix hujufmodi conftru&ionem, fic suftinendas in eo superiorum feu adminiftratorum ac magiftrorum, & fcholafticorum expcnsas bis decies centena millia seu duos milliones librarum Turonenfium in numerato erogavit, & przterea nonnulla vedigalia feu annuos 4ij ECCLESIÆ L reditus super domo civica attribuit. Et cum illa pe—, cnniarum famma, & ut supra attributi redditus, tanto hominum numero in dicto collegio, cujus xdi- ficia ad illos excipiendos sunt capacia, fuftentando longe impares exiftant, & nili eidem collegio de ali- quo alio lubsidio provideatur, tam laudabilis ac frnctuo- sa inftitutio subhftere non poflit j cumque monafte- rium sancti Michaclis in Eremo ordinis sancti Bene- dicti, Lucionenlis dicrcefis, cujus mcnsa abbatialis a mcnsa convemuali separata & diftincta exiftir, & ad quoddam pro tempore vacat nominatio persona : idoneae vigore concordatorum dudum inter sedem apolio- licam & claræ memoriae Francifcum Francorum regem, tunc in humanis agentem, super nominatione perfo- narum cerris inibi exprelsu modis qualific.iuruni, ad ecclesias & monafteria regni Francix privilegio eligendi non suffulta, pro tempore vacantia promovendarum per regem Franciz pro tempore exiftentem fa- denda initorum, & ad dictum Ludovicum regem spectac Sc pertinet ; & quod idem Julius cardinalis in commendant ad sui vitam ex conccffionc & difpensatione apoftolicis dum viveret obtinebar, commenda, hujus- modi per obitum dicti Julii cardinalis, qui extra Ro- manam curiam debitum nactirz persolvit ceflantc, adhuc eo quod ante commendam ipsam vacabat, modo vacare noscatur ad prefens j & dictus Ludovicus rex quem dictus Julius cardinalis sub ejus vitae sine enixe rogavit, ut fructus, reditus & proventus, bona, jura, obventiones & emolumenta quzetunque mensx abbatialis monafterii hujusinodi, cum primum illud commenda prxfata per celsiim vel decelsum ipfius Julii cardinalis, aut alias quovis modo celsante vacare con- riglsset, eidem collegio applicare & addicere digna- retur ad tam pium opus, & ita Deo ut creditur gratum, fuas regias partes conferre gaudens ; quo etiam poft obitum dicti Julii cardinalis, ejus consilium & intentum supremum exeeutioni demandari curans, pos- teris magis tefterur quanti illum vivum fecerit, idem Ludovicus rex provide considerans quod idem collegium pro siipportandis illius expensu & oneribus nondum fufficienter dotatum exiftit, titulum & dominationem abbatix, necnon ftatum collarivtimejusdem monafterii, ac jus ad illud nominandi fupprimi, illiusque mcnsam abbatialem collegio przfato, perpetuo uniri, annecti & incorporari supra feripta & infia feripta per nos fieri & ordinari fummopere desi- deret. Si igitur licut ezdem expolitio & petitio sub- jungebant, titulus etiam collativus, ac denominatio abbatix in dicto monafterio ac jus dicto Ludovico & succelsoribus suis Francue regibus ad dictum monafterium nominandi, de ipfius Ludovici regis con- scnfu, perpetuo fupprimerentur & exringuerentur, ac omnimoda jurifdi&io extra monafterium hujusmodi, res, bona, jura & actiones mensie abbatialis pix fatae, salvis tamen omnino fc illæfis juribus didi mensie conventualis, illiusque prioris & monachorum remanentibus, ac satisfactis prius omnibus, & lingulis oneribus, juxta Lateranenfis concilii noviflime cele- brati aliasque canonicas sanctiones 3c apoftolicas con- ftitutiones dicto collegio perpetuo linirentur & applicarentur j ex hoc profecto dicto collegio, illiusque superioribus seu adminiftratoribus, magiftris & fcho- lafticis de competenti reditu & fubfiftenria sufficien- cer provifum foret. Quare nomine dicti Ludovici regis, ac pro parte adminiftratorum przfatorum nobis suit humiliter supplicatum, quatenus prospero & felici dicti collegii ftatui, illiusque scholafticorum & aliorum przfatorum neceflitatibus ac alias in præmiflis opportune providere de benignitate apoftolica dignaremur. Nos igitur qui pro munere nobis commiflo invigilare debemus ut piae tdtantium voluntates, præ- sertim fanstre Romanæ Ecclesue cardinalium, debita consequantur, effedhumque, tum in populorum maximam utilitatem, tum etiam in Chriftianiflimorum regum votorum adimplementum tendere dignoscunrur : U C I O N E N S I S. 414 \ ipsos adminiftratores a quibufvis excommunicationis * suspenlionis & interdidi aliisque ecclesiafticis fenten- tiis, cenfuris & panis, si quibus quomodolibet iq- hodati exiftant, ad effectum prxsentium duntaxat exequendum, harum seiie absoiventes & absolutos fore censentes \ discretioni tuæper apoftolica feripta mandamus, quatenus vocatis omnibus qui fuerint evocandi, dictum monafterium, cujus fruQuS, reditus fc proventus ad quingentos viginti sex florenos auri, cum duobus tertiis alterius floreni Cmilis iu libris ca- merae apoftoliœ taxati leperiuntur quovis modo & ex cujusquc persona, seu per liberam dicti Julii cardina- lis aut cujusvis alterius ceffionem de illo illiusque regimine & adminiftrarione in dicta curia, vel extra eam, etiam coram notario publico & teftibus fponte " factam, aut conftiturionem felicis recordationis Johan- nis papa— XXII. przdecefloris noftri quz incipit: ExecrabiUs, vel alfecutionem alterius beneficii eccle- siaftici quavis authoritate collari, commenda praefata ccdante, vacet etiam si tanto tempore vacaverit, quod ejus provifio juxta Lateranenfis ftatuta concilii praefati, aut alias canonicas fan&iones ad sedem apoftolicam legitime devoluta exilht, iliaque ex quavis causa ad sedem eamdem fpecialiter vel generaliter pertineat, eique cura edam jurifdidionalis immineat, & dc illo conCftorialiter difponi confueveric seu debeat, ac super regimine & adminiftrationc prxdictis inter aliquos lis seu illorum poflelsorio vel quali moleftia cujus ftaru przsentibus haberi volumus proexprelso, pendeat inaecifa, dummodo de tempore datarum ea- C rumdem prxsentium didto monafterio de abbate pro- yisum, aut illud alteri commendatum canonice non exiftac; titulum etiam collativum & denominationem abbatix in illo ac jus ad illud nominandi de ipsius Ludovici regis confcnfu, authoritate noftra & ex voto congregationis venerabilium fratrum noftrorum sandhc Romanx Ecdesue cardinalium rebus consiftorialibus przpofitz perpetuo fupprimas & extinguas, illiusque sic fupprelu & extincti mentam abbatialem una cuiq omnibus & singulis illius fructibus, reditibus & pro. ventibus, honoribus, prxrogativis & prxcminenriis, jurifdi&ionibus non tamen spiriraalibus, intra septa & fines dicti monafterii, officiorum & beneficiorum przsentationibus, collationibus & inftiturionibus, ter- ris, dominiis, peninentiis, juribus, & obventioni- pbus, ac emolumentis universuad dictam mensam abbatialem quomodolibet