Gallia Christiana 1720 02/Engolismensis

Denis de Sainte-Marthe

Gallia Christiana - T. 2 (1720)

Ecclesia Engolismensis (col. 975-1052)

◄   Ecclesia Condomiensis

Ecclesia Santonensis   ►

ECCLESIA ENGOL1SMENSIS. ENGOLTSMA, licet antiqua civitas, a veteribus tamen gcogrephis, non soium Græcis, sed etiam Latinis nusquam memoratur.Primus ejus memiuitsub nomine Iculisuiæ Ausonius celeberrimus orator & poeta, qui seculo IV.inclinato floruit, camque devium &.solum locum appellat in epifu XVIIL quod probat urbem tunc infrequentem fuisse, & extra stratam viamque militarem. Sane iu antiquis itinerariis nullibi occurrit. In Notitia Galliarum, quam factam volunt quarto seculo desinente, aut quinto in- choato, legitur civitas Ecolismensium, quæ provinciæ Aquitanicae secundæ est tertia. Hujus urbis frequens est mentio apud Gregorium Turon. scilicet lib. 11. hist. c, 37. lib. IV. c. 5 1. ubi narrat Theodebertum Childeberti regis filium, in præilo cæsum, ad Ecolifinensem civitatemse- pultum ; libro de Gloria Confestbrum C. 101. loquitur de Eparchio Ecolesinensis urbis reduso. Idem scrlptor celebrat quinque civitatis hujus episcopos. Corrupte dicta reperitur, Aquelina, Aquelisina, ♦ laCha— Aqualesina, Equolesina, &c. Urbs est Aquitaniæ ad Charantonum * fluvium, situ munita, fœcunda rame, titulo ducatus, habet senescallum, curiam præsidiaiem, & eorum qui tributa describunt tribunal ; subestque quoad temporalem statum parlamento Parisiensi ; sed ut est episcopatus, Burdiga- lensi subjacet metropoli. Sub ditione sua continet oppida plurima, Coniacum, Castrum-novum, Rupem- fucaldi, Montiniacum, Vertolium, Ruffecum, Martonium, Confolantum, Cabanesuim, Aibam- terram, aliasque minores arces, inter quas Vamum episcopale dominium est secundo ab urbe Iapide. Cathedralis ecclesia quæ S. Petrum ut patronum veneratur, in Gallicis pro religione tumulti- bus, asegregibus direpta & diruta, nobde tamen habet capitulum 24. sive dignitatibus sive cano- nicatibus constans. Dignitates sunt decanus, archidiaconus, cantor, scholasticus & thesaurarius. Digni- tatibus & canonicis adde quatuor semipræbendatos. Cantor &seholasticus non ferunt suffiagium in capitulo, nisi aliunde fuerint canonici. Diœcesis r 3. archipresbyteratus, & 200. curionatus continet. Sunt in urbe plores tum religiosorum tum monialium famUiæ, fratrum Prædicatorum, Minorum, Carmelitarum discaiceatorum, Capucino- rum, &c. Inter monialium urbis, imo diœcesis, monasteria eminet abbatia S. Ausonii ; at de ea & de ceteris abbatiis seorsim agemus. Episcopus Regis archicapestanus in Aquitania dicitur a VaIafrido Strabone. Engolisinensium ponti- ficum & comitum historiam edidit Philippus Labbe novæ bibIioth. MSS. tom. 2. pag. 249. ex in- certo auctore, quem canonicum Engolismensem fuisse & circa 11 5 9. vixisse affirmat. Brevem eorum catalogum texuere Corlæus & Gabriel Carionius. Multa de iliis iu Ademaro, ex quibus, ac præcipue ex majoris eeclesiæ, aliarumque chartophysaciis ad novam hanc seriem præsulum a primæva ecclesiæ fundatione deducendam usi sumus. ENGOLISMENSES EPISCOPI. I. S. AusoNius. , 1 ANNI "D Ausonius Engolisinensium apostolus CHRISTI JL)’ac primus pontifex, anno circiter ducen- 260. tesimo sexagesimo ipsis Christum annuntiavit. De ilfo in hagiologiis & legendariis plurima re- feruntur, sed incerta pleraque, & fabellis referta. Exstat in nobili S. Ausonii parthenone vitæ illius præsuiis pervetushistoria, in qua illius auctorpri- mo tradit Ausonium Mauritaniae Santonum nobili ex stirpe, parentibus claris at gentilibus prog- natum, patre Albino, matre vero Eugenia, quæ I septuagenaria, angelo præmonente, filium genu- erit. 20. Martialem Ausonii magistrum Petro apostolo æqualem fuisse affirmat ; statimque addit hunc sancti Petri discipulum Valeriano imperatori coætaneum.3 eumdem Martialem ut Christi auditorem venditat, moxque Ausonium a Martiali episcopatu donatum, a VandaIis neci traditum as leverat. 40. Martialem & Ausonium Lemovicæ degentes, maritimo itinere Mauritaniam Santo- num oppidulum invisisse tradit. Quod quam ve- ritati parum conveniat, nemo non videt Denique " fabulas & commenta congerit, quæ christianam religionem dedecorant, ne dum promovent, quæque hic referre supervacaneum foret. Ex illis sane monstrosis narrationibus effectum est ut qui de rebus Engolisinensibus scripsere, in varias sententias abierint. Alii quippe difficultates omnes vorantes, imo nec intelligentes, hæc omnia nullo facto examine, nullo criterio adhibito ad- mittunt Ita auctor historiæ pontificum & cortsi- tum Engolisinensium, qui sic orditur : Primus LM. Hil. i episcopus Engolifmensis AusoniussuitnationeXan- tonicus, patre Albino, matre vero Eugenia, oppido e Mauritania natus, a B. Martiale episcopus ordinatus Engolifmensis : qui persecutione Vandalica, capitis obtruncatione, martyrium consummavit. Alii Martialem primo seculo storuisse rati, ad illud Au-, sonium revocant : quæ de Vandalica persecutione in illius actis referuntur ut supposititia & adulterina repudiant. Alii denique Sulpitii Severi & Gregorii Turonensis fententiæ album calculum adjicientes, Martialem & Ausonium tertio duntaxat seculo 977 ECCLESIA EN ■L • — storuisse propugnant, ut Coriæus. Nostrum nonJ CHRISTI ril tantas lites definire, dicere sufficiattersiosecuIo, « iHiUSTi etiam tardius, vixstse Ausonium, Engolisinen- sibus ad fidem nondum conversis Evangelium an- nuntiasse, plurimos ad iliud adduxisse, sedemsuam apud illos fixisse, denique fidem quam praedicaverat sanguine suo consirmasse, capite truncatum, aut a loci magistratibus in infidelitate obduratis, aut, quod probabilius videtur, a barbaris qui sub Chroco Alemannorum rege irruerant.Passiis porro est die XI. Junii. Exstat S. Ausonii parochia extra muros ad Occidentem urbis partem, abbatiæ ejusdem nominis subdita, in qua S. martyris corpus j tumulatum fuit, quod an. D. M. c. xvui. e majori ostro basilicæ præfatæ parochiæ, in qua oIim erat abbatia prædicta, subtus altare majus transsatum est. Calvinistæ cum an. 1568. Engolismam occupas sent, eeclesiam & monasterium solo aequarunt, & sancti martyris coipus sacrilego consumserunt incendio. II. DYNAMIUS. Ab Ausonio ad Dynamium usque, nuIIus occurrit Engolisinensis episcopus ; sive nulli succes* serint Ausonio, ut indicat historia comitum & e- piscopomm EngoI. cap. 1. cum ait : Cefficvitepi-- scopatus per tempora mulia : sive succestorum ejus nomina temporum injuria ad annum usque circiter 400. interciderint : sive tardius, quam vulgo pu- tatur, floruerit Ausonius, eique fine medio suc- cesserit Dynamius. De Dynamio vero nihil sup- petit, nisi quod ex Paulino refert Gregorius Tu- ronenfis histor. Francorum lib. 2. cap. 13. Si hos videas dignos Domino sacerdotes, vel Exsuperium Tolosæ, vel Simplicium Viennæ, vel Amandum Burdigala, vel Diogenianum Allugæ, vel Dynamium Ecolifmæ, Damianum legunt tres codices MS. etc utcumque se habentseculi mala, videbis j profecto dignissimos totius sanctitatis ac fidei, reli- gionisque custodes. Epistolæ synodicæ præsulum GaIiiæ ad S. Leonem papam I. anno 451. missie subseripfit quidam Dynamius, quem nonnulli no- strum fuisse conjiciunt. Hic rursum sequutum est interpontificium usque ad annum circiter 500. III. APTONIUS I. Aptonius primum Clodovei capellanus, post- modum, procurante principe, Engolisinensium episc. fuit. Novam hic viam terimus, at non im- merito. Ante Lupicinum enim admittendum esse Aptonium ab eo distinctum qui Lupicini succes- sor exstitit, suadet tum Ademari Cabannensis, tum historiæ comitum & pontificum Engolisinensium auctoritas. Ademarus chronici cap. 17. de Clodoveo magno loquens.ubi retulit reportatam ab illo de Alarico rege Gothorum victoriam an. 5 07. hyemationem in civitate Burdigalensi, Engolismæ obsidionem an. 508. addit : Tantam ei gratiam Deus contulit, ut in ejus adventum muri ejus fundi- tus cortuerint B. Interfectis quoque Gothis qui ibidem erant, ipsum urbem adprehendit, omnemque tertam illam subjugavit. In ipsa civitate confecrare fecit in ■ Hæc desumta sunt cx Gregqr. Turonics, lib. 11. hist. cap. 37. GOLISMENSIS. 978 L episcopatu venerabilem virum Aptonium capellarum — suum, expulso primo episeopo Ariano Gothorum de ANNI eadem civitate. Auctor vero historiæ pontificum CHW5TI & comitum Engolisin. cap. 2. idem habet : Apto- nius episcopus, qui capellanus Clodoveisuerat, assen- su quoque ipsius Regis episcopus Engolisinensis con- secratur. Prædictus siquidem Rex Engolismam obsi- deus, quam nesandissima gens Gothorum occupa- verat, etiam pontificatum ipsius urbis sibi usurpave- rat a tempore B. Ausonii, consilio prædicti capel- lani sacrofanctas reliquias[anguinis & aquæ contra muros extollere fecit, &statim muri corruerunt, capta- j que civitate, interfectifique Gothis, & expulso Ariano Gothorum episcopo, venerabilem capellanum suum Aptonium consecrare fecit, & in prædicta civitate constituit ejuseopum ; & facerdos sacras reliqu ias /anguinis & aquæ cathedrali ecclesiæ obtulit, in qua usque in præfens continentur, & maximo honore venerantur. Et certe catholici Regis pietas, & pru- dentis principis providenda videbantur exigere, ut Gothum & Arianum episcopum in recens sub- jugata civitate residere non sineret, & in illius lo- cum virum catholicum, sibique omnino devinctum subrogaret. Paucis annis pedum tenuit, obiitque „ anno circiter 510. 510. IV. LUPICINUS. Lupicinus Aptonio, li vera sunt quæ jam- jam protulimussuccessit circa anno 510. Pri- mæ Aurelianensi lynodo interfuit an. 5 11. in— 5 1 r* terfuit & secundæ an. 533. tertiæ denique anno 541. subscripsit, non perse ipsum quidem, sed 541* per Egerium presbyterum a se directum. Quo eodem anno vel sequenti ineunte sato fuitctus est, ut ex mox referendis patebit. V. ApToNIUS II. -y Aptonii seu Abthonii, vel Antonii initia ex hi- storia S. Eparchii pendent. In confesse est apud omnes eruditos obiisse Eparchium an. 5 8 1. anno vero suæ reclusionis 3 9. e vivis excessisse ab æquali illius vitæ auctore asseritur’.Et ut ad extremum ve- niamus^um annos jp. inreclusione explevisset, nulla tædiofatigatus, dis cal. Jul. emisit sipiritum. Re- dusum porro ab Abthonlo Engolisinensium an- tistite Eparchium asserit idem illius vitæ auctor. Iniit ergo episcopatum Abthonius anno circiter 5 42.Silentio nequaquam praetereundum aliter ha— 5 42. bere Gregorium Turonensem, ac conceptis terminis asserere lib. 6. cap. 8. Eparchium anno suæ E reclusionis 44. obiisse. Unde sequeretur non sub Apthonio, sed fuit Lupicino Engolisinæ recIusum fuisse Eparchium. Ut hunc nodum distolvant auctores, alii errasse Gregorium asserunt, majorem- que auctori vitæ Hlius, ut pote coetaneo, fidem adhibendam esse ; alii, inter quos doctissimus pater le Cointe, interpolatum fuisse Gregorii textum inferunt Alii denique ad hæc extrema confugere ne- quaquam necesse rati, cum nostro D. Ruirtart con- jiciunt Gregorium totum tempus designare voiuiP se, ex quo Eparchius monasticum habitum susce- perat a Martino Sedaciani monasterii abbate, quod 6 asserere connaturale videtur, & suppositum, omnem difficultatem tolliu Interfuit concilio Au979 ECCLESIA EI ■ —a reiianensi quinto an. Christi s 49. Sub ejus pon— l ANNI tificatu nihil Eparehio fuit iliustrius, cujus vitam CHRISTI nefas. Nobili genere apud Petrocorios 549’ortus t patre Felice, sive Oriolo, matre Princlpia natus, avum habuit Felicissimum tunc temporis comitem, apud quem diversatus, cancellarius ejus effectusest ; atseculi morum pertæsus.ab aula dis- cessit anno ætatis t 5. & in Sidacianocœnobio monadicum instituium amplexus est, ubi patratis mi- raculis, cum suum nomen jam celebre factum ferre non posset, venit Ecolismam. Hic ab Apthonio episcopo detectus, longius ire nequaquam permis- susest. Obtenta ergo abbatis sui & Petrocoricensis episcopi licentia, in loco, &si non longe ab urbe, I secreto tamen, reclusus, mansit per 39. annos. Interea sacerdotii honore ornatus ab Abthonio, tanta virtute enituit, ut ad eum innumeri undique constuerent, ejus disciplinis erudiendi. Hinc ad ejus cellam constructum cœnobium, perfectum vitæ monasticæ exemplar. Tandem virtutibus plenus, miraculis, præsertim in liberandis reis morti ad- dictis celeberrimus ; vitam temporalem cum æter- na commutavit an. 581. Abthonius porro noster, aut ejus decesser supra relatus, is est qui ut sanctus colitur 7. caI. Novembr. de quo in hagiologiis : Civitate Engolifma B. Aptonii episcopi & con- frsseris. * VI. MeRERIUs. Clarescentium S. Eparchii miraculorum fama commotus Charibertus, Germanum Parisiorum ’& Gregorium 1 Turonensium præsuIes misit En- golisinam, ibique, defuncto Aptonio, S. Eparchii ecdesiam, ut refert Ademarus, & post eum histo- riæ pontificum auctor, dedicarunt, & in ipsa ba- silica multa pignora reliquiarum B. Martini epi- seapi collocarunt. Item in honore S. Petri cathcdra- lem ecdesiam consecrarunt, quam Clodoveus a novo inchoari jusserat, destructapriori sede, quam. Gothi Ariana maculationefadaverant, quæ sueratJ ante in honorem S. Saturnini ; ordinaveruntque in ipsa civitate, assensu Regis, apiseopum Engolif- mensem Mererium, sic ab iliis nuncupatur ; a Greg. vero Turon. lib. 5. cap. 3 7. Macharius, Magna- carius & Marharius, quæ varia unius ejusdemque viri sunt, non diversorum antistitum nomina, ut vulgo scribitur in elenchis. Hic porro a Grcgorio dicitur Nancini comitis Engolismensis avunculus, imo & lpse diu in ipsa urbe usus suisse comitatu, eoque officio expleto Ecclesiæ sociatus, clericusque factus, ac ordinatus episcopus, qui capellanus ipsius Regis erat, ut habet auctor historiæ pontificum j Engolifm. Adultum vigilanter velecclesias, vel ecclesiæ domos & erexit & composuit, inquit Gregorius. Facondissimus fuit, inquit Pontlf. Engolifm., do- ctorque mirandus, cujus scripta, ut audivimus, Clu- niacenfis eeclesia habet. Tantus tamen vir, quo non mortalia pectora cogit ambitionis sacra fames ! septimo sacerdotii anno, injecto ab inimicis in ca- put p iscis veneno, /impliciter accipiens, crudeliter enecatur, ait Greg, Sepultus est sub altare B. Petri ■ Eruditi pro Cregorio Iegenaum putant Euphronium, neque enim, inquiunt, Greg. Turon. hoc tempore sedebat, anno icilicai 6 j 6. ^uo ordinatum putant Maracbarium. ^GOLISMENSIS. 980 L de subtus muro, ut antiquorum narrabat opinio, inquit auctor historiæ, quæ & asserebat, quod ANNI innocentis corpus sub eodem altari cum corpore CHRISTI prædicti viri continebatur, Maracharius interfuit de- dicationi ecclesiæ Namneticæ pcr Felicem episeo- pum, ut refert Fortunatuslib. 3. Carm. I. Multas villas, testamento scripto, ecclesiæ suæ reliquit. Obiisse videtur anno circiter 576. 576. VII. FRoNToNius. Frontonius ecclesiæ EngoIisinensis canonicus & archipresbyter jam sub Abthonio, a quo cum aiiis ad Sabaudem Eparchii episcopum misses 1 est, ut ab eo licentiam obtineret, ut sanctus ille monachus Engolismæ sedem figere, & in illius ci- vitatis episcopi potcstatem transmitti pollet. Vir quidem primum optimæ famæ, sed quam sua am- bitione dehonestavit, episcopaiis enim dignitatis impotenti ardore succensus, ad eam sui præsulis morte gradum sibi stravit. Sed non diu inultam Grtg. T ». piissimi præsulis mortem pertulit divina clementia : Hic enim lpse Frontonius, colus consilio hocscelus $76. est perpetratum, adsumto consestim episcopatu, uno in eo degens anno, præcorrente judicio Dei, interiit. Factus dicitur episcopus an. 576. & obiisse 577. 577. 3 VIII. HeRacLIUS. Post Frontonii obitum Heraclius qui & Era- dius, Burdegalenfis presbyter t qui quondam lega— cop. Tm. tus Cluldeberti senioris fuerat, episcopus ordinatur, circa annum 5 77. ut videtur Coiutio. A Nancino 577. Maracharii nepote plurimum divexatus est. Illo enim accepto Engolisin. comitatu, multas episco- po injurias inrogavit. Aiebat enim episcopo t Homi- cidas illos, qui avunculum meum interfecerunt, te- cum retines ; sed & presbyteros huic noxæ admix- tos, ad convivium recipis. Deinde inimicitia incresi- cente paulatim cepit vi Ibis ecclesiæ, quas Maracharius _ testamento seripto reliquerat, violenter invadere, ad- J Jerens non debere ecclesiam ejusfacultatem adijusci, a cujus clericis testator suerat interfectus. Post ista vero Jam aliquibus ex lituis interfectis, addidit ut adprehenfum preslyternm adligaret, ac conto perfoderet ; coi ad/rne viventi, retortis post tergum manibus, adpenso adstipitem, elicere quærebat, fl in hac causa fuisset admixtus.* quod cum ille negaret, profluente cruore de vulnere, reddidit spiritum. Qua de causa commotus episcopus, juffit eum ab ecclesiæ foribus prohiberi. Illi poenitentiam simulanti, interceden- tibus Santonicæ synodi episcopis, veniam concessit Heraclius ; sed ad vomitum statim reverius, 7 iterum a communione suspenditur, quæ dum agun- "* turcimpleto beatus pontifex vitæ curju, migravit ad Dominum. Nec sic tamen inulta mansit comitis persidia, ad communionem enim, intercedentibus præmiis atque adulationibus a<Jmisius, vindictæ sub- ductUS humanæ, divinam expertus est ; statim enim dysenterico morbo correptus est, qui nimia exustus febre, clamavit dicens : heu, heu l ab He- raclio antistite exuror, ab illo crucior, ab illo ad judicium vocor.Cognofco facinus, reniiniscor me injusto injurias intulissepontifici : hocque dum clamitaret, deficiente robore corporis, infelicem animam fudit. Obiit Heraclius circa annum 580. 580. IX. NjcasIUs p8t ECCLESIA EI ANN1 IX. Nicasius. j CHRISTI Heracliosuccessit Nicasius circa annum 580. Synodo Matisconensi secundæ subscripsit ut episc. 585. Inculisinensis an. 5 8 5. Gundoaldo * favit, illum- ilii rqjfc’10 T16 in ur^>em gratanter excepit hoc eodem Clotvii anno, teste Aimoino lib. 3. c. 67. Gundoaldus * iter ad Engolifmam deflexit ubi ab antistite & pro- retibus gratanter exceptus, eorum remunerata sedti- litate, Petragoricas tendit. Unde ad illum & An- fidium Aginnensem ejuscopum objurgando dixit Guntchramnus : quid vos, 6 sanctissimi Patres, pro regionis utilitate, vel regni nostrisospitate tractaflis ediscite. Ad quod tacuit uterque. In infando illo I Pictaviensium monialium tumultu, in historia ce- leberrimo, cum ad has puellas redarguendas & in ordinem revocandas una cum Gundegesilo Burdegalensi metropoiitano suo, & Sassario Petragori- censi venisset, ac inemendabiles a communione suf pendisset, a nebulonibus quorum illæ utebantur au- xilio, male exceptus est, & postmodum subseripsit epistolæ ad episcopos de illarum excommunicatio- 589. ne commonendos, scriptæan. 589. In libro de vita & virtutibus S. Eparchii apud Labbeum bibi, novæ pag. 523. dicitur : Nicasius quoque tunc tem- poris Engolifmensis apifcopuscin civitate Burdegala ecclesiam sacri ordinis in honorem S. Eparchii devote’ constitnit, ubi etiam reliquiarum ejus pignora cum magna gloria, Deo auxiliante, collocavit. Quidam ex his verbis conjiciunt Nicasium ex episcopo Engolisinensi evasisse Burdigalensem ; sed hanc conjecturam iu archiep. Burdig. explosimus. X. GiboaLDUS. Giboaldum episcopum nobis suppeJitavittesta- mentum Bertchramni, inter episcopos Cenoma- 616. nenses sanctitate conspicui, conditum an. 616. XI. NamaTIUS. Miramur hunc episcopum in catalogis nostro- rum præsulum desiderari, quippe ipsius me- minit Frodoardus historiæ Remensis ecdesiæ scriptor accuratus in Sonnatio archipræsule, dum recenset episcopos qui ad lynodum Remensem con- 62 5 • venerunt an. circiter 625. legitur enim ordine tri- cesimus primus Namatius Egolifmensis. Hæc ly- noduS in conciliorum coIIectione locum habet.No- minatur etiam Namatius in fragmento privilegii quod S. Faro Meldensis antistes concessit mona- sterio S. Crucis, nunc S. Faronis, curavitque plurimorum episcoporum subscrlptionibus muniri. Hoc insigne monumentum nunc in amplissima S. j Genovefæ apud Parisios bibliotheca asservatur. Catalogi, nulla autoritate fulti, nobis exhibent multos episcopos, quorum futis erit nuda nomina describere. Sunt autem Matthæus, Sigismundus, Gotsmundus, Anselmus, al. Anselmundus, Ber- thoalis, Ardoinus, Gerbardus, Theomandus a Cointio infertus cum Erogio, Adelardus seu Ade- balardus, Madalbertus, Guilleimus qui Cointio ad Pipini regis tempora videtur pervenisse. * Hæc desumta sunt ex Gregorio Turon. Iib. VIII. hist. « ep a. Tornus II ’QGOLISMENSIS. 982 XII. FREDEBERTUS. annI De Fredeberto nihil nobis suppetit nisi quod G HRISTI habet pontificum Engolism. historia cap. 6. scili- eet ad ejus petitionem Pipiuum regem diploma concessisse an. 7 5 o. 7 5 o. XIII. LaUNUs I. Launusprimum Pipini regiscapelianus, dehinc, *• ipso procurante, Engolisinensis factus est episco- pus an. 769. Carolus rex, & postmodum impe— C^oiimag- rator, Unaldum insequens, venit Engolisinam, ** plurimos Francos ibi degentes assemsit, ad fluvium’* 1 Dordoniam abiit, ubi Fronciacum castrum exstru- xit, indeque sibi dedito Unaldo rediit Engolisinam ubi Launo episcopo postulante, secit in monasterio S. Eparchii autoritatem præcepti de terris quæ ibi fine contentione erant…… quod præceptum Bar- tholomæus ejus cancellarius scripsit, & ipse dominus manusuafirmavit, & de annulusuo sigillavit. Erat eo tempore in ipso monasterio S. Eparchii ca- nonicalis habitus. Memoratur quoque in chartula- rio S. Eparchii Engolisin. Launus apifcopus an. XIII. Caroli regis, ind. xv. Verum non convenit indictio. } XIV. LaNDEbeRTUS. Landebcrti mentio fit in concilio Narbonensi an. 788. adversus hæresim Urgelitani episcopi ; 788. ejus enim diaconus ipsius vice missiis sic decretis subscripsit j Ego Anfebrandus diaconus ad vicem Landeberti Eglinensium episcopi S. Hic enim, ut nobis aliisque videtur, Eglinenses sunt Engolis- menses, per lyncopen enim ab Egolesinenses fa- ctum est Eglinenses. XV. SalvIUS. De S. SaIvio ita loquitur Usuardus ad VI. ca !. Jul. In portu Valentianas S. Salvii Engolismæ J civitatis episcapi. De quo vide notas ad hunc io- cum in Benedictina Usuardi editione. Sigebertus ad an. 801. 5*. Salvius episcopus veniens ab Aqui— 8 0 r. tania ad fiscum Valentianas, a Winigarad filio Gerardi procuratoris ipsius fisci, martyrisatur, & super ejus corpore requirendo Carolus M, imperator divinitus tertio admonitus, corpus quidem inventum honorifice sepelivit, interfectores autem ejus gravi pæna multavit, nec tamen per hoc in eos ultio Dei cesseavit. Martyrologium Romanum : 6. cal. Jul. id est Jun. 2.6. apud Valencenas paissio sanctorum Salvii episeopi Engolifmensis & Superii martyrum. 7 Gallicanum quoque meminit illius profectionis «■ ex Aquitania ad Hannoniam, & martyrii prope Valencenas. Molanus in natalibus sanctorum Bel- gii : In portu Vdlencianis S. Salvii apiscopi Ango- lisinæ civitatis & martyris, &c, Bucelinus quoque lib. 3. Annal. Gallo-Flandr. ait : Episcopus Engo- lismensis Salvius, &c. Ita etiam Outremanus lib. I.cap. 7. & Vinchantus lib. 3.cap. 17. Scimus quidem Salvii nomen in Engolisinensium præfu- lum indiculis hactenus editis desiderari. Verun> cum & Sigebertus & perpetua Valencenarum tra- ditio illum constanter agnoverint, cumque ei locus commode suppcterc possit post Landehertum, Rrr 983 ECCLESIA EN —— non videtur ei denegandus. Sic porro ejus gesta ex i ANNI jamjaudatis auctoribus describere possiimus. Sal- CHRISTl Arvernia natus, EngoIismensis postmo- dom episcopus effectus est ; tandem fidei zelo in- cerdus, Vriencianas profectus est ut ethnica : super- stitionis reliquias in ea regione deleret. Cum ali- quando e VaIentianis ad proximum vicum cui tunc nomen Brena, se contulistet, concionem ad populum habuisset, ac missarum solemnia cele- Brasset, vocatus ad epulas a Gerardo sisci procuratore, una cum socio diseubuit. Supervenit Ge- rardi filius Winegardus, homo levis, Iubricus ac superbus. Hic calicem aureum & pretiosa indumenta sacerdotalia episcopi cum vidisset, concu— ] pivit, compertoque quod Salvius Condatum ad ecdesiam B. virginis Mariæ profecturus esset, præ- ivit, insidias in opportuno loco positurus. Hic transeuntem episcopum spoliat omnibus, catenis constringit, & in custodiam cum discipulo conji- cit, utrique sequenti nocte caput amputatur. Mar- tyrum corpora in armentorum stabulo defossa, ubi plurima visa sunt prodigia. Tandem Carolus- magnus pcr hanc regionem transiens, divinitus tertio admonitus ut sanctorum corpora quæreret, cœlesti voci paruit piissimus princeps, pcr incolas admonitus locum resodi jussit, inventæ sacræ martyrum exuviæ, & ad eeclesiam S. Martini trans < Iatæ, ubi signis & miraculis claruere. Gravi pœna mulctati sacrilegi martyrum interfectores. Tria porro eorum festa celebrantur, passio 6. cal. Julii, elevatio idibus Octobris, transtatio septimo idus Septemb. XVI. S1DRANIUS. Sidranius in episcopatu Engolisinensi S. SaIvio 9o I. successisse videtur. In episcoporum lodiculis illius nomen servatum estr XVII. AUTBERTUs. Autbertus Engolisinensis episcopus daruit an. 844. Hæc qulppe habet chronicon S. Maxentii, I " seu Malleacense:Anno 8 44. claruerunt Sergius papa, Amalcicus Turonus, Amardus Petragoricus, Autbertus Engolisinensis, &c. XVIII. LaUNUS II. Launum unicum recipiunt inter episcopos vul- gati catalogi; at duplicem admittere cogimur:al- terum de quo supra, qui Caroli magni coævus suit* ejusque patris Pipini ; alterum qui centum fere an- nis tardius floruit; interfuit enim concilio Suessio- nensi an. 8 5 3. & subseripsit ut episcopus civitatis 853* Æquolesinæ. ] In chronico Engolisinensi hæc habentur : Anno D. CCC. LXIV. x. calend. Januarii D. Gerbaldi apiseopi Engolifinensis anima sublitnaturad æthera. Sed hoc anno Elias qui sequhur, sedebat Engo- lifmæ. Idcirco Cerbaldus vel est fictilius episc. veI abdicarat ante mortem, vel error irrepsit in no- tando ejus mortis anno. XIX. Euas I. Elias, Scotus, Theodulphi Aurelianensis episcopi [GOLISMENSIS. $>84 L discipulus, a vir doctissimus qui in GaIIia mirifice 1 scholas rexit j Engolisinensium episcopus erat jam GHRlsTl anno 862. quo subseripsit lynodo Pistensi hoc * modo : Helias gratuita Dei disoositione Equalise 862. morum episcopus. An. 866. ejus nomen additum legitur tum epistolæ patrum concilii in. Suessio- nensis ad Nicolaum papam I. tum privilegio con— B 6 6. ceflo monasterio Sblemniacensi ab eadem lynodo ; alteri quoque privilegio quod a lynodo Verme- riensi obtinuerunt Vedastini apud Atrebatum mo- nachi circa hoc tempus. An. 868. ind. 1. 12. caI. 8 6S. Februarii Eliam adiit quidam Teutbertus, & coram eo restituit mansum quemdam situm in villa 1 Ulciaco, ex chartulario eeclesiæ. Adfuit an. 8 69. 