spectantibus & pertinentibus ac ab ea dependentibus, cujufcumque nominis, nature & speciei, quantitatis & qualitatis exiftant, sine ulla exceptione & refervatione dicto collegio, ita quod liceat illius superioribus & adminiftratoribus nunc fc pro tempore exiftentibus didi monafterii seu illius mensx abbatialis hujusinodi fructuum, reddituum & proventuum, prxrogativarum, prxeminentiarum, ju- rifdidionum extra aidum monafterium, jurium, Donorum, obventionum, pertinendarum, emolumentorum univerforum, corporalem, realem & actualem poflelfionem per feipfos, vel alium seu alios, eorum nominibus propria authoritate apprehendere & appre- £ henfam perpetuo retinere, illaque locare, diflocare, arrendare, exigere, percipere, levare & recuperarejac in dicti collegii illiusque & acadetniz hujusmodi superio- rum & adminiftratorum, ac magittrorum & fcholafti- corum hujusinodi nunc & pro tempore exiftentiunj communes usus, & utilitatem ac neceflitates convcr* tere, diœcesani loci vel cujusvis alterius licentia de- super minime requisua, mensa tamen conventuali, illiusque prioris & monachorum juribus ratis & firmis ut antea pcrfiftentibus, authoritate noftra & ex voro przfatorum perperiio unias, annectas & incorpores : nos enim si unionem, annexionem & incorporationem hujusinodi per te vigore earumdem pœfentium fieri contigerit ut petitureafdem przsentes sub qui- bufvis similium vel dilsimiliutn unionum & graria- rum revocationibus, suspensionibus, limitationibus 9 415 I N S T R I derogationibus & aliis contrariis difpofitionibus & conft i ultionibus apoftolicis & cancellaris apoftolicx regulis etiam unionum effectum non fortitarum revocatoriis a nobis & a quibusvis Romanis pontificibus praedecefloribus & fuccelsoribus noftris etiam in cras- tinum riTumptionis cujuflibet ipsorum ad siunmi apos- tolatus apicem emanaris vel emanandis minime comprehendi vel confundi polse, sed femper ab illis ex- ceptas i & quoties illz emanabunt, toties in priftinum & validiflimum, ac eum in quo ante przmilTa, quomo- dolibet erant (bteu rcftnuras, repositas, ac plenarie reinte- gracas, ac de novo & sub quacumque pofteriori data per modernos & pro tempore exiftentcS didi collegii administratores quandocnmquc eligenda conceflas efle & fore, semperque & perpetuo validas & efficaces exiftere ac fuperioribus &c adminiftratoribus ac scho- lafticis collegii hujusmodi pro tempore quomodolibet cxiftcnribus suffragari debere, nec eos de super a quo* quam quavis authoritate fungente tnoldhri, inquietari, perturbari, aut quoquo modo impediri nullatenus umquam polse ; ficque per quofeumque judices etiam caularum palatii apoftolici auditores, ac fandae Romanx Ecclelix cardinales etiam de latere legatos, vicclegatos, ac sedis praefatae nuncios judicari & deffi- niri debere ; & si secus super his a quoque quavis authoritate scienter vel ignoranter contingerot attentari, irritum & inane decernimus, nonobilantibus rc- gula noftra & cancellaris apoftolicae de exprimendo vero annuo valore, necnon Lateranenfis concilii no- viflime celebrari uniones perpetuas nili in calibus a jure < permiflis fieri prohibentis, aliifque conftitutionibus & ordinationibus apoftolicis > necnon monafterii Sc ordinis hujusmodi, etiam juramento, confirmatione apoftolica vel quavis firmitate alia roboratis, & consuetudinibus, privilegiis quoque induitis & litteris apoftolicis pro tempore exiftentibus abbati & monachis aliifque fuperioribus & personis monafterii hujus- modi, sub quibuscumque tenoribus & formis, ac cum quibusvis clausulis & decretis in contrarium factis, quomodolibet concessis, & approbatis, & innovans ; quibus omnibus & lingulis, eciamsi pro illorum fuf- ncienti derogatione de illis eorumque totis tenoribus spedalis, fpecisica, exptelsa & individua ac de verbo ad verbum, non autem per claufulas generales idem importantes mentio seu alia quaevis expreflio habenda, aut aliqua alia exquilita forma ad hoc servanda foret, illis alias in suo robore permansuris, hac vice dumtaxat harum serie specialiter & exprcflc derogamus contrariis quibufcumque.Dacum Romae apud fandam Mariam majorem, anno Incarnationis Dominicae M. dc. lxxi. tertio nonas Augufti, pontificatus noftri anno fecundo. VIII. Eichartul. Charta fundationis S. Crucis de Talemonte, kujuc mona—..,… sseriiJoLj. & varta dona et conCesset. QUisquis Domino domum pro pofle dignam prae— 1 parat in terris, par est ut ei Dominus domum non manufactam conderet in cœlis. Ipli autem nufquara melius aedificatur domus, quam in piis mentibus, Chriftumque sincere diligentibus. Sed hanc ædificarc nonnisi paucorum eft, & Regi cœlorum violentiam irrogantium. Multi namque huic inundo dediti, quanto actionibus hujus sieculi promptiori ftudent animo, ranco pigriores ab hoc torpent aedificio. Unde factum eft quia dum animadverterem quo poteram intellectu, egoWillelmus Tale- monris castri princeps & dominus, me parum ab illis . Cor. 6. diftare quibus dicitur, Voi esset templum Dei, ut pote 7 ** hujus seculi curis impeditus, mecum deliberavi ecclesiam cx proprio facere ; quatenus inter filios computari merear Ecdeliz, ut qui videlicet vacare non poflem quo Domino digna facerem, illi saltcm per me J M E N T A 4t6 A domus haberent, in quibus Dominus habitaret. Hanc prope denominatum meum caftellum conftrui placuit in honorem Dominicz crucis j ut cum in ultimo die examinis ipfa crux sacrosancta apparuerit, magnum fiat przGdium tam milu quam liberis meis, & omnibus propinquitate conjundis. In hac igitur monachos sub norma sancti Benedicti Chrifto militaturos aggregavi, quorum aflidua pro nobis apud Deum oratio, nat efficax intercelHo. His ad victum vel veftitum, vel aliquem alium usum de propriis rebus aliqua lar- { ; itus fum : scilicet ecclefiam sancti Petri intra castel- um sitam, cum ornamentis ejus & consuetudinibus cunctis vel redditionibus : ecclefiam etiam S. Hilarii cum coemeterio & burgo, & consuetudinibus, & om- B nibus redditionibus. Ferias quoque ea integritate dedi, ut in ipfa die feftivitatis, & in vigilia omnes feriantes ubicumque vendiderint sive in caftello, sive in feria, sive in agro, in via, omnem confuetudinem abbati, scu hominibus ejus reddant, nullamque juftitiam nifi pro eis faciant. Dedi etiam omnem decimationem totius parochis & caftclli, scilicet de agnis, de porcel- lis, de vitulis, de lino, de lana, de tali, & de vino ; eo pacto, ut fi quis terram fuam plantaverit in vineam, decima ipsius vinez fieret sancts Crucis propria, exceptis his vineis quas tenet petrus filius Mainardi in Broil abbatis, & quae sunt in terra Afcelini in Bricon- naria, & in his quz sunt in terra Aiberti Baftardi iu Tortcrcl. Et ne aliquis forte de fummis optimatibus hujus terrz diabolica quandoque fuggeftionc, con- C troversia qualibet decimas illas fandx Cruci datas perturbare incipiat, tam vinum de proprio cellario meo, quam oves fi habuero, in perpetuum ad opus sanflx Crucis decimabuntur. Dedi etiam quandam terram super rivum Fagi sitam, in qua eft calamentum Convaldi Prxpofiti, & terra Martini Carpentarii : sed cafamcn- tum Grimaldi Prarpofici persofvit per lingulos annos quinquesolidosad Natale Domini, & unum equum ufque Pictavum, & qui habuerit illud, faciet hominium abbati. Contuli & quatuor molendina, duo cum ftagnis suis de dulci aqua, & duo de mari molentia, & unum surnulum in iplo caftello : pifcatorias quoque iu Scoenrio de Jard ad fzpias, & ad alios pifces capiendos. Adauxi etiam Domino meo Jesu & vivificæ cruci ejus, atque monachis ibidem Deo militantibus, & mili- D raturis, de fylva Orbifterii de viridi & de ficco ad omnia neceflaria officiorum, aedificiorum, videlicet ad ecclefiam, ad clauftra Facienda atque recuperanda cum deciderint, ad coquinam, ad furnuliam, ad cameram abbatis, ad domum infirmorum, ad balnea & ad omnes manlioneS faciendas usui monafterii neceflarias. Similiter intUS vel foris caftrum quantum opus ha- buerint de ipfa fylva, de viridi & ilcco accipiant : &s in ipfa Orbifterii forefta condonavi etiam receptaculum pafcuale porcis, bobus, vaccis, equabus tam in sftate quam in hyeme. Similiter & pafnagium porcorum, itaut ubicumque porci mei ambulaverint, & porci monachorum j capreae quoque ad sotularia monachorum facienda, bruftum habeant per totum bof- E cum. Ad hzc & navem unam concefli liberam & quie- tam&folutam ab omni confuetudine in portu Tale- montis, & in omnibus portubus mei honoris. Addidi, omnibus optimatibus meis subfirmantibus, ut si quis ex ifto meo honore voluerit loco S. Crucis, ac monachis ibidem Deo fervientibus de polseflione sua dare vel vendere, non prohibeatur, sed potius comrao- neatur, tantillo interdi&o, ut dominus suus inde suum non perdat servitium. Stipereft adhuc conventio quam Dominicæ cruci contuli, quod fi homo S. Crucis præ- liecur in campo, live vincat, sive vincatur, bannum non reddet nisiS. Cruci & ejus abbati. Sihomosanctx Crucis, quod absu, eventu hominem occiderit, aut vulneraverit, si in caftello, five foris caftellum in toto meo honore bannum non reddat, neque ban- leugam, neque aliquam aliam confuetudinem, nisi solumiuodo sanctz Croci & ejus abbati. Si furtum fecerit, 417 ECCLESIÆ L fecerit, tota juftitia abbatis erit i fitniliter de falsa A mensura erit. Si homo S. Crucis vendiderit bovem vd vaccam, aut aliquam aliain pecuariam in toto honore meo, non reddat venditionem nisi S. Cruci fic ejus abbati > si iu publico mercato vendiderit, tantummodo ibi venditionem reddit. De propria vero pecunia sanctae Crucis iu mercato sive foris mercatum, in caftel- lo sive foris castellufn, in via five extra viam, insuper per totum honorem meum venditio non reddatur neque quzranir. Si dilsentio inter nos fic vicinos noltroi fic turbatio crefcet, quod abfic, homines S. Crucis non submoneantur neque moneantur ut eant homines occidere, vel terras Cnriftianorum praedare atque de- vaftarc, neque caftellum neque vallum fecere, neque iu quoquam sint angariari j sed ab omni perturbatione bellorum laborent in pace quieti, neque perturbatio— g ne in ulla re prosequentur. Verbi gratia, amici pro eis auctores pacem cum omnibus habeant, etiam cum pacis inimicis. Si tamen inimici noftri in honorem nos- trum supervenerint, tunc omnes eant ut deffendant sua ab inimicis propria. Ubi vero ego wil Icimus persensi adefle diem mortis mez, suscepi monachilem habitum iu hoc eodem monafierio quod conftruxcram in honorem S. crucis j fic convocans omneS barones meos quos de divcrsis re- gionibuj adduxeram, quofque in ifto meo honore placitaveram, eos multum rogavi ut fecundum suum posse, ecclesiam quam zdificaveram de rebus quas eis dederam, augmentarent, maximeqne decimam & ec- defias quas in meo honore aedificaverant, debeant a se ubi eas a fe separarent, nulli eccleliz nisi meæ darent > sed neque fili i eorum ; quibus suedamantibas, omnes postmodum filios optimatum meorum, infantes, pueros, adolefcentes, parvos & adultos congregari feci in prx- sentia patrum. De supradictis omnibus habui etiam tefti- rnonia filiorsi. Hujus donationis tot ferine teftes exiftunt quot T alemontis pagi accolx inveniri poliunt ; verum ne pofteritas ncgledrix noftrx suzquc ulmis quasi przte- ritorum ignara, cupiditate ducta, nzc quandoque infringere prarsiunat•> idcirco ftylo memorizque commendo, meaque aucoritate fic filiorum meorum Willelmi atque Pipini, una cum filia mea nomine Ascelina, voluntaria stipulationc per hanc chartulam roboro, sancio atque confirmo sub teftimonio legitimorum virorum, fcili- cet fidelium meorum, quorum iuee funt nomina, videlicet, Ramnulfus de Bullo & filii eius Petras fic Ramnulsus, Arbertus Baftardus, Afcelinus Senex, I Aimericus Rufus, Stephanus Vinderiam, Abel Barbatus, Antonius pincerna, Marurinus camerarius, Johannes & Ifembcrtus frater ejus, Cochteas marefcal- lus. De clericis vero Ademarus, Garinus, Thechardus, Bartholomzus, Gauterius, & alii multi. Es t0L T Y tabul.fol.j. DEcet bonos bonorum patrum filios paterna vota, quxque illi minis przventi mortis confirmaverunt, fic maxime qux ad divinum pertinent cultum, prout potuerint, implere ftudeant •, ticut Salomon de templo conftruendo David patris fui implevit votum. Unde ego willelmus minor, Talemontis caftelli do— j minus, fidele votum patris mei de conftruendo mo- pafterio S. Crucis fecundum polse meum adimplere, Deo autore, cupiens, venerabilem virum Vitalem abbatem, cum confilio fidelium meorum inibi ad przsens inito invito, ecclefiarum autem Aulonx dimidiam partem quam ipse abbas de Agnete habet, eidem loco concedo ; quas quidem ecclesias pater meus illi vivus totum dederat ex integro, cum omnibus quæ ad altare pertinent. Sed Agnes comitissa tulit mihi dimidiam partem, quam de ipsa tenuit, dum vixit pater meus j 3uam si, Domino annuente, recuperare potuero fccun- um conventionem quam mccum domina illa habet, scilicet uc nulli det vel vendat, praeter me vel alium qui hoc habuerit caftellum, sicut alteram concedo ; Tomus II. U C I O N E N S I S. 418 medietas autem ifta quam abbas habet, sic eft : medium altaris fic omnia qux altare tangunt : medium totius decimx minutae beftianim, falis, lini, lans, fic vini quod in terra domus meae orietur ; medietas abbatis atque dominicarum vinearum decima sua erit, vinea- nimque in burgo abbatis nullam habemus confuetudi- nem neque ego neque comitilsa. Hanc donationerh