8 69. lynodo Vermeriensi, ubi primum accusatus est Hincmarus Laudunensis episcopus, & confirmata sunt quædam præcepta regia pro Caroffensi mo- nasterio. Obiit an. 875. ex chronico Ademari : 875* Non multo post tempore Ludovicus (imperator) obiit, & Carolus (Calvus) in’imperatorem elevatus est. Quo tempore gravissime Normanni Aquitaniam afflictabant, & Helias Scotigena Engolifinensis e-- pifeopus defunctus est. Addit quod omittere nequa- quam possiimus : Monafieriurn quoque B. Epar- elui a Norniannis desolatum efi, ita ut nullus mona- chorum inibi degeret, & hac de re canonicalis ordo 2 ibidem regrederetur, qui nuper exierat. Hæc omnia exscripsit Malleacense chronicon, sed male refert ad annum 868. Pejusadhuc chron. Engolisinense quod ad annum 8 60. ait : Oluit EliasScotus api- seopus x. cal. Octobr. XX. OolIBa. OoIibæ seu Olibæ episcopatus initium refert his verbis Ademarus in chronico : Carolus hoc comperto (Enemonis Engolisinæ comitis interitu) Vulgrinum propinquum suum, fratrem Alduini abbatis, ex monafierio S. Dionysii direxit in Aquitaniam, &præsecit eum comitem Engolisinæ simul & Petragoricæ, & Oobbam (latuit in apiseopatu Ego- ) lifmensi ; cujus verba exscripsit chronic. Malleac. ad annum 87 5. ubi vocat eum OIibam. Exscripsit & auctor chron. epise. EngqIisin.c. 11. qui HooIi- bam nuncupat. Finem quoque sic narrat idem Ademarus : Vulgrinus tenuit (Engolisinæ, Petra- goricæ, & Aginni) principatum per 17. annos…. quo tempore desuncto eodem yulgrino quinto nonas Maii, & sepulto juxta basilicam sancti Eparchii ; quinto anno post eum Oliba episcopus diem clausit. Sibi tamen non conflat, ut pote qui paulo post eadem fere repetens, ait : Vulgrinus Aginnum sibi vindicans propter sororem Willelmi Tolofani…… Egolisinam & Petragoricam rexitpeestrenue, Agio- numper 26. annos, Egolisinam & Petragoricam per tp. annos, & 16. annopostmortem Lotharii defunctus est. Sic vero chronicon pontif. Engol. cap. 13. Dejuncto Ludovico (Balbo) regnavit filius • Referunt Sammarthani hinc do&orum virorum seriem, * quibus ve ! uti propagatus fuerat Elias. ex codice quodam delcriptam : Bida docuit Simplicium, tr Simplici », Rabonum. qui a tranfmarinis oris ab imperatore Carolo vocatts. in pontifietæ in Fr ancta promovetur. qui Alcuinum docuit, Alcuinai Marag- dum, Maragdut Theoduipfiem Aurelianenfem episcopum, TTteo- dulphus Elium Scotigenam Engolijm, episcopum. Ibidem dicitur Heliam Henricum discipulum habuiste, Henricum vero reli- quistc Remigium dc Hugbaudum philofophiæ auforci. 98 ; ECCLESIA ET ejus Carolus instoiens. Quo tempore vulgrinus En^. ANNI golistnenfa migravit aseculo, decimo (imo 5 °. inquit CHJUSTI Labeas j nonas Martii….. Post cujus mortem quinto anno Hooliba episcopus diem claustt. Porro regnare coepit Carolus an. 983. Ergo Oliba di- cendus soret obiisse saItem anno 898. Denique chronicon EngoIisinense apud Labb. t. 1. bibi, novæ p. 3 24. ait : 8 p2. tertio nonas Septembr. Oliba episcopus obiit. Hoc & conceptis terminis asserit breve chronicon comitum & episcoporum Engoiisin. quod habetur in MS. codice biblioth. S. Martialis Lemovic, quodque exscripsit noster D. Claud. Estiennot iu Antiquit. Bened. Engol. ] in præf. posita dissert. pag. 5. Sic porro habet chronicon illud : An. 886. Vulgrinus comes obiit. an. 89 2. Ooliba episeopus Engolism. obiit J. nonas Septemb. De ipso iu tabulario cathedralis eeclesiæ Engolisinensis hæc habet charta quædam : Frofa- dus, licet indigne, diaconus ex canonica ipsius almi Cæphe plura cedit iu vicaria S. Genesii iu villa quæ vocatur Domero-fonte, Equalifinorum matri ecclesiæ, ubi vir exhimius Oliba rector dominium te- net anno Incarnationis Dominica 87p. S. Frofa- dus levita cesseone a me facta. S. Ramnulpho vice- comiti, 8Lz. data vel facta cesseone ista in mense Jun. ( anno t. post obitum Ludovici. Reperitur & ista : Anatholis, licet indigne sacerdotii sungeus, nec ne Jsimbardus diaconus ex canonica almi Cæphe, do- viant plura in vicaria S Genesu in villa Asenarias super rivolum Rodanum prope stuvium Nodra, eo- clesiæ sancti Petri Equalisinorum matri, ubi Oliba præsui rector dominium tenet. S.Anatholis sacerdos, Jsimbardus diaconus, cesseone a nobis facta. Oliba episcopus precaria a me facta. Bertrannus, Ero- fandus levita, &c. dota vel facta cesseone atque precaria in mense Maio in anno primo post obitum Ludovici regis filio Caroli imperatoris. De illo tandem loquitur Ademarus in chronico, cum re-1 fert post VuIgrini mortem filium ejus AIduinum 3 o. annos vixisse, muros Engolisinæ a patre inchoatos consummasse, eoque tempore, Oliba pontificatum adhuc tenente, Normannos crebras irruptiones per Aquitaniam exercuisse. Hincque factum ut monachi S. Carrofuadhuc vivente VuI- grino comite, in civitatem illam confugerint, illuc- que sua quæque pretiosa, præcipueque partem aliquam crucis Christi transportarint. Cessante vero barbarorum infestatione, Alduinum sacrum il- lud pignus apud se retinere voluisse, vocatisque e Francia architectis jussisse aedificari ecdesiam in honorem Salvatoris extra muros in capite basilicæ * S.Eparchii, ut iu illa lignum Crucis & S. Eparchii corpus poneret, vocasseque a Francia episcopum Frcfuebertumconsanguineum suum, ut utrumque præstaret, illum reipsa prius exsecutum fuisse, non vero posterius, imo ipsomet consecrationis die, post peractum solemne sacrificium, placida morte ante altare Salvatoris in Domino obdormisse, ibi— demque sepultum ab Oliba, qui & ipse post modicum obiit. Quod & refert historia pontificum 892. Engolisinensium cap. 12 « Tomus //, JGOLISMENSIS. 9B6 a — v XXI. ANATOLUS. ANNI Anatolus, qui & AnataIus # ex Ademaro, histo- ria pontif. Engol. & veteri codice Vertolii, Olibæ in chatt* successitjsic enim Ademarus r v. anno post Vul- grinum, Oliba episcopus diem clausit, & Ana- folus in loco ejus pontifex ordinatus, III. anno vitam finivit. Qpæ ejus verba repetit hist. pontif. Engoiisin. auctor vero chronici EngoIisin. ejus mortem consignat ad annum D. ccc. xcv. xn. caI. Maii ; alii an. 896. J XXII. GoDALBERTUS. GodaIberti soium nomen cognitum est ; eum Olibæ succestorem immediatum asserit Corlæuss Veium Fuliensis qui Ademari epitomen notis il- lustravit, contra affirmat eum non nisi post Ana- tolium sedem EngoIisinensem tenuisse, quod & auctoritate veteris codicis Vertolii confirmat. Certe conceptis adeo terminis Anatolium Olibæ fine medio successisse asserunt Ademarus, historia co- miL & pontif. Engoiisin. ac Sanmartialense chro- nicon, ut id negari non posse videatur. Unde hunc ipsi locum tribuere non dubitamus. J XXIII. GUMBALDUS. Gumbaldus, qui & GuibauJus, & GuabaIdus in antiquis monumentis siepe memoratur. Eo tempore, inquit Ademarus de Willelmo Sectore- ferri Ioquens, Gumbaldus episcopus decedens suo-. cesseorem habuit Fulcaldum. Historia pontif. & comit. Engoiisin. cap. 16. de Aldoino comite ser- monem habens, ait : quo temporeGuibaudoponti- ficatum Engolism. gerente. Et cap. 19. de GuiI- lehno Sectore-ferri —sermonem faciens ait’i Qua tempore Guibaudus episcopus Engolism. decedeus successeorem habuit Focaudum. Clarius & diser- ) tius chronicon Engolism. Labbeanum : Calende ApIilis obiit Gumbaldus episeopus, qui sedit annos 43. dies 2 t. Quod totidem verbis exprimit San- martiaL chronicon comitum & episc. Engolisuu nisi quod Guabakium vocat quem Labbeanum chronicon Gumbaldum appellat. Ex quibus-in— 807. ferendum illum episcopatum circa 897. iniisse, ab— Q 41* solvisse an. 9 41. In chart. cathed. eccl. Engol. ex— < ? 1. ce j. stat illius diploma quo consentientibus canonicis & nobilibus viris, 4. denarios annuatim solven- dos iis omnibus imponit qui junctum terræ in ec- clesiæ S. Petri EngoI. territorio haberent. Datum porro est in mense Novembri anno xxv. regnante * Carolo filio Ludovico regi. Ludovicus ille est qui Balbus cognominatus est ; Carolus vero ille quem Simplicem nuncupamus. Datum ergo est prædio* tum instrumentum anno circiter 916. XXIV. FULCALDUS. FuIcaldus qui & Fulcaudus, & Focaudus dicitur, acceptissimus fuit Guillelmo comiti qui cog- nominabatur Sector-ferri, & instauravit S. Epar-* chii abbatiam. In charta majoris ecdesiæ legitur Odolricum, & Lambertum, & Tedricum, & AIadelmum fratres ejus, ecclesiæ S. Petri in Equsn lina civitate ubi venerabilis vir domnus Fulcaldust divino nutu episcopus rector esse dinoscitur, pro re- Rtr ij 987 ECCLESIA EN ■ medio animarum suarum, & InguaIbertanæ ma-A wnNT t»5eorum » Pfue*cessiffe iu viIIa Valentia, iu vica- 1 ria S. Genesii, facta donatione ista mense.Martio anno VIII. regnante Ludovico rege Ultramarino ; 943. hoc est an. 9 43. De mortis ejus tempore variant antiqua monumenta. Chronicon Engolisin. Lab- 9 $ I. beanum hæc habet : An. D. CCCC. LI. ind. Ix. Iv. idus Febr. domnus Fulcaldus episcopus migravit a seculo, qui sedit annis xII. mensibus XI. diebus XI. SanmartiaI. pariter : Fulcaldus episcopus obiit IV. idus Febr. sedit annos XII. Historia pontif. & comit. Engolisin. cap. 21 : Focardus episcopus migravit a sæculo an. pp I — ab Incarn. Dom. qui sedit annis XII. mensibus XII. diebus XIII. Paulo 1 aliter Ademarus : Francornm rege Ludovico vita exeunte, regnavit pro eo Lotharius filius ejus ex Girberga regina progenitus. Quo tempore Fulcaldus apiseopus Engolifmensis, posiquam præsuit XII. annis, dejunctus est, & sepultus juxta basilicam S. Eparchii. Certe obiit Ludovicus Ultramarinus dictus, anno 954. Ubinam error ! incertum. Male computant auctores illi primo recensiti, nec enim a 940. ad 9 5 1. numerantur anni 13. sed 12. Ut ut est, non magni momenti mendum est. Se- pultus est juxta basilicam S. Eparchii. XXV. Ebulus. Ebulos, qui & Eblo & Ebbo, Fulcaldo successit. De eo sic Ademarus : Dejunctus est ( Fulcaldus) &successet in episcopatu Ebulus, qui & ipse XII. annis præjuit & tumulatus estsecus eum in R. Eparchii basilica. Chronicon Engolisin. Labbea- num : Anno d. CCCC. LxIv. xv. cal. Febr. Eblo episcopus gloriofam vitam finivit, sed gloriosiorem in Christopercepit. Sedit annos XII. menses Ix. dies XVI. Chronicon aliud S. Martialis : An. d. CCCC. LXIV. Ebulus episcopus obiit Engolifmensis XV. cal. Febr. Sedit annos XII. menses Ix. dies xvI. Histr pontif. & com. Engol. c. 19. paulo generaiius : Focaudo successet Ebulus, qui & ipse præfuit eccle-1 siæ XII. annis. Ejus tempore plura concessit ca- thedrali ecclesiæ Guillelmus Sector-ferri, ut patet c. 11. eo !, ex charta suo Ioco referenda. Iterius quoque & conjux ejus AIadaix ecdesiæ S. Petri in Equalisina civitate, ubi venerabilis vir domnus Ebulo episcopus esse dinoseitur, donat nonnulla sita iu villa quæ vocatur Vasuaco. Facta donatio ista an. xIx. regnante Ludovico rege. Radulphus rogitus seripsit. Hæc tamen temporis inseriptio stare nequit, XXVI. RanULPHUS. Ademarus qui Fulcaldo Ebulum iu episcopatu j fucccssisse jam jam asseruit, tribus postea paginis idem de Ranulpho pronuntiat. Unde inferendum erraturos qui ex iis verbis eum fuisse immediatum successerem conciuderent. Sic porro loquitur Ade- marus : Fulcaldus episcopus per XII. annos vivens Ranulphum successerem suum accepit, qui perp.annos episcopus exstitit. Hunc quoque ordinem a nobis institutum signisicat Malleac. chronicon his ver- bis : Engolismæ Gundaberto subrogati sunt Fulcau- dus, Ebbo, atque Ramnulphus. Histor. pontif. & comit. Engol. c. 21. Focaudus reliquit sibi succeju sorern Ranuulphurn, qui regens episcopatum Engo- GOLISMENSIS. 988 L lifmensem annis p. mensibus It. diebus Iq.. obiit — / o.cal. Felit. Chron. Engol. Labbeanum : p7j. t p. cal. Febr. Rannulphus episcopus obiit t quise- dit annis p. mensibus p. diebus t j. Quæ totidem’'’ verbis habet Engolisin. chron. S. Martialis. Ex variis istis contextibus colligitur Ebulum & Ra- nulphum fuisse FuIcaldi succelsores ; qui forte de episcopatu contenderunt, & praefuerunt unus post alterum, scilicet Rannulphus post Ebulum, ex chronico Malleacensi laudato. XXVII. HUGO I. Hugo patria Santonicus, genere nobiIis, natus 1 e senioribus, id est, dominis de Jarnaco-castro, quos vulgariter Comptarios vocant, inquit histor. pontif. & comit. Engolisin. c. 22. vir astutus & eloquens, ac litteratus, qui fertur beati Eparchii vitam conscripsisse, ordinatus est Engolisinensis episcopus 12. cal. Aprilis 973. ex histor. pontif. & comit. Engol. Chronicon vero Engolisinense Labbeanum sic illius consecrationem consignat : d. cccc. LxxIv. III. cal. Aprilis Hugo pontifi— 974* cali ordine facerdot. est functus. Mererii decefsoris Hp.pMtij. sui coepus sub altare B. Petri de subtus muco se- pultum, cum prædictum altare pro reædificatione ec— tap. clesiæ dirueretur, invenit, ac cum eo coepus unius Z ex sanctis Innocentibus. Sed quia stue litteris & titulo corpora illa inventa sunt, publice noluit reVe- lari ; sed tale consilium omnibus placuit, quodsicuti sub priori altari fuerant, ita sub reædificato repo- nerentur, sub quo usque in præsens reqnieseunt. Ut illustris generis erat Hugo, ita animum fastu su- perbientem, post prima episcopatus initia, magis ad armorum quam ad pietatis studium applicuit. Concepto enim desiderio sibi suæque ecclesiæ co- mitatum Engolisinensem acquirendi, congregatis armatorum hominum copiis, Arnaldo comiti bellum indixit : Qua de causa bona Engolifmensis Hippomq ecclesiæ detrahens, maxima casamenta in Eemovi- ) censi, Petragoricensi, Engolisinensi, Xantonense epi-— i. seopatibus, baconibus, qui in prædicta /editione ei auxilium præbebant, impendit. Hinc episcopali cen- su vix non exhausto.ad tantam desolationem ver- sa cst cathedralis ecclesia, quod pauci monachi * • ibi Deo servientes, de bonis ecclesiæ vix sustentari poterantTot calamitatibus motus Hugo, ac divina tandem ultione perterritus, ad se se rediit, ab am- bitiosis incoeptis abstitit, pacem iniit cum AmaI- do, ac deinceps quietam & episcopo dignam vitam egit, lllius mentio fu in charta qua Willelmus E- coIisinensis comes, monasterium sancti Amantii 7 de Buxia, quod a majoribus suis ab ecclesia cathe- u drali fraude subtractum fuerat, eidem cui tunc Hugo præerat, restituit anno Incarnationis Domini- cæ p88. indict. 1. cui chartæ subscripsit Hugo. 988. • Notat au&or hist. pontificum & comitum Engolism. hia temporibus in ecclesia Engol. monachos munia canonicorum obiisse. Addit anonymus ille, cum hæc scriberet, cymbalum in claustro ecclesiæ, & alias monasticas consuetudines in ista ecclesia adhuc servatas fuisse. Quæ omnia pariter notant MSS. cod. S. Eparchii & biblioth. Davidianz i eu domini de Bois- morant. Sane MS. codcx S. Eparchii ab annis sere trecenti* exaratus, in quo hæc quæ refert audor ex archivis quæ nondum perierant, dcsumta esse testatur, summam inter utrumque S. Pctri, seu cathedralis ecclesiæ, & S. Eparchii cœnobium so- cietatem fuiste observat, ita ut ad libitum vtl juffionem episcopi aut abbatis sidem tnutarntt, Deoque vel in coenobio S* Petri, vel in ascetcrio S. Eparchii famularentur. 989 ECCLESIA Eb ■ ■ ■ Fuit unus ex episcopis, qui Gumbaldo Burdega— A ANNI fensi archipræsuli Alduinum Lemovicensem episc. CHRISTI consccranti cooperati sunt ; quem etiam, ut habet Ademarus, Lemovicæ inthronriavit, primo in cath. vectatoria apud ecclesiam S. Geraldi, deinde insede S. Martialis. De tempore quo pedum tenuit, & anno quo fato functus est, variæ sunt auctorum sententiæ. Utrumque sic notat historia pontif. & Laib.bitt. tomit Engol. c. 22. Decesset U. CCCC. xxI.an. no », tom. i. ah incarnat. Domini 8. cal. Decemb. sedit annis Iac’JaI’J2 jn notjs annorum Christi error est ma- nisestus, quo pacto enim asserere potuit mortuum an. 9 21. quem 973. episcopatum iniisse asserit ? Carionius ejus obitum consignat anno 986. eique I 14. regiminis annos attribuit. Chronicon Engo- lisinense Labbeanum, initium ejus refert ad annum 974. mortem conjungit cum anno 990. Hunc, quod ad obitus annum spectat, sequuntur Lab- ibts.tm.u. jjgyj g£ noster Mabillonius. Nos paulo serius, anno sciIicet 993. aut ad summum 992. ex su- perius dictis de Alduini Lemovic, consecratione. Accedit quod iniisse episcopatum videatur 974. & pedum pcr 20. annos tenuisse. Sic enim Ade- marus iu chronico : Ugo episcopatum per xx. an- nos obtinuit. Unde sequitur obiisse anno 993. hocque dupIici auctoritate confirmamus. Prima estchronici Engoiisinensis sancti Martialis, in quo ^IC fe£>*tur : Anno D’ CCCC’XCIII. Cgo episcopus * -h EngoIismensis obiit VIII. cal. Decemb. Altera est Petri presbyteri Engolisinensis, qui lynodo Lemo- vicinæ secundæ anno 1031. interfuit, in qua sic loquitur : Hugo Engolisinensis episcopus, vir un- dequaque doctissimus, qui ante hos q-o. annos mi- gravit, id est anno 992. Ut ut est, obiit in mona- stico habitu, inquit histor. pontif. &com. Engol. c. 22. &, ut credimus, in vita deposuitse, maxime eum corpus illius sine virga & annulo in sepulcro suo inventum fueris, cum vetus ecclefia B. Eparchii dirueretur. Eo urgente, eecIesiæ nonnuila tribuit Willelmus comes-. HiIduinus filius Ademari &I Hetholanæ, cedit mansum indominicatum in villa de Cavaniaco, ecdesiæ S. Petri Engolism. & dono subscribit Hugo episcopus mense Sept. anno 19. regnante Leotario rege. Muudan XXVIII. CRIMOARDUS. Grimoardus patria Petragoricus, Aimerici vicecomitis Mucidanensis, & Istonis Xantonensis epi- scopi germanus frater, post Hugonem ad Engolismensem provectus est cathedram, datis muneribus, L BI**10’*' Ademarus. A Wiilelmo comite monaste- ri— /7 /* ^um & Eparctsii expetiit, sibi vendicavit, & pcr p multos annos sine abbate manere fecit *, pluresque ejusilem monasterii possessiones parentibus suis, & •aliis secuIaribus erogavit, & a loco alienavit…. Aimerico germano suo, duci Moxedanensi, dona- vit in possessionem monasterium Tomolatense, Siod hactenus semper fuerat in dominio asceterii parchiani : & quod pejus, non post multos annos dux Moxedanensis, ducibus suis, quos in- sernales dicunt, illud jure beneficii concessit ; & ita penitus ipsa possessio ab antiquo S. Eparchii ab- aiienata est. Lapso aliquo tempore (nescio an divi- na premente vindicta) a Guidone Lemovicum 1G OLI SMENSIS. 990 . vicecomite, quod ei Brantosinense monasterium —1 transcribere recusaret, captus est, & in carcerem ANNI conjectus. Postea sub certis conditionibus relaxa— CHRISTI tus, Romam adiit, & apud Gerbertum seu Silve- tstrum II. papam, de Guidonis impietate conque- stus est. Vocatus in jus vicecomes stitit se judicio. Agitata causa utrinque ipso Paschatis die, papæ sa- crique senatus decreto statutum est, ut qui vioIen- tas episcopo manus intulerat, equis indomitis in oppositas partes actis alligatus, membratim disium- peretur, & a feris dilaceraretur. Grimoardo mox ad custodiendum traditusest, post tertium diem tradendus ad poenam. Veium misericordia motus J episcopus, cum Guidone in amicum recepto, Roma dam aufugit, & in GaIliam se recepit. Anno 1003. præsentibus Grimoardo episcopo 1003. & Guillelmo comite, AmeliaGammonis uxor Hu- goni II. abbati Moissiacensi alodem Calonicas di- ctum in pago Santonico injuste possestum dimisit. Anno 1010. Arnaldum Petracoricensem episco— 1010. pum una cum Siguino Burdeg. archiepiscopo, Isto- neque fratre episcopo, consecravit apud S. Benedi- ctum de Nantolio, in Quadragesima. Adfuit etiam cum Giraldus in Lemovicensem episcop. Pictavis ordinatus est a Siguino metropoiuano ; eumque post benedictionem Lemovicam usque cum Arnaldo ’Petracor. comitatus est. Exinde majorem ecde- siam apud Engolisinam cum Siguino & Ilione dedicavit. Constructo Bassiacensi * monasterio a War— * Baflac. drado e principibus Engolisinensium, ipsopeten- te, Grimoardus Engolisinensis, & Isto Santonensis episcopi novam ecclesiam consecrarunt. Adfuit concilio Pictaviensi, quod idibus Ja— Mis nuarii coegit Guillelmus Pictavorum comes, pro ecdesiæ restauratione. Sub vitæ finem reddidit ec- desiæ suæ nonnulla, quæ suis usibus retinuerat ; non tamen juste. Vide chartam 1 v. iuter instr. coI. 44 5. Dedit insuper mansum de Toumac, & dia quæ- dam, ad canonicorum preces sibi promerendas. ) De mortis illius anno non convenit intcr auctores. Fuliensis qui epitomen Ademari notis illustravit, illam consignat an. 1015. noster Mabillonius an. 1016. Corlæus an. 101 8. Ex his quæ cleri— 1018. cus Engolisinensis, huic episcopo ætate suppar, dixit in concilio Lemovic. 11. an. 1031. sequi- tur Grimoardum an. 1018. obiisse ; sicenim lo- quitur : Hugo Engolism. apiscopus…… qui ante hos q. o. annos migravit (id est 9 9 2.) cujus succesa for ante annos tq.. estdejunctus (id est 1018.) Fateor tamen non ita stricte accipienda hæc, ut u- num aut alterum annum, veI addere vel detrahere ’possimus. Sepultus est in matre ecdesia, juxta altare Hifi.pontis. capituli, quo ex loco transsatum est ejus corpus, & subter quemdam arcum capituli depositum, cum nova aedificaretur ecdesia. XXIX. GUILLELMUS I. Vir clar. Honoratus Caille dominus du FoumyJ in nova & emendatiori editione historiæ patris Anselmi, Augustiniani discaIceati ; ubi agit de majoribus Franciæ venatoribus, meminit cujusifam Guillelmi EngoIisin. episcopi, qui dedit eeclesiam S. Bibiani de Niœuil abbati Userchiensi an— r o i 9. Guillelmus iste sedit brevi admodum tempore, si Rrr lij 99 « ECCLESIA E] — tamen scdit ; dc ipso enim in fastis ecclesiæ, in j ANNI ajiisoue veteribus monumentis altum cst silentium. CHRISTI XXX. Roho Roho, qui & Raho & Roo scribitur, natus est Montacuti, quod oppidum est in Pictonibus. Vir fuit ob feminam tum eruditionem tum virtutem clarissimus ; unde concurrentibus omnium votis, in Engolisinensem electus est antistitem. De eo Ademarus : Post Hugonem fuit Grimoardus, deinde Roho episcopus gloriosus Engolisinæ resulsit. Vix cathedram conseenderat, cum Willelmus comes S. Amantii cænobium, in castrum Montiniacum transferre decrevit. Verum quia locus iste Ecolif— J mensi ecclesiæ subjectum erat, locum condendo monasterio aptum a præsuie, compensatione oblata postulavit. Assensit Roho cum consilio Arnaldi archidiaconi, omniumque clericorum matris ecclesiæ S. Petri. Adeo acceptus fuit Roberto Francorum regi, ut iu ejus gratiam Engolisinensem sedem episc. & ecclesiam variis reditibus ampliaverit, & privile- giis exornarit piissimus princeps. Exstat charta Ot- gerii canonici, qua clericis ecclesiæ dat altare Cruci- fixi fundatum in monasterio S. Petri Engolismen- sis ; in cujus instrumenti subscriptionibus hæc primo loco occurrit : cs. sancti patris nostri domni api—’ seopi Engolism. Rohonis. Iv. cal. Februarii anno <021. M. xxI. ab Incarnat. Dom. indict. Iv. 1024. Anno 1024. pridie nonas Martias indict. 7. subscripsit Iitteris fundationis cellæ de Lisiniaco, auctore Hugone illius loci toparcha. Dedicationi percelebri basilicæ S. SaIvatoris, sive S. Martialis apud Lemovicas interfuit hoc eodem anno, 15. Caifr°.H’v » — Decembr. cum decem aliis præsuiibus, Aqui- ficm.c.10. taniæ & Vasconiæ ducibus, aliis principibus, & magna Aquitanorum frequentia. Hoc ipso anno ex urbe JerosoIyma reversus est WiIlelmuS Engolisinensis comes ; statimque Amal- fredum monachum viæ socium, S. Eparchii abba- Lall Ubi *em constituit, quem ordinavit Roho episeopus. In tom. ti. lethaIem morbum lapsus comes, ubi finem suum fustare sensit, ab episeopis & abbatibus pœniten- tiam suseepit, rebusque suis dispositis, reconciliatus est. Tandem hebdomada Passionis unctus oleo san- cto, spiritum in manu Rohonis episcopi & sacerdo- tum Deo reddidit, & ipsa Dominica Palmarum in basilica S. Eparchii, ante altare S. Dionysii, a Ro- hone Engolisinensi, & Arnaldo Petracoricensi epi- scopis est sepultus, cum hoc epitaphio : Hic jacet domnus amabilis Guillelmus comes Engolisinensis, qui ipso anno quo venit de Jerufalem obiit in pace,. * oftavo. sext0 * l^US Aprilis vigilia Osannæ At. XXVIII.’ ab Ineam. Dom. Annus hic 1 o 2 8. secundum vc- 1029. terem calculum cst 1029. Hoc ipso anno sua sub- scriptione confirmaverat litteras quibus Kadalonus seu Cadelo vicecomes de Oniaco, ut Befliu$ habet, villam unam pagi Pictaviensis, quæ Trionensis vo- * Meile. catur, sitam in vicaria castri Metulensis *, S. Petro Cluniac. in potestate & rnagisterio domni Odelini,. id est Odilonis, concessit, ut illic cellam monacho- rum institueret. Adfuit quoque consecrationi eccle- siæ cellæ dc Bota-villa, quam construxerat Cau- Fug’ / j T. fredus II. Wssidmi Engolisinensis comitis fuius. SIG OLISMENSIS. 992 1 Convenit anno 103 1. ad spnodum II. Lemo— * vicensem, in qua iterato de B. Martialis apostolatu cARISTI actum est ; qua de re laudatur Hugonis episcopi j 0, t. Engoiisin. superius commemorati testimonium. Ibidem refertur quemdam ex parochianis nostri Rohonis, ab eo excommunicatum, & satisfacere recusantem, Romam petiisse, & litteras ad eum retulisse ex apostolici nomine scriptas, quibus ro- gabat hunc episcopum, ut quæ Romæ facta fue- rant pro rei poenitentia, confirmaret ; sed Roho- nem, fraude detecta, minime annuisse. Quædam dimisit clericis suæ eeclesiæ canonice viventibus ; in his duos molendinos, charta quæ sic B incipit : Hæc est dimisseria qua dimitto atque red- do ego athleta Domini Roho, &c. Subscripsit al- teri chartæ WilIelmi comitis, & Hilduini comitis ejus filii, qua dant ad basilicam S. Petri Equalisi- norum sedem, ad stipcndia fratrum ibidem Domi- no militantium, omnia quæ ad se pertinent in vilIa Algonno, inter fluvium Carentonæ & Tolveræ. Utraque charta temporis notam non præfert Ignoratur quo anno & tempore obierit Roho. Sepultus est in capite cathede. ecclesiæ a parte au-- strali. Ejus ætate floruit Ademarus Cabanensis, vir primæ nobilitatis, nec minus pietate ac doctrina insignis, prosessione monachus in Eparchiano cœ- C nobio, cui plurimum debet historia. Rohoniacro- stichicis versibus nuncupavit historiam Romano- rum pontificum Damaso adscriptam, quam habes inter MabiIIonii analecta, t. 1. p. 418. XXXI. E.I. In libro homagionim Engolisinensis ecdesiæ sub Guillelmi Fulconis pontificatu scripto, inho- magio Petri Maczana de Dinthaco fol. 133. iegitur quod venerabilis pater E. I. Engolisinensis epseop. fignum suum apponi fecit in testimonium veritatis. Datum an. Domin » M. xxxIII. in mense Octob. 103 3. D XXXII. GERARDUS I. Malaht. Gerardus qui & Girardus & Geraldus, Arte- maleus, seu, ut habet historia pontific. & comit. Engol. c. 28. Arte-mala, vulgo Malart ; vir ma- gnus a studiis, magnæque constantiæ, Rohonem in episcopatu excepit, chartæqueFulcaudian. 1038. 1038. exaratæ subscripsit. Anno 1040. interfuitVindo— IO^O> cinensis eeclesiæ dedicationi, privilegioque exem- tionis, quo monasterium hoc munivit Theodori- cus Camotensis præsui, subscripsit cum aliis plu- rimis episcopis & abbatibus. Denique approbavit donum a Gaufrido Engol. comite factum.Ipsi om— CianiL. „ nibusque ipsius succefloribus, ac EngoLifmensibus c clericis idem Gaufridus cessit monasterium sanctæ Mariæ Belli-locia intra mœnia civitatis fundatum. & Ascelina quoque comitissa donat ecclesiæ Engol. unum carterium vineæ, videntibus Gaufrido comi- te, & Gerardo episcopo. Magna sub finem regiminis procella jactatus oc- cubuit. Oppressiis enim subditorum, ac præsertim dapiserorum suorum tyrannide, ad regem Franciæ divertere coactuS est, & velut exul vitam agere, ln com. eXtremis posttUs, erigere se contra episcopatum En* golistuæ fecit, omnibus pepercit ; vivossimulacmot— c— — —. • Prioratus cst a BurgoUcnli pendens monasterio. 