sancio, lcgitimorumquc virorum teftimonio per præ- sentem chartam confirmo, quorum hxc sunt nomina : pipinus frater meus, fice. ExtoJtin tahljol, tf, POft mortem villelmi fic Pipini filiorum primi vil- lelmi Calvi, qui Talemontense caftnun primus aedificavit, succcffi eis ego Kadclo in eodem honore, accipiens eorum fororem iu uxorem nomine Afcelinam, qui fice, cupiens augmentare, contuli eidem loco ecclesias qux mei juris erant, videlicet S. Vincentii J ardis, & S. Hilarii de Forefta, S. quoque Nicolai de Grosbrol ; atque ad easdem ecclesias cooperandas & reltaurandas cum ceciderint, filvam Orbifterii, ecdeliam quoque sanstx Mariz, quz vulgo vocatur Perata, qux sua eft iu regione Thoarciz, quam ipse tenebam de viceco. mite Aimerico, & omnia quæ ad eam pertinebant, videlicet decimam totius parochiae de vino, de annona, de agris, de porcellis, de lana & lino, fic burgum intra cxmeterium litum, pratum ad fontem famulis, & alium pratum in prospectu ecdesue litum ; terram quoque fubtus vineam fitam, qux fuit , Gaufridi Tholardi, aquam edam fluminis Thoerii j in- * super etiam filvam Dalacensem, & terram fitniliter quæ aa silvam pertinet, quatn ego propriam retinueram, terram etiam Adelarai Gerlarii, & terram Odonis de Moue, atque omnia propria quz poflidebam in parochia S. Mariz Peratx, atque Albienfi, exceptis ca- samentis unde meos homines feaverain. Dedi etiam unam bordariam terrx in forefta, & minutam decimam duarum parochiarum, fandi videlicet Vincenti ! de Jardis, & S. Hilarii de Forefta, hoc eft, decimam de lana, delino, de canaba, de aquis, de porcellis, de vitulis. XI. L, Ex eodem Egimus B. David templum Domino aedificare vo— tote. luilsc, ut quz tali ufui necessaria forent devotus przpararec j sed prohibitus eft a Domino, quia vir sanguinis erat*, quod Salomon poft. patre mortuo, capit atque perfecit. Sed abfit ne ranctilfimus ille, 3uem Dominus invenit fecundum cor suum, jufti defi- erii sui, & fi inhibitus ab opere, debitam tamen ami- ferit mercedem. Hujus ergo rei dustus exemplo, ego videlicet willelmus minor, Dei promilsu, a quo om- nis poteftas, ac jure hzreditario Talemontis indeptus honorem, ecclefiam quam genitor meus dilestiffimus antequam obiret, in meritum & honorem S. crucis Dominicz ædificare czperac, ad effestum usque pro posse meo curarem perducere, fic factam Domino dedicare in honorem jam dictae S. crucis i > austore Deo, fere omnia quz pater meus dederat ’Deo inibi fervientibus, & ipse laetus concefli ; & in dotem ecclefix terram cujusdam hominis nomine Israe- lis adauxi, sperans in eo apud quem tantum valet recte voluisse, licet deficiat polle, quatenus fic fecifle fic eum fandi defiderii non perdi turum prxmium ; me quoque aliquem retributionis locum vel venix habiturum. Uxor vero mea, Macllandra nomine, dedit jam dicto loco sanctz Crucis pro utroque noftro decimam annonae terrx noftrx qux eft in infula Bcrnardi. Et ut hxc do- natio firma permaneat, propria manu fuper altari fancti Hilarii posui, eo quod eft hxc parochis mater * ec— tpecdefa. desue, ut si quis hanc donationem deftruerc voluerit, anathema sit. D d 1 N S T R Ll In#* XII. QUia fandorum patrum atque ipfius noftri Salvato- ris sententia commonemur posiefliones noftras fidelibus laxare, maximeque res illicitas line dilatione reddere, ego Guillelmus, Talemontis dominus, Vitali abbati qui abbatiam S. Gildasii, cui przerat, monachorum fuorum importunitate ejestus, a me sibi locum aliquem dari in quo Deo juxta propositum deservire point exfpoftuhns accelserat j cujus * mortalitatis atque * tu’ Sanctitatis fama non solum apud habitatores vicinarum, verum etiam remotarum provinciarum perlucebat \ consilio atque inftinctu conjugis, necnon filiorum meo- rum Willelmi atque pipini atque procerum meorum, ecclefiam sanstz Mariae in OUona dedi ab onmi con— 1 suetudine solutam, cum decima agnorum, porcorum, lanx, lini, & totius vini quod iu illa terra quam pro- priam in Ollone hodie habeo, ortum fuerit j & duas menfuras terrz ita proprias, ut proprias eo dic habe- bam : & praeterea modium unius frumenti de proprio meo iu fetvitio ecclelix deputatum : burgum, quoqtie & fumum unum in ipfo burgo, ita ut aliud rumum non fiat ibi. Datum est hoc donom vn. Kal. fer. 11. luna v. epasta xviii. Actum est anno ab Incarnatione Domini millesimo quadragesuno fecundo, regnante Francorum rege Henrico, Pictavorum pontifice Ifcm- berto, duce vero Aquitanorum Guillelmo. ZreoJh » XIII. tainl.fol. 8. POft deceflum Villclmi & Pipini filiorum primi ( Willelmi etiam * Calvi Talemontis principis, ego Willelmus comes Pictavensis adeptus in domi- nio Talemontense caftnim, una cum toto honore ad illud pertinente, adiens aliquando idem caftellum, obviavit mihi reverendisfimus Vitalis abbas, clamitans de injuria quam mater mea Agncs comitifla ei fecerat, ea quz a primo praedicto Calvo Guillelmo tenuerat iu Ollona libera & soluta ab omni calumnia per vim inva- scrat, scilicet medietatem offerentiz, & decimas de sua terra propria, & de sua vinea, & de suis falinis j quem in Talamontem mecum redire feci, & causatn ejus calumniz quzrimoniæ ante meos proceres qui mecum venerunt fimul cum Talemonteniibus judicare ac diflolvere praecepi. Qui omne » judicaverunt atque — auctorisaverunt eam rem abusive actam quam mater 1 mea fecerat \ przter ea qux non nos, sed alii fandorum locis contulerant iu mea « ate atque dominatione affirmo omnia, ac concedo fandis eccleliis & earum mi- niftris, ut antiquitus tenuerunt, reddere. Idcirco ego Willelmus Pictavorum comes, jubeo reddere qtue mater mea injufte abftulerat, &c. Teftes uxor mea Ermen- sendis, episcopus Willelmus Engolismx, Savaricus vicecomes, & alii plures. Poft hxc ego willelmus.Pictavorum comes, condonavi pasiiagium ad porcos sanstre Cnicis iu nemore Jardis. poft deceflum quoque ejus, frater suus hoc donum Gofridus Guido audorizavit efle perpetuum. XIV. E Charta fundationis B. Mariæ de Fontanellis ord. S. Augustini. OMnibus ad quos przfens carta pervenerit tam przsentibus quam feturis Guillelmus de Malleo- ne dominus Thalemondl salutem & amorem. Ex approbata dcseendic confuetudine ea qufc eccleliis, seu ecclefiafticis viris conferuntur, ne oblivione, vel inviden- tium seu calumniandum malignitate depereant, authentico scripto communire. Inde eft quod ad communem omnium notitiam tamprxsentium quam futurorum volumus pcrvenire, nos intuitu Dei, Sc pro salute anima MENTA 420 L noftrx, & anreceflbnim noftrorum, & succeflorum quandam abbatiam fundaviffe de ordine de Cancellata iu silva Rochz in honore Dei & fanstæ Marue, assensri fle voluntate & conccfliOne Beacricis uxoris noftræ » per quam terram Kociue * & Eud