59} ECCLESIA EI * «— tuos illius episcopatus absolvit, exceptis tamen da— j CMRKTI pferis-suis, quos eXcommunicavis, & futuram pro- geniem maledixit. Vita functus sepultus est apud Francos iu æde S. Dionysii a parte Septemtfionali cumhoc epitaphio, cujus non superiunt vestigia : NinrequiescitGerard.Aquilismæcivitatis episcopus. XXXIII. Guillelmus II. Guillelmus nobili Engolisinensium comitum genere ortus, Gaufridum comitem & Pettotiillam parentes habuit ; fratres FuIconem comitthi, Gau- fridum Rudelli, Arnoldum de Montosario, & Ade- marum, qui ei successit in episcopatu ; Ipse vero Ge- rardo in cathedra suffectus est, utrum ipso adhuc 1 supersthe ac exsulante, aut jam mortuo, ignora- mus. Ceterum laudatur propter sapientiam, sermo- nis elegantiam, & morum facilitatem. Godofredo VIII. Aquitanorum duci præsertim acceptissimus LM. t. u. fuit, 8 quO s. Hilarii thesaurariam, & altaris An- geliacensis oblationes accepit ; sed eas præfato cœ- nobio morti proximus restituit, ea lege ut anniver- sariæ quædam supplicationes pro suorum delicto- rum expiatione celebrarentur, & duo monachi pro ipsius anima semper in ecciesiasubstituerentur ; quod usque iu præsens perleverat, inquit auctor historiæ pontif. & comit Engol. Simultates ac dissidia cum Fuloone comite ha—’ buit, quæ etiam in apertum bellum eruperunt. Mi- litari prælio cum hoste fiepe conflixit, læpius ilium ad pugnam provocavit Castellum Tolverfm in præsidium exstruxit, & Burzacum ædificavit ; sed ad aha quæ magis episcopum decent veniamus. 104.7. Anno 1047. adfuit dedicationi ecdesiæ S. M. Santonensis, & consecrationi capitis, id est supe- rioris partis basilicæ S. Johannis Angeriacensis an. 1048. 1°48. Item inaugurationi Philippi I. Francorum 1 o s o. rc8’s an* 105 9 « concilioquoque Burdegalensi, sub Alexandro II. qui sedit ab an. 1061. ad 1073. cum plurimis aliis præsulibus ex variis provinciis. _ Memoratur in dlplomate Willelmi Pictavorum co-1 C. xm. mitis pro Ddemonte, quod inter instrumenta ec- coi. 4.19. ctefjæ Lucionensis edidimus. 1063. Anno 1063. canonicis bona ad hospitalitatem c. VI. exercendam concessa, sed antecesserum incuria dis- c°i— **5. sipata, restituit, eo pacto ut singulis diebus tres sal- tem reficiant pauperes, & tredecim in Quadrage- sima. An. 1 o 64. Magenciaco in Arvernis mona- sterio prædia quædam in villa de Bozeto aliisque locis contulit Willelrnus Guido dux Aquitanorum ; cujus doni testis legitur Willehnusepilc. Engolisin. 1068. Adfuit concilio Burdigal. cal. Aprilis an. 1068. Recensetur in tabulis Angeriacensibus an. sequenti. I 1075. An 1075. in lynodo provinciali confirmavit fundationem S. Stephani de Vallibus. Obiit an. 107 6. 12. cal. Octobris, ex hifu pontif. & com. Engol. sepuitusque est in suæ ecdesiæ latere Septemtrionali. Sedisse ann. 3 3. legitur ; unde initium ejus episco- gitus ad an. 1043. referendum foret A Baldrico urguliensi abbate hoc epitaphio cohonestatus est ; Nobile nobilium specimen, Guillelme, decufique, Proh dolor ! hic propera cineratus morte quiescis. Ordine præsul eras, atavorum sanguine conjul. Providus in factis, nulli sermone fecundus. Engolifima dole, tanto viduata patrono. •QGOLISMENSIS— 994 1 Langues ecce tui moderaminepræsulis orba. ■ ■ ■■ Interitum timeas, demto moderamine langues. ANNI Huic siquidem nullum non neseis æquiparandum. CHR1STI Urbs tamen infelix, artus venerare paternos ; Dic quoque ftranseendat Guillelmi /peritus astra. XXXIV. Ademarus, d’Ancou- LESME. Ademarus, al. Aimarus, Guillelmo fratri suc- cessit anno 1076. ut exutribus Engolisin. ecdesiæ chartis intelligitur. In prima enim annus dechnus- quartus hujus episcopi concurrit cum an. Christi 1 o 8 9. In altera ubi annus decimus Urbani papæ II. signatur, estque Christi 1096. numeratur an* » I nus episcopatus Ademari vigesimus primus. In tertia idem annus Dominicae Incarnat M. xcvi. dicitur vigesimus nostri episcopi, scilicet completus. Vir suit miræ simplicitatis, laboris & inediæ Laii. t. h. patientissimus, pacis & religionis amantissimus. M’ Godefrido Aquitaniæ duci adhæsit, & cum eo contra Saracenos in Hispaniam profectus cstr Stu> pensis monasterii iu Lemovicibus ab hoc principe, abbas seu præpositus instituitur, uti jam diximus superiuscol. 621. Monasticum ordinem magno semper iu honore habuit, monachosque, quantum LaU.Hid. potuit, in sua dioecesi dilatavit ; dicere solitus nihil ardentlori zelo exoptare, quam ut unaquaque epi- « scopatus Engol. ecclesia prioratus evaderet. Unde indignatus aliquando Hugbertus sacrista respondit. Et nos in singulis episcopatus Engol. ecclesiis stugu- los vellemus esse episcopos. Neque tamen cœco amore monachos prose- quebatur ; cum enim in S. Eparchii cœnobio regularis observantiæ vigor intepuisset, approbante Urbano summo pont. applaudente comite EngoL consentientibus canonicis, hoc monasterium Odo- ni abbati Angeriacensi reformandum & disponen- dum tradidit circa an. 1080. quo ipso an.sy— Iogo. nodo adfuit Santonensi, in qua præside Ama— TaW. A » - . to EHorensi ep. apost. sedis legato & judicantibus 8*™«• Hugone Diensi legato, quatuor archiepiscopis, & tribus episcopis, monasterium Regulæ quod Squira dicebatur in diœcesi Vasatensi ad Garumnam, Floriacensi monasterio assertum est adversus Rai- mundum Vasatensem episcopum. Subscripsit & chartæ libertatis concestæ B. Geraldo abbati, pro recens fundato Silvæ-majoris monasterio. Ex char— c. vn. tulario S. Maxentii quoddam instrumentum edi— co1, dimus, quo Ademarus testatur se ad lynodum convenisse Santonis habitum, ubi Amatus supe- rius commemoratus, Burdegalæ archiepisc. elec- tus est, an. 1088. Sedit & in alio concilio Bur— 1088. L digal. fuit Amato archiepisc. an. 109 3. ad quod 1093. accedens Otgerus de Landorone Regulæ prior, petiit sibi restitui prioratum de Pontanis, quem ite- rum invaserat Bemardus Aquensis episcopus ; nam judiclo episcopali jam coactus fuerat ad cellam hanc resiituendam. Priorem sententiam cqnfirma- vit hæc fynodus, & restitutionis decreto subscripsit Ademarus inter alios patres. Donationem far ctam S. Maxentii monasterio, a Jordane Froterio libenti animo cofifirmavit, commendans Jordano de Castro-consolant nepoti videlicet suo & deprecans eum, ut in omnibus necefficaribus esset monachis S .Maxentii adjutor. 99J ECCLESIA EN — Anno <097. ecclesias Graciaci & B. Mariæ / ANNI Bello-loco, Burguliensidedit monasterio, a mo- CHRISTI nacj1js Qjgcns ut die ordinationissuæ quæ est idi. 1°97* bus Maii, annuum quinque soIidorum Engolis mensis monetæ ccnsum persolverent, dum ipse viveret ; & post obitum, in annivcrsario sui trans- itus die r Actum Engolifmæ an, ab Incarn. D. J. C M. XCVII. ind. V. eodem videlicet an. quo pene univeesa christianitas in Tureos commota, pars ejus innumera ad expugnandum paganismum Jerusalern cucurrit, &c. 1099. Anno 1099. cum quidam miles Galterius, in Silva Buxiensi cellulam cum oratorio, de Iicentia abbatis, & monachorum Buxicnsium construxis— E set, ac postea Carrofensibus monachis tradidisset ; Carrofensem monachum hujus loci rectorem in jus vocavit Ramnulsus Buxiensis abbas ; qui ab- batis rationibus victus, loco cessit ; deinde Adema- rus Ramnulfi precibus ibidem ecdesiam consecravit, eamque in illius manu, per chitothecam avellanis plenam confirmavit. In chartuI. Carrofensi exstant litteræ Fredelaudi, quibus de licentia Ade- mari Engol— ep. in manu Petri abbatis……..de Carrnse, dedit…….fratribus de Voerta omne jus quod habere poterat… apud Vdertam, anno uno postquam Gosseidus factus suit rex in Jerusalern, 11 oo. æn. ab Incarn D. M. C. Cum capitulo contendit pro institutione custo- dis sacrorum seu sacristæ ; sed hac in lite causa ce- c. vm. cidit ; quod minime moIeste tulit : immo ut cano- col. 44.7. nicis gratum faceret, præposituram Juliacensem, quæ multorum scandalorum occasio fuerat, sup- C. ix. col. preflit, eamque capitulo exercendam assignavit, quod ipso rogante approbavit Urbanus papa II. lnsuper plurima canonicis dedit, inquit scriptor hist. pontif. & com. Engol. cap. 3 3. in his man- sum de Hagunt. Ademarus migravit a seculo an. 11 o I. ex eo- dem seriptore, qui errat cum ipsi duntaxat tribuit — 20. annos & menses 2. episcopatus. Obiit long- ævus, etenim anno 109 6. Vocatus ad concil. Clarom. ab Urbano II. refpondit gravem ætatem sibi abstulisse equitandi facultatem, rogans se ex- cusatum haberi. Corlæus tribuit ipsi 27. annos in episcopatu. Carlonius refert hoc epitaphium in ec- desia cathedrali positum : Hic requiescit Ademarus episcopus Engolism. qui vixit in episcopatu annosxxvI. mensesj. dies XXI. 1101. Oluit autem an. ab Incarn. M. C. I. XXXIV. GERARDUS II. Gerardus de Blavia vir fuit suo tempore per— j celebris, ultra modum utrinque vel laudatus, vel infamatus. Nihil turpius his quæ de illo referunt Amulphus primum Sagicnsis archidiaconus, de- inde Lexoviensis episcopus, & Ernaldus Bonæ- vallis in diœcesi Camotensi abbas ; nihil e contra sublimius, nihil gloriosius his quæ in ejus laudem scripsit auctor historiæ pontificum & comitum Engolism. cap. 3 2. Extrema sincero, ut decet, historico ex æquo devitanda. Hinc medium tene- bimus. Quidquid de illo assertum est critico per- pemlemus examine, omnjbusque praejudiciis se- positis, quidquid verius, aut saltem vero similius GOLISMENSIS. 996 i videbitur, afferemus. Natione suit Neustrius diœc. — ■ Bajocensis, patre Giraudo, viro fortunæ mediocris, ANNI 9 * z* z* r CHRISTI" imo pene nullius. Hinc in adolescentia, solum mu- tare, ac in omnium fere rerum inopia vivere coactus est. Veram id omne industria, labore, ingenio re- paravit. Primum ad humanitatis studia animum appulit ; ætate vero provectior vitæ clericalis insti- tutum amplexus, se totum sacris litteris, theologiae ac juri canonico dedit ; tantosque in omni studio- rum genere progresses fecit, ut ad id quod hause- rat, aliis propinandum paratissimus fuerit. Hinc— LM. /ii. que effectum est, ut in civitate Engolisma & Pe-. P** tragorico, & in quibusdam castellis circum adja- 1 centibus regimina scholarnm habuerit, & quidem tanta sapientia, ingenio tanto, tamque felici even- tu, ut & ad illius magisterium undique constue- rent discipuli, & ex ejus schola exeuntes, ad su- blimiores ecdesiæ dignitates visi sint idonei. Ipsum vero canonici Petracoricenses in socium honoris cooptarunt, ut discimus * ex instrumento dona— * tionis factæ Userchiæ a Guillelmo episcopo Pe- tracoricensi ; demumque episcopus Engolisin. in defuncti Ademari locum suffectus est an. 1101. 1101, De hac electione ita scripsit Amulphus:Dum ad- versum se eligentium multitudo divisa consurgeret, w- b diveesasque personas alternus postularet assensus, ’in eum voces omnium fortunam convertisse; non quod in eo satis commode provisum ecclesiæ crederetur, sed ut exitum qualemcumque tumultus ossen-. deret, maluisse eum scientes indignum partem utramque excipere, quam prævaluisse partem alleram vi-, deri. Procacius id dictum, & a veritate alienum judicamus. Initio quidem rem factionibus & pren- sationibus, ut solet, actam fuisse non negaverimus, sed tandem ad meliorem mentem conversos ele- ctores, postulante populo, Gerardum unanimi con- sensu designasse credimus, ut diserte testatur histor. pontif. Engolism. Ob insignem ipsius scientiam, &’■ it- . honestam vitam in Engolismensem apiscopum pro— itls motus est, petitinnepopuli, electione cleri, honora— M’i 4i- torum assensu, & certe electione dignus erat, cum teste Arnulpho, inesset ei circa gerendus res nota discretio, quam plurima sane litterarnm scientia confirmaret, & utriusque facundia sermonis orna-, ret. Qui vir erat in responsione dijcretus, inpræ* dicatione eximius, in allocutione blandus, in pro- verbiis facetus, inquit histor. pontif. Engolis. mensium. Non multo post Iegationem obtinuit Verum, si fides Arnulpho, emendicatam & subreptam « l Demus quæsitam, at subrcptam quis sibi persua- • deat ! Sic enim Engol. pontif. hilL cum domino S. Raschali papæ adhæsisset, qui ad partes Cal~ liarurn venerat, cognita honestate & præclara fa- pient ia, ei vices suus, prius in Britannia & deinde Turonensi, Burdegalensi, Bituricensi, Auscitania provinciis commisit. Sic etiam Ordericus Vitalis lib. 13. ad an. 1136. pag. 908. Vir eruditissimus, qui magni nominis & potestatis in Romano senatu tempore Paschalis papæ, & Gelasii, & Calixti, & Honorii suit. Denique quis sibi pcrsuadeat ■ Vide hist. Tutel. BaIuzii in appendice col. 877. hprn- sentia D. Geraldi Engolismnfis episeopi æ tccltfa nofiret eaitouici, inquit Guillelmus Petrag. epifeopus in charta u. t 104, quatuor 997 ECCLESIA Eh 2uatuor illos summos pontifices, tantæ aut socor— t iæ, aut improbitatis fuisse, ut autGerardum pa- CHRISTI indignum non noverint, aut notum tanta ni- hilominus dignitate ornarint. Mirum quot ab eo & in episcopatu & in legatione patrata fuisse cri- miua dicat Arnulphus. Ea die, inquit, ab En- golisinensi ecclesia veritas & misericordia recesset, dolus, impietasque fucceffic, rerum flatus in deteriora mutatus est, imminutus est decor & cultus eo- clesiæ. Insolentia, quam ante paupertas represserat, esserri cæpisti : petulantia, quam privatus exercere non poteras, bonos quos libuit injectari, rapinis & exactionibus exinanire provinciam, &c. Ab obtenta veco legatione, tua difficfioribus spatiis effusa cu-1 piditas, copiosam rapacitati tuæ materiam non de- suissegavifa est. Quid manisestas exactiones exaggerem, &c. Quædam ambitus & lucri causa fe- cisse Gerardum, qua ratione negari possit non videmus, cum hanc in rem nonnulla referat Go- fridus Vindocinensis ad Gerardum ipsum scribens ; Eplp. Li. sic porro orditur : Quoniam S. Romana Ecclesia, /7’— J z— non quidem vestris meritis, sedgratiasola humilitatem vestram adeo sublimavit, quod minimus di- gitus vester dorfo patris vestri grosseor videtur ; sicut sublimia verba quæ sapius multum gloriose profer- fis, testificantur, tanto fidelius ei debetis obedire…, si aliter agitis, sublimitas vestra, quam…papa sua l bonitate satis de exili loco creavit, mala pco bonis illi retribuit. Deinde ad rem veniens, quod audi- vimus, inquit, unde etiam quodpejus est, cantilenam compofuit vulgus, quoniam publicum est, vobis Occultare nec pofficmus nec debemus, i °. Audivimus & dolemus Andream de Vitrejofiliæsuæ vobis conjugium vendidisse, illud etiam a vobis filium vi- cecomitis de Malo-leone comparasse. Quorum alter quingentos solidos vobis pretium dedit conjugii, alter vero quindecim marcas argenti. Hoc apiseopus Pictaviensis, hoc Guillelmus archidiaconus ejus, & quidam alii qui afficerunt, si veritatem sepelire no- luerint, non negabunt. 2°. Carrofensem abbatem, ■ non regulariter electum esed violenter, ut dicitur, intru- sum pco mille folidis barbarinorum, barbara nimis auctoritate consecrari..secistis, nolentesuo consecratore, ejus clero, modis quibus poterat, reclamante ; & qui vidit & partem habuit abbus quidam vester vicinus, testimonium perhibuit, &multi dicunt ejus testimonium verum esse.j°.Fulco Biennensis abbus litteras vestrus pco facienda sibi justitia quæsivit, quus illi pru- dentia vestra tandiu negavit, donec illas centumso- lidis comparavit. Sedperdidit pecuniam, nec per vos potuit habere justitiarn. Hoc ipsemetprosttetur, qui simul utrumque perdidisse conqueritur, &c. Et post multa : asserunt quidam vos quasi Balaam alterum regis Anglici pecunia suisse corruptum, & idcirco injustam in comitem Andegavensem excommunica- tionis protulisse sententiam ; & licet excommunica- tio vestra vires etiam unius diri habere non potuerit, amicis tamen Romanæ Ecclesiæ peperit verecundiam, & ejus inimicis detrahendi dedit materiam…. abbati Angeriacensi, ut dicitur, promisistis, quod si joo.solidosPictaviensium masculorum vobis daret, Rainardum Chesuelli deponeretis : unde capi- tula quibus illum accufaret, ei transcripta misistrs. Hoc abbus ipse fatetur, & testem in animam suam Tomus //. JGOLISMENSIS. 998 Deum invocat, quod verum loquitur. Hæc pauca de — ■’ multis, modica de magnis testificavimus, dilectionis ANNI videlicet causa, ut si vera sunt quæ contra vestram C astutiam ventilantur, præteritorum tranfgresseofiat vobis foturorum cautela. Addit Girardum, fe præsente, etiam coram laicis prædicasse, episcopos deponendi se habere potestatem, quod vocat no- vum præsumtionis genus. Hæc in alienos exercuerit ; nihil profecto simile in suam Engolisinensem eeclesiam commisisse legitur. Illam e contra, imo & provinciam quibus potuit beneficiis cumulavit. Principum reconch Iiationi, aut opprestorum protectioni studuit, se- 3 dem suam ornavit, nulli intulit injuriam, bene fecit omnibus. Vulgrinum Engolisinensem comi- tem consiliis juvit & auxiliis, ut terras vi ac frau— Lati. dc sibi ablatas recuperaret. Discordias iuter cum— J Iv • dem & Ademarum Rupis-fulcaudi excitatas interventu suosedavit. Ecclesiam Engolisinensem apri- mo lapide ædificavit de proprio suo ædificavit dormitorium, refectorium, cellarium, præsbyterium, 1109. januas ferreus, & contulit prædictæ ecclesiæ (terras seu eeclesias) de Julhac, de Renenhorvilla & de Touiac. Contulit etiam de pcoprio, ut pauperes semper alerentur in prædicta ecclesia Engo- ~ li/mensi in una quaque Quadeagesima, & acquisi- vit t 2. solidos in ecclesia de Touiaco ad tunicas pauperum. Dedit etiam Engolisinenfi ecclesiæ pon- tificalia ornamenta quæ emit a Boione Santonensi apiscopo millesolidos. Aulam pontificibus construxit, ecclesiæ contulit textus aureos thuribula deaurata, & crucem de argento, &c. Post multa subdit : centum volumina vel eo amplius, omnia fere operum SS. Patrum…… & innumera bona ecclesiæ nostræ & mensee epifcopali contulit. Constituit etiam de proprio suo, ut t j. pauperes in mensa pontificis Engolisinensissemper alerentur… Aulam pon- tificibus & capellam, & cameram Pictavi adfica- rit, & annulum aurei operis cum lapidibus pretiosci ecclesiæ Engolisinenfi dedit. Addit : Ejus auxilio ecclesia de Corona, & ecclesia de Grosto-bofco & de Aula-villa & Bornetenfis ædificari cæperunt… Ecclesiam & domos construxit leprofarius. Jam refenda quæ legatus gessit. An. 1107. una x x Oyt cum Richardo Albanensi, Alberto Avenionensi episc. judex delegatus a Paschali II. in causa mona- chorum Calæ-Dei & Anianæpro Gordanica-cella, lata sententia Anianæ cellam adjudicavit. Con- cordiam fecit cum Aimerico de Mota Rupis-ful- caudi pro exclusa molendinorum de Castelar anno ab Incarnatione 1109. indict. 2. regnante rege 1109. E Francorum Ludovico Philippi regis filio. Octo concilia celebravit quorum pauca ad notitiam no- stram pervenerunt. Exstat in conciIiis edit. Labbei Laulclunense, destatu Ecdesiæ abeo celebratum : An. ab Incarn. Dom. M. C. Ix. epact. 28. indict, .2. præfidente D. Paschali papa Romæ, in Francia Ludovico regnante. In eo ecclesia S. Petri Tre- norciensibus vindicatur adversus episcopum & ca- nonicos Nannetenses. Aderant Burdegal. archi- episeopus, episcopi Pictav. Santon. Agenn. Pe- tragor. Andegav. Cenoman. Redon. Nannetens Dolensis, & Venetensis, item plures abbates. Nihil illustrius quam quod egit iu concilio Lateran. an. Sss 999 ECCLESIA EN 1112. PriviIcgium de concedendis sacerdotio-1 ANNI jum investituris a Paschali II. captivo extorierat l j 1 Henricus V. imperator, addito a papa sacramento * quod nec de investituris deinceps eum inquietaret, nec in personam regem anathenia poneret. Hæc om- nia quo tandem pacto revocari possent, iu toto concilio nemo videbat Tunc Gerardus episcopus re- Labb. f. it. quifitus tandem, tale consilium dedit, quod investi- raI’ * II • tlira revocari poterant salvo sacramento ; ita ta- men quod Imperator dans investituras non excommunicaretur. Quod consilium omnis synodus lau- dans, dixit : non tu locutus es, sedSpiritussanctus in ore tuo. Jussit Paschalis ut investiturarum damnationem scripto redigeret, quod cumquibusisam 1 aliis a concilio deputatis præstitit. Lecta deinde ab eodem Gerardo condemnationis charta, aeclama- tum est ab omnibus patribus : Arnen, amen : Fiat, Labb. ibid. ln(apetplacoitpapæ & toti concilio, quatenus Gerardus episcopus, per quem Deus Ecclesiæ suæ ta- le consilium reseraverat, cum quodam cardinale ad Imperatorem dirigeretur, qui voluntatem Imperatoris consuleret, quatenus Ecclesiæ Romanæ investituras reponeret, alioquin habitum concilium revelaretur. Viri sapientiam vidimus, nunc invictum animi ro* bur admiremur. Periculosa sane provincia : superbo & ad iram prono principi denuntiandum, quod ingratissimum fore nemo dubitabat. Rem tamen’ aggreditur intrepidus antistes, cumque in præsen- tia Imperatoris mirabiliter perorasset, & a cancellario Imperatoris, qui illius interpres erat, singula exponerentur, vehemens tumultus ortus est in curia ; ita quod Coloniensis archiejujc. qui eum solemniter in hojpitiosuosufceperat, (in Calliis namque dijcipulus Gerardisuerat,) devita illius dubitans dixit : ma- gistrr, maximumseandalumgenerasti in curia nostra. Indignatu autem Gerardus refpondit : tibi sit scan- dalum, mihi est Evangelium. At Deus omnipo- tens qui cor Regis tenet in manibus, & quo vo- luerit illud inclinat, alio mentem Imperatoris di- vertit. Viri constantiam simul & sapientiam de-1 miratus, non tantum ei vim nullam intuIit, imo 1117. plurima dedit munera. Anno 1117. mense Oct. adfuit concilio Romano, Paschali II. præsidentc, ubi dux verbi, cum Attone Vivariensi, Goffiedo Carnot. & Guillelmo Catalaunensi appellatur ab 1118. Orderico Vitali lib. 12. hist. Anno 1118. En- golismæ concilium celebravit, de quo nihil super- est, nisi quod habet Malleacense chronicon : Ibi arcluepiscopus Turonensa t & alii duo episcapi con- firmati sunt. Unus eorum Audebertus Agennenfis. 1122. Anno 1122. obtinuit a Petro Santonum episco- po restitutionem villæ de Lede-villa, quæ antiqui— j tus juris erat matricis eeclesiæ Engol. & thesaura- Ckartut. rjj f qUj tunc erat Gerardi nepos. Eodem anno ucis. monachi sancti Macharii, per subreptionem ab eo impetrarunt virgam pastoralem, qua eorum mo- nasterium abbatia fieret, & a sanctæ Crucis Bur- 1128. digal. subjectione eximeretur. Anno 1128. cal. Martii adfuit transsationi S. Albini episcopi An- degavensis. Eodem anno, ut legatus in monaste- rio S. Gildæ Dolensi concilium rexit, inquit chro- nicon Kemperlegiense tom. 1. Miscellan. Baluz. Circa idem tempus Burdigalæ concilium habuit, in quo Guillelmus Aquensis episcop. dimisit Silvæ- GOLISMENSIS. 1000 K majori ecclesiam S. Vincentii de Aquis. —— — Nunc veniendum ad illud sehisina cui occasionem ANNI dedit electio duorum Romanorum pontificum In— CHRISTI nocentii & Anadeti. Si Gerardus ab initio Anadeti partes adversus Innocent. II. fuisset amplexus, io- cum aliquem excusationi habuisset, nonnullus enim primo ambigendi locus suppetebat Eodem uter- que die electus fuerat ; &, si Innocentio favebat prioritas temporis, Anadetum juvabat suffiagio- rum multitudo. Hic quippe a 27. ut Onuphrio,. Sce.tr— iv aut saltem a 2 2, ut aliis placet ; ille a 17. tantum cardinalibus electus fuerat. Anadetum quoque’tyui.Mal- juvabat, quod, qui Innocentium dcsignaverant, 1 contra pactum, extra condictum locum, ceteris 3 •- non tantum non vocatis, sed nec monitis egerant. Angt." Res ergo primis iliis temporibus ambigua & diffi— B *r » M. cilis. Hinc ad Stampensem coetum, ubi definien— /ik* ee.eevda da lis erat, non mediocriter pavidus & tremebundus advenit S. Bernardus. Hinc toto sibi negotio im- posito, jejunium & continuas preces adhibuit, ut necessarium lumen a supremo numine mereretur. Hinc Henricum Angliæ regem piissimus abbas vix persuafit Innocentium recipere, ab episcapis Sce. Utæ Angliæ penitus dissiuasum. Nec adduci potuit nisi " * his Bernardi verbis:Times peccatum incurrere, ipsi obedias Innocentio. Cogita de aliis peccatis rese J pondeas Deo, istud mihi relinque, in me fit hoc peccatum. In his circumstantiis si stuctuasset Ge- rardus, si pro Anacleto stetisset, aliquid excusatio* nis habuisset ob facti ignorantiam. Verum non ita se res habet, sed si Amulpho habenda fides, cum Stampensi concilio interesse non pollet, litteras suo sigillo munitas per nuntium scripsit, quibus testabatur, utramque se novisse personam & ele- ctionis ordinem plenius exquifisse, procul dubio cum z Innocentio papa flare justitiam, eo quod plane vir esset honestatis egregiæ> & ipsius electio prima tem- pore, & a præcipuis Romanæ Ecclesiæ fuerat ce- lebratapersonis. Porto Petrum per opulentam ma- * num cathedram potius usurpasse, virum adeo vita reprobatum & nomine, utfi ipsum etiam qualibet e* lectionis forma defenderet, promoveri tamen vitæ qualitas & infamia minime sustineret. Cum vero in papam Innocentium omnes convenissent, sta- tim ipsi primus aut inter primos scripsit Gerardus, postulavit ipsius honorari rescripto, & munus le— » 26. gationis halutæ confirmari. Quin & ad cancella— Spicil. t.ii. rium quoque reseripsit legationis sese & onere gra-IS*’ vari & nomine honorari tanto indignius supplicans quanto humilius. Repulsam passiis indignatur, re- silit ab Innocentio, transit ad Anadetum. Illum 7 papam agnoscit, ab illo legatus designatur, & tota, ut gloriatur, Francia atque Burgundia legationi ejus antiquæ superadditur. Exinde vero Gerardus Arv. ep. in apertum schisma delabitur, altare contra altare 1 tentat erigere. Innocentium maledico dente caepit, ac suis obtrectationibus lacerat, populoS ab illo, suis oblocutionibusad se se & ad antipapam trahere nititur, tanta vi, tanto studio, tanta calliditate agit, ut plurimos suo schisinate inficiat, Hildebertum Turon. archiepiseopum concutiat, licet non deji- ciat ; Guillelmum Aquitaniæ ducem sibi suæque sententiæ ita devinciat, ut totus ab lpso princeps ille penderet; sicque ejus auctoritate fretus esasqus 1001 ECCLESIA EN " — nesasque consundit, abbates abbatibus, episcopos A ANNI apiseopis superintendere nititur, amovere catholicos, CHRISTI fiChisrne2ticos promovere. Pictaviensem & Lemovicensem præsules e fuit sedibus ejecit, & alios intru- sit ; & quia comprovinciales episcopi indignos illos ab ipso designatos consecrare renuebant, in eos Epis de Principis iram in tantum accendit, ut Willelmus Santonensis episcopus ejusque canonici a sede sua, de & ab urbe & ecdesia, derelictis domibus & posses RugZde— stunibus suis, egredi coacti sint. Verum alios si vexavit, multa & ipse pastus gp ?’IR Remensi concilio præsidente Innocentio, pro schisinate damnatus est & excommunicatus, & ab omni eeclesiastico honore depositus. Dum J novæ suæ legationis munus in Santonensi diœcesi velset exercere, ab Aimaro de Archiaco milite stre- nuo captus eft, & mensibus aliquot reciusus in car- cere, nec nisi magno pretio persoluto liber eva- sit. Denuo fuit a Vulgrino Bituricensium archiepiscopo anathemate percussiis, vetitum Aqui- taniæ populis & præsulibus ne iu aliquo ei obedi- WrW. Sm— rent, aut ullum ei honorem exhiberent. Hinc vio- m. Hid. jgHtia comitis in Burdegalensem archiepiscopum a canonicis electus sine comprovincialium episcopo- Amtph. aflepih t potius contradicente Agennensi W— J 3 • universitas vel pars saltem maxima refra—. gata est, nec ut cum eo communicaret adduci potuit, imo in Engolisinensi ecdesia ab eo plurimi divisi sunt Denique ad unitatem catholicam revo- 0110P€r ®ernar6umcomite Guillelmo, sicquepa- Idn.c.j f. ce omni Aquitaniæ Ecclesiæ reddita, solus Gerardus perseverat in malis : sed non multo post….. impoenitens & subito mortuussine consejssione & Viatico, de corpore egredientemsjuritum ei reddidit cujus mi- nistrr usque in finem exstiterat. Coepus ejus a nepo- tibussuis….. inventum in lectulosuo exanime, & enormiter tumidum jn basilica quadam humatum est, sed postea a Gauscido Carnotensi episcopo sedis apostolicæ legato inde extractum, alioque projectum esti 1 Longe aliter tamen de ipsius morte loquitur hist. pontif. Engolisin. c. 3 5. Die autem, inquit, pro- xima mortis suæ accepimus quod in confiissione sua sacerdotibus dixerit : St partem Petri Leonis contra voluntatem Dei ignorans manu tenuerit, se confiteri & poenitere Sabbato autem missiam celebrans maxima devotione & efficsione lacrymarumesequenti 1156. dis Dominica migravit aseculo / / Jis. anno ab Incarnat. Domini. Sedit in episcopatu annis jj. mensibus diebus….. unicuique capellanorumsui episcopatus in fine suo unam minam obolum dedit ; & illud magnificum fidus quod claritate sui partes occiduus illustraverat xproh dolor ! extra ecclesiam quam ædificavit sub vili lutet lupide. Cessetvit episcopatus usque Iq.. cal. Julii. XXXV. LambERTUS. Hipfnrip LambertuS patria Engolisinensis e vico Palude, ■ P*11® Fulcherio, matre Leggardi natus, ab Ade- maro episcopo sacerdos ordinatus, ecclesiæ sancti Johannis de Palude capeUanus fuit, in qua con- ventum fratrum ibi religiose viventium congre- gavit. Inde Coronam migravit Dominica Passio- nis 1122. Abbas illius loci designatus, ecclesiam a fundamentis ædificavit, illucque de ecdesia sancti Tornus /Z. GOLISMENSIS. 