cum omnibus ♦ Roch* pertinentiis poflidebamus. Nos igitur abbatiæ praedictae nemrO|a°~ & canonicis ibidem Deo fervientibus providere cupien— Rocheiur- tes, dedimus & conceflimus przdi&z abbatix & cano— Yon— L e, nicis nemus & terram in przaicta filvn dc Prato Bechec, Luc<i’ sicut divifio crudum vadit ad doicum Lobin & vias extra tineliis <iis- silvam supra domum Giratrdi-Bcraudi, sicut vi » quae tans.princi- venit de domo Tornatorum dividit usque ad aquam ’ Cola. Przterea dedimus cis œinagiam Rocha, & 3uicquid in Foro Rochz capiebamus, & unum cirau- umapud Pcreyam juxta ecclesiam S. Michaelis libe- 1 rum & innnnnem ab omnibus coftumis & rebus a i iis, & Guillelmum Garet&hæredes fuos liberos & imir.u- nesadhoc quod debent illuminare unam lampadem iu praedicta abbatia die ac node, & duos cereos ar- dentes ad omnes missas j & census carnificum de Pe- reyo, scilicet de unoquoque duos solidos ufualis mo- neur. Hanc autem fundationem & donationem confirmavit & dedit & approbavit Bernardus de Macbccolro 2ui terram Rochz & Luci cum amnibus pertinentiis lix siue, uxori noftrz Bcatriciprxnominatæin matrimonium dederat & concesserat. Et hoc dedentur & conceiserunt Radulphus de Machecolio, & Bernardus frater ejus, filii prædidi Bernardi. Et ut harc donatio contra omnium malignantium verfurias ratam Sc incon- cussam obtineret firmitatem, præsentem canam figilli noftri teftimonio dignum duximus roborare. Et Beatrix
- uxor noftra fundationem iftam & conceflionem dedit, voluit, & conceflk, & figilli sui attestarione confirmavit j teftibus his Radulpho de Perrata abbate Thale- mundi, P. Pelet capellano de Olooa, Radulpho capel- lano domini Guillelmi de Malleone, Nicolao de Olo- na, Thoma clerico, Guillelmo Giraudi seneschallo Thalemondi, Guillelmo de Motha, Hugone Primaut, B. de Monte-acuto, Guillelmo Chabot, P. de Pruil- leio, militibus, Ruffincllo senescallo de Rupe, G. Mau- sacre, Hugone Sebrant, Hugone Normant, Thoma Foreftario, Simone Boschier, & pluribus aliis. XV. Aliæ Willelmi de.Malleone littera pro Fontanellis. /^\ Uae geruntur in tempore, ne labantur cum tefh- Xj^pore, litterarum teftimonio debent perhennari. Noleat igitur przsens xtas & fciat poftera, quod ego Willelmus de Malleone tunc temporis dominus Tale- mondenfis, & dominus de terra Rochx & pertinentiis, dedi & concedi in puram & perpetuam hclemofynam J>ro salute animz mez, & antecelsonim meorum, & ucccflorum Deo & ecdesue beatx Mariae de Cancellata, in forefta mea dc Rocha, terram, scilicet terram de domo Tornator is de Cola ficuri chemmus ducic ufque ad foramen quod eft super domum Giraudi Be- ranc, & de Doito de Cola sicut pratum Paftcl dividit ufque ad Plancham de Roifol, & sicut cheminus de Roisol qui percutit in Noa fuper Fontcncllas, dividit & vadit usque ad pratum Bechet. Utantcm hxc donatio & concessio rara & inconculTa in pofterum permaneat, prarfens scriptum figilli mei munimine roboravi. Ego vero Beatrix uxor domini Guillelmi de Malleone, cui dominus Bernardus de Machecou pater meus cum terra Rochæ & pertinentiis me dedit ad uxorem, hanc donationem & conceflionem, quam dominus meus Guillelmus de Malleone fecit, volui & approbavi ; & ut majorem obtineat firmitatem, przfentcm paginam ficilli mei teftitncnio confirmavi. Hoc donum factum suit anno ab Incarnatione Domini millcsimo du- centefimo decimo, mense Julii, regnante Ottone in Aleroaxmia, phiHppo in Francia, Johannc in Anglia.
- zi ECCLESIÆ L Hujus rei teftes sunt Guillelmus de Mota, Brientius i de Monte-acuto, Gansiedus Ruflion, Guillelmus Vigier, fice. XVI. Charta fundationis abbatiæ Rrolii Grollandi. IN nomine sanctz fic individue Trinitatis. Ego Aime- ricus de Bulio locum zdtficare volens in quo omni- potenti Domino a devotis famulis semper deferviretur, multotiens rogavi virum venerabilem Meschinum abbatem Moroliz, quatinus in eodem loco, id eft Brolium * Sicai— * G* certum fratrum numerum mitteret, abbatemque hevismr is defignarec qui ibidem aflidue viverent, & pro meis meo- cAartuhno. rumqUC, necnon & omnium fidelium tam vivorum iindi. ro * « F™1 defunctorum erratibus Dominum jugiter exora— I rent. Quod przdidus abbas Meschinus facere multum diftulit ; sed meis multorutnqoe precibus srpe conuno- nitus ad ultimum conceflit. Unde ego Aimericus utiliter providi, ut de facultatibus meis illorum necessaria administsentur qui illic sunt Domino servicuii. Et quae- cunque illis dare disposui, feripto communiri volui hoc modo. Ego Aimericus de Bulio dono & concedo Deo & beatz Mariæ fic przdictis monachis ipsum locum qui * GroI— vocatur Brolium * G. & gerriam illam, & terram quæ I«di— ante eft, & extenditur usque ad terras Airaudcntium, & determinatur de valle qux fubras jariam illatu eft usque in viam qux de Talemundo vente ad quercum de * Saiufe Leva, & inde vadit usque ad viam quz de * fancta fUire. Flavia venit ad Penis, fic sequitur illam viam usque < ad terram Guineber j atque etiam ducitur per conval— 1 lem usque ad calceam ftagni quod promifi me eisdem monachis facturum. Item terram dedi eis quæ sua eft inter duas vias quz tendunt de Leva a la foreft. Item molendinum, quod subnis terram de Penis eft, suniliter illis concedo. Iterum dono eis fic concedo omnia quæ in parochia fanctz Flaviz poffideo, scilicet ego A. de B. accipio ibidem quinque panes, fic Achardus Renox tres. Item dono eis ad Perus in celario meo decimam panis fic vini. Similiter dono eis hoc quod habeo in duobus quarteriis vinearum, id eft complan- tum in Rimartin, & in duobus in medietaria Tale- rnundi. Item dono eis in nemore de Verto, ur ibi pas- canrar animalia eorum univecfi generis. Ibi, si neceHe fuerit, porcarius arbores virga percutiet ad deponendos fructus, ut porci copiouus alantur*, & ligna ejus- dem nemoris ad omnia necessaria illis concedo. Item ad chevarderiam dono eis stagnum & molendinum paratum ad molendum. Item dono eis ad capud Perari- Curfonii grangiam cum omnibus adpenditiis suis. Iterum dono eis & concedo omnes cobranths quas in terra mea facere potuerint, ita uc baroniam meam non perdam, & hominia non amittam. Irenim dono eis decimam molendini quod eft in ponte Cursonii, & decimam in molendino Villenz ; fimiliter illis concedo ea quspodicleo in molendinis de Jarr, id eft, dominium fic medietatem, in quibus per abbatem B. G. cultos conftiruatur, fic ipse elavem annonx in cuftodia sua debet habere. Horum donorum teftes sunt Fulche- rius abbas de Orbifterio, & Meschinus abbas Moroliz, & petrus abbas B. G. fic Petrus decanus Talemun- di, fic Petrus de Perus, & Tancres sacerdos. Ego petrus, & Aimericus filii Aimerici de Bulio concedimus, simulque donamus Deo fic beatae Mariæ fic monachis B. G. hxc dona przfcripta patris noshi jure perpetuo poflidenda, tali scilicet pacto quatinus bonorum spiritualiutn quæ per gratiam suam & per fervos fuos in eodem loco facturus eft Deus, participes efle poflimus in Chrifto Jhesu Domino noftro. Amen. Hujus doni concellionisque iftorum Petri de B. & Aimerici teftes sunt Meschinus A. Moroliz, & Petrus A. B. G. & petrus de Perus, fic Aimericus filius ejus, fic Tancrez de Antiochia, fic Babinus de Cursonio, fic Petrus Mefchinort, & plures alii. Tomus II. . U C I O N E N S I S. 422 L Notum sit omnibus quod Petrus de B. & Aimericus frater ejus carcamiftam fibi recitari fecerant, fic illam auditam gratanter susceperunt, fic signum fanctz crucis •f-. • imprimentes in ecclefia sanstre M. B. G. super akare obtulerunt iu præsenria abbatis Andrex, tcftan- tibus Morino monacho, & Petro de Cholcz, fic Jo- hanne de Lezaico, fic Florendo, fic Bemardo sanstx Gauborgis, fic Gauterio Bruno, fic toto conventu. XVII. Charta fundationis Trisagii ord. Cistorc. IN nomine fanctz fic individuz Trinitatis. Ad præ- latorum raram pertinet subjectoruin suorum, tam laiconim quam clericorum salud ac quieti providere, I non folum vero przsenti, sed etiam runvz & maxime perpetuae, propterea ego Guillelmus Dei gratia Picta- venfis episcopus, confilium dedi fundationi fanctx Maris ae Vado Trizaci, per przsentem cartulam prx- sentium commendare tnemorix, & futurorum manda » re notirix *, ipfam denique camtlam prece domini Ri- cardi abbatis Vontiniacensis, Andrez de Baldeamento monachi sui, necnon & aliorum fratrum, qui praedi- ctum locum ad zdificandum susceperant. Et ex alia pane ipsorum fundatorum Arvei de Marolio, Gau- defredi de Tiphaugio, fic Petri epifeopi fratris ejus de Casa, sigilli noftri auctoritate munivi : ut ea quæ ibidem facta eft eleemosyna monachis ibi Chrifto servien- ubus in futurum, libera maneat, & quieta, fic per hoc in perpetuum valeat esse fru&uosa. Arveus itaque de u Marolio, amaritudine peccatorum fuoram, & tnale- astz vitae, compunctus fpiritu recti confilii, & noftra persuasione admonitus, pro salute animx siue, & parentum suorum, fic uxoris fuæ, fic filii, fic filiz siue, Srædicti loci, id eft Triari * fundatores, monachos * Trizad. evote, & benigne sufcepit de manu noftra. Hos nam- que ego, & verx religionis teftimoniuin, & celebre nomen Cifterciensu orainis, de domo Pontiniad, in episcopatum noftrum adduxi. Curavi etenim tamquam circonspestus agricola in vineam Domini mei tale germen vitis plantare, unde cum ipso vinum novum bibam in regno patris ejus. Dedit ergo praedictus Arveus de Marolio, Domino, & sanstx Mariz, & Ricardo Pon- tiniacenli abbati, & monachis fupradi&i Triari in manam noftram, facraram sedem ipsius abbatiae, sicut Dcimeterium dedicatum eft. Hanc tamen ab alio quodam sine ulla violentia, vel coactione cum bona voluntate poflidentis per commutationem accepit. De propria vero terra sua dedit eis totam terram qiue eft inter mon- tetn Botentreum, fic Lanaias, & Perreriam usque ad terram Reginaudi Papini : illam quoque de Campo Cheurer, fic illam de Bugresse, fic terram & vineas de Asperlerio, & sine ullo retinaculo, totam terram Tetbaudi Bacheler, ubicumque fciri & inveniri pote- rit, totam & fuam quam dividit cum Guillelmo GrifFer, quz appellatur terra de altari, five alio nomine Bofcus- communis ; insuper totam terram Aimerici de Folieta : & totam terram Goffredi Peftilentiz, quam de ipso Arveo habuit : necnon quartarium de Algargleria, fic terram de Nuce sub Bosco-Morini, fic totam terram p quam habuit ad Rainarderiam. Hoc totum de propria terra sua dedit Domino, & S. Mariæ de Trizaco, in ipfius fundationis principio, iu prxsenria domini Ri- cardi abbatis Ponriniacenfis, fic Andrex de Balda- mento, & aliorum monachorum, fic fratrum ejufdem loci : in prxsentia militum & servientium ipGus Arvei Savarici, Sanibrandi dapiferi de fan&o Heimene, fic Petri de Marolio fratris ipsius, Pagani Bodini, Reginaudi Bucher Amcre, Gerardi Sanibrandi, petri Peagerii, C.ambillarii Carpentarii, Frunaidi de Bor- nefcl, Taulselini Andeberti, qui omnes hujus rei teftes sunt. Hoc totum laudante Theobaudo Chabot filio Arvei & Belina filia sua. Przterea dedit eisdem mo- nachis alias terras, quas ab aliis, tam per emationem, D d ij I N S T R U quam per emptionem eis acquisivit, irem terram in/ boscum. Neber, qus supra ipsam abbatiam.est, sic includitur, ex inferiori par te fluminis abbatix >ex supe- tiore Petri Peagerii, & Burgundix ex uno latere Ai- mericiGanachel> ex alio rivulo Pontis-Aimerici ; terras ! quoque Petri Peagerii, & Regiuaudi Papini Bur- gundi, quz de eodem fcodo intra eofdetn terminos, est de hac terra Burgundi, Johannes Baprifta & Berus, fratresBurgundi, partemsuamgratis Domino, & monachis dederunt. Hujus rei teftes sunt : Petrus Achard, Stumius Beris Malus, clericus Florentinus : & ex parte monachorum frater Radulphus. Totam quoque terram & vineas willelmi du Peudufou ultra finem abbatix verfus meridiem. Hujus rei teftes sunr, Theobaadus Chaboc filius Arvci, Saincr. Savaricus Sinbrandus, Paganus Bodin, Reginardus Bodin, Bucher Amcre : de j pane monachorum, frater Radulphus. Praeterea vero concedit eidem per omnia fora sua libere & quiete ne- cessaria fibi venaere & emere, & per omnem terram suam, &c per omnia nemora sua omne ufuarium ad xdificandum, ad ardendum, ad pascua tam porcis, quam aliis pecoribus, & omnino omnia necelTaria. Similiter Gosridasde Tifaugia, petrus episcopus frater ejus in claustro monachorum de Marolio per cultellum Andrex de Baldamento, dederunt iu manu noftra sacraca Deo, & abbatix de Trizaco iu boseo suo de Casa > totum usuariuin ad aedificandum, ad ardendum, ad pascua tam porcis quam aliis pecoribus. Et omnia neceflaria, przter dare & vendere, fora quoque sua sine omni consuetudine libera, & quieta ae Marolio conccflcrunt. Hujus rei teftes sunt, GiHebertusepisco— < pus pidavensu, in cujus manu ipsum donum factum eft, Wicardus abbas Pominiacenhs, Andreas de Bal- damento, Paschasius prelbyter de S. Hilario, Arvcus dc Marolio, Savaricus Sainbrandus. XVIII. Lieu-Dieu Diploma Richardi Angliæ regis, sundatoris cn Loci-Dei in Jardo. RIchardus Dei gratia rex Angliæ, dux Nor- manniz, Aquitanis, comes Andegavensis falutem. Sciatis nos pro salute animx noftræ, & antcccflorum conccflifsc, & confirma fle abbatix noftræ de Loco- DeI quam fundavimus ad honorem Dei & beatae Marix matris ejus in nemore de Jar. in liberam & perpetuam eleenaolynam totum praedictum nemus de Jar, & quidquid juris in ea polRdebamus, & totam terram qtue prius Terra-comicissie nuncupabatur, cujus una pars elt circa praefatum nemus, alia apud Carsonum, alia in villa qux dicitur la Champcrnuyere cum omnibus hominibus, pertinendis, & libertatibus, & consuetudinibus suis. Dedimus etiam prxfatæ abbatix terram quam habebamus iu territorio Roche qux fimilicer Terra-coniitiflx vocabatur, cum omnibus hominibus, & jure quod in ea poflidebamus. Praeterea dedimus ei partem toreft quz eft juxta Rocam ubi prxdida abbatia fuit prius fundata, & insuper in parte noftra me- moriz praenominati conccflimiiS ei ufum lignorum ad conllruendas domos proprias, ad comburendum, & ad pafturagium animalibus suis. Contulimus etiam illi complantum vinearum quod poflidebamus apud Ro- cium, & annonam quam recipiebamus in terra Dampie- re, & quafdam emtiones terrarum quas ibi fecimus ad opus abbatix przdistz : terram scilicet de Tomoguai- licre, & de la Bicerticre, & Tornetaliere, & terram de Gondcbaut cum boseo, & terram monachorum des Mouftiers, & fartum viginti salinas apud Infulas j dedimus etiam ei xxxv. folid. de cenfibus noftris, quos pofljdebamus in mareliisde Longavilla ad faciendum mutationem cum monachis monafteriorum pro quadam terra quz prxdidz domui adjacens erat : dedimus etiam didz abbatix partem illam piscarura : quam accipiebamus in portu Ollone, & panem fcodi vinearum MENTA 424 l quod in Ollone possidebamus : dedimus etiam paitem pratorum noftrorum quam iu territorio Tlnlenuuidi habebamus, & marescum noftrum apud Maraanr, liberum ab omni pafcucrio & consuetudinibus. Qu^rg volumus & sumiter.przcipimus quod przdictam abbatiam & canonici in ea Deo servientes, omnia hxc ha- beant fle teneant in perpetuum libere & quiete, integre, cum omnibus pertinentiis, libertatibus & con- werudinibus suis. Concedimus etiam quod omnes homines ejusdem abbatix sint liberi ab omni expeditione, angaria & scculari exactione. Praeterea con- ceHunus abbatis przdictz & canonicis quod si aliquam terram & de feodo noftro rationabiliter ac- 3uifierinc, seu emptione seu dono alicajus, canem in omnibus libertatem in terra illa, sive iu alio I acquisico habeant in cæteris terris eorum quas & contulimus. Conceffimus edam eis ne aliquis officialium noerorum przfumat hominia eorum placitare, sine aperta radonabilique causa teftibus de illo diftrineat Gofiido de Sella senescailo Pi&avtae, mag. Radulpno capellano, magiftroGamerio, magiftro Gaulteriode Vocherio, Benedicto Judeo, & pluribus aliis. Datum per manum Euftachii Elienfis electi, agends vicem cancellarii iv. die Novembris apud Thallemundum anno octavo noftri regni. Exstot & in chartario Loci-Dei diploma Philippi regis Franc i a quo abbatiam patrociniosuo tuetur menje Februario M. ccc. xxxn. :XIX. Conventio facta ab abbate & conventu Loci-Dei in Jardo, in qua designantur præcipui hujus ecclesiæ benefactores. EGo Andkbas promiffione Divina dictus abbas Loci-Dei in Jarais, Præmonftrarensis ordinii. Notum fieri volumus przsentibus k futuris, quod domina Beatrix vidua Guiilelmi de Maloleone, viro suo, & Bemardo de Machecou patre suo, & Radub pho fratre suo defunctis, periit ab abbatia noftra Loci- Dei in Jardo, ut tamipsa, quatn przdicti, scilicetvir ejus, & pater, & frater, defundi, reciperentur in participationem orationum & omnium beneficiorum jam distre abbatia : noftrx. Quod ei benigne conceflimus ac devote. Prxterea vero domina Beatrix concedit ab- pbarix & canonicis Loci-Dei ut homines eorum de Po- pelineria habeant palhiragium in forefta Rochæ i itaut unusquifque niannonarius qui jure hzreditario dictam villam Popcliniere incolit, habeat in eadem forefta duos boves & duas vaccas. Qui autem boves simul * & vaccas non habuerit, quatuor boves & quatuor * aut. vaccas in eadem forefta sine * « sdumaad pafturagium habere poterit. Hoc autem palhiragium dida domina rstimatio- Beatrix iu perpetuum illis concelsuad emendationem ne. dampnonim quæ superfluitas aqux de molendino abbatix de Fontenellis facit in pratis eorum. Ego vero Andreas abbas Loci-Dei, & conventus nofter, con- ceflimus fupradistre dominx B. quod abbatiae de Fontenellis pacem fervabimus ab hominibus Popelinerie, qui conquerebantur quod aqua de Molendino dictz ab- k batiæ de Fontenellis fuperfluebat iu pratis eorum •, ho- mines tamen de Popclinaria prata illa propter hoc pa- fturagium omnino non perdent ; sed sive iu xftate live in hyeme eifdem pratis in retractione aquæ ad profectum suum & amrnalium suorum, quantum aqua per- miferit, utentur. Ipsa vero domina Beatrix, licut nobis fideliter promiht, diAx abbatix noftri Loci-Dei, & univerfarum pofleflionum ejus contra omnium violentiam pro viribus suis semper erit servatrix & deffen- satrix. Uc autem prxdi&im pacem a nobis vel hominibus noftris faciamus inviolabiliter obfervari, ad confirmationem ejusdem abbatix de Fontenellis, carculam illaxn dedimus sigilli noftri teftimonio roboratam. ECCLESIÆ I XX. Charta immunitatis pro Granateria. 1410. TEav na Toxsay feigneur de Lezay, maiftre des J arbaleftriers de France & senefchal de Poidou pour le Roy noftre fire, au preinier fergent de noftre dit senefchal ordinaire ou baillage fur ce requis. Nous avons repit les lettres de noftredic feigneur non vicsees, non corrompues & non fufoestes, mais fumes & encieres, fcelkcs de fon grand fcecl en cire jaune, & en queue fimple, conrenant cette forme : C h a r l e s par la grace de Dieu roy de France, au senefchal de poidou & i tous les autres jufticicrs de noftre royaume ou 1 leurs lieutenans, salut : humble fupplication de nos amez les religieux, abbe & convent de la Greneriere de 1’ordre de saint Bcnoift au diocefe de Lu^on, avons recjsic, conrenant qtficelle abbaye est de moulc an- cienne fondation, aflife en tres-mauvais pais, toute environnic de bois, loin de bonnes villes, dc chafteaux & de forterefies, i trois lieues ou environ de tout refuge Sc retrait ; en laquelle iglise ou abbaye iceux sup- plians ont de leur ancienne fondation toute juftice & juridictien, haute, moyenne & bafle, chaftel, ou mai- fon forte avec droit de seigneurie, plufieurs hommes & femines leurs fujets & jufticiables, & autres chofes reflorriflantes A ladite abbaye ou tnaifon forte laquelle abbaye de toute anciennetl, eft forte, bien furtifice & emparee, & en icelle se retrayoient, avoient &ont accourume de se retrairelefdics hommes & fujets, & aulsi ceux des lieux & villes voifines, parce qu*en lieu plus prochain, ou fi aise, pour lefdits hommes, fujets & voifins, iis ne fe peuvent retraire, & en icelle leur eglise ou abbaye forte ont droit & accoutume lefdits supplians de mettre & ordonner capita i ne tcl que bon leur fembloit, icelui inftiraer & destituer, le- quel capitaine ils elisoient bon fisprofitable pour eux, & lefdits retrayans A la