1002 Johannis de Palude reIigiosum conventum trans* —— tulit, piis moribus & institutis informavit MuI— ANNI taprædictæecclesiæ acquisivit, quam molendinis. CHRISTI silvis, pratis ac prædiis ditavit ; reliquiis, Iibris ac ceteris ornamentis munifice decoravit. Tandem post Geraldum, Vulgrino comite, suscepit regi- men eeclesiæ Engolisinensis, & onus abbatiaIe dimisit, subrogato sibi Fulcherio. Vir sapiens & discretus, summæ eloquentiae & religionis, justi- tiæ, liberalitatis, castitatisexempiar. Undeomnium urbis & provinciæ procerum favorem, populo- rumque admirationem ac summam venerationem sibi conciliavit. Mira ejus in Engolisinensem ec- 4 clesiam beneficentia celebratur. Quatuor enim illi prædia dedit, & ecclesiam de Magnaco acquisivit. Nominatur iu diplomate Ludovici VII. regis an. 1137. dato Burdigalæ pro immunitate præsulum 1137. Aquitaniæ a regalibus, & in ejusilem regis litteris eodem anno datis pro Silva-majore. Refert histo— V, tk l— ■* ria pontif. Engol. cap. 37. eum Ludovico VII. cum in Aquitaniæ provinciam adveniret, dixisse Engolisinenses episcopos natos esse regum Franciæ capellanos, ubi primum transacto Ligeri ad Aqui- tanicas partes transirent, nec Regem contradixisse. Addit Corleus ex cathedralis eeclesiæ tabulario di- dicisse se, Lambcrtum interfuisse comitiis Aquita- «* niæ pro Alienordis conjugio coactis, exortaque inter episcopos pro honoratiori loco contentione, propugnasse Engolismensem episcopum, ut pote primum & decanum metropoleos Burdigalensis antistitem, aliis omnibus præire debere, ac jus il- lud ipsi assertum fuisse. Ad festum S. Martialis in urbe Lemovicum hoc eodem anno occurrerat, quo Ludovicuspostridieadvenit, ibique morienti Eu- storgio episcopo adfuit, & mortuum tumulo com- mendavit. Eodem anno adstitit P. vicccomiti de CA™. Castellione monasterium B. M. de Faeliafundan- ti. Illius denique mentio fit hoc ipso anno in ta- D bulario S. Maxentii. Circa annum 1139* pacis 1139. Vulgrini comitis cum Aquitaniæ duce mediator fuit. Eumdem Vulgriniim morientem piis cohor- tationibus adjuvit an. 1 140. ejusquetcliamentum 1140 » excepit, qui sepultus cst in sancti Eparchii capitu- lo. Illius fuius & succcfsor Guillelmus Taillcfer patri longe dissimilis, crebris & diutinis grassatio- nibuS Engolisinensem cathedram opprcssit, non sine magno totius ordinis ecdesiastici dispcndio. Reclamavit Lambertus, nihilque non tcntavit ut ad saniorem mentem Guillelmum revocaret. Denique videns suos omnes conatus penitus irritoS, de ejus impietate ac violentia conquestus cst apud Ludovi- & cum Francorum regem. Unde commotus priii- ceps piissimus, has comiti litteras direxit : Ludovi- cusrex Francorum & dux Aquitanorum, Guillelmo Engolism. comiti fideli nostro salutem & dilectionem. Pervenit ad aures regiæ dignitatis nostræ, quod in bonis EngoIismensis ecclesiæ manus extendis, quæ prædecesseres nostri Francorum reges eidem ecclesiæ contulerunt, quam & fundaverunt. Hæc opprejfio in nostram redundat injuriam, qui & ecclesiam Christi debemus defendere & prædecesserum nostrorum elee- mosynus conservare : eapropter fidelitati tuæ per re- gia scripta mandamus, quatenus Engolism. ecclesiam & bona illius, & amore & honore nostro in omni Sss ij ioo} ECCLESIA EN — — pace & quiete dimittas, tiec amplius vim inferre J ANNI prasumas. Nos autem eum ad partes veniemus, si CHRISTI ; nM. V0S fr episcopum querelarum emerserit, admodum & concordiam studiose revocare cur abi- mus. His Iitteris acceptis statim apræfatis grassatio- nibuS comes abstinuit In Engolism. ecdesiæ cathe- 114.2. dralis tabulario memoratur Lambertus ann. 1 142. 1144. 1 r44— 1 I4’^’1147* compositionem fecisse in- 1147. ter Willelmum S. Eparchii abbatem & Odonem Aimerici de Martunnio an. Incam. Dom. 1142. EataW Lfuersa minacibus praecepit filiis Rainaldi Sicherii, S.Eparthii. ut restituerent WillelmosanctiEparchiiabbati, & capellano sancti Eparchii de Ilicibus jus in eamdem ecdesiam &cimiterium, terram, inquit religiosus 1 pontifex, facratam adsepeliendum & resurgendum destinatam, quam usurparant His autem in litte- ris se præfatur Engoliimensis ecclesiæ ministrum 1148. indignum & inutilem. Tandem an. 1148.ingra- vissimum morbum incidit, qui adeo invaluit ut per multos dies nullo sumto cibo vixerit Interea a comprovincialibus episcopis & aliis religiosis per- sonis in infirmitate sua visitatus, plenus dierum, in senectute sancta post munitionem (inunctionem) & susceptam Eucharistiam, in præsentia fratrum suorum spiritum Deo reddidit, inquit hist. pontif. . & comit. Engolisin. idus Junias. Sedit in episco- ’’patu annos 13. Sepeliri voluit in templo mona— < sterii Coronensis, ubi quotannis 1 3. Junii, qua die obiit piissimus antistes, fu officium duplex ma- jus de B. M. ut in ejus festo ad nives, præter secun- di nocturni lectiones in quibus Lamberti vita legi- tur. Privata missa dicitur de defunctis, majus la- crum de B. V. M. Vacavit sedes usque ad 14. cal. Julii subsequentis anni. Roche— XXXVI. HUCO II. TQUCAULT, C Hugo hujus nominis II. RupIs-fucaldi, quod est Engolisinensis agri oppidum, natus Petro patre, matre Edoarda, Gilberto praeceptore humaniori- bus & præcipue philosophicis & theologicis dis-1 ciplinis instructus, plurimos in illis progresses fe- cit, & tantum magistrum maxime in theologia se- cutus est. A prima ætate castitatem & munditiam Hippmtip servavit, etiam verba illa quæ bonos mores corrum- Engohsm. PU, , t rerecunde vitabat. Fuit hunlilis in omni actu > in CW— i 8. locutione gratiosus, nihil habens rusticitatis admiX- i Sj. /um> ipsi Cum Mfa PrluS elset>tamen sacundissimus erat inprædicatione. Primum ecclesiæ Engoiisin. præcentor, mox auctis honoribus, omnium suffra- giis designatuS est episeopuS. Verum non statim, nec nisi anno sequenti consecratus cst, utdiscimus ex Petro Cluniac. 1.5. epist. 5. ad Eugenium ; in ea quippe huic pontifici significat quosilam probatos 1 viroS canonicoS Engolisinensis ecdesiæ ad se ve- nifse, rogantes ut apud majcstatem vestram, inquit papæ, intercederem ; & assercntes, defuncto ejujcopo suo (Lamberto), se elegisse, nullo de clero prorsus excepto, ac unanimi electione, assensu… honorato- rum & totius populi, idoneam omnino ad officium ejuseopalepersonam, præcentorem ipsius ecclesiæ. E- lectionem tam communem, tam concordem Burde- galensi metropolitanose canonice obtulisse, ab eo ca- nonice confirmatam esse ; diem consecrandi ab ipso datam, se ad diem constitutam cum electo suo, ut GOLISMENSIS. 1004 L metropolitanus promiferat, consecrando venisse, sed — — consecralorem non invenissie. Quibus de eaufis præ— ANNI sentiamsuam subtraxerit, curpromissia non impleve— CHRISTI rit, nec ab eo acceperunt, & mihise adhuc ignorare dixerunt. Causam tamen ipse aperit, cum subdit, non videri sibi Burdigalensis metropolitani in hac Engolisinensi electione gresius rectos, oculum sim- plicem, sed magis in ea quærere quæ sunt merce, narii quam pastoris, quæ sunt suaquam quæ J. C. & ut filiali præsumtione loquar, inquit, & quæ ab universis pene partium illarum & nostrarum dicuntur, vult, aiunt, Burdegalenfis, ita sibi subdero Engolisinam, sicut subdidit Xantonas, ut in ecde* 3 siis illis non tam habeat episcopos, quam miiustros » non tam præsules, quam sibi in omnibus obsequen* tes. Hocest, aiunt, propositum, hæcintentio, hæc in istis religio, ut expensis propriis parcat, & lusi fraganeis episcopis, ut capellanis utens, non suo- rum.sed eorum penu exhauriat. Vicit tamen aequitas ; consecratus est Hugo, & in episcopatu sanctis fime vixit. Quantæ quippe caritatis fuerit, quam assiduus in lectione, quam benignus erga proxi- mos, se verbis eloqui non posse testatur præcitatus pontif. Engolisin. historicus, qui & addit : urbem ingressiim, omnibus horis, maxime matutinis cum canonicis adfuisse, ac una cum illis Dei laudes de* — cantasse ; palatio episcopali spreto, indaustrocum cathedralibus continuo diversatum, nisi ab eo ec- desiasticis causis avelleretur, plurima menlæ episcopali contulisse, judiciariam de Julac ab EngoI. ecclesia, ipsius consilio acquisitam. In cathedralis ecclesiæ tabulario memoratur an. neo. 1150. secundo sui episcopatus, Eugenio papa III. Ludovico Francorum rege, & duce Aquitanorum Guill. & in S. Eparchii chartulario anno sequenti. 1 r j 1. An. 1152. litem inter moniales S. Ausonii & 1152. Aimonem de Peveriz, super manso de Ononaco in parochia S. Stephani de Georgiaco ♦ motam * de Cgut- componit.ut fidem faciunt S. præsuiiS litteræ in geat’ tabular. S. Ausonii. In S. Eparchii chartular. re- censetur an. 1153 « Anastaseo papa in urbe Roma 1153^ præsedente. Eodem anno nominatur cum Godo- fredo Lingonensi episcopo in diplomate S. Ber- nardi de monasterio Buxiensi. Cum ipse litigaret adversuS monachoS Casæ-Dei pro ecclesia de Miu- siaco, GaufredUS Burdeg. archiepiseopuS, S. sedis apostolicæ legatuS, seb testimonio Bernardi Santo- nenses episeoju, & magistri Laurentii Pictav. deca- ni &c. litem hanc composuit iv. non. Septembr. an. M. C. Liv. epact, xv. indict. 11. Eodem anno 1154, adfuit dedicationi ecclesiæ B. M. dc Cadunio. An. 1155. , sequenti dat Guillelmo abbati FontiS-vivi ejusque c. xvu. J fratribus ecclesiam S. Petri deSosriniaco. Invenitur eodeni anno in chartophyl. matriS ecclesiæ, ut & ri* infrum. an. 115 7. Anno 1158. defuncto Gaufrido Bur— aJeb’cBoJo-’ degalensi, cum ilIius cccicsiæ canonici de subro— btlC0- gando illi successore non convenirent, totum ne— 1 1 5 gotium dirimendum EngolifinensiS, Agennensis, PictavensiS, SantoncnfiS & PetragoriccnsSepiseo- porum arbitrio commiserunt. Qui cum deelectio- ne secreto tractarent, lupervenit Henric.iS II. A- quitaniæ dux, & rex Angliæ, eofque obnixe ro- gavit ut Johannem Sechium gymnasii Pictavensis iudimagistrum in ea dignitate confutuerent. CumIoo ; ECCLESIA EN ■ — —■ que sedisset, & eIectioni interesse decrevisset, ne i ANNI qUjs eorum aliquid contra ipsius voluntatem aut CHRISTI diceret aut ageret t ceteris timido silentio stupen- tibus, solus Hugo sic Regem allocutus est : Nobis, quibus justo commissia est electio, de ea in præsentia vestra tractare nequaquam licet. Discedat ergo vestra majestas, ut imposeto oneri tranquilli & liberi vaca- re possemus. Honores ecclesiastici non precibus, non largitionibus dandi, sed doctrina & virtute compa- randi sunt. His auditis Henricus, cum maximo rancore tristis abscessit Ac tunc non Sechium, qui ob sacrarum litterarum inscitiam, tanto oneri impar videbatur, sed Raimundum jam Petragoricensem episcopum nominarunt Non multo post gravissi— 1 ma infirmitate correptus est Hugo, cujus modum cum astantes medici judicare non possent, multa ignoranter dixerunt. Sicque vir piissimus, vix fexage- narius, planctu clericorum maximo, lamentatione no- bilium, luctuoso utriusquesexus & ætatisgemitu, & post munitionem (unctionem) & acceptam Eucha- 1159* ristiam obdormivit in Domino pridie idus Aug. I / jp. an. Ob Incarnat. Domini. Sedit annis x. mensibus II. dee uno, sepultus intra ecclesiam cathe- dralem a Septemtrionaliparte. Vacavit sedes usque ad idus Octob. sequentis. u ? moht XXXVII. Petrus I. < Petrus Litimundi aut Titimundi, dictus de So- naviIla seu Sanavilla, e nobili gente dominorum de Laumont natus, monachum induit iu abbatia S. Amantii de Buxia, cujus cœnobii postea abbas 1159. effectus est, ac tandem an. 1159. denato Hugoni Engolisinensi in episcopatu successit. S. Eparchii monasterium liberam fecit ab abbatum Angeria- 1161. censium jurisuictione an. 1 1 61. ut patet ex ipsius c. xm. litteris hoc anno 2. cal. April. datis, quas ex char- eoL ♦i 0’tular. Eparchiano & Angeriacensi in appendice re- ferimus. At vero in quandam damni illati com- pensationem abbati & conventui Angeriacensi ec- clesiam de Aent attribuit. Donationem judeciariæJ curtis de Julac confirmat ex tabulario cathedralis 1162. an— secundo sui episcopatus 1162.Quod quo pacto cum ejus initiis a nobis præfixis stare possit, non videmus, nisi error sit in notis, aut ab amanuensi male lectum sit autographum. Ex tab. S. Eparchii G. S. Eparchii abbatis, cum Iterio capellano dis- sidia componit, præsentibus Junio de Corona & Josselino S. Amantii abbatibus, Calone archidia- 1166. cono &c. anno Incarnationis 1166. indict. XIV. Alexandri papæ III. an. VII. episcopatus dicti Petri an. VII. Ludovico rege Fr, Talafer comite Engol. Sub eo res infanda contigit erga presby—. teros de Manlia, qui a sicariis maximo cum de— ’ decore trucidati sunt. Unus porro eorum poenitentia ductus, hanc chartam dedit : Notumsit…. quod Petrus Chauvet, qui destructioni sacerdotum de Manlia interfuit, cum de linguis eorum abscisses, de oculis erutis, de genitalium alterius abseissione, nec ipsis nec ecclesiæ latissacere posset, pro satisfa- ctione, inquam, dedit Deo & ecclesiæsancti Petri Engol. quidquid possidebat in parochia de Manlia &c. hoc autem donum factum est an. Incarn. Dom. 1168. /f. C.LxvIII. Interfuit Petrus cum Godofredo metropolita- sG O LI S MENS IS. 1006 k no, Johanne Pictaviensi, PetroPetracor.& Ade— — ■ > maro Santonensi episcopis, consecrauoni ecclesiæ *NNl S. Amantii Buxiensis factæ an. 1170. & an. seq. fundationi ecclesiæ monasterii de Corona. n". Eodem præsente cum Jofceiino abbate sancti conc— c0^ Amantii Titmundus miles de Mota, donum se— W’ cit eidem cœnobio aliquot solidorum censuaiium, & molendinorum S. Eulaliæ. Composuit litem inter eeclesiæ suæ canonicos, & eundem abbatem, testibus P. S. Marsialis, & Junio Coronæ abbati- bus. Controversiam quoque inter S. Amantii mo- nachos, & Templarios exortam sopivit an. 1171. ea lege, ut Templarii cederent decimas de quibus 3 disceptabatur, & a monachis duos solidos iu Dominica Palmarum reciperent Wlgrinus filius Willelmi Talafer comitis Eng. cum innumera mala perpetrasset, & manus ad epi- scopales redditus extendisset cum cotharellis, * • tandem resipiscens, Petro episcopo in compensa- tionem dedit terram de Buxia, de consensu WiI- ielmi & Margaritæ parentum, Willelmi quoque & Ademari fratrum, ac sororis Almodis. Factum a- pud Rupem Chandorici, an. Inc. M. LxxIII. vi- dentibus & audientibus Ramnulfo abbate sancti Eparchii, Calone archidiacono, Johanne thesau- rario &c. C Anno 1175. Petrus in virtute obedientiæ uni— 1175. cuique canonicorumpræciscir mandando, quatenus decimam tam panis quam vini & denariorum & aliorum quæ pro cibariis in claustro dantur, a bonæ memoriæ episcopis & canonicis statutum tempore debito, hoc est in unoquoque die, vel saltem ad fi- nem uniuscujusque menses, in quo seet procuratio eleemofynaria, integre perfolvant ; cui constitu- tioni subscribunt archidiaconus, thesaur. sacrista & duo canonici. Anno 1177. Bemardo abbati 1177. de Grostb-bosco & monachis, ecclesiam de Sofri- niaco, quam ab ejus decefTore acceperant, confir- mat. Ut erat pacis studiosissimus, sedavit dissidia inter Eliam Rainaldi nepotem suum, & WilIeI- mum Talafer comitem Engolisin. ejusque filium Wlgrinum, an. 1178. Ejus mortem ad an. 1182. 1182. consignat Gaufredus Vosiensis in chronico. XXXVIII. Johannes I. S ».vai.. Johannes de S. Vallio primum abbas B. M. de Corona, vir egregiis moribus & virtutibus con- spicuus, Petro in Engolisin. cathedra suffectus est, anno, si fides Gaufredo Vosiensi debeatur, 1182. At in chartulario ecclesiæ memoratur ut episcopus ab anno tantum 1181. usque ad 1192. Sedit ta- £ men ultra hoc tempus. Hoc tempore Ademarus comes EngoIisinensis remittit consuctudinem, quæ dicitur Ost, R. S. Eparchiiabbati, ante S. Eparchii sepulturam : Hoc donum, inapit, feci,… an. m. C. XCI. tempore J. id est Johannis Engolism. episcopi. An. 1197. idem Ademarus comes dedit pri- vilegium pro viIla S. Thomæ de Buxia, quæ est propria Engolisin. episcopi Johanne Engol, episc » sub testimonio Ramnulfi S. Eparchii, P. S. Aman- ■ Cotharelli seu coterelli prædones militares, qui & ruptarii dicebantur « vulgo olim appellati : cotertaux, routiert. Pe his •git concilium Latcrincnlcan. s s 79. cap 1007 ECCLESIA EN » ■ tii, P. de CeIla-fruini abbatum. Anno 12 o 3. ec- ANNI defiam de Corona, cujus fabricam incœperat, so- CHRISTI jemniter dedicavit, quo anno die 7. Martii deces sisse dicitur in fastis ejusilem monasterii. XXXIX. GUILLELMUS III. Guillelmum, morum integritate, pietate, doctri- naque præstantissimum, electum fuisse conjicimus 1206. circa a, K 12°6. & non’antea ; discimus enim ex * epistola Innocentii papæ III. 19 1. lib. x. ad epi- scopum Pictav. scripta xv. cal. Februarii, He- liam Burdeg. archiepiscopum mortuum an. 1 2 o 6. sententiam suspensionis tulisse in hunc episcopum, quod neglexisset episcopi Engolisin. consecrationi 1 adefle. Rescrlptum accepit ab Honorio III. Rom. pontifice, de Thoma monacho ad sacros ordines promovendo, ut videre est cap. 3. de corpore w- 1012. tiatis non ordinandis, lib. 1. Decretal. An. 1212. memoratur cum G. archidiacono in tabul. eccle- 12 1 5. siæ ; & anno 121 5. in charta Grossi-bosci. Ejufdem monasterii privilegium confirmat apud Ro- cham-fulcaudi, in daustro monachorum, testibus Willelmo abbate Nantoliensi, P. abbate Cellæ- fruini, Iterio priore de Rupe-focaudi. Eodem an- no coinposuit litem intcr Amanevum decanum, & abbatem S. Amantii, motam pro ecdesia de Balazare, &c. ex S. Amantii tabulis, in quibus ( 1222. adhuc fit Guillelmi mentio annis 1222. 1223. 1226. & 12x6. Quo ultimo anno quædam cedit Hu- goni Marchiæ & Engolisinæ comiti, & lsabellæ uxori. In archivis B. Mariæ de Corona ejus obitus 1227. consignatur IV. nonas Novembris, anno 1227. Annos 20. pontificatus Carlonius ipsi tribuit. Ejus tempore postulantibus canonicis, decanatus in primam capituli dignitatem erectus est ; cui as signati redditus, onera imposita, præfixa jura ; pri- musque ea donatus est Amanevus ; quæ omnia COL’4 5 (*. patent ex instrumento in appendice relato. GuiLLOTf. XL. Johannes II. ] Johannes fuit primum S. Maxentii monachus, ut liquet ex ipsius litteris ad S. Ludo vicum Franc. regem in gratiam hujusee monasterii conscriptis, Tai. J » <luo> inquit, a teneris annis nutritussui. Anno JUa*. 1230. judex fuit in controversia inter priorem 1230. je Villanielfoy & archipresbyterum de Ambena- Tab. S. co. An. 1237 » recensetur mense Maio in charta Amant. Bassacensis monafu per alphabetum divisa, qua 1237. pacem restituit inter abbatem, & dominos de Jo- hac. Nec plura de eo reperiuntur, quamvis veri- simiie sit eum diutius infulas gessisse. XLI. Radulphus. I. De Radulfo hucusque penitus ignoto nisi nomine tenus, quædam invenimus instrumenta, quæ nos cogunt eum Johanni II. non præponere, sed subjicere. Secundum prius instrum. Radulsus Deipatientia Engolism. ejuscopus, confirmat dona- tionem 20. solidorum, super molendino & ex- dusa de Jouhac factam Guillelmo abbati & conventui S. Stephani Bassiacensis, a Landrico Ter- taudi de Jociaco Valeto in puram & perpetuam 1247. elecmolynam, an. r 247. in lynodo Pasehali, vi- dentibus & audientibus Petro Maurelli canonico OOLISMENSIS. 1008 l Engolisin. Johanne Berengarii presbytero, Elia ——* de Mala-vetula monacho Bassiacensi, &c. Alterum ANNI eruimus documentum ex libro feodorum sedis epi— CHRISTI scopalis, ubi Iegitur : Hugo de Leejuiaco comesMar-- chiæ & Engolism. & Elfypbeth uxor ejus regina Angliæ & prædictorum locorum comitissia ; Hugo Guido, & Goscidus milites filii eorum ablata bona restituunt R. Engolism. episcopo, eique Hugo comes reddit homagium. Eluic instrumento apponunt signum P. ep. Xantonensis, & Willelmus abbas de Corona. Act. an. Dom. M. CC. XLII. in crastinum S. Matthæi aposti Hoc testimonium primo loco præmisissemus, li hujus episcopi nomen integrum J exhibuisset, & non sola initiali nominis littera de ? signasset XLII. PeTRUs II. Petrus hic Engolisin. episcopus reperitur in chartuI. S. Eparchii die Martis post festum om- nium Sanctorum anno 1247. die Martis post se- stum sancti Martini 1248. & v. cal. Februarii 1248 » an. 1249. Hoc anno Gaufridus de Leziniaco, fi— 1249 « lius comitis Marchiæ, dominus de Montiniaco, pacis causa, cum Hugone S. Amantii abbate & capitulo componit, super quibusisam essartis & terris, mense Junio, ex charta hujus monasterii, — cui Petrus, a Gaufrido rogatus, sigilium apposuit^ XLIII. GeRARdus III. Hunc episcopum eruimus ex Iitteris Ludovici Francorum regis & ducis Aquitanorum, quibus dat Deo & B. Mariæ femper virgini & militiæ Templi, castrum & castellaniam suam de Bazeis : Acta fuerunt hæc &conceffic in die S Pentecostes in eeclesia cathedrali civitatis nostræ Angolismensa, in manu Hugonis magistri militum Templi, hoc donum suscipientis, in præsentia Geraldi Angolismen- sis episcopi & S. sedis apostolicæ legati.*. an, ab Incarnatione Domini M. CC. LII. præsentibus testi- D bus Gerardo Burdegalensi archiepiscopo, J, Picta- viensi & B. Xantonensi episcopis, Hugone de Le- Zignaco comite Marchiæ & Angolism. Porro has litteras, visus & confirmatas an. 1489. inveni- mus iu reg. 220. thesauri Regii chart. n. 306. XLIV. RobeRTUS I. Monbk- Robertus de Monberon ex vetusta nobilique toparcharum de Monte-berulpho familia, non e gente Blesensi, ut perperam a quibusdam asseri- tur, oriundus, episcopatum auspicatus est anno circiter 1255. Ille vero infensissimum expertus 1255. g est Hugonem Broni, e gente Lusiniaca, Engolis mensium comitem, qui eo fueoris & amentiae prorupit, ut episcopatus bona invaserit & diri- puerit, ac præsulem cum universo ciero a provin- ciæ & comitatus finibus, per suum senescallum ejecerit, ita ut illis igni & aqua interdiceretur. Ro- bertus Lutetiam profectus, regem Ludovicum & senatum adit, apud illos de acceptis injuriis con- queritur, & impietatis Hugonem accusat. Quo ad dicendam causam evocato, Regis decreto eom- promissiim initur per arbitros, causie judices no- minantur Lemovicensis & Cadurcensis episcopi, reque longo examine perpensa, arbitrorum judi1009 ECCLESIA EN ■ cio comesljuflus est celebri supplicationi, quæ re— l ANNI (Juœndis in urbem episeopo ac clero universo, die CHRISTI fefto indicerem,. t ^dstare in sago, nudus caput & pedes. Eadem sententia decretum fuit, ut portae urbis, quibus ingressiirus erat Robertus, iu platea ante cathedralem ecclesiam concremarentur. De- mum crimen publice comes fateretur & veniam a Roberto supplex peteret Quingentas etiam libras actoribus mulctæ loco pensitaret, & insuper En- golisinensi basilicæ eos redditus assignaret, qui cereis tribus ante majus altare dum sacra fierent perpetuo accendendis sufficerent Quod & exsecu- tioni mandatum intelligiturexregistriseecles cathedralis. Unde & Francorum reges, ad quos heredita— I rio jure comitatus Engolisinensis delatus est, tres istos cereos Engolismensibus canonicis hodieque persolvunt Sententiam se vidisse testatur Corlæus, 1259. die festo S. Clementis an. 1259. inseriptam. Recensetur annis 1252. & 1253. in tabularioS. Eparchii. In archiv. B. Mariæ de Corona legitur : Rolu episcopus Engol. die Lunæ ante festum B. 1254. Vincentis anno Domini m. CC. Liv. præsentibus Willelmo de Blavia clerico domini episcopi. Gerar- do de Infula clerico. Odone de Biraco milite &c. Denique memoratur Robertus in chartul. cænobii de Grofld-bosco/Zse Peneris antefestum S. Thomæ 1260. apistolit Anno 1260. iu feodorum libro legitur quod Guido vicecomes Lemovicenfis reddit homagium Roberto episcopo Engol. pro tertis Aenis, Af- sandenii &c. Actum in capella Montisberulphi absque temporis inscriptione. XLV. PETRUS III. Petrus ab anno 1260. quo defuitctus fuerat ejus deceflor, cathedram conscendit. Hujus tempore ferunt Dominicanos & Franciseanos in ur- bem inductos, constructaque illis cœnobia cura & liberalitate civium Engolilmensium ; fundatas quo- que ecclesias Rupis-fucaldi & Albæ-terræ iu terri- torio Engolismensi. XLVI. Raimundus. De Raimundo nihil apud Sammarthanos & Carlon. nisi quod Engolisinensem cathedram an. 1265. tenuerit. Inter hominia episcopis En- goIisinenlibuS præstita, istud reperitur in tabular. ecdesiæ cathedralis : R. episcopus Engolifmensispro bono pacis amicabiliter concordat cum Helia Dso- uis de Diraco milite. Cui concordia fgillum apponit P. Raimundi decanus Engolifmensis. Datum in 1264. fest° Simonis & Judæ anno Dom. 1264. XLVII. GUILLELMUS IV. Guillelmum IV. hic interserere cogunt instru- mentain tabulario B. Mariæ de Grostb-bosco con- tenta. In illis enim memoratur Guillelmus episc. Engol. die Veneris in festo B. Vincendi m. cc. 1266. LXVI. M. CC. LXVII. M. CC. LXVII1. XLVIII. RoTBERTUS II. Rotbertum II. exhibet archivum B. Mariæ de Corona ; in eo enim legitur charta cui inscribitur : Rotbertus Engolism. episcopus xvi. cal. Augusti 1268. m. cc LXVIII. Ei fecit hominium Esblo de Rupe- GOLISMENSIS. 1010 L forti pro fortalitio & repario de Torcio cujus