moindre charge d*iceux fup- plians & retrayans qu’ils pouvoienr. Mais parce qu’au tems du vivant de feu noftre tres-cher & tres-am^ oncle le duc de Berry, & par importuni^ icelui noftre oncle I qui ne £ la volonte duquel iceux supplians ni leurs predecefleurs, lors itans dans ladite aboaye, n’eu(Ient pu ni ose defnier ni contredire chose qui lui eut plu ordonner ; certain capitaine fuc mis en noftre uire abbaye de par noftre dit oncle, auquel furent taxez certains gages, qu*il prit fur les retrayans en ladite 1 abbaye> aepuis ce & memement depuis que nous Commes venus en noftre couronne & seigneurie, aucuns se sont efforcez & efforcent de tenir ladite capirainerie, & de eux dire capicaines d’icclle abbaye, & dc lever par raifon & a caufc des gages & Commes de deniers, & de lever certaines autres chargeS.lefquelles sunt impor- tablcs aufdits supplians & retrayans, & pour lefquelles iceux pauvres supplians & retrayans sont tellement op- primez, qu’A peinc peuvent-ils plus demeurer en leur abbaye, & faudra, si pourvu n’y eft, qu’iceux supplians & retrayans, dclaissent ladite abbaye dlsolle & voifcnt autre part querirleur vie. En nous reguerant, que comme ladite inftirution de capitaine faite par noftre dit feu oncle fut faite par volonte, nort pas _ fur raifon, ni iceux supplians oiiys en leurs droits, que 1 adite inftirution ou ordonnance de capitaine ainsi faite violemment ne doit eftre a consequence, ou prejudice des droits æicelle eglife, que la souffrance qu’ils en ont faite a efte par crainte, peur & menaces, que I nous eft de girder les droits & prerogarives des eglises dc noftre royaume, A ce qu’aucune entreprise ne suit faire fur iceux, nous leur veulions fur ce pourvoir au relevement d’ice ! les oppofitions & des droits d’icelle Eglise & supplians \ pour ce eft-il que nous, ces cho- fes conGderees, voulans les droits des 6gl ises dc noftre royaume, dont nous fommes protedeurs, eftre favo- rablemenc tiaittez, sans fouffrir aucune diminution, vouS mandons, & pour cc qtficelle abbave eft aflife .UCIONENSIS. 426 A en nos pais de Poictou, enjoignons & commetton* par ces presentes, que si par information faite ou i faire 011 autrement duement, il vous appert iceux sup- pliansavoirseigneurie&juridistron, haute, moyenne & bafle, droit de maison forte & inftirution de ca- pitaine, & defdics droits avoir joiiy & ufe le tems palle : vous iceux supplians aufdits cas, maintennez & gardez de par nous en leurs droits des susdits, les faites joiiir & user en oltant tout empefehement a eux mis au contraire, en conrraignant tous ccux qui feront i con- traindre, & dont serez requis a cc faire & souffrir, & A les laifler joiiir & user de leursiiits droits, & 1 ccsler defdites entreprises & chargcs, & de eux dire & porter capitaines, finon par le grl & confen- tement d’iccux supplians. Et si auctin s*eppofe au con- g traire, attendu qisicellc abbaye eft afliie en noftre pais de Poidou, pres du lieu de Poictiers, & environ se lieu de Pousauge sont demcurans ceux a qui ce touche, que cecte chose eft de grande chose & encre grande partie, que en noftre Cour de parlemenc de Foitiers cecte caufe fera micux Sc plus brievement ter- minee que ailleurs en nostredit pais, qu’en nostre dite cour de parlement de Poitiers, lesdites parties rccou- vrirontde bon & notable conseil pour le devoir de leurs droits adjournez ou faites adjoumer les oppo- sans A certain & competant jour ordinaire ou extra- ordinaire en noftre prefent parlement, nonobftant qu*il soit, & que les parties ne foient pas avanture aes jours dont l’on plaidera, lors pour dire les caufes de leur oppoGcion, repondre aufdits supplians fur ce que dit eit, procedet & aller a vane en ontre, si comme de raifon en certifianc fuffifamment aufdits jours nos amez & feaux confeillers les gens tenans nostre dit parlement audit lieu de Poictiers, de tout ce que fait aurez, aufqucls nous mandons & commandons que aux parties, icellcs oiiycs, fasiiez bon & bricf accompliflement de juftice : car ainfi nous plaift-iI eftre fait. Et aufdits supplians avons octroyi & oc- troyons de grace speciale par ces prefentes, nonobs* tant quclconqucs lettres subreptices au contraire. Donne A Chinon le fixi^me jour de Mars mil quatre cens vingt, & de noftre regne le trois, ainsi signe par le Roy, Te fieur de Mirandol &autresprefens. De Lu c b avec paraphe. Par vertu defquelles lettres & dit pouvoir i nous donne & commis par icelles : nous vous mandons ou D commettons, si medier eft, nonobftant qu*il ne soit en voftre pouvoir, office ou baiilage, que appelliez avec vous aucun notaire duement fecularile non fufpest ni favorable, vous informiez bien diligemment & fort seCTetement de, & fur ce que les religicux, abbe & convent de la Grenetiere assis efditcs lettres, du ma- noir, seigneurie Se jurididion moyenne & balle, droit de maison forte & jufticicrs hauts dc ladite ab- baye & des droits appartenans A iceux, auroir joiiys Se ufe le tems patie, & le tout felon la forme Se teneur que le Roy noftre dic feigneur le mande par sefdices lettres, ainsi qu*il vous appert defdites lettres, maintenez & gardez efdics religieux, de par le Roy noftre dic feigneur en leur$ droits susdits, & d*iceux . les faites joiiir Se user nonobftant empefehement quel- * conque, en conrraignant tous ceux qui feront I con- traindre, & dont ferez requis A ce fait & A les laifler joiiir & user de leur dits droits, & i cesTer des entreprises, d*eux dire & porter capiraines, finon par le conge &c consentement defdits religieux. Et en cas de debac, adjournez les opposans ou faifant debac en la Cour A jour ordinaire ou extraordinaire da parlement du Roy nostre dit feigneur £ poitiers, nonobftant qu*il fiee, & que les parties ne foient pas par avantures des jours dont l’on plaideroit, pour dire les caufeS de leur oppofition, repondre aufdits religieux fur ce que dic eft, proceder & aller en avanc en outre felon caifon ; &t fur Tinformation que faire aurez fur ce, apportez 011 cnvoyez audit parlement Dd iij par devers ladite cour, close & scellee des sceels de A vous & de voftredit adioint, pour en faire & ordon- ner ce qu’il appartiendra par raison, pourvu faires £ ia reception des lertres qui vous seront prefentees & baillcespar lesdits religieuxou procureur pour eux ; vous appellerez ceux qui pour ce seront a appeller i J M E N T A 428 Pintimation accoutumee, de ce faire vons donnonsplcin pouvoir fic. mandement special. Mandons a tous les su- jets du Roy nostredit Sire, que i vous en ce faifant obeilsent fic encendent diligemment. Donne sous le sceel de ladite senesehaussec lc 1$. jour de Decembre l’an m. cccc. xxV.