leges & adjuncta descripsunus iu nostris instru— ANNI mentis CHRISTI racnu5’ C. xv. col. XLIX. Petrvs IV. +5*’ Petrum hic interlerunt Sammarthani, eumque ex canonico Engolisinensi electum episcopum an. 1272. 22. Novembr. a Gregorio X. pontifice 1272. affirmant ex regesto Vaticano. Verum ipsis faten- tibus, de illo nihil omnino apud Corleum, Carlo- nium & chartophylacia cathedralis ecdesiæ. Atta- men in charta hominiorum infra referenda in Guillelmo, Petrus episcopus ut Guillelmi decestbr J nominatur’; nec mirum quod cum brevi admo- dum tempore cathedram tenuerit, nulla pene de eo supersint. De L. Guillelmus V. Blaye. Guillelmus de Blaye nobili Blaviorum gente ortus an. I 273. ut habetur in libro feodorum sedis episcopalis, nobis ab iilustrissimo viro Gabriele Benard de Rez£ præsule perhumaniter communi- cato, die Veneris ante festum B. Luchæ evang. 1273. fuit electus in apiseopum Engolisinensem concordi- ter….. & consermatus Burdegalæ, sede Burdega- * lensi vacante, dis Mercurii post festum S. Severini ; * & Dominica in crastinum S. Hilarii consecratus apud Condomium Agennensis diœcesis, auctoritate ecclesiæ Burdegalenfis vacantis, per dominum Ar- naldum Agenn. apiseopum, adsistentibus sibi dominis P. Adurense, & P. Conseranenfi episcopis sussea- ganeis ecclesiæ Auxitanæ ad hoc rogatis ; cum tam Burdegal. ecclesia, quam omnes aliæ cathedralis ecclesiæ ipsius provinciæ tunc vacarent, præter Pe- tracoric. cujus episeopus, scilicet Dom. Helias Peli- is, tunc erat in curia Romana. Deniquefait inthro- nisatus & celebravit missetm suam solemnem apud Engol.Dominica in crastinum S. Scholasticæ. In eo- dem libro homiuiaipsi præstita contexte reperiun- tur fuit hoc titulo : Homapia facta Dom, Guill.. de Blavia episcopo Engol. ab iis qui morantur in civitate Engol. & infra metas castellaniæ. Dominus Aimericus decanus Engol. promisct obedientiam & reverentiam, & fecit homagium-ligium D. Guill. episc. Engol. pro iis quæ habet ratione decanatus in ultimo receffic suo ad curiam…… Actum apud Asnerius in crastinum sancti Martini hyemalis an. M. CC. LXXIII. In crastinum sequentis sestisanctæ Eulaliæ, Aimericus de Malamorte cantor Engol. fecit homagium-ligium apud Champinumin aula nova, dicto D. Guill. episeopo. D. Seguinus de Jul- p haco seholasticus Engol. coi idem episeopus sehola- striarn contulerat, promisct obedientiam & fecit ho- magium-ligium, præstito super luis juramento, pro luis quæ pertinent adseholastriam in octabis Purifi. B. M. anno eodem apud Moledam in camera inferiori. Anno Dom. t2ja, in prima septimana Felit, magister Thomas archidiac. Engolisin. pro- misit obedientiam & fecithomagium-ligium D.Guill. episc. apud Molidam in claustro juxta ecclesiam, &c. Anno Dom. 1275. mense Septemb. mag. Geraldus de Javarlhac suit consermatus in decanum Engol. auctoritate dicti apifcopi, in palatio apiseapi apud Engol. & postmodum fecit homagium-liginm 1011 ECCLESIA EN ■ & pronrisit obedientiam, &c. Apud Vdrnum in l ANNIprato capellaniæfiexis genibus, &c. mag. Helias 4 de Malomonte provifus in decanum Engol— auctoritate D. Johannis, SCeciliæpresbyteri cardinalis, quondam apostolicæ sedis legari in Franc. præsente capitulo Engol. ferit homagium-ligium cum Juramen- to fidelitatis D. Guill. episcopo Engol pro temporalitate dicti decanatus ac juribus & pertinentiis ipstos, VI. cal. Jan. anno Dom. t2pj. Post amotionem dicti Heliæ de Malomonte a decanatu per sedem apostolicam, & mag. Henrico Maseaudi facto decano Engol. auctoritate ejusdem sedis, idem Henricus absens in curia Romana, ferit dictum ho- magium & fidelitatem per dominum Stephanum fratrem suum capellanum de Fromentallo habentem ad hoc speriale mandatum. Post mortem dicti magist. Henrici, Johannes de Layo factus decanus Engol. auctoritate sedis apostolicæ, ferit dictum homagium eidem D. Guill. & fidelitatem. D. Johanna co- mitissea EngoliJm. vidua ferit homagium-ligium dicto dom. apiseopo nomine tutorio Hugonis filiisui comitis Engolisin. pro seudo dicto vicecomitali, quod est apud Rupem-sulcaudi, & in quampluribus pa- rochiis circumvicinis cum alto & basse dominio dicti frudi. Actum apud Varnum in novitate creationis dicti episc. anno Dom. I 2.73. Postmodum, post’ multos annos D. Hugo filius suus comes Engolisin. factus pubes, fecit homagium dicto D. Guill. epise. pro dicto seudo vicecomitali, &c. & pro luis quæ habet ab eo in castellania de Monriniaco. Actum apud Castrum-novum, die Veneris ante Isti sunt dies. Postmodum post multos annos Guiardus de Mar- chia frater dicti comitis, cui idem comes assegnavit dictum seudum vicecomitale cum pertinentiis in apa- namentum freyreschiæ suæ, ferit homagium-ligium eidem dominio episeopi, &c. Denique in eod. lib. plura continentur ejusinodi hominia Guillelmo nostro præstita ab anno 127 3. ad 1305. Sic ei j præstitit abbas S. Amandi anno 1297. sic quo- que Guido de Rupe dominus Rupis-sulcaudi, qui & tenetur ut consesseus suit in præstatione dictorum homagiorum præstare episcopis Engolisin. in inthro- nifatione sua solemni, de monasterio S. Ausonii adsuam eccl, cathedralem, ut estconfuetum in talibus, per primum sinistrum pedem cathedra. Sic tertio Arnaldus de Miniaco Valetus ferit homagium Engol. episc. & hoc homagium fuit factum Guillel- mo episcopo post episcopum Petrum. Sic quarto D. Robertus de Monte-Berulplusenior, maritus dominæ .Margaritæ de Viey-villa, dum viveret, & post mortemsuam D. Robertus de Monte-Berulplu filius j suus ; item & post istum fecundum D. Robertum, D. Rotbertus de Monte-Berulsifilius istiusfecundi, cui pater suus vivens cesset dominium castri & castri- laniæ de Monte-Berulphi.fecerunt homagium suc- cesseve de prædicto dominio Montis-Berulplu D. G. de Blavia episcopo. Sic quinto, D. Guillelmus de Rocha, miles, dominus de Rupe-Chanderici secit homagium-ligium D. C. de Blavia apisc. pro castro & castellania de Rupe-Chanderii. Et debet portare apiscopum de novo creatum per primum pedem dex- trnm cathedra qua portatur, & debet, quando- cumque & quotiescumque volet & petet, eidem e- piseopo reddere dictum castrum, & ipsum castrum GOLISMENSIS. 1012 L non vetabit neque iratus neque pacatus. Episeopus

vero tenebit illud & servabit ad expensassuas pro— ANNI prias, non ad expensas dicti dem. Kernmtamen CHRISTI idem episcopus debet & potest, si voluerit, tenere dictum castrum annis singulis, duobus mensibus, Aug. videlicet & Septembri cum moderata familia fecundum quod tempus vel pacis, vel guerræ requiret in rationalibus expensis domini… Item captos dicti episcopi, ad ipsorum expensas debet dictus dominus custedire ; &st sorsan ob culpam suam dicti dom„ vel defectum suum, aut costodum ipsius evaserint debet idem dom. dampna & expensas, si eos qui g evaserint non potest reddere, dicto apiseopo repat-- cire. Odo Bernardi Valetus ferit homagium G. de Blavia episcopo, & pro feodo de Martonio debet esse vexillifer episcopi si conringat eum ire in exerci- n/m.Nominatur noster Guillelmus an. 128o. cum Guillelmo de Valentia domino de Pembroc, & die Martis ante festum B. Dionysii in charta Ar- naldi de Monte-Chauzio militis, domini de Vi- braco ; & 129 1. in charta Bassiacensis monasterii pro nemore de Curreto, & 1299.cum Ademaro de Valentia domino Montigniaci. Fecit etiam ho- miuium Hindia vidua Eblonis de Rupe-forti, do- mina de Torcio, ad quem locum venit GuilleI- mus, & omnes supremi dominii actus exercuit ut patet ex instrum. supra indicato. Attigit an. 13 09. col. 101 o. ut mox videbimus. Guillelmus fuit vir doctus, quo magistro S. Yvo presbyter Trecorensis de- cretalibus operam dederat, ut legimus in procestu & inquisitione de ipsius vita. Vide tom. IV. Maii Bolland. pag. 5 44. De la LI. FULCO. Rochm. Fulco, non Fucaldus, ut ex instrumentis patet, de Rupe, ex clarissima eaque vetustissima iu En- golisin. pago familia de la Rochefoucaut genitus est, patre Guidone VI. Rupis-fucaldi, Vertolii & Cellæ-fruini dynasta ; matre Agnete de Roche- choiiard. Germanos habuit Aimericum de Rupe- fulcaudi dominum, & Gaufridum canonicum En- golisinensem. Ipse primum alumnus ordinis Mi- norum, teste Andrea Duchesue, & omnibus qui post illum de genealogico hujusce gentis stemmate scripserunt ; deinde archidiaconus, ac tandem epi- scopus Engol. Ex libro feodorum sedis episcop. Fulconi episcopo homagium secit Guillelmus Caroli 1309. apud S. Laurentium de Becegolio, die Lunæ ante festom SS. Philippi & Jacobi M. CCC. Ix. quod probat eum paulo post mortem Guillelmi episcopa- E tum inchoasse. Rollandus de Concio miles, dominus deRupe-Eyraudi esecit homagium-ligium D.Guillel. episcopo, & post mortem Guillelmi idem homagium reddidit Fulconi de Rupe episcopo Engolis. apud Bellum-montem, die Mercurii ante festum beati Matthæi apostoli m. CCC. x. Guillelmus de sancto 1310. Laurentio milessecit homagium Guillelmo episcopo cum achaptamento quarumdam clurothecarum epi- scopalium ; & post mortem dicti domini Guillelmi reddidit D. Fulconi episc. die Veneris post Esuph. Dom. anno ejusdem m. CCC. x. Jordanus de Col- ganto secit homagium Guillelmo episcopo m. CCCi Ix. secit & Fulconi de Rupe m. CCC. XII. Eod. 1312. anno jura & ssatuta sodalitii sacrosanctæ Eucha- ristiæ t IOIJ ECCLESIA E r ~ ristiæ, in basilica S. Johannis-Baptistæ instituti, l CHRISTI li11®"5 1, 13110 ProP»a subscriptis &episcopaii sigil- 1 lo munitis approbavit & confirmavit. Quinqua- genarius obiit in prioratu Monacensi, inquit Car- lonius ; qui hallucinatur cum fato functum eum asserit anno episcopatus tertio. Circa an. 1313. denatus est ex hilt genealog. patris Anselmi a viro clar. dom. du Foumy recognita & aucta. LII. OliverIUS. OIiverius, aCorleo, CarIonio, aliisque fere om- nibus prætermiflus est inter hujusce ecdesiæ anti- stites, quem eis tamen & quidem hoc locoadseri- bendum evincunt monumenta. Sane in libro feo— 1 dorum hæc leguntur de Ayquelino:Post mortem dominorum Oliverii, Johannis & Galhardi episcoporum quondam Engol. Fulchardus Blancheri va~ letus fecit homagium D. Ayquelino ep. Eng. apud Bellum-montem, die Martis post Afficmtionem B- M. anno / j28. Et Thomas Ferrandi fecit hom. Oliverio episcopo Engol. die Lunæ in festo beati Eparchii apud Bellum-montem m, CCC. xv. Præ- tereaque testantur Sammarthani mentionem illius 13 T 3 • fieri in charta an. 1 3 1 3 * data die Lunæ ante fe- stum omnium Sanctorum & in alia 1314. scri- pta die Lunæ in festo nativitatis beati Joliannis- 13 I 5 * Baptistæ. Obiit aut abdicavit an. 1315. quo ejus < successerem ad hanc sedem provectum esse con- stat. LIII. JOHANNES III. Johannes Oliverio successit, ut cx hominio superius commemorato patet. Ad eum scripsit Gui- 13 1 5 • do de Rupe-sucaldi an. 1315. apud Andream du Chesue ; unde habemus annum primum ejus episcopatus. Eodem an. Johannes abbas S. Amantii præsentavit Johanni episcopo Ravardum presbyterum ad ecclesiam parochialem de Lussiaco. ln tabular. D. episcopi Engolism. reperitur Johan- nem episcopum cum Helia Eparchiano abbate composuisse interventu Arnaldi decani, & Mes- nardi ecclesiæ Engol. canonici, die Alariis ante 1316. Pentecosten M. ccc. XVI, • Dl LIV. GaLHARDUS scu GAILLARDUS I. XOUGERU Galhardus de Falqueriis, de quo jam egimus in Arelatensibus archiepiscopis, ab hac metropolita- na sede ad Engolismensem transtatus est. retento ufu pallii, exemtusquea jurisilictionearchiepisco- C. xvt. pi BurdigalensiS bulla JonanniS papæ XXII. data col. +J+. an. 1 3 17. quam legesis inter instrumenta. 13 17* Memoratur anno 13 1 8. in libro obligationum Vaticani, inquiunt fr. Sammarthani. An. 1319. Helias Goini de vico S. Ausonii, ipsi homagium- ligiumpræstitit, ex libro feodorum sedis episeopalis. Idem fecerunt Petrus de Cluseilo die Lunæ post 1320. festum S. GregoriiapudSophrinhacum 1 3 20. & Thomas Ferrandi apud Bellum-montem die Jo- j321. vis ante festum S. Augustini 1321. An. 1 3 23. 1323. ex autographo archiv. episcop. 6. ex l.seod. pactum fecit cum Helia S. Eparchii abbate. Hominium ab Helia Bochardi valeto de Campo-Milonis accepit 13 24. an. 13 24. & an. 1 5 2 6. a Petro de S. Amantio valeto, die Sabbati iu festo B. Valentini. Ubique Tornus //. NGOLISMENSIS. 1014 L porro Galhardus nuncupatur. In notis Baiuzii ad ~ 1 ■’ Galliam Chrifu fratrum Sammart. lego eum obi- isse an. 1128. ineunte Junio. De LV. AYQUELINUS. Blati. Ayquelinus, qui Aquilinus dicitur a CarIonio & SammarthaniS, fuit silius fratris Guillelmi de Blavia episcopi, dicituraue ejus nepos in procestu de vita, miraculiS &c. 1 voniS presbyteriTreco- rensis, scilicet nepos ex fratre, ejus enim cogho- mentum de Blavia produnt varia instrumenta. Fuerat archidiaconus; & iu libro feodorum legitur: Anno Dom. m. CCC’. xxvII. die Lunæ antese- J stum B. Michaelis, post mortem Fulconis de Rupe archidiac. quondam Engolism. Ayquelinus arehi- diac. Engolifm. obedientiam promisit episcopo En- gol. & fecit ei homagium, &c. Actum in Bello- monte. Itaque ex archidiacono statim effectus est episcopus. Vir fuit animo perspicaci & versatili, inquit CarIon. qui episcopale dominium, & red- ditus decesserum incuria plurimum dissipatos ad pristinum statum & ordinem revocavit. Anno E » Wr. 1328. excepit homagium Bertrandi de saint Ge- nis decani, mense Junio, Johannis præpositi vaIeti 1 * de Rupe-fucaldi, die Martis post Assiimtionem B. M. & Petri Andreæ de Blanziaco clerici, in festo > Natalis Domini; quo in homagio-ligio cognomi- natur de Blavia, uti in altero quod ei præstitit He- lias de Concisis valetus de Rupe-Eyraudi, die Sab- bati ante festum Assemtlonis ejufdem anni:præ- termittimus alia homagia, Guillelmi de Villaribus an. 1 3 29. & an. 1 3 3 o. die Sabbato in festo S. 1330. Ægidii; Iterii Jordani militis, nec non Gastonis de Levis archidiaconi, die Lunæ ante festum S. Thomæ apost. Hoc anno Ayquelinus mandato Johannis papæ XX11. dato iv. cal pontisica- tusejus an xiv. cum Rogerio Lemovic, episcopo, & Aimerico abbate S. Martini Troarnensis ipsi provincia data est inquirendi de vita, mira- culis, &c. Yvonis Trecorensis presbyteri, de qui- bus processiis incoeptus est die 2 3.Junii an. 1 3 3 o. qui erat decimus quartus Johannis XXII. vide 4. tom. Maii Bollandiani pag. 5 44. ubi Ayquelinus dicitur nepos Guillelmi de Blavia. Singulis annis sequentibus usque ad an. 1363. indusive, nomen Ayquelini variis in instrumentis, hominiorum ma- xime, reperitur, quæ notare sigillatim, brevitatis causa prætermittimus. In sigillo ipsius asservato apud Bassacum hæc insignia observavimus : Bureld de… de dix pieces, parti de….. au lion rempant de… Innocentius papa VI. Amanevo de Mota Burdigalensi archiepiscopo flagitante, huic episco- E po mandatum dederat inquirendi de rapinis & aliis sceleribus in personas & bona ecdesiastica : sed obstitit Archembaldus Vaurensis antistes, commi- natus etiam nomine pontisicis excommunicatio- nem Iitteris datis die 21 Novembris an. 1355. Solvendi nunc sunt quidam nodi de Ayquelini episeopatu. Sammarthani fr. dant ipsi succestorem Guillelmum quemdam, cujus dicunt fieri men- tionem in regist. Vaticano die 2. Julii an. 1328. Ceterum fatentur in catalogis Engolisin. epi- scoporum Ayquelinum mense Junio anno 1328. jam episcopum fuisse. Ex dictis constat eum ao hoc Ttt IOij ECCLESIA EI’ — —— — tempore usque ad 1363. sedem Engolisin. ob— i ANNI tiinusse. Hinc nullus locus relinquitur huic Guil- vnmai 1 lelmo. Fieri tamen potuit in Ayquelini electione, ut aliqua suffiagia faverint Guillelmo, cujus elec- tio effectu caruerit. Utrum episcopatus Ayquelini ultra an. 1363. protractus non fuerit, mox in- quircmus » Tm, , LVI. Helias II. HeIiasde Pons, filius Reginaldi Pontii reguli in prælio Pictavensi cæsi, & Johannæ d’Albret, cpilcapus reperitur anno 1363. 2. Julii ex libro provisionum prælatorum Vaticani, inquiunt docti fratresSammarthani ; & in charta quadam sedis epi— E scopalis, aiunt nonnulli. Aliunde in transsiimto instrumenti sedis ejuld. legitur Ayquelinus episco- pus an. 1 3 68. & in autographoejusilem tabularii. Sæpe fallit liber provisionum a Sammarthanis lau- datus, quod contineat etiam provifiones caducas. Chartæ prolatum testimonium dubium est, quod fileatur quo die, mense, immo anno data sit. Hinc vero propius credimus Ayquelinum produxisse suum episcopatum usque ad an. 1368. De Helia, sedis episcopalis chartæ autographae 1370. agunt 9. Aug. an. 1370. & 28. Oct. an. 1371. In libro quoque feodorum hæc legimus : Die Jovis ante festum B. Mariæ Magdalenes, anno 1376. D. M. CCC. LxxvI. D. Guido de Rupe-fulcaudi fecit homagia-ligia D. Heliæ Engol. episc. profeodo vicecomitali, pro castrllania Cellæ-sruini, &c. & die Veneris II. die Maii M. CCC. LxxvI. Rai- mundus de Marneys, dominus de Villaboe & de Monte-maurelli fecit homagium D. Heliæ episeopo Engol. apud Varnum. LVII. Johannes IV. Johannes Engolisinensis episeopus recensetur in actis consistorialibus provisionum prælatorum 13 80. an. 1380. quorum excerpta ex archivo Vaticano _ sibi communicata ab UghelIo abbate, docto Italicæ sacræ scriptore, asserunt Sammarthani. Memoratur 1381. & an. 1381. in chartis eeclesiæ Engolisinensis. LVIII. GaLHARDUS II. 1386. Ex libro feodorum : An. M. CCC. LxxxvI. die Jovispost festum Epiphania, D. Petrus de Arboribus archidiaconus Engol. obedientiam promistt D. G. Engolism. episeopo ; & dictus D. episcopus de archidiaconatu eum investivit per traditionem breviarii. Actum apud Varnum in camera, &c. Episcopum pcr litteram G. hic designatum credi- mus esse Galhardum nobis notum ex duabus char— £ tis haud dubiæ fidei. Nam in libro feodorum le- gitur : Jacobus de jufonte-berulphi dominus dicti loci facit homagium-ligium D. Galhardo Engolism. episc. in camera episc. apud Varnum anno Domini 13 89. Af. CCC. LxxxIx. die Jovis in festo Ascensionis Domini. In instrumento vero S. Amantii legitur Guidonem S. Amantii abbatem libellum suppli- cem Galhardo obtulisse quo postulabat ut ad sub- diaconatus ordinem admitteret fratrem Aimericum de S. Amantio suum monachum & priorem de Vernanto. Dat. die Jovis post festum S. Luciæ 1390. an. M. ccc. xc. JGOLISMENSIS. 1016 LIX. GUILLELMUS VI. ANNI Quo anno Guillelmus hic ad sacras infulas vo— CHRISTI catus sit, nondum detegere potuimus. Sammar- thani docent nomen ejus inscriptum actis Vatica- nis legi ad an. 1391.16. Augusti. Occurrit in ta— 13 9 1 • bulis S. Ausoniiann. 1395. & 1402. Nulladc 1395* lpso mentio fit in instrumentis publicis sedis epi- soopalis ante annum 1398 « quo ipsi tanquam Engol. episeopo obedientiam jurat Petrus abbas S. Amandi. Recensetur in tab. arch. epsse. an. 1400. 1400* & 1403. De illo id refertur in feodorum libro : 14° 3 • Anno M. CCCC. vIII.diexxviI. mensis Aprilis 1408. * nos Guillelmus episeopus Engolism. recepimus ad fi- dem & homagium Clementem monachum S. Jo-- hannis Angeliacenfis, procuratorem venerab. & cir* cumspecti viri D. Archambaudi de Valle decani Engol. ratione ipsius decanatus, &c. Idcm Ar- chambaldus de Valle decanus, & capitulum sancti Petri, paciseuntur cum Guillelmo Engol. episcopo pro jurisuictione eodem anno 1408. Guillelmus Engolisin. episcopus 12. Sept. 1409. accipit quædam homagia pro castellania de Martonio. Anno 1415. ipsi & Arnaldo archidiacono Jo— 141 f- han nes S. Amantii abbas præsentat domnum Ra- ( vardum ad parochialem ecclesiam de Lussiaco, • quæ ad abbatis præsentationem spectabat jure pa- tronatus ex instrumento membraneo tabularii S. Amantii. Iidem Sammarthani dicunt in actis Johannis papæ XXIII. Floridum monachum & abbatem de Barbello, Cisterciensis ordinis, electum nominari an. 1411. pridie caI. Septemb. Anno 1410. Johannes hic electus est in papam, Ro- mæque scdit, quo tempore apud Avenionem se- dem habebat Benedictus decimus tertius. Augu- ramur Johannem hunc Guillelmo episcopo En- golifm. qui sequebatur partes Benedicti, oppo fuiste Floridum, qui tamen nunquam pacifice > sederit. LX. Johannes V. Johannes iste a Sammarthanis omissiis, hic ne- cesiario reponendus ex duabus chartis authenticis episcopi EngolisinensiS ; in quarum prima hæc legantur : Johannes episcopus Engol. III. Mart. M. CCCC. XVIII. Altera vero scripta 7. die Sept. 1418. 1419. agit de contentione mota inter eum & ca- nonicos pro jurisuictione spirituali. De LXI. Robertus III. M « »E’ Robertus de Montberon ex Roberti episcopi, qui ante duo fere secula rexit ecclesiam Engolisin. familia, & dominis de Monte-Berulpho, Johanni Engolisinensium comiti morum integritate con- spicuo, ac litteratis hominibus familiariter utenti carissimus fuit ob singularem ipsius urbanitatem & multiplicem doctrinam, hominium excepit pro baronia Montis-Berulphi anno 1440. ex veteri 1440. registro chartarum Engolisinensium. An. 1443. 1443* adfuit transtationi corporis S. Martini factæ in illius ecdesia apud Turones, mense Februar. cum Ludovico de Hari-curia Narbonensi archicpisco- po, & aliis multis præsuiibus. ioi7 ECCLESIA Eh ANNI LXII. GodeFRIDUs. CHRISTI Godefridus de Pompadour, patria Lemovi- po^ pa— censis, nobilissima & vetustissima Pompaduriorum dour. stirpe ortus, a teneris sub optimis professeribus litteras didicit, tantumque progressem fecit, ut inter doctissimos illius ætatis eminuerit. Fuit prior S. Cypriani in diœcesi Sarlatensi, & præpositus eeclesiæ Lugdunensis 1463. 1465. & 1468. ex variis instrumentis S. Cypriani ; deinde Engo- lismensis capituli suffiagiis & omnium civium appiausu, in Roberti locum provectus est. Morum vero lenitate, & sermonis urbanitate ad se omnium animos convertit. Intimos habuit illus-1 trissimos viros Johannem Engol. comitem, & Fulcaldum dominum de la Rochescucaut & de Marthon Guidonis filium, perpetuos dignitatis episcopalis assertores. Sub vitæ finem quorumdam impiorum hominum in cleri Engolifmensis liber- tatem irrumpentium furorem & insaniam generis splendore ac vitæ sanctitate repressit. Munificus ac liberalis in eeclesiam suam, aquilam æneam in choro, pulpiti ioco, posuit ; columnas operis elegan- tia insignes ante majus altare erexit ; sacrariumque pretioso ornamentorum apparatu instruxit. Comi- 1467. tiis Turonensibus interfuit anno 1467. puFou. LXIII. Rodulphus. Rodulphus du Fou, Yvonis du Fou, Engo- Iisinensium proregis, Caroli comitis tutoris fra- ter, abbas S. Juniani Nobiliacensis, de Nuceriis & 1470. S* Taurini Ebroicensis, sedit an. 1470. inquiunt docti fratres, & exinde transtatus est ad cathedram Ebroicensem anno 1479. Præter fratrem quem ipsi dant laudati scriptores, alium habuit Regis cambellanum & primum pincernam. lv^£M— LXIV. RobeRTUS IV. 2OUBG. Robertus de Luxembourg, Ludovici comitis _ S. Pauli magistri equitum Franciæ filius natura- lis, Rodulpho successit, & fidelitatis sacramentum 1479. præstitit Regi dic.19. Januarii an. 1479. ex ar- chivis episcopalibus. Ecclesiæ cathedr. aream qua- dratis lapidibus constravit Cum Hugone S. Epar- 1482. chii abbate composuit 148 2. Restaurandam cura- vit capellam S. Augustini juxta muros Engolilmæ, iu qua reliquiæ S. Macuti frequentibus celebrantur 1489. miraculis, 12. Febr. 1489. e P’LXV. OcTavIanUS. S. Gu.au Octavianus de S. Gelais ex antiquissimo ac nobilissimo dominorum de S. Gelasio, imo Lisi— j niacensium dynastarum Luzignan fangoine ortus, Petri toparchæ de Monlieu & desaint Aulaye, Phi- libertæque de Fontenay filius, magna præditus fuit ingenii felicitate, ut pote qui ab infantia variis scientiis & præcipue poeticis & philosophicis animum excoluit. Antequam ad episcopatum promoveretur, dum adhuc per ætatem licebat amœnio- ribus musis indulgere, Ovidianas Heroidas, Vir- gilianam Æneidem, & Odistæam Homericam e Græco Latinoque idiomate Gallice vertit ; histo- riam præterea eadem Iingua scripsit, cui nomen dedit Viridarium honoris. Filium habuit MerIinu® Tornus II. IGOLISMENSIS. 1018 L Sangelasium, qui patris vcstigia secutus, præefara ——— ingenii sui monumenta posteritati consecravit. De ANNI Octaviani promotione ad episcopatum sic habent CHIUSTI chartæ Engolism. episcopi : Anno Dom. tq-pq. D. Octavianus de sancto Gelasio adrequestam sere- » nissimiprincipis D. Caroli Francornm regis VIII. suit promotus in episcopum ecclesiæ Engolifmensis per D. Alexandrnm papam VI. & hoc in vim re- missionis totius capituli dictæ ecclesiæ Engolism. Et suit consecratus in civitate Lugdunensiper R. R D. Carolum episcopum Eluensem, assestrntibus Andega- vensi & Cornubiensi episcopis, coram præsato dom. Franc. rege, ducibus Aurelianensi & Borbonii, co- 1 mitibus Engolifmensi, de Fuxo, Nivernensi, de Mon- tepenserio ; & aliis quam pluribus magnatibus & prælatis, in ecclesia B. Pauli Lugdun. Item dom. Octavianus episcopus Engolism. secitsuam sulemnem inthronisationem in dicta ecclesia Engolism. die Do- minica posi festum Afficmtionis B. Mariæ 17. Aug. eodem anno ; & fuit receptus per decanum & capitulum ejusdem ecclesiæ, per D. comitem Engolifi & per barones & nobiles totius patriæ cum magno decore & strepitu, & cum gaudio & exsultatione totius gentis. Et eadem die celebravit mifficm suam sulemnem in laudem Dei & ejufdem gluriosæ matris „ Mariæ. Factus episcopus ad sacrarum litterarum * studium animum appulit, & religioni ac pietati se. dulo incubuit. Episcopales ædes præ vetustate fa- tiseentes novis structuris reparavit, ecdesiam vero prctiosis admodum donariis ditavit. Interfuerat exsequiis Caroli VIII. anno 1498. & lpse fatis concessit 1502. cum paulo antea die 23. Nov. 1502. transegisset cum Guillelmo de Monberon S. Epar- chii abbate. Coepus ejus humatum est in eo sacello quod Jacobus Sangelasius ejus frater, Ucetiensis episcopus & decanus Engolisin. in basilica Engo- lismensi summo apparatu & magnis sumtibus ex- struxerat, & Virgini Deiparædedicaverat Hocque . epitaphio sub isto titulo a germano suo donatus cst Octavianus : Octavianus ego, qui summi culmen honoris Attigeram, modico subtegor ecce solu. Engolisina sacræ dederat mihi jura cathedra, Tempore sedperiit gloria tanta brevis Non medios vitæ natura reliquerat annos, Deluta quando seræ folvo tributa neci. Diseite mortales celeri quam vita volatu Præterit, atque levi transit, ut aura, pede. Spiritus astra petens, mi ferum me ! coepus humatum Liquit, ad extremumsaero redire diem. LXVI. Huco III. BXA. Hugo de Bausa electus est a capitulo die penuI- tima Aprilis 1502. & consirmitus a Johanne 1502. Burdegalensi archiepiscopo 6. Aprilis 1503. Hoc 1503. eodem anno litteris Pictavis Julii 20. datis, ac per apparitorem missis, Engolisinensem comitissam, ut Montis-Berulphi dominam, Franciscum de Ia Rochcfoucaut, dominos de Montmorelle, de la Rochechaudri, Carolum Tison dominum <TAr- gence monuit, ut fecundum consuetum morem omnes in die solemnis ingressiis in urbem, ad S. Ausonium con venirent, ipsumque sustentatis cathedrae pedibus gestarent. Omnes porro per se aut per Ttt ij IOIQ ECCLESIA ET — — ■. procuratores illuc convenerunt, hominium præsti-1 ANNI tere aj gestrtionem se teneri prosessi sunt ; ut CHR1STJ vjjere jn authentico instrumento ea de re con- secto, cujus exscriptum recognitum habetur inbi- blioth. MSS. Coilliniana, olim Segueriana in voI. cui titulus : Fondations d’egli[es, p. 151. &c. An. t _ q e 1505. die Sabbati 12. Aprilis Alanus dominus ’* dAlbret, comes Dorocensis, Petriconcensis &c. & vicecomes Lemovicensis ei præbet hominium pro nonnullis toparchiis quas in pagis Lemovicensi & Engolisinensi possidebat ; ex tabular. dAlbret. Hominium quoque recipit a domino de Sainte- ♦ duFa. Hermiue 24. Dec. 1 504. pro terra de Fana. * 0’ESTAING LXVII. ANTONIUS. Antonius de Stagno, ut in omnibus antiquis monumentis exprimitur, vulgari idiomate, non de l Estang, ut nonnulli recentiores reddidere, sed dEstaing aut d’Esteing, ex nobili & antiqua do- minorum de Stagno familia ortus, patre Gaspardo dEstaing, Ruthenensis provinciæ senescallo ac gubernatore &c. fratrem habuit Franciseum Ruthenorum antistitem. Utrique dicavit Nicol. Bo- herius commentarium in Mandagotum de electione. Uterque a Ludovico XII. adlectus est conses- sui viginti virorum jurisperitorum, ex quibus con- stabat magnum consilium in prima sua erectione *■ huic regi debita. AntoniuS ex canonico Ruthenenfi 1479. admittitur canonicus & comes Lugdun. 1489. cujus capituli fuit quoque decanus & abbas, seu domnus Aubracensis, ut patet ex litteris Fran- cisci I. datis apud Compendium mense Septembri 1527. quæ exstant in veteri registro archivi regii PariL Ad Engolisinensem cathedram, procurante Aloilia Sabauda, Francisci Francorum regis ma- 1506. tre, anno 1506. evectus est. a Vir ob urbanitatem « & facilitatem morum, scientiam non mediocrem, haud vulgarem in tractandis negotiis solertiam, magno apud omnes, ac regni primores præcipue _ in pretio habitus. Cultus divini religiosus fuit af— £ sertor, ecdesiasticæ libertatis acerrimus propugna- tor. Episcopatus sui patrimonia ab injusta laicorum possessione variiS supremæ curiæ Parisiensis decretis vindicavit. Inchoata ab Octaviano ædium epi- 1509. scopalium ædificia perfecit. An. 1509. Georgii ab Ambasia cardinalis testamemum sua subscriptio- ne munivit. Pisanæ lynodo Mediolanum transtatæ 1 5 1 r. adversus Julium II. pontificem interfuit 1511, 1514. Recensetur & 1 5 14. in chartis episeopaiibus. An. 1516. 151 6.unus fuit ex judicibus a summo pontifice de- legatiS ad difsolvendum Lud. XII. matrimonium cum Johanna Lud. Xl. regis filia. Aloisia Sabauda satagente ut Johannes comes Engol. soccr suus.cum sanctitatiS fama mortuus, beatorum numero adscri- beretur, S. pontifex Antonium nostrum delegavit ut de ejus moribus & gellis altius inquireret ; at demandatam provinciam adimplere non potuit praematura & inopina morte sublatuS : ferunt enim eum in episeopaiibus Varni domibuS degentem 1 Tempns ejus promotionis invenimus in schedis domini de Ganieres nunc biblioth. regix : nam in volumine instrumento- rum —authenticorum visuntur regite litteræ quibus Johannes du BuiiTon donatur officio coniiliurii clerici in pariamento Tolosano, vacante pcr promotionem Antonii d’Estaing ad episcopatum Engolismensem j litteræ autem datæ Iunt die 10. Dcccmbris an. 1506. 4GOLISMENSIS. 1020 it veneno necatum fuisse. Verum quo anno ? 1520. ~~ inquiunt Sammarthani. Quod starc nequit : anno ANNI 1 T 9 s* t r tj 1 crrf quippe 1521. Junii 24. Carolus dux Alenconius * M litteras dedit de hominio sibi præstito ab Antonio 5 2 1 • dEstaing Engolisinensi episcopo, simulque Aubra- censi domno. Præterea vicarius generalis Francisci dEstaing Ruthenensis episeopi consirmavit ele- ctioneni Antonii Andreæ in domnum Aubracen- sem pro Antonio nostro defuncto, quod actum cst 7. Maii 1523. ex archiv. Aubrac. Sepeliri 1523. voluit apud Arvernos iu natali solo. LXVIII. ANTONIUS II. ba « r£ Antonius de la Barre Turonensis, sancti Mar- tini apud Turones decanus, defuncto Antonio dEstaing in Engolisinensi sede suffectus est. In transsiimto instrum. sedis episcopalis dicitur Rotho magi inauguratus an. 1514. sed seribæ error est, ut ex dictis patet, ac pro 1514— legendum 1524. 15 24. LXIX. Jaco BUS. Babou. Jacobus Babou, Turonicus, ex familia domino- rum de la Bourdaisiere, Philiberti generalis ærarii Franciæ filius, & Philiberti cardinalis frater ac de- cestor, eeclesiæ S. Martini Turonensis decanus, & , libellorum supplicum magister ; dehinc ad Engo- * lisinensem episcopatum afIiimtus est, quem paucis annis tenuit ; anno quippe 1532. die 26. Nov. 1532. in vico nominato Estrechi le larron prope Stam- pas extinctus est cum iter faceret in patriam ad Bordaiseriam, castrum gentilitium in Turonibus. Jacet ex aliqua sui parte in templo S. Martini Tu- ronenfft, cum hoc epitaphio ; Exta sepulta jacent Jacobi præsulis olim EngoIismensis, de Babou genere. Qui templo julartine tuo. Regifque libellis Præfuit, hunc juvenem mors inopina rapit. LXX. PHILIBERTUS. Babou. Philibertus Babou, Jacobi frater, sub præstan- tissimis litterarum magistris ParisiiS primum stu- duit. EratdecanuS S. Martini Turonensis jam an. 1538. & S. Capellæ Parisiensis thesaura- riuS. Fuit quoque libellorum supplicum magister. Fratri successit in Engolisinensium episeopatu 2 o. duntaxat annos natuS. Ab Henrico II. Francorum rege Romam missiiS est legatus ad pontifices, quo etiam munere sub Franciseo II. & Carolo IX. functuS est. A Pio IV. sollicitante Carolo regc.car- dinalitia purpura decoratiiS est an. 1561. Ad AI— 1561. tissiodorensem episcopatum transtatus est 1563. Romæ denatus 25. Januar. 1 570. anno ætatis 57. ubi iacet in celebri S. Ludovici Francorum rcgiS templo. Vir fuit excellenti ingenio & eloquentia, Græcæ & Latinæ lingtiæ peritus, mori- bus & natura coniis, facilisque ad concilianda sibi hominum studia. LXXI. Carolus. Bony’ CaroIuS Bony natione Florentinus, ex episcopo Oflunensi in regno Neapolitano factus Engolifm. inauguratur anno 1 574. in abbatia Victorina Parisiensi. Sancti ClementiS Romani constitutiones latinitate donavit. Anno 1583. subseripsit fynodo Ion ECCLESIA Eb provinciaIi Burdegalensi. Engolisinens episcopo— 1 ANNI jujh catalogum a se contextum ipsi dicavit Car- CHRISTI jonjus an. j 597. Oluit Engolismæ apoplectico mor- 1603. bo correptus j p. cal. Januar. an. 16o j. Cernere est ejus epitaphium ad ingresium chori ecclesiæ cathedralis encausto inscriptum ad parietem odei : Carolo Bonio, patria Florentino, natallum splen- dore noluli, episcopalibus apud Engolismenses honoribus illostri, sacra & politiori litteratura conjpica- bili, religiosissi & pientissi. domino exiguum monumentum Olivarius Poteriusdiujus quondam asecretis, fiensque mærensque P. j Roche— LXXII. ANTONIUS III. FOUCAUD. Antonius de la RochefoucauId, Antonii domini de Calvo-monte (de Chaumont) super Ligerim, equitis aurati, & Regis cambellani, Cæciliæque de Montmirail silius, fratres habuit Jacobum a quo editi marchiones de Langeac in Arvernis, & Fran- ciscum abbatem B. M. Regalis, sororem Mariam abbatissam Paracliti. Prioratum S. Portiani obtinuit ab anno 1 607. ad 1612. Consecratur Engolis- 1608. mensis episcopus an. 1608. nonis Junii in æde parochiali S. Nicolai de Cardueto (in qua ecclesia sacro latice tinctus fuerat an. 1 574.) a Francisco de Rupe-fucaldi episcopo CIaromontano, postea cardinali, adsistentibus Francisco de la ValetteCor- nuston Vabrincensi, & Johanne Bertier Rivensi episeopis. Interfuit comitiis Parisiensibus 1615. 1624. Anno 1 624. subscripsit lynodoBurdigalensi.Edi- dit proprium sanctorum suæ diœcesis Engolisinæ apud Claudium Reze typographum 1633. Obiit Engolismæ in palatio episcopali die Dominica 24. 1634. Decemb. 16 3 4. & sepultus est in sua ecclesia ante majus altare. Eo pontifice Engolisinæ conventus » aZ. 1614.. Capucinorum construitur an. 1611. ♦ a Johanne de Nesinond equite, toparcha de Verac. Anno 1619. PP. Minimi stabiliuntur favore & libera- litate reginæ Mariæ de Medicis tunc existentis apud E Engolismam, & an. 1 627. 1 8. April. Domini- ca secunda post Paseha, ab Antonio de Ia Roche- foucauld solemniter consecratur eorum ecclesia.Recipiuntur etiam Jesuitæ 1622. &moniales Ursu- linæ 1628. D" LXXIII. Jacobus II. Perron. Jacobus du Perron, Normannus Constantiensis, nepos Jacobi cardinalis du Perron, S. Taurini E- broTcensis & B. M. de Lyra abbas, Engolisinenfi 163 6. donatus est episcopatu an. r 63 6. ineunte, dum apud serenissimam Angliæ reginam Henrictam Mariam uxorem Caroli magnæ Britanniæ regiS, E majoris eleemolynarii officio fungeretur. Parisiis apud patres tertii ordinis sancti Francisci vulgo de Piquepuce, \rc<osgpnXos estdie Dominica 14. Junii 1637. 1 637. a Carolo de Monchal Tolosano archiepi- scopo, adsistentibus Ægidio Boutault Adurensi, & Francisco Mallicr Trecensi episcopiS. Urbem in- 163 S. gressiis est an. 1638. mense Maio. Clerum GalIi- 1645. canum Lutetiæ congregatum an. 1645. eleganti salutavit oratione nomine ejusdem reginæ magnæ Britanniæ. Ad sedem Ebroicensem transtatus est an. t646.obiit 1649. [GOLISMENSIS. 1023 LXXIV. FRANciscUS. ANNI Franciscus de Pericard, Francisci Ebroicensis CHdeTI episcopi nepos, erat fuius Caroli equitis, baronis P^card des Botereaux, & Estheris de Costentin de Tour- vilie ; quæ familia jam episcopos dederat, præter Francilcum ejus patruum Guillelmum Ebroicæ, Georgium&FranciseumAbrincæ. Porro Franciscus noster ad cathedram Engolisin. evectus est no- minatione Ludovici XIV. mense Aug. an. 1646. 1646. Bullis ab Innocentio X. acceptis, Lutetiæ conse- cratur in æde sacra monialium Carmelitarum per ’Johannem Franciscom de Gondy Corinthi archi* episcopum, adsistentibus Renato de Rieux Leonensi & Alphonso d’Elbene Aurelianensi præsulibus an. 1 647. Inde solemni pompa urbem primum inve— 1647, ctusest 1649. 26. Novemb. Quo eodem anno 1649. Ludovici de la RochefoucauId Lectorensis episcopi consecrationi adfuit die 8. Novemb. in æde S. Mariæ Santonensis. Ejus tempore ac cura generale pauperum hospitium in urbe fundatum & constru- ctum fuit, in eoque omnes urbis & suburbiorum mendici conclusi, quibus non mediocrem summam quotannis in eleemolynam conferebat. Erecta quoque pauperum infumorum domus. Idem ’etiam beneficium contulit pauperibus Rupis-fucaldi infirmis. Inito confutuendi seminarii consilio, lo- cum ad illud aptum sua pecunia comparavit ; at pium illud opus exsequi non potuit, morte præ- ventus ; suo tamen testamento praedictum locum, suam bibliothecam, ac rerum suarum tum mobilium tum partarum dimidiam partem legavit pro futuro feminario, altera parte duobus Engolismæ pauperum hospitiis relicta ; collatis vero ecdesiæ suæ omni sacra supellectili argentea, omnibusque episcopalibus ornamentis. Castrum episcopale apud Varnum ædisicavit. Fato functus est 29.Septemb. 1689. sepultus in presbyterio. Ad generalia cleri j68o. 1 comitia delegatus fuerat an. 1655. una cum Bur- degalensi archiepiscopo. LXXV. CyprIanus Gabriel. BedJrd CyprianuS Gabriel Benard de Rezay, filius Cy- priani comitis consjstoriani & Francilcæ Melian, doctor sorbonicus, nominatus ad episcopatum En- golilm. 1. Novemb. 1689. inauguratus est in æ- de sacra Minimorum Parisiensium 1 69 2.diefesto 1 69 2. S. Bartholomæi 24. Augusti a D. Carolo se Goux de la Berchere Albienf. archipræsule, adsistentibus episcopis Tolonensi & Massiliensi. Possessionem adeptus est die 7. mensis Novemb. ejusilem anni. , Seminarium quod animo conceperat pius præde- ceflor, & cujus locum comparaverat, propriis suis sumtibus ædisicavit, ejusque curam missionis pre$- byteriS a S. Lazaro nuncupatis commisit 1704. 1704. Eo curante filiarum unionis christianæ oratorium sub titulo Præsentationis B. Mariæ construitur, ut & generalis xenodochii sacelluin 1712. Palatium 1712. epilcopale reparavit ; ad generalia cleri comitia de- putatus est anno 1 695. Laudes ipsi debitas silen- tio premere cogimur ; at tacere non debemus ab ipso nobis perhumaniter concessa fuisse plurima ex episcopali tabulario, quæ ad illustrandam supe- riorum antistitum historiam non parum contulere. Ttt iij I02J ECCLESIA EP ARCHIDIACONI PRlMA oIim Engolifmensis ecdesiæ dignitas j fuit archidiaconus ; verum ab anno 1213. primum locum obtinet decanus. Archidiaconorum seriem prius dabimus, postea decanorum. I. S. Cæsarius archidiaconus tempore S. Auso- nii, aut ejus successeris. Ejus coepus habere se gloriabantur olim sanctiinoniases Ausonianæ, & in MS. codice exstat missa sanctorum quorum corpora in hac eeclesia requiescunt, scilicet SS. Ausonii, Aptoaii, Cæsarii, Eparchii. Ejus men- tio fit in vita S. Ausonii. II. Arthemius in vita S. Eparchii quam exhi- bet primus Act. SS. Bened. tomus, ediditque Bol- Iandus, archidiaconi titulo insignitur ; ubi dicitur misses ab Abtonio Engolisinensium præsuie, ad Petragoricensem episcopum, ut ab eo impetraret S. Eparchio licentiam figendi sedem in Engolism. dioecesi. Nonnulli ex eadem vita Frontonium ar- chidiaconum fuisse probare conantur ; verum ibi dicitur archipresbyter, non archidiaconus. III. Eroigius, qui & Eroiginus, ac Eroisius, archidiaconus sub Gumbaldo episcopo, ejus chartæ ♦ SimpEce. subscribit an. XXV. regnante Carolo * filio Ludovico regi, hoc est anno 918. De eo chronicon1 Engolism. apud Labb. Anno D. CCCC. xxIx. VII. idus Januarii obiit Eroigius archidiaconus. IV. Elias de quo præfatum chronic. d. CCCC. Lxxx. ind. vIIi. v. idus Aprilis Elias archidiac. migravit ad Dominum. N. lsimbardusan. 988. subscribit litteris Willelmi Engolism. comitis, quibus S. Amantii mo- nasterium a majoribus suis Engolisinensi ecclesiæ subtractum, eidem restituit, illudque restauratum monachis reddit S. Benedicti regulam servantibus. Vide Mabill. tom. IV. Annal. pag. 53. VI. Arnaldus I. cujus consilio & assensu Roho Engol. episcopus locum S. Amantii cedit Willel- mo duci ad construendum cœnobium de Buxia an. 1018. vide Mab. Annal. t. iv. pag. 259. Idem Arnaldus donat alodem suum sive hereditatem falicam quæ est in pago Sanctonico, nuncupata Pastore-villa, manses V. indorninicatos qui oblias solvantfol. Iv. & denarios X. & borderias III. &c. Deo & S. Petro, in communia canonicorum ibidem Domino inservientium, &c. sed desunt tem- poris notæ. Idem denique Arnaldus subseriptus reperitur cum Rohone Engol. episcopo, Ram- nulfo clavigero, Helia præposito, Wifielmo comite, & uxore sua Girberta, & Hilduino comitis filio, in donatione Amaldi & uxoris ejus Rixen- diS : Datum in mense Maio xm. calend. Junii, M. XX. ab Incarn. D. regnante Rotberto rege. VII. Petrus I. subscripsit donationi quartæ partis ecclesiæ JuIiaci, quam Urfo de Juliacc* dedit S. Petro Engol. & omni clero, absque temporis charactere. VIII. AmaIdus II. superius commemoratam donationem quartæ partis ecclesiæ JuIiaci confir- mat, an. 1031. QGOLISMENSIS. T024 ENGOLISMENSES. A. IX. Petrus II. anno circiter 1047. tempore Willelmi epise. & Fulconis comitis. X. Willelrnus I. tempore ejusilem Willelmi ep. recensetur in donatione ecdesiæ & burgi S. Gra- tulsi facta canonicis Engolisin. a Roberto Montis- berulfi domino Castelli-Reinaldi. In tabulario epi- scopali reperimus : Willelrnus archidiaconus testis in donatione terræ Dauterii factæ ecclesiæ Engo- lismensi, a Bernardo JuIiaci. Item’: Guillelmus archidiac. dat mediam partem alodii Senebriis, & Hugo frater ejus dat totum suum alodium de Rou- Bres S. Petro Engol. Sed cum tempus non notetur, ignoramus ad quem Willelmum ex archidiaconis id referendum sit. XI. Achardus tempore Ademari ep. memora- tur cum hoc præsule, iu dono ecclesiæ, quæ vo- catur ad S. Eparchium senem, facto S. Johanni Angeriacensi ab Alone de Monte-morello ; & in alio instrumento cujus chronici characteres sunt Urbani papæ II. an. undecimus, Ademariep. an. 21. hoc est Christi 1097. Ejusdem fit mentio in chartis monasteriorum Bassiacensis & Angeria- censis, necnon S. Eparchii & B. M. de Corona. Idem archidiaconus erat sub Geraldo ep. Ademari succcflore, an. 1120. XII. Richardus, Geraldi episcopi & Romanæ sedis legati nepos, cui prædictus præsul dedit ec- desiam S. Eparchii, Nantolium, Vogaziacum, medietatem reddituum curtis de Marciaco, ecclesiam de Magniaco, ecclesiam S. Johannis Baptistæ, X. solidos in ecclesia sancti Martialis, medietatem massi de Lunessa, pratum & vineas quas tenebat Fulcaudus de Riperiis ; idque communi canonico- rum consilio. Sed tempus non notatur. D XIII. Amalvinus an. 1122. ex tabul. EngoI. ecclesiæ. XIV. Willelrnus IL archidiac. & abbas Albæ- terræ, testis subscribit in charta qua Ugbertus de Logotges dat S. Petro & canonicis matris ecde- siæ Engolism. Ugonem filium suum, & cum eo ecclesiam S. Mariæ de Carmento, & burgum & cimiterium, &c. absque temporis notis. Interfuit donationi ecclesiæ Belli-loci ut testis archidiaconus Willelrnus de Alba — terra cognominatus, forte idem. XV. Chalo seu Calo subscribit anno 1161. E chartæ qua S. Eparchii monasterium, ab Ange- liaccnsis subjectione eximitur. Nomen ejus inlcri- bitur tabul. eccleliæ ann. 1162..8L 117$. Anno 1 1 6 6. adfuit ut testis concordiæ auctore Petro episcopo factæ inter G. S. Eparchii abbatem &. Iterium capelfanum de Dinac. Eodem Calone tc- stc WIgrinuS Engol. comeS dedit majori ecdesiæ terram de Buxia. XVI. GardraduS in libro feodorum an. 12 1 2. cum Willelmo episcopo recensetur. XVII. Elias de Brie anno 122.6. litigat cum Guillelmo decano. tot ; ECCLESIA EN XVIII. Stephanus fuit archidiaconus an. 1246. l ind. 4. ex charta S. Stephani de Bassaco. XIX. Magister Thomas Guillelmo episc. pro- mittit obedientiam, & hominium præstat anno 1274. in prima Februarii septimana. XX. Fulco ex variis Bassaci instrumentis, die Veneris ante Pentecosten, præsulante Guillelmo 1292. die Mercurii post festum S. Petri ad vin- cula 1206. die Veneris ante festum S. Ægidii 130 3. die Lunæ ante festum S. Clementis 1305. Fuit postea episcopus. j XXI. Arnaldus, cui Johannes abbas S. Amantii præsentat an. 1315. Ravardum pro eeclesia pa- rochiali de Lussiaco. XXII. Ayquelinus die Sabbati post festum Purificationis B. M„V. an. 13 17. in instrumento abbatiæ S. Stephani Bassacensis. In libro feodorum dicitur Engolisinensi episcopo obedientiam promisisse, & ei hominium præstitisse. Actum in Bello-monte. Et recentiori manu tempus sic con- sighatur : Anno 1327. die Lunæ antefestum B. Michaelis post mortem Fulconis de Rupe arcludia— £ coni quondam Engolifinensis. Quod faisum esse suspicamur, tum quia chartæ Bassacensi, quæ ar- chetypa est, repugnat, tum quia Fiilco ille de Rupe, ipse est qui postea fuit episcopus Engolisinensis ; ei ergo non e vivis sublato, sed ad infulas episcopa- les elato successit Ayquelinus. XXIII. Gasto de Levis, qui die Lunæ ante festum B. Thomæ apostoli anno Domini 1330. GOLISMENSIS 1026 L fecit homagium-Iigium domno Ayquelino episcor po Engolilm. ex libro feodorum sedis episcopalis Engolisin. Sed & istud recentiori manu conlcrlp-. tum est. XXIII. Petrus III. archidiaconus Engolisin* calend. Maii 13 69. ex charta sancti Stephani de Bassaco. XXIV. Petrus IV. de Arboribus an. 1386. die Jovis post festum Epiphan. archidiac. Engoh factus, obedientiam promisit domino G. Engo- lismensi episcopo, & dictus D. episcopus de archi- diaconatu eum investivit per traditionem breviarii. Actum apud Vamum in camera D. episeopi. XXV. Ludovicus du Tillet archidiaconus En- golisinensis ecdesiæ anno 1551. XXVI. Johannes I. CaIveau 1 579. & abbas B. Mariæ de Corona. XXVII. Johannes II. de Lemeric an. 1 5 84. XXVIII. Johannes III. de Lemeric archidia- conus an. 1591. alter a superiori. XXIX. Claudius de Girard archidiaconus an. j 1652. XXX. Andreas de Nesinond archidiaconatua possessionem iniit 2. Sept. 1663. XXXI. Franciscos Osinond, fiIius Guillehni & Carolæ de Laval de ia Faigne ex antiqua & per- iIIustri familia apud Neustriam, bachasaureus in sacra theologia, nominatur a Rege thesaurarius Engolisinensis anno 169 2. & ab episcopo archi- diaconus 1700. DECANI ENGOLISMENSES. DEcani in primam capituli dignitatem ere-1 ctio, praerogativæ, redditus, jura & privile- gia omnia fuse recensentur in charta Willelmi C xtv stur<^g^en^is archiepiscopi, qua, potestate a Ro- al. 4j i.* mano pontifice accepta, dignitas hæc an. 1213. creatur. I. Amanevus de Grishinaco subseripsit præfatæ chartæ erectionis decanatus anno 1213. postmo- dum fuit Tarbensis episcopus, demumque archiep i scopus Auseicnsis. II. GuilleImus I. Amaud nominatur in sententia data an. 1 2 2 6.per GuilleImum archiepiscopum Burdeg. & capitulum EngoIisinense, judices datos ad componendam litem ortam inter præsatum ] Guillelmum Amaud & Heliam de Brie archidia- conum, pro custodia domorum episcopaiium sede vacante ; qua sententia decano adjudicatur custo- dia domorum in urbe sitarum, & quorumdam aliorum locorum : archidiacono vcro castrorumde Vars, de Marsac &c. * « ABni— III, Willelnius II. Bruneti ♦ reperitur decanus die Veneris ante festum Purificationis B. M. anno ♦ Roberto. 1252. R. * existente Engolism. episcopo. Pcr lpsum anno 1253. mense Januario, Paseaudus de Dignac civis Engolisui. inducitur in fiduciariam possessionem mansi de Vallelta ad dominium ca- pituli pertinente. Idem capellaniam B. M. Mag- dalenæ in ecdesia cathedrali fuitdavit, eique de- > cernit assignandas post suum obitum 12. libras Engolisui. monetæ. IV. Petrus I. Raimundi an. 1264. sigillom im- pressit chartæ concordiæ initæ inter R. * episcop. * Paimun- Engolismensem, & Eliam Tisonis de Diraco mi— dum. litem, in festo SS. Simonis & Judæ. Reperitur & in charta Grossi-bosci 1267. denique in instru- mento abbatiæ de Corona, ubi dicitur dom. papæ capellanus. Occurrit adhuc in charta episc. Claro- montensis, die Martis ante festum B.Matthæi apolt anno 1269. V. Aimericus, ut habetur in libro feodorum sedis episcopalis, tanquam decanus promisit obedien-

tiam & revcrentiam, fecitque homagium-ligium Guiilelmo episcopo pro iis quæ habebat ratione decanatus, in ultimo recessii suo ad curiam

Actum apud Asuerias in crastinum sancti Martini hyemalis an. Dom. M. cc. Lxxin. VI. Gerardus de Javarlhac, ut fert laudatus co- dex hominiorum, confumatus fuit in decanum auctoritate Guillelmi episcopi an. 127 5. in ejus palatio, & postmodum fecit homagium-Iigium, & promisit obedientiam &c. apud Vamum iu pra- to capellaniæ, flexis genibus. VII. Pontius de Infula decanus, ex tabulis Sil— væ-majoris, cum Petro Adurensi episcopo, longa dissidia Vasatensem ecclesiam inter & regios Eduar- di miuistros componit Burdigalæ 1283. Verum <027 ECCLESIA Eb alibi Pontius hic Santonensis decanus nuncupatur ; i vide tom. I • GaU. Christr col. 1157. VIII. Helias de Malo-monte, qui, ut habet ci- tatus feodorum Iiber, in decanum Engol. electus auctoritate D. Johannis S. Cæciliæ presbytericar- dinalis, quondam apostolicæ sedis legati in Francia, præsente capitulo, fecit homagium-ligium cum juramento fidelitatis Guillelmo episcopo, 6. » « /.1294. c&t Januar. anno 1293.* deinde per sedem apostolicam amotus est a decanatu. IX. Amoto Helia per sedem apostolicam, in decanatu ejusilem sedis auctoritate sussectus est Henricus Maschaudi. Hominium, absens & in curia Romana positus, præstitit per Stephanum fra— 1 trem suum capellanum de Fromentallo, habentem ad hoc speciale mandatum. Reperimus & Henricum de Marsac decanum 12 9 3. in charta coenobii de Corona. Verum idem esse videtur cum Henrico Maschaudi propter eamdem temporis circumstan- tiam. Aut si duo sint distincti, (minima est enim nominum analogia,) Henricum deMarsac putamus a capitulo electum, decani titulum assiimsisse, at postea Henrico Maschaudi ab apostolica sede no- minato, cedere coactum fuisse. X. Johannes I. de Layo, al. de Buia, postmor- tcm dicti magistri Henrici factus est decanus Eng. auctoritate sedis apostolicæ, & hominium fecit D. Guillelmo episeopo. XI. Arnaldus Leotardi decanus, una cum Mes- nardo Engolisui. canonico, mediator fuit concor- diæ inter Johannem episcopum Engolisinensem, & Heliam abbatem S. Eparchii, die Martis ante Pentecostcn 1316. Recensetur in libro feodorum sedis episcopalis 1319. mense Junio, & in charta S. Eparchii ; ac 1317. in instrumento S. Stephani de Bassaco. Ipsius frater aut saltem consanguineus erat Helias Leotardi Bituricensis archidiaconus, qui, ut ait Corlæus in histor. urbis & comitum Engolisui. pag. 9 4. domum & familiam Hugonis le Brun comitis regebat, & Leotardiæ locum a- dificavit, & locum de Bello-gaudio in civitate, qui de Bello-loco nuncupatur, & a monialibus Benedictinis S. Ausonii occupaturi XII. Bertrandus de S. Genesio, capellanus Jo- hannis XXII. & auditor causarum sacri palatii, erat decanus Engolisinensisan. 13 19. & 1326. ex codice 685. biblioth. Colbertinæ. Homagium præstitit AyqueIino ep. an. 1328. Posteapatriar- cha Aquileiensis. Vide notas ad vitas paparum A- venion. p. 697. 1420. XIII. Thomas du Lion decanus, fundator ca- pellaniæ junctæ ecdesiæ cathedraii, cujus exesi & semiruti parietes servant etiamnum nomen capel- Ianiæ du Lion. Fundavit etiam obitum, qui quo- libet anno celebratur 4. Decemb. XIV. Archambaldus de Valle, qui præstitit ho- minium Guillelmo ep. an. 1408. per CIemen- tem monachum S. Johannis Angeliacensis. Eodem anno Archambaldus de Valle & capitulum S. Petri, paciscuuturcum Guillelmo, pro jurisdi- ctione. XV. Johannes Gervafii, ab an. 1428. ex ta- bulis ecclesiæ. An. 1438. 2 3. April. Johannes Paimani ei restituit, ceffic & donavit omne jus qua- IGOLISMENSIS. 1018 L rumdam decimarum in tota parochia de Molida- rio, ut patet ex instrumento confecto per GuilleI- mum de Rupe-forti presbyterum Engolisinensem, pubiicum auctoritate imperiali notarium. Anno 1459. Johannes decanus a Petroniila Forasse accipit hominium. XVI. Antonius dc Pompadour episcop. Con- domiensis, erat simul Engolisinensis decanus. Die 1 8. Januarii an. 1493. inter Octavianum deS. Gelasio, & Alit, dc Pompadour Engolisui. dcca- nuin & episcopum Condomiensem sic convenit, ut episcopus Engolisinensis singulis annis 200. libras dicto Antonio so ! veret pro quarta parte pro- 1 ventuum decano debitorum, & pro jure sigilli, ratione jurisilictionis, episcopo simul & decano communis. XVII. Robertus de Pompadour decanus obie- rat anno 1502. XVIII. Jacobus de saint Gelais, cum Ucetiensi episcopatu decanatum possidebat. Anno 1525. codicem agrorum vectigalium decanatus confici curavit Decano domum cum præcelfa turri egre- gio opere construxit. Decanatus proventus mona- sterio S. Ausonii restaurando, in gratiam Barbaræ de saint Gelais abbatistæ concessit. Obiit an. 1539. dl. 1538. C XIX. Urbanus de saint Gelais Jacobi succeflor fuit, an immediatus, ambigitur ; ignoratur enim quo tempore præfuerit. XX. Franciscos de saint Gelais an. 1550.21. Septembris capituloconcessit 120. libras & 1 5. asses annui proventus pro summa 2250. librar. Legitur decanus & abbas Burgi an. 1 5 S7. Tandem cum ad Protestantium partes defecisset, in ejus locum electus est a capitulo XXI. Martinus Caveau anno 1562. ejusque electio a vicario generali Engolism. episcopi con- fumata est. XXII. Franciscos de Rochechouart decani di* D gnitatem jam obtinebat an. 1 5 84. ut patet ex lit— teris Universitatis Parisiensis, quas exhibuit capi- tulo, utipfarum vi tanquam juratus seholasticus, omnes decanatus fructus, exceptis quotidianis di- stributionibus, perciperet. Dignitatem hanc se- quenti transcriplit, ccclesiæque plurima contulit, in cujus choro sepultus est a latere epistolæ. XXI11. Johannes Melhaud hac abdicatione factus decanus, sua dignitate frui non potuit ; etenim Ludovicus de Nogaret, postea cardinaliS de la Val- iette, duciS d’Espernon patris sui favore ac potentia electus est a capitulo, decanatumque etiam fa- £ ctus cardinalis servavit, postea resignavit. XXIV. N. de saint Civicr, per Ludovici resi- gnationem decanus, permutavit cum Johanne Mesnaud, qui ei dedit Montis-berulsi prioratum. XXV. Johannes III. Melhaud, abbaSBlanzia* ci, & in præsidiali curia Engolisinenfi senator, pa- cisicam decanatus possessionem tandem obtinuit anno 1628. Ejusdem ecclesiæ thesaurarius antea fuerat. Repertoria instrumentorum Ieciis epjseopa- lis & ecclesiæ cathedralis descripsit. Chorum ab hærcticiS furentibus anno 1569. destructum, suis sumtibuSreparavit.Burdigalensi concilioan. 1 624. ut suæ ecdesiæ procurator interfuit, ejufque pro- motor 1029 ECCLESIA EI* motor effectus est. Ejus epitaphium æri incisum / legitur a latere epistolæ chori columnæ affixum* quod hic referre juvat : Johannes Mesuaud hujus ecdesiæ decanus obiit VIII. idus Febr. an. Dom. it56p. ætatis suæ 3p. Clamant hi lapides, erecta altaria, muri : Non opus est tumulo, titulis, nec imagine nuda ; Hæcsunt Menelli præconia sancta decanis Altis verticibus subjectos undique muros, Surgentes aras, laquearia, lumina, tecta Respice, Menelli sunt hæc monumenta decanis Cum Templum hoc instaurasset jam rite Menellus, Talia fertur ovans verba dedisse suis t Qualibet iostaurent alii, do lampada terræ, Instauranda domus nunc mihi certa polo est I XXVI. Johannes IV. Cestain de Guerin, filius neptis Mesualdi, ex libera avunculi abdicatione decanatum obtinuit, quem uno post anno transcri- psit sequenti. XXVII. Renatus Ie Meusuier, Clementis, in suprema Parisiensi curia senatoris filius, decanatum uno etiam post anno cum sequenti permutavit, acceptis prioratibus de Magnac in diœcesi Lemo- vicensi, & de Vernant in Engolisinensi. XXVIII. Petrus II. du Verdier, Lemovix, frater Petri abbatis S.Martialis, filius Johannisdomini dArfeiiille & Margaritæ de Redon, praedictos prioratus cum decanatu permutavit die 2 3. Septembris 1662. illius possessionem adeptus est 22. Januarii 1663. Obiit I665.die 30. Januarii 4G0LISMENSIS. 1030 L cum in gratiam sequentis abdicasset. XXIX. Petrus III. du Verdier superioris ex fra- tre nepos, Francisci & Leonardæ d Auvergne fi- lius, decanatuspossessionem iniit 2 5. Jan. 16 6 5. permutavit cum sequenti anno 1669. accepto S. Marsialis Lemovicensis canonicam. XXX. Josephusdu Verdier, superioris frater germanus, doctor Sorbonicus, canonicus S. Martialis i vir eximia pietate præditus, decanatus possessionem iniit die 30. Martii 1669. lpsihancce decanorum feriem debemus. Adhuc superstes hoc an. 1718. Sequentes reperimus decanos ante decanatus ere* ctionem in pnmam dignitatem. Constantinus an. 1 5. Caroli repis, filii Ludovi 1 regis, tempore Gumbaldi episeopi ex S. Eparchii chartulario, circa an. 903. Eroigius dec. sedente Fulcaudo ep. ex eod. chart. Isambardus decanus regnante Carolo rege, ut patet ex hac charta tabularii Engolifmensis, qua Salomon & uxor ejus donant unam peciam de vi- nea Sollis ad fratres in claustro S. Petri, Isam- bardo decano, &c » Facta est charta ista mense Febri anno I p. regnante Carolo regei Septem sequentium decanorum soium cognomen & stemmata in ædibus decani depicta habemus* Cognomina hic notabimus tantum, nulla ratione habita ordinis & temporis, quibus præfuerunt,

? jod nobis ea ignota sint De Beaumont. De ontenay, dAubeterre. Chabot de Jarnac. Da Lanzac. Du Puy du Fou. De ia Rochefoucaud » DE ABBATIIS DIŒCESIS ENGOLISMENSIS* In dioecesI Engol. abbaTIÆ sunT : SANCTI Eparchii, X Cybar, ordinis( S. Benedicti. S. Amantii de Buxia, J*. Amant de Boisse, ord. S. B. S. Ausonii feminarum, J*. Ausony, ord. S. B. Coronæ, la Courone, ord. S. Aug. Cellæ-Fruini, Celle-Froiiin, ord. S. Aug. Grossi-Bosci, Gros-bos, vel Gros-bois. ord. CilL Borneti, Bouriiet, ord. Cisterc. Exstat præterea Blanziacum, nunc abbatia secu- laris. Robertus in diœcesi Engolisinensi ponit aliam abbatiam Fontis-dulcis, quam dicit esse ord. Cisterc. femin. Sammarthani eum secuti hanc abbatiam commemorant t. 4. de qua tamen filent in recensione abbatiarum diœcesis Engolisin. & me- rito quidem. S.Cybar. S. EPARCHII. SANCTI EpaRCHii monasterium antiquum & celebre in suburbio Engolismensi #, ord. S. Be- puchismo— nedicti, conditum est in honore B. Eparchii urbis nasterium^ patroni, qui, ut asserit monachus Engolisinensis, quJ vidi oriundus erat ex civitate Petrocoria, patre Felice Annal *’ad Aureolo, vel Orioio comite ejusilem civitatis ; hic an. 5 8 r. ad Christum migravit 1. Julii, regnantibus Chil- num.xi. deberto & Clotario fratribus, apud Ademarum. Tomus N. De eo Greg. Turon. lib. dfe Gloria Conf.c. 1 OIr , sed præcipue lib. 6. hist.cap. 8. vitam ejus, virtutes ac transitum enarrat : Mabillonius quoque vi- tam ejusilem sancti seculo 1. Bened. pag. 267. prosecutus est, ac Annalium tom. 1. ad an ; 581* num ix. & seq. Insequenti tempore constituta fuit in eo monaste- rio congregatio canonicorum, ut habet monachus Engoliini. verum postea reversum est ad mona- chos Benedictinos *, iterumque ad canonicos, * quando videlicetdestructum suit a Normannis an. 868. ex chronico Malleac. ac tertio tandem ad monachos fuit regula Benedictina, quæ ibidem adhuc perleverat. Tradit auctor chronici Malleac. Emenonem EngoDsinæ comitem hoc in mona- sterio sepultum fuisse, quod posterioribus seculis comitum sepultura nobilitatum fuit, scilicet Ar- naldi, Willelmi, Alduini & Wlgrini. Vetus quoque de gestis comitum & pontificum historia re- fert, Wlgrino comite Fridebertum episcopum Franciæ, ad S. Eparchium construxisse basilicant in honore S. Salvatoris, sed corpus beati viri de loco, in quo erat, transferre non valuisse, ipsum-1 que post celebratam consecrationem ecclesiæ & sa- crificium mistæ consummatum, ante altare Salva- » • Mabillonius aflerit monadicum ordinem hoc in cttnobW restitutum fuiste a Pipino rege an. 8 a 8. eredis canonicis quf vetus illud monastcrium a prindpata Cami Martelli occape* verant. Vw IO3I ECCLESIA EN toris placida morte obdormivisse in Domino, & l ab Oliba episcopo terræ mandatum suisse. Claruit * De da— jr hoc monasterio Ademarus Cabanensis * filius benass. Raimundi abnepotis Tuepionis episcopi, ut ipse asserit iu chronico, quo res præcipue Aquitanicas, a Carolo Martello Pipini regis patre ad Henrici I. tempora complectitur. Hoc chronicon adservatur iu bibliotheca Thuana. Series abbatum. L T AUNUS episc. Engolisinensis &cœnobiar- I J cha Eparchianus circa an. 7 69. cx quibus dam chartis. Hic a Carolo-magno confirmari fe-1 citpossessiones clericorum in ecdesia S. Eparchii deservientium, anno regni ejus decimo tertio, « æeAwIIi. vm. idus Sept.ind. xv. * Hujus diplomatis exem- vd iv. plar habes ad calcem Ademari. Eidem quoque Pi- pinus rex præceptum indulsit de terris Magnaco, Juvenaco, Vasuaco, Monterione & aliis. II. Martinus I. de quo chronicon Ademari, & Malleacense : Postquam Pipinus Aquitaniæ rex fecit monasteria Angeriaci, Brantosmense &sancti Cypriani Pictavis, transtulit canonicalem habitum in monasterium S. Eparchii Engolifmæ ; & his qua- LaU. f. ii. tuor monasteriispræsecit abbatem Alartinum. biblioth. jjj RufticuS monasterii S. Eparchii pater me— * moratur in libro de miraculis hujus sancti circa UU….. an. 800. fcripto. ■r ej. IV. MainarduS, sub quo restauratur S. Eparchii cœnobium, ut commemoratur in veteri chronico de gestis pontificum & comitum Engolisui. & ex- prestius iu chartulario Eparchiano his verbis : In • gestis Francorum ita legitur : Guillelmus • Sector- ♦ Tasllcfcr. ferti * & consanguineus ejus Rernardus, adgregato conventu nobilium, iterum restituerunt monasticum habitum in basilica B. Eparchii, proficientes eidem monasterio Afainardum abbatem ; qui in fronte basilicæ R Eparchii construxit elegans oratorium. in nomine sanctæ Resurtectionis. Tunc domnus’ Willelmus per testamentum conceffic ad eundem lo- cum B. Eparchii hoc donum, ecclesiam S Hilarii in Petragorico sitam in vicaria Piliacense, ecclesiam sanctæ Eugeniæ in Sanctonico, in vicaria Pedria- cense, &c. Quod testamentum confirmare juffic, & firmaverunt manibus propriis ad hunc modum : S. t domni Guillelmi comitis & monachi. S. t Ber- nardi comitis. S. t Arnaldi filii sui comitis. S. t O~ dolrici vicecomitis. S. t Ademari vicecomitis. S. rSe- gui/ii. S. t Mainardi. S. t Ramnuifii S. t Aladoni. S. t Ademari comitis filii Guillelmi. N. Martinus II. abbas occurrit in donatione FaI- burgis nobilis feminæ facta calend. Julii anno sexto Ludovici regis ; forte idem qui superius. VI. Gumbaldus ep. Engol. & abbas S. Eparchii in donatione Wiilelmi comitis filii Wlgrini, facta mense Januario regnante Carolo rege anno nono ; quo tempore ibi erant canonici, quibus ejectis an. 947. monachi restituti sunt. VII. Illo abbas sive claviger S. Eparchii sub. ■ Que sequuntur iisJem verbis Ieguntur in chronico Adhe- mari tom. a. biblioth. Labb. pag. t 6 j. & i 6 6. exceptis sub- scriptionibus. Noster Claudius Estiennot hæe refert ad an. 976. & Mabill. ad an. 94.7. & quidem melius, ut nobis videtur. Ludovicus rex commemoratus, est Lud. Transtnarinus. GOLISMENSIS. 1032 L scriptus reperitur in charta GumbaIdi ep. Engol. mense Julio anno xxv. regnante Carolo rege filio Ludovici. Occurrit etiam eodem anno in chartul. ecclesiæ cathedr. Engolisui. VIII. Iterius memoratur in pacto cum WilleI- mo Bermundo, pro ecdesia & molendinis de Pa- luel, ex chartul. Eparchiano. Dicitur abbas bonæ memoriæ in litteris tempore Roberti abbatis datis. IX. Guigo tempore Arnaldi Engolisincnsium comitis, qui scilicet cxhortante nobilissima & dul-- ciissima conjuge Hildegarde, abbati Guigoni offert omnem decimam tributi ex venditione telonei, quæ omnibus, inquit, comitibus istius urbis retro I & michi nunc usque reddita est. Fuit etiam abbas S. Martialis ; sepultus est ad S. Eparchium, inquit Mabill. tom. 4. Ann. pag. 88. X. Grimoardus frater Aimerici domini de Mu- cidan circa an. 982. postea episc. Engolisui. qui monasterii destructor fuit. Vide iu episcopis En- golisinensibus. XI. Bemardus abbas S. Eparchii, a quo GuiI— — Ielmus II. comes Engolisui. cognomento Taille— ; 7— dfl. fer recuperavit un corfelet, quem Giraudus primus C0ma’ toparcha de Vouvant, pater Caufridi, ecdesiæ S. Eparchii legaverat. Is est profecto Bemardus ab- bas, cujus meminit Ademarus Cabanensis sancti Eparchii monachus, assignata nulla sede, qui præerat an. 101 o. quo tempore S. Martialis reliquias ad lynodum Pictavis habitam die 2. Martii, de- Iatas fuisse narrat. XII. Rainaldus, sub quo & duobus sequentib. abbatibus vixit Ademarus Cabanensis. Vide Ma- biU. tom. IV. Annal. p. 259. XIII.Ricardus cum Willelmo comite Jerosoly- mam profectus, in Selymbria Græciæ civitate de- cessit, ibique sepultus est iu vigilia Eplphaniæ, tcste Ademaro. XIV. Amalfredus in eadem peregrinatione Je- _ rosolymitana comitem secutus, ab eo deligitur ab- U bas, tumque benedicitur a Rohone Engolisinensi præsule an. 1028. Reperitur etiam in charta Jof- fredi urbis Engolisui. comitis, notis chronicis de- stituta. Sub illo vivebat in monasterio Ademarus Cabanensis, ut patet ex ejusilem epistola de sancti Martialis apostolatu, apud Mabill. tom. 4. Annal. p. 726. XV. Joffiedus abbas S. Eparchii tempore mox laudati comitis, iu cujus donatione quadam reperi- tur. Videtur autem ad hunc abbatem referendum sequens diploma anni 1029. Willelmus comes qui gurpivit S. Eparchio Vasnacum boscurn ad mortem suam, & laxavit S. Eparchio duo candelabra ar- gentea pensata trecentos solidos ; laxavit unam cru- cern auream cum gemmis. Jacet ante altare S. Dio- nysii, ubi S. Eparchius fletit in reclufione. Habet ad caput suum intus in lapide plumbeam tabulam /criptam ita : Hic jacet domnus & amabilis Willelmus comes Engolijmensium’, qui ipso anno, quo venit de Jerusalern, obiit in pace VIII. idus Aprilis vigilia Osannæ. Vide Mabill. tom. IV. Annal. Bened. p. *Frovinum 3 5 5. ad an. 1029. vocat Ma- XVI. Siguinus * abbas subseripsit fundationiS. Sa- Stephani de Vallibus an. 1075. « chartario Val— temtom.v. lensi. Reperitur etiam in charta Alonis de Monte— ^"a, pag’ 1033 ECCLESIA El Maurello, mense Febr. regnante Philippo rege iu t Francia ; item iu charta lterii de Peudix militis, cum Calone archidiacono Engolisin. & Willelmo abbate Brantosinii. Geraldus de Ranchono fundavit monasterium de Marcillac iu honorem S. Mi- chaelis archangeli, illudque tradidit in manu Si- guini abbatis S. Eparchii. Actum regnante Philip- po, Willelmo episcopo Engolism. Vide quæ dixi- mus superius in Guillelmo II. Engolisinenfi episcopo. XVII. Hugo I. Angeriacensis monachus, ab AnscuIfo abbate Angeriaci, Eparchiensi monasterio præfectus fuisse dicitur in præsentia Ademari episc. Engol. circa an. 1 o 8 o. ad quem vide Ma— I bili. tom. v. Annal. p. 16 2.Reperitur ann. 1106. 1108. & 1117. quo anno subscripsit concordiæ initæ inter abbatem S. MartialiS & Petrum abba- tem S. Stephani de Vallibus, arbitro Gerardo En- golismcnfi præsule, ex chartul. S. Stephani dc Val- libus. Eodem anno 1117. ecclesiam sancti Eparchii de Verziles accepit a Petro Santonensi episcopo, præsente Ainrico abbate Angeriacensi. Ei quoque WilleImus episc. Petragoricensis dedit eeclesiam S. Martini de Salis, laudante Arnaldo Burdegal. me- tropolitano an. 1119. Statimque Hugo hanc pleno jure possedit eeclesiam, cedentibus Odone de- cano & ceteris de clero S. Martini ; moxque inita cst societas precum pro defunctis utriusque ec- clesiæ. Rexit Hugo ad annum saltem 1128. quo Willelmus episc. Santon. ecclesiam S. Eparchii su- pra Carantonum fluvium ipsi concessit. XVIII. Helias sedebat annis 1137. 1138. & 1139. Ipsi WilielmuS Santonensis episcopus confirmavit ecclesiam de Verziles anno 1138. Wlgrinus quoque Engolismensis comes, fuius Wlgrini Tailleser, plurima dedit Heliæ abbati & fratribus S. Eparchii. chanal. XIX. Willelmus I. 113 9. & 1142. quo anno « d. Engol. Gaufridus epilc. Petragoric. in manu ejus donum eeclesiæ de Temoleto consumavit. Eodem anno paciscitur cum Odone Aimerici de Martunnio. Pepigit etiam cum priorissa de Guasconeria nomi- ne Cominal, & Petro Arnaldi priore ordinis Fon- tis-ebraldi, pro molendinis de Braciol, approbante Petronilla abbatissa Fontis-ebraldi. Actum re~ gnante Ludovico juniore Francos. rege, Xantoneost præfidente Bemardo antistite, in tempore Ramnuifi de Ajarnac. An. 1147* Geraldus de Ranchone plurima contulit Willelmo abbati ad opus obe- * Prioratus dientiarii S. Mariæ de Gervilla *, Lamberto ec- a ! is dTcœ cIefue Engolism. præsidente. Memoratur adhuc dorvilk. annis 1151. & 115 3. XX. Gaufredus cænobii curam agebat anno 1153. XXI. Geraldus memoratur abbas S. Eparchii iu litteris W. tit. S. Petri ad vincula presbyteri card. & sedis apostol. legati, an. 1161. pontificatus Alex, papæ III. an. 2. pridie caIend. Apr. ind. VIII. datis, quibus ipse legatus eximit cænobium S. Eparchii ab omni jure & dominio, quod iu eo habebat veI habere poterat abbas Angeliac. Ip- se vero Geraldus abbas & conventus pro hac li- bertate in compensationem.cedunt abbati & con- Tomus I ! ^GOLISMENSIS. 1034 L ventui S. Johannis Angeriac. eeclesiam de Aent. Exstant ibidem aliæ ad eumdem effectum Petri Engolisui. episc. litteræ eodem anno datæ. Anno c r 1164. statuit dc communi totius capituli consi— rol. 450 lio, ut festivitas B. Dionysii in doplum & cum processione celebraretur. Idem anno 1166. con- cordiam fecit cum Iterio capeUano de Dinac. De- nique anno 1169. Johannes episcopus Petragor. ei concessit ecclesiam S. Mariæ de Afaisos. XXII. Ranulsus tempore Petri Engol. episcopi, qui sedebat anno 1171. Scilicet eo præsente cum Junlo de Corona & Josceiino S. Amantii abba- tibus, Baudus de Gorvilla miles reddit hominium 1 Ranulfo abbati S. Eparchii. Is est profecto R. ab- bas S. Eparchii qui reperitur an. 118 1. in char- tuI. Dalonenfi pag. 39. Invenitur quoque RanuI- fus annis 1173. 1191. & 1192. tempore J. Engolisui. episcopi. Adfuit anno 1194. benedi- ctioni altaris beatorum apostolorum in eeclesia de Corona. Subscripsit etiam anno 1205. chart » Ademari comitis Engolisui. quædam ecclesiæ de Corona concedentis. Obiit Ranulfus an. 1218. ex chronico Bernardi Itherii, inquit noster dom. Estiennot in fragmentis mssi Aquitaniæ. XXIII. Ademarus testis est in donatione Wil- Ielmi de Monte-Maurelli, facta eeclesiæ S. Petri de Jamac, & monachis ibidem Deo servientibus, de calefagio furni perpetuo habendo in nemore suo prope Jarnac, an. 12 24. qui quidem WilleImus homagium-ligium reddidit abbati Ademaro. XXIV. Hugo II. anno 1228. XXV. WilleImus 11. annis 1232. & 1234. XXVI. Robertus e Carrosensi monasterio al- sumtus, abbas erat Eparchiensis 1240. 1246. 47. & 49. quo anno Iterius de Barbezillo, WilleImus dominus de Rupe-chanderici, Regi- naIdus de Moneta, Ademarus de S. Andrea, & alii bene multi milites homagium-ligium ei præsti- p. tere. Idem Rotbertus fecit concordiam cum A- U gnete abbatissa S. Ausonii an. 12 5 o. & cum He- lia de Gorville milite 1259. Quo etiam anno Alo dominus de Monte-Morelli ipsi hominium præ- stitit pro castro & castellania de Jarnaco ad Ca- rantonum. Anno 1265. Gaufridus de Leziniaco, dominus dc Jarnaco & de Castro-novo fecit ho~ magium-ligiurn Rotberto abbati, die Jovis post fe- stum Astumtionis B. Mariæ, sub sigilIo Rotberti Engol. episcopi qui post tres annos scdit. XXVII. Helias Corel vel Carel 1271.1279. 1298. & 1310. in charta sub sigilIo Fulconis præsulis. Anno 1316. die Martis ante Penteco- £ sten compositionem iniit cum Johanne episcopo Engolisin. arbitro Arnaldo decano, & Mesuardo canonico ejusiIem ecclesiæ ; & anno 1323. cum Galhardo ejusilem sedis episcopo. XXVIII.AimericusChalonis 13 24. 32. 37. & 13 40. quo anno die Sabbati ante festum SS. Philippi & Jacobi interfuit synodo Engolisinenfi. XXIX. Bertrandus cumeslet tantum præpositus S. Eparchii, donum accepit a Willelmo de Fissac. Præerat autem abbas an. 13 62. quo toparchiam Jarnaci, ob non præstitam fidem, judiciaria Iege apprehendit. XXX. Bonifacius an. 1413. V vv ij 1035 ECCLESIA EN XXXI. FuIcherius 1416. & 1421 ; J XXXII. Raimundus Pellerau electus anno 1447. Memoratur 145 1. die 17. Novemb. in tabulis homiuii Reginaldi Chabot domini de Jar- nac, & 1471. XXXIII. Hugo III. Gastreuil padscitur cum Roberto de Luxembourg Engolism. episcopo, die 4. Junii 1482. XXXIV. Guillehnus III. de Montberon, aliter Montbrun, pepigit cum Octaviano de saint Gelais Engolism. præsule, die 2 3. Nov. 1 5 o 2. de quo ms codex hæc habet : Guillaume de Montbrun ab- be cornmendataire du Moustier de monfieur S. Cy— ] bar, rnourat le xI.juur de S. Martin, & sut abbe viron 12. anndes, & nefantdles reparations dignes de memoire, ne autres biens. Ibidem vero dicitur Guidonis episcopi Condom. & abbatis S. Amantii de Buxia germanus. XXXV. Carolus de Livenes camerarius, tum abbas S. Eparchii, & prior S. Vincentii de Fon- * Prioratus teneto*, 1510. 1514. & adhuc 1539 « quo riacra£ anno fue Lunæ prima Quadragesimæ 16. Febr, monasterii. præfuit capitulo generali apud Angeriacum habito, in abfentia Heliæ de Chaumont abbatis Ange- riacensis. Æmulos autem habuit ReginaIdum de saint Gelais, & Christophorum Chabot. XXXVI. Franciscus de Livenes etiam abbas S. Crucis de Angia 1559. XXXVII. Gabriel deLivenes 1578. subquo monasterium ab hæretids pessiundatum. XXXVIII. ChristophonisdeReffuge, ex vetu- sta & nobili gente natus, patre Eustachio domino de Precy, legationibus regum juflu apud sœdera- tos Bataviæ ordines & Helvetios magna Iaude sus ceptis, claro, matre Helena Bellevrea Pomponii cancellarii filia. XXXIX. Henricus de Reffiige senator Pari- siensis, superioris frater, 1670. & 1680. Obiit I 1688. mense Maio ; abbas etiam Morigniaci in diœcesi Senonensi. XL. N. Dreux de Nancre, filius Claudii gu- bernatoris Atrebat. ex Maria-Anna Bertrand de b Baziniere, nominatur abbas die 14. Aug. 1688. s.Amand s. AMANTIUS DE BUXIA. <le Donie. BUxiense veI Buxiacense S. Amantii monaste- rium nomen habet ab hoc sancto, patria Bur- digalensi, qui Engolisinensem tractum petens, in B. Eparchium incidit, coque auctore eremum Bu- xiam petiit, vitam solitariam acturus, ubi dies ab— 1 solvit an. circiter 600. cum e vivis abiisset Epar- chius cal. Julii 587. Sub regula vero Bencdictina sumsit exordium a comitibus Engolism. præsertim ab Arnaldo comite, qui voto facto restaurationis ejus fundamenta jecit, & Guillelmo, qui post obi- tum patris opus incœptum feliciter consummavit an. 988. Sic autem in charta de reædificatione S. Amantii loquitur Willelrnus comeS Engolisinensi Momosterium sancti Amantii, quod a patribus meis fraude subtracturn a B. Petri apostolornm principis sede cognovi, Inc. Dom. an. d. CCCC. LXXXVUI. indict. I. reædificatum ac bene compofiturn, per hanc notitiam, apostolorum principi Petro, Engolisrnæse- GOLISMENSIS. 1036 L dis matris ecclesiæ…… humiliter reddo, ut mihi, anirnæque genitoris mei Arnaldi… idem B. Petrus apost. pariterque Christi consesser Amantius…… in magni judicii die nobis subveniant….. Tum dei » - de in hujus sancti consesseris monasterio, sub mona- stico habitu domnus Franco abbas ordinatus est. SERIES ABBATUM. I. I / R A N C o monachus Eparchianus, primus J ? abbas S. Amantii confutuitur an. 9 8 8. de quo Ademarus Cabanensis iu chronico p. 2 5 3. II. Algerus & Adalgerius ab anno 1018. ad J annum saltem 1040. gubernaculum tenuit ; pro cujus amore Roho episc. Engolisin. villam Quin-- falas vendidit ac donavit monasterio, ex chartula- rlo. Adfuit autem Algerus an. 1040. 3 1. Maii dedicationi ecclesiæ SS. Trinitatis Vindocin. III. Gaufredus, quo sedente Engolisinensis co- mes monasterio dedit vicum, cui nomen Villoi- gnon, ais Villa-agnosa, ubi Gaufredus abbas tem- plum sancto Nicolao excitavit. IV. Frotmundus tempore Bosonis episc. San- tonensis, a quo videlicet eeclesias Sonnevillæ & Barbesiaciaccepit Reperitur ann. 1 o 6 6.& 1 o67. „ quo subscripsit litteris Fulconis Richini cellam in- ’tra castrum Salmuriense constructam Sigoni abbati S. Florentii restituentis. V. Ramnulfus abbas erat an. 1074. Ipso rogante Ademarus Engolisinensis antistes ædiculam B. V. Mariæ, S. Saturnino ac S. Amantio sacram in silva Buxiensi consecravit. Idem abbas testis est iu charta Grimoardi Engolifmensis episcopi. VI. Raimundusan. 1 ioo.&c. VII. Guillelmus I. ann. 1112. 1 i 1 6. & 17. £* ckartut. quo sancti Amandi coepus e veteri templo ad no— An£rT, M’ vum transtatum fuit. Accepit a Geraldo Engolism. episcopo Amberacensem ecdesiam ; sub quo rur- ) sus pontifice ac sedis apostoIicæ legato reperitur an. 1124. VIII. Petrus tempore Lamberti episc. Engol. an. 113 6. IX. Grimoardus circa an. 113 7. concordiam iniit cum Gaufrido de Ranconio milite. Ipso etiam sedente circa an. 1140. bona plurima S. Amantii monasterio coliata sunt. Sedebat adhuc an. 1143. X. Petrus II. Litimundi *ais de Sanavi Ha, cui ♦Laumont. cum diseipliceret datum fuisse CIarævaiIensibus ab Engolisinensi comite latifundium in villa Buxia, sanctus Bernardus pacis amore libenter cessit, tabula , scripta apud Claram-vallem an. 1153. Idem Pe- L trus cum Rigaudo capellano S. Andreæ EngoIisin. litem exortam super oblationibus, obliis, purificationibus mulierum, septennariis, triennariis, nu- ptiis, baptifmis, &c. ita composuit, ut media pars omnium monachis BuxienbbiiS cederet. Simile quoque pactum secit cum ecclesia de Ablevilla, super ecclesia de Amberiaco, an. 1146. præsen- tibus Lamberto Engolisinensi episcopo, WilleImo Borneti abbate, &c. Eodem anno Petrus Pctrago- ricensis antistes abbati Petro concessit locum qui Fons-Jeannada dicitur, ex chartulario S. Amantii-. Ipse vero Petrus abbas obedientiam Cassanolii con- tulit Petro Blanchardi Pictav. ecdesiæ succentori ; tandemque factus cst episcopus Engolisinensis. 1037 ECCLESIA EN XI. Gosselinus seu JosseHnus germanus frater> Petri superioris abbatis, ab eodem, creato jam epi- scopo^donum accepit capellæMacharii an. I 162. & ecdesiæ de Balazac eodem anno. Sic autem praefatur episcopos : Petrus caristimo fratri suo Gosselino, &c. Jom anno præcedenti concordiae intcr Angeriacenses & Eparchianos monachos, super horum liberatione a dominio illorum sub- scripserat. Sub hoc abbate dedicatur ecdesia Bu- xiensis anno 1170. non autem 1177. ut habet chronie Engolisinense. Anno 1171. Gosselinus testis fuit una cum Petro episcopo Engolisin. & aliis viris iilustribus, homiuii quod Baudus deGor- villa exhibuit Ranulfo abbati S. Eparchii. ] XII. Petrus III. Litimundi de Sonaviila, nepos Gosselini, ex cellerario monasterii renuntiatur abbas anno 1197. quo quidem anno testis est cum Ramnulfo abbate S. Eparchii privilegii Ademari comitis Engol. pro villa S. Thomæ de Buxia. XIII. Arnaldus 1215. & 1226. quo anno facta commutatione prædium de Cassanoiio cessit pro ecdesia de Chastain apud Anfign6, Philippo Pictavensi præsuii. Eodem anno Hugo de Lezi- niaco Marchiæ & Engolisinensium comes, ejusque uxor Isabella Anglorum regina cesserunt mo- nasterio usuagium in Silva de Buxia, retentis duo- bus denariis, bove, & vacca ibidem paseentibus, ( ex consilio vel sententia GuilleIm. ep. Engolisin. & abbatis NantoIiensis. XIV. Hugo I. anno 1249. composuit cum Gaufrido de Leziniaco filio comitis Marchiæ, do- mino de Montiniaco, de qua compositione vide in Petro II. ep, Engol. Reperitur & an. 1251. XV. GuilleImus II. quosilam fuitdos nobilibus concessit, eo pacto ut ipsi cœnobio præsto essent Sedebat an. 1260. XVI. Helias pedum pastoraIe accepit ab Au- reliacensi abbate, & benedictionem ab episcopo Engolisui. an. 1274. Unde vero ista subjectio ab- batis Buxiensis erga Aureliacensem, quandove coeperit, nobis hactenus incompertum. Ceterum in chartario D. episcopi Engolisinensis ita legitur : Abbas S. Amandi baculum pastoralem accipere de- het de manu abbatis Aureliacensis, & deindesistere fr coram episcopo Engolifm. ad benedictionem accipiendam. XVII. Guido 1.1291. XVIII. Petrus IV. Seguier promisit obedien- tiam Guillelmo episcopo Engolisinensi an. 1297. ex instrumento autographo archivi episcopalis. XIX. Hugo II. præerat anno 13 o 1. & adhuc I331— E XX. Hugo III. sedente Aquilinoepiscopo En- golisinensi, & 1343* XXI. Hugo IV. regebat monasterium anno 1361. & Helia II. Engolisinensi ecdesiæ præ- sidente. XXII. Raimundus de Capona-viUa 1370. XXIII. Guido II. am 1390. die Jovis post festum S. Luciæ Gualhardo episcopo Engolisin. præsentat fratrem Aimericum suum monachum ac priorem de Vernanto ad subdiaconatus ordinem. XXI V.Petrus V. Tizon ex dominis d’Argenc6, * Benedicto papa seu Petro de Luna institutus ab- GOL1SMENSIS. 1038 A bas, obedientiam pollicitus est Guiisehno episcopo Engolisinensi mense Aprili anni 1398. memora- tur anno seq. XXV. Johannes I. an. 1415. præsentavit Engolisinensi episcopo & Arnaldo archidiacono domnum Raverdum ad parochialem ecclesiam de Lussiaco, ex documento membraneo tabularii S. Amantii. XXVI. Bemardus Bonnal homagium facit Johanni de Bretagne vicecomiti Lemovic, die 27. Febr. an. 1449. extabuL castri Palensis. Memo- ratur adhuc an. 1450. XXVII. Johannes II. Rainauld obiit anne 3 1472. ultimus abbas regularis. XXVIII. Guido III. deMontbrunepisc. Condom. < 47 6. decessit an. 1488. XXIX. Godefridus de Pompadour primum Petragoricensis, ac deinde Aniciensis episcopus, fuit abbas sancti Amantii ann. 1488. 149 5. & 1505. obiit 1514. Vide iu episcopis Anicien- sibus. XXX. Johannes III. de la Rochefoucaud Mi- matensis episcopus, erat abbas 1522. Sedit vero ab an. 15 1 5. ad 1 5 3 8. quo mortuus est die 24. Sept. & Mirnati sepultus. XXXI. Johannes IV. de la Rochesoucaud sui > penoris nepos. XXXII. Bonus de Bfue abbas S. Amantii & Montis-burgi, sanctæ Capellæ Parisiensis canoni- cus ; Parisiis jacet apud Augustinianos ad Sequanam prope majus altare a dextra parte ubi iu tabella hoc epitaphium : D. M. Qui sculptos magni vultus advertis viri, Adsta, dum saxo quis sciet, intelligasi Bonus Brœus Turnonius ad Rhodanum, inter consultos juris consultissemus, in suprema curia Parifi castissi. integerrimeque sedit ; præsedit annos dnode- ’triginta senator, dein præses primæ inquisitionum claffic, Regum Christianissi & Catharinæ matris Augujlæ, magnis de rebus legationes in Italia ob- ivit feliciter. Pietatem inprimis coluit, clerique jura de mandato pontif. maximor. sæpius tutatus esti De exceffic longe cogitans, ut vivus & mortuus vivis prodesset, templis, seholis, ptochotrophiis, conlo* candis virginibus grandem pecuniam supremis tabulis reliquit ; quin & Turnoni septem studiosorum collegium instituit, iisque mufiæum, alimentaque perpetuo legavit : tandem inter labores sensun & sinesensu obrepfit somnus, qui dum putatur lætus , & mollis, in lethæum versus est calend. Martii ’Ip88. XXXIII. Johannes V. de Montchal Boni ne- pos ex sorore, doctor Parisiensis, erat abbas 1 5 89. & adhuc 1599. XXXVI. CaroIus I. de MontchaI superioris nepos ex fratre, ei successit ; factus est archiepise. Tolosanus. XXXVII. CaroIus II. MayoI Annoniacensis, nominatur abbas 8. Sept an. 1651. Occurrit ad- huc 1680. Lugduni moritur 1701. Vvv iij ECCLESIA EN s.A^y. S. AUSONII PARTHENON. * SANCTI AusgNH vetustissima & nobilis ab- batia, si Annalibus hujus loci credere fas est, tertio jam seculo condita, S. Ausonio primo epi- scopo Engolisin. debet sua primordia, & Caliagæ virgini, Garruli præfecti sorori, quæ cum Cale- fagia, & plurimis aliis virginibus a sancto præsu- Je sacrum velamen accepit. Postquam vero ad Christum migravit vir apostolicus, ipsius corpus piæ illæ puellæ sepelierunt in eeclesia, quam Ca- liaga condiderat ope fratris sui, in iota illa regione præfecti sub Romanorum imperio, viri potentis- fimi. Inde vero titulum S. Ausonii sumsit hic par— ] thenon. Ipsi Carolus magnus Engolisinæ degens, contulit eeclesiam S. Sonnæ cum ampiissimo terri- torio, inquiunt Sammarthani fratres, ex præfato- rum forte Annalium testimonio ; quem piissimum principem multi Franciæ reges æmulati, plurima eidem cœnobio dederunt. Veram iis omissis quæ parum certa viris eruditis videntur, ad certiora con- vertamur. Cum istud monastrrium a barbaris deltru- ctum diu jacuisset, WilleImus Ecolisinensis co* mes illud a fundamentis ædificavit, in suburba- nis Ecolisinæ, in loco ubi ab antiquis temporibus exstiterat eeclesia, iu qua SS. Ausonii & Aptonii ( episcoporum corpora adservabantur. ln tabulario monasterii habetur instrumentum quo Willelmus comes, cum uxore sua Girberia, & filiis Aldoino, Gaufredo, & Willelmo, mansum suum domini- catum, in villa quæ dicitur Alamaus, confert ad basilicam sanctorum Ausonii, Attonii & Cæsarii, ubi eorum corpora requiescere dicuntur, sitamsub ipsius urbis Aquilifma civitate, superstumen Engui-- * rEnguine. na * ^u Inguinae, actum mense Septembri XI. cal. Octobris regnante Rotberto rege. Hæc autem facta sunt saltem an. 1028. quo WilleImus comes de- cessit ; vide Mabill. tom. 4. AnnaL ad an. 1024. n. 56. ] In bellis Anglomm, qui urbe potiti sunt, coi- Iapsum est iterum hoc monasterium, quod resti- tuit Johanna Borbonia Caroli V. regis uxor vel- ut altera fundatrix. Collabentia quoque vetustate ædificia rursum restauravit Lodoica Sabauda En- golismæ comitissa, Francisci I. regis mater. Sed in Calvinistarum procellis an. 1568. solo æquataest abbatia ; quam e suburbano loco in urbem transta- tam, Ludovicus rex XIII. regia munificentia aedificari curavit. Plurimis gaudet privilegiis, & a sola sede apostolica imprimis pendere gloriatur ; cui censum quemdam quotannis ea de causa solvit. j Hæc autem privilegia Urbanus VIII. consumavit. Series ABBATISSARUM. I. O CaLEFAGIA veteri traditione prima O* moderatrix virginum S. Ausonii creditur : post quam multaram nomina desiderantur. S. Ca- lefagiæ dies festus agitur in cœnobio pridie id. Aug. II. Aleidis I. transigit an. 11 5 2. cum Aimone de Peudrix, pontificante Hugone Engol. episcopo. Huic Ademarus comes Engolisinensis omnimo- dam in suo comitatu Iibertatem concessit. Memo- ratur autem annis H53.&H9I. GOLISMENSIS. 1040 i III. Agnes I. de Pons 1222. & 1223. IV. Agnes II. de Chambos, al. Chambon 1225.& 1231. quo anno Hugo de Leziniaco Marchiæ & Engolisinæ comes, dono dedit abbatiæ jus quod ipsi hereditaria Iege competebat iu burgo de Besse. Agnes an. 125 o. concordiam iniit cum Roberto abbate S. Eparchii r ex tabul. Eparchiano, ubi silotur cognomen abbatistæ. V. Margarita I. de Luxo 1260. VI. Gudlelmeta de Villars 1261. 1264. & 1284. VII. Isabellis I. ab anno 128 5. ad 1306. VIII. Egidia deligitur abbatissa 13 07. congre- 1 gationem rexit ad annum usque 1311. IX. Bartholomæa 1.1311. X. A&icia seu Aleidis I l.dela Marche-Luzignen, Fontis-Ebraldi alumna, in abbatissam eligitur per discretos viros D. Maynardum de Monte-causio & magistrum Arnaldum Leutardi canonicos Engo- Iisinenses, a priorissa & conventu S. Ausonii de- putatos cum plenaria potestate, die Mercurii post octabas Paschæ 5. Aprilis an. Dom. 1312. ind. X. Clementis V. papæ anno septimo. Vocatur consanguinea regis Philippi in instrumento tutelæ anni 1317. mense Octobri, ab eodem Rege con- cefso. Præfuit usque ad annum 1323. 3 XI. Petroniila Caiile seu de la Caille regimen suscepitan. 13 24. e vivis exemta 1332. XII. Isabellis II. Tison ex toparchis d’Argence, creatur abbatissa an. 13 3 3. XIII. Bartholomæa 11. Gaufrida de S. Amand memoratur abbatissa die Sabb. 13. Junii 1338. i339.Sci36t. XIV. Auda seu Oda præfecturam egit annis 1370. & 1383. XV. Agnes III. subrogatur 1384. sedebat etiam 1392. quam quidam cognomen habuisse de Po- dio putant. XVI. Johanna 1393. cessit an. 13 9 5. die 3 Sabb. post festum Nativitatis B. M. iu manibus Guillelmi Engolisui. episcopi, iu favorem Agnetis quæ sequitur. XVII. Agnes IV. de Monfferran, ab de Mau- fezas, præfuit usque ad annum 1448. XVIII. Margarita II. de Ragos monasterio præ- posita fuit an. 1449. XIX. Margarita III. de Agiis monialis Fontis- ebraldi, eligitur abbatissa die 21. Julii an. 1453. XX. Margarita IV. de Gaing reperitur abba- tissa die 6. Januarii 1461. Vitam clausit 149 o. de qua sic habet necrologium ad diem xxvn. Apr. & Obiit D. Margarita de Gaingh abbatisset ante re- formationem. XXI. Petronilla de Gaing neptis superioris, ei subrogatur eodem anno 1490. at videtur cessisse sive sponte, sive coacta. XXII. Magdalena d’Orleans Francisci I. regis soror naturalis, Caroli comitis Engolisinensis fisia ex Antonia de Polignac, iu monasterio primum S. Mariæ Santonensis instituta, vocatur ad regimen S. Ausonii anno 1490. *a quo transfertur circa * « /• « 505. 1 5 1 5. ad gubernandum Faræ-monasterium, tan- demque ad Jotrensem abbatiam, cujus reformandae causa apud Fontem-cbraldi per quinquennium sub 1041 ECCLESIA EN Renata Borbonia abbatissa commoratur, unde post-1 modum cum selecta religiosarum turma rediit ad suum monasterium, ubi morte sublata est 1543. sepelitur in basilica Jotrensi cum tali inscriptione gallica.• Cy gist tres noble & reverende dame, Ma- dame Magdelene d’Otleans, en son vivant prieure du Pont-Tabbi, abbesse de S. Aufony, Earemou- cier, & vingt-neuf ans de ce lieu, qui trepasset en Tage de 67. ans le 26. juur dDctobre I XXIII. Renata Guibert monialis professa pap- thenonis Filiarum-Dei Parisiensis, ordinis Fontis- Ebraldi, deinde priorissa S. Ausonii ; cedente Mag- daiena d’Orleans, instituitur abbatissa per Jacob. Merlinum ecclesiæ Lemovicensis canonicum, & « vicarium generalem D. Adriani de Boify * cardi- naiis & legati in Francia ad effectum reformatio- * Sammart. nis, anno Dom. 1 5 19. * 4. Aprilis. Accessit au- 1515’tem bulIa confirmationis Leonis X. papæ, data Romæ apud S. Petrum anno 1520. pridie non. Octobris, pontific. anno octavo. Occurrit abba- tissa Renata die 16. Octob. an. 1 5 28. in charta authentica regiæ bibliothecae. XXIV. Maria Paulmier & ipsa monasterii Fir liarum-Dei Parisiens alumna, iu demortuae locum assiimitur anno 1533. quo anno Johannes Papin presbyter EngoIisin. dicecesis, & Johannes Seyes diaconus dicecesis Pictavensis, proponentes ancillis Christi usque ad mortem cum debita subjectionis reverentia servire, promittunt stabilitatem, con- versionemmorum suorum, & obedientiam fecundum regulam S. P. Bened. iu præsentia reverendae matris Mariæ Paulmier abbatilsæ S. Ausonii Eng. Cessit autem die 3. Junii 1556. cujus ita meminit necrol. Die xvi. Marcii obiit domina Maria Paulmier abbacisse fecunda hujus monasteriipost re’ formacionem, quæ præsait ann. XLI. XXV. Barbara de saint Gelais de Lezignen, Alexandri domini de Comefou regii in Hispaniam & ad Helvetios oratoris, ex Jaqueta de Lansac, filia, neptis Octaviani episc. Engolism. ac soror Ludovici dynastæ de Lansaco Tridentina legatione clari, per cessionem Mariæ regimen obtinuit S. Ausonii. b Anno 1584— ipsi castrum Belli-loci concessem est litteris Caroli IX. regis, datis eod. anno 12. Maii. Nunc ibi monastcrium ad Occi- dentem urbis Engolisinæ intra muros positum est. Hæc abbatissa vivere desiit eodem anno 1584. 19. Septemb. XXVI. Anna Amaud eligitur canonice & con- fumatur bullis pontificiis an. 1585. pridie idus Martii, quibus non obstantibuscedere coactasuit post tres circiter annos. XXVII. Lucia de Luxe, Barbaræ proneptis, fi- lia Caroli comitis de Luxe in inferiori Navarra, ex Claudia de saint Gelais, anno ætatis suæ vigesi- mo, e gremio S. Ausonii assiimitur in abbatissam. Confumatur bulla Sixti V. papæ data Romæ apud ■ in archivo cxstat liber tempore huius præfati scriptus sub hoc titulo regula fratrum S.AuJonii, plura compleAens capitula ; hi nimirum fratres subduntur abbatistæ ut in ordine Fontis- cbrvldi. b Fortasse longe antea defignata erat abbatista. Nam anno 1 < 39. Jacobus de S. Gelais episc. Ucetiensts & decanus En- IiItn. hujus decanatus proventus attribuiste legitur monasterio sandi Ausonii resartyendo, in savorem Barbarae de S. Gelais abbatistæ. GOLISMENS1S. 104* IS. Petrum anno Incarnationis Dom. 1 587. v. cal. Maii, pontificatus ejusilem anno secundo, hoc ipso videlicet quo vota sua emiserat apud S. Au- sonium calendis Januarii, præsente Francisca de k Rochefoucaud B. M. Santonensis abbatista. Possessionem accepit eodem anno 20. Julii, cui inter- cessit Anna Amaud tribus abhinc circiter annis abbatissa. Qua fortasse de causa nonnisi an. 1602. Dominica SS. Trinitatis, 2. Junii ei benedictio- nem impendit Urbanus de Lezignen de S. Gelais Convenarum epise. & abbas S. Vincentii de Bur- go maritimo. Dum vero intenta esset regimini, ecclesiam B. Mariæ de Bello-loco obtinuit ab ejus- B dem priore, ut in ea moniales divinum peragerent officium ; tandemque post administratam laudabiliter annis 67. cœnobii praefecturam, abdicavit 1T- bere in gratiam sequentis consobrinæ suæ, ♦ e vivis postremo exemta 7. Aprilis 1659. & in choro sepulta, ubi epitaphium vernacula lingua le- gitur æri incisum, ex quodiseimus eam an. 1 5 87. die 1. Januarii divino cultui se consecrasse ; anno eodem, die Maii prima abbatissam factam fuisse ; benedictionem tamen ab episcopo accepisse tantum die 2. Junii an. 1602. post susceptum regimen nihil antiquius habuisse, quam diseiplinæ regularis nodos adstringere. Rem familiarem ejus curis au- ctam, de sartis tectis sollicitam fuisse ; in oratione dies noctesque consumsisse jcujuS delicias ut uberius & tranquillius degustaret, onus præfecturæ abjecisse, post 67. annos in ea transactos. Post abdicatio- nem, per annos novem obedientiæ jugum alacri- ter gessisse. Obiit die 7. Aprilis anno 1659. XXVIII. Cariotta Catharina de Grammont, Antonio duce Acrimontano, comite Lupanerii & Guisiuni, regni Navarræ & Benearnii protege, ex Ciaudia Montmorancia de Bouteville secunda uxore, nascitur. Ordini monastrco sese addixit iu parthenone S. Bemardi ord. Cisterc. dicecesis A- quensis, cujus postea fuit abbatissa, ac postea sancti Ausonii, cedente Lucia de Luxe, cujus nominata fuerat coadjutrix bulla data Romæ apud sanctam Mariam majorem, anno Incarnat 1648. xix. cal. Septemb. Innoceritii X. anno quarto. Adiit possessionem 3.* Julii anni seq. Optima sane abbatis— * *. in. sa, quæ ecdesiam integmmque monasterium ma— 1 ** °* gnis sumtibus perfecit. Quapropter cum an. 168 2. ad abbatiam dc Roncerayo transtata fuit, ubipræ- erat adhuc anno 1712. magnum sui omnibus S. Ausonii monialibus desiderium reliquit. XXIX. AngeIica d’Espinay de Lignery abba- tissa nominatur anno 1683. Permutavit cum se- P quenti anno 16 8 6. XXX. Johanna II. de Villelumedu Bastiment, ex moniali Regulæ diœc. Lemovic, abbatissa BeL li-montis designata fuerat 1 5. Aug. 1685. tum bullis confirmata pontificiis die 4. Octob. ejusdem anni, possessionem acceperat 3. Martii 1686.Verum ex permutatione cum praecedenti, quam sum- mus pontifex bulla data xvi. caI. Junii ejusilem anni comprobavit, S, Ausonii possessionemacce- pit 21. Novemb. 16 8 6. Denique obiit 3. Oct. 1711. XXXI. Francisca Gabrielis * d’Orleans de Ro— * ^„1, telin, filia Henrici & GabrielisEleonorædeMon— Catharina. <043 ECCLESIA EN taut dc Benac de Navaiiles, monialis professa S. £ Crucis Pictav. die 6. Maii 169 2. ac deinde ibi- dem major priorissa, tum B. Mariæ Valoniensis♦ sn>tc&ion. abbatissa 3. Aprilis 1706. nominata, demum Gonstinu transfertur ad abbatiam S. Ausonii, schedula sere- nissimi Biturigum ducis data 3 1. Oct. 1711. ad quam accedente bulla vn. cal. Nov. ejusilem anni, cum Regis consensu possessionem adepta cst 7. Aug. 1712.Plura jam resarcivit iu suo monasterio, multoque majora spondet, genere & virtutibus clara. reuc « . CORONA. CORona originem traxit a vetusta clericorum 1 ecdesia, quam ferunt a liberis Childeberti re- 5is fundatam & magnifice dotatam sub titulo sancti ohannis de Palude. At cum in ea vitio temporum disciplina clericalis collapsa esset, Lambertus unus ex collegii hujus clericis, quem Aimarus episcopus presbyterum ordinaverat, eo in loco congregavit sodalitium fratrum vitam communem sectantium, postea, Deipara virgine monente, construxit cœ- nobium in vicino loco paludibus & rupibus in modum coronæ cincto ( unde illi Coronæ nomen datum) sub ejufdem SS. virginis & omnium sancto- rum patrocinio. Fratribus autem ibi religiose vi- vcntibus S. Augustini regulam præscripsit, cui non— < nullas addidit constitutiones. Hanc domum divino cultui consecravit Gerardus episcopus Engolifm. apostolicæ sedis legatus, & Lambertum in abbatem benedixit Celebritati adfuerunt Guillelmus epise, Petracoricensis, Wlgrinus Engolism. comes, to- tiusque provinciæ proceres. Plurimis immunitatibus ac privilegiis hoc cœnobium donarunt pont max. Honorius II. 1124. Innoc. II. 1141.Lucius II. 1144. Eugenius III. 1148. Adrianus IV. 1 1 5 5. & Martinus V. quorum aliqui non modo constitutioneS Lamberticomprobarunt, sed etiam monasterium sub sedis apostolicæ patrocinio susce- perunt, omnimoda libertate a diœcesani episcopi I jurisilictione concessa ; comites vero Engolisinen- ses Wlgrinus, Guillelmus, & Aimarus dicti vulgo Sectores-ferri, Elisabeth regina Angliæ, & Hugo de Leziniaco ejus maritus comes Engolisinensis, cœnobium donis cumularunt, dominiumque altæ, ut vocant, justitiæ concesserunt. Johannes comes Engolifinensis vicum d Hydessac, tabula scripta I o. Augusti an. 1447. donavit. Hugo de Lezi- niaco Marchiæ comes & Engolismæ, dominus Fulgeriarum, ejusilem cœnobii privilegia a decef- soribus collata confirmavit, amplamque tribuit immunitatem a pedagiis aliisque vectigalibus. Di— j œndum nunc de abbatibus. ABBATUM CATALOGUS. I. T AmbeRTUS primus abbas, ab ecciesia S. I j Johannis de Palude, Coronam migravit Dominica Passionis 1122. quo anno benedicitur abbas. Paulo post donum accepit a Fulcaudo de Brolio, qui & fcipsjm tradidit in pauperem Christi, ut liquet ex brevi charta quam legimus, Monachos injuria bellorum a monaslerio extorres habitu re- ligioso donat, quoS bonis moribus & piis institu- tis informat. Ecdesiam vero multis possessionibus GOLISMENSIS. 1044 t auxit, quam & reliquiis, libris, ceterisque ornamentis munifice decoravit. Concordiam iniit cum Petronilla abbatissa Fontis-Ebraldi, pro ecciesia B. Mariæ de Agudella, consilio Willelmi Pictav. WilleImi Santon. & Johannis Sagiensis episcopo- rum, chirographo dato in capitulo Fontis-EbraIdi 1129. Factus præsul Engolisinensis, onus abba- tiale dimisit, & in eodem monasterio magna san- ctitatis opinione migravit ad Dominum 1 3. Junii 1149. ætatis 63. tumulatus juxta aram Deiparæ Virginis. II. Fulcherius Arradi in locum Lamberti ab lp- so subrogatur, qui ut erat summa humilitate præ- 1 ditus, non abbatis, sed administratoris titulo tan- tum appellari voluit. III. Helias I. Grataudi, benedictus a Lamberto episcopo, impetrat bullam Lucii II. papæ Late- rani datam 1144. qua suseipitur cœnobium in protectionem cathedræ S. Petri. Postremo se abdicat regimine, Benedicto priore monasterii gu- bemacula moderante, utconstat cx diplomate*Eu- genii III. adipsum dato 1148. IV. Junius qui & Julius & Julianus curante Lamberto eligitur. Laudabiliter præfuit triginta annis, eruditione ac morum honestate clarus, sum- mæque apud reges acprincipes auctoritatis. Hic sa- — crarium reliquiarum adornavit Joca regularia am- pIiavit, dominiaacquisivit, &priviiegiorum obtinuit confumationem. Dicitur Julius iu Fontebraldensi charta an. 1 1 5 o. Junius in concordia G. abb. S. Eparchii cum Iterio capellano de Dinacan. 1166. & Julianus in dedicatione S. Amantii de Buxia, cui adfuit 1170. Excipit a Wlgrino & Willelmo Engolismæ comitibus donum silvæ de Maranges cum pluribus possessionibus, anno 1163. Tanta autem hujus abbatis lpsiusque alumnorum fuit fa- ma, ut plurimæ ecclesiæ cathedraleS, abbates, inter quos Stephanus Ciuniacensis, & Reynardus Ci- sterciensis, eorumque congregationes, cum ipsis ) precum & bonorum operum societatem habere ambirent. Sanctorum fratrum de Corona meminit sanctus Bemardus epist. 2 1 8. ad Eugenium papam 111. & sanctæ rnemoriæ Lamberti episeopi, olim Coronæ abbatis, qui etiam laudatur 1. 4. vitæ S. Bernardi n. 29. Junius, post renovatam ecclesiam quam dedicari curavit anno 1171. sancto sine quievit anno 1178. die 28. Maii. V. Johannes I. de S. Val an. 1172. indict. v. emit duas cuIturaS apud Agudellam * in cœmete- rium fratrum, a Willelmo de Rupe. Cum esset ronæ.

egregiiS moribus & virtutibus ornatus, electus est in episcopum Engolisinensem. Consecravit aharia ecdesiæ monasterii, cum adfuiflet ejus dedicationi anno 1201. Fato functus est die 7. Martii anno 1203. VI. GeraIdus fecit concordiam cum Airaudo Rufo de Brolio & siliis ejus an. 1175. præsidente in Romana sede D. Lucio * papa III. „ Me !

! ug Philippo rege Francor. Henrico rege Angl. sI— Alexandro, mu ! cum Ricardo silio suo ducatum Aquitaniæ tenente, Taillcser Engolismensi comite, domino Ademaro Santonensi pontifice. Cum autem paulo post praefatus Airaudus Rufus iu morbum incidis. set, I04J ECCLESIA EN set, reddidit se in pauperem & fratrem ecclesiæ de i Corona, in manibus Geraldi abbatis, cui plurima dedit, cum assensu trium filiorum suorum. Deni- que Geraldus decennio regiminis absoluto, postre- mum diem obiit x. cal. Junii an. 118 2. VII. Petrus I. Gaufridus vel Gaufridi reperitur abbas an. 1184. Eo sedente, an. 1194. Dominica in Ramis palmarum benedicitur altare beato- rum apostolorum, adsistentibus Johanne Engo- lisinensi pontifice, antea abbate de Corona, Ra- nulfo S. Eparchii & Petro Cellæ-fruini abbatibus. Hoc anno decessit Gaufridus 14. Augusti. VIII. Rotbertus 1 199. & 1200. Hic jussii summi pontificis inquisivit de electione Raimundi ■ de Rabasteins in episcopum Tolosanum. Ejus obi- tus notatur in necroI. Silvæ-maj. xiv. caI. Octobr. IX. Ademarus an. 1210. fundavit partheno- * alde Es— nem Vallis-paradisi ♦, uti videre est inter instru- r’c. xix. menta. Obiit 1223.in villaS. Johannis Ange- col. 456. jiacenfis, X. Vitalis vir probatissimæ vitæ, ex abbate S. Antonini Appamiensis inOccitaniaJactus est abbas Coronæ an. 1 2 2 3. Reperitur & annis 1 2 24. & 1225. quo ultimo bullam accepit ab Honorio III. papa ejus pontificatus anno decimo. Vivere desiit an. 12 27. xvi. cal. Aprilis. XI. Helias II. Seguini moritur 1232. 1 XII. Aymardus, forsan idem ac Ademarus cu- jus nomen reperitur in charta hominii pro terra de Jamac an. 123 7. penultima Junii, ex veteribus monumentis parthenonis d’Espagnac seu Vallis- Paradisi de Espagnaco. XIII. WilleImus Singulier an. 1242. testis est hominii Hugonis deLeriniaco, Marchiæcomitis, exhibiti R. episcopo Engolisinenfi in crastinum S. Matthæi apost. An. 1244. memoratur in tabula fidei clientelaris præstitæ Hugoni de Leziniaco Engolismensi comiti, ex veteri regesto. Litteras accepit ab Innocentio IV. pontificatus ejusilem an-. no octavo. Mortuus est an. 12 5 4. XIV. Gumbaldus I. & Guirbaldus Gilemun- di, Alisiæ priorifsæ Espanaci ejusque sodaIibus formam vivendi præscripsit, secundum regulam S. Augustini, cum potestate eligendi priorissam. Da- tum in festo S. Hilarii anno 1256. Confirmavit etiam eidem Alisiæ donum sui prædecefsoris ; ipsa vero tactis sacrosanctis Evangeliis promisit obe- dientiam & fidelitatem abbati prædicto, quod etiamnum solent priorifsæ post suam electionem præstare prioribus Coronæ. XV. Guillelmus I. de Chanderico de la Roche- andry 1268. morte correptus est an. 1275. XVI. Fulcaudus Guillelmo successit an. 1275 « ac biennio post contulit prioratum S. Eulaliæ Ai- merico de Godorio, die Dominica post festum S. Lucæ, ex tabul. prioratus d’Espanhac. Vivere de- siitan. 1280. XVII. Johannes II. præerat annis 1283. & 12 87. ex chartul. Luminis-Dei. XVIII. FulcoI. 1306. quo anno bullas ad se directas pro unione trium ecclesiarum S. Mariæ, S. Petri & S. Reverentii in urbe Angeriaco, abbatiæ S. Johannis ejuldem urbis publicavit. XIX. GuiIleImus II. 1308. Tornus 77. GOLISMENSIS. 1046 A. XX. Emericus 1311. XXI. Fulco II. 1 3 14. ex chartul. Gratiæ-Dci. XXII. Gumbaldus II. 1 3 19. & 1 3 23. quo anno pactum iniit cum Petro abbate & toto con- ventu Bassaci. XXIII. Helias III. sedis apost. commissarius cum abbate Stirpensi in Lemovicibus deIegatur bulla Benedicti papæ XII. pro convocando gene- rali capitulo ord. S. Aug. Item reperitur ln aliis rescriptis annorum 1329. 1339. & 1343. ex archivis de Corona. XXIV. Petrus II.I344. Petrus ex priore Agudeilæ abbas Coronæ an » B 1354. forte idem. Petrus Anserat 13 61. ex charta Bassaci. forte non alius. XXV. Petrus III. 1389. Petrus senex 1400. idem sortasse » XXVI. Petrus IV. Pontet 1415. Regimen dimisit in gratiam sequentis an. 1424. XXVII. Petrus V. Bouchard 1437. Reperi- tur Petrus abbas de Corona in duabus chartis eccl* S. Flori ann. 143 4. & 1460. ind. vm. Interiisse dicitur 1462. XXVIII. Petrus VI. Achard 1466. 1474. 1475. Occubuit cal. Febr. 1495. XXIX. Raimundus Achard i 5 04. fatis con- cessit 1511. XXX. Johannes III. Petit resignavit an. 1514. XXXI. Johannes IV. Caiveau vel Calluaut episc. Silvanect. primus abbas commend. regebat an. 1514. Lugduni decessit. XXXII. Annetus de PIanis, de P/ds, episcop. Vrsat. 1553. XXXIII. Franciscos TaureI abbas simul Leza- tensis, permutat cum sequenti an. 1 572— pro ab- batia Aquistrensi. XXXIV. Johannes V. Caiveau Burdigaiæ de- cessit pridie cal. Julii an. 1584. sepultus in eccle- sia S. Johannis de Paludibus, quem ut suum pa- trem luxerunt pauperes. XXXV. Johannes VI. de Volvire de Ruffec filius Philippi marchionis de Ruffec & Annæ de Daillon, pedum tenebat annis 1 608. & 1 609. Obiit autem an. 1619. abbas simul Mansi— Azili. XXXVI. Henricus de Gondy, cardinalis de Rez, Parisiensis antistes, & abbas Coronæ an. 16 2 o. Biterris defunctus est 2 2. Aug.an. 1622. Deinde abbatia Coronæ unitur diplomate regis Ludovici XIII. colIegio Claromontano Parisiensi Societatis Jesu ; illam vero reformavit venerabilis Alanus de „ SoIminihac abbas Cancellatæ an. 1631. quæ tan- ** dem cessitcanonicis ReguIaribus GalIicanæ congregationis anno 1 644. Denique anno 1 675. 28. Aprilis episcopus Mirapicensis simuIque abbas S. Martini Ruricurtensis a Rege nominatus est ad ab* abbatiam Coronæ, tuncque abbatiam S.Martini cessit patribus Soc. Jesu, qui tamen usque ad obitum episcopi Coronæ proventibus potiti sunt Verum & ipso defuncto utramque abbatiam hi Rev. patres retinere volebant, at rex Christianissimus abbatem Coronæ designavit. XXXVII. Carolum CaIonne de Courtebour- ne 3. Martii an. 1679 « possessionem adiit 6.Nov. Xxx 1047 ECCLESIA EN cjufdcm anni. Vivebat adhuc an. 1713. simuI ab— A bas de Calamis seu de Calmis in Bria diœcesis Se- nonensis. Placet quædam attexere de monasterio ValIis- paradisi Coronæ subjecto. Parthenon B. M. Vallis-Paradifi vulgo dEspagnac diœcesis Cadurcensis. FUndatorem agnoseitAdemarum abbatem Co- ronæ an. 121 o. uti jam diximus. Nunc ibi degunt canonicæ Regulares sub regimine prioris de Corona, earumdem visitatoris ac superioris ; ge- stantque rochetum, almutiam & crucem auream _ pectoralem. Pro duobus aureis quos pro annuo r censu olim persolvebant Coronæ, ex charta fun- dationis, nunc solvunt 1 5. solidos nostræ monetæ. An. 1293. AimericuS episcopus Colymbricensis perfecit novum monasterium d’Espagnac a decem annis incoeptum, eique omnia sua donavit ; unde ejus consanguinei domini d’Hebrard de S. Supplice priorissam a monialibuselectam priori Coronæ constrmandam præsentant & in possessionem ad- mittunt. Sequuntur quædam prioristæ ex inven- tario chartarum hujus parthenonis asservato ex bi- blioth. Colbertina desumtæ. PRIORISSÆ ALIQUOT. C ELizabeTH nominatur in charta fundationis an. 1210. attamen absque titulo priorissie. Ubsaba fuit Aimerico abbate Coronæ circa 1237. Alesia an. 125 6. promisit obedientiam Gum- baldo abbati de Corona, qui donationem ab Ade- maro abbate factam confirmavit, hac priorissa re- quirente. Post Alesiam præfuit Dolcia, Doulce, 1262. Alasia II. sedebat 1272.75.76.77.80.81. 95.& 1297. Aimara de S. Genies 13 07. L Dolcia, Doulce, de S. Genius 1338. Alasia 111. 1442. Johanna Ebrardaan. 1476. ex permutatione facta hoc an. 2 5. Junii a Raimundo Ebrardi de S. Sulpice. N. de Bauza, an. 1531. Celle— CELLA-FRUINI. firoiiin. CELLA-FRUINI ord. S. Aug. posita est ad flu- vium Sone septem leucis ab Engol. Tempore vero Geraldi & Lamberti episcoporum ædisica- tam fuisse hanc abbatiam asserit Corlæus in histo- ria comitum Engolisinensium. Abbatum 1 n d 1 c u l u s. I. "pULCAUDUS abbasCellæ-sruini an. 1109. JT indict. 2. regnante rege Francorum Ludo- vico Philippi regis filio, ex chartul. eccl, cathedr. Engolism. II. Fulcherius patria Engolisinensis fit abbas Cellæ ; quo fungebatur munere an. 1 1 3 o. quando sehisina ortum est inter Jnnocentium II. & Ana- detum seu Petrum Leonis:cui cum faveret Ge- rarduS tunc Engolisin. episcopus, & Fulcherium f GOLISMENSIS. 1048 . vexaret pro Innocentio stantem ; ipse valedicens fratribus Jerosolymam orationis gratia profectus est ; tandemque in cIaustro ecclesiæ Dominici se- pulcri regularem vitam professiis, ad ecclesiam Tyrcnsem vocatus est, inquit GuilIeImus Tyrensis archiepiscopus hist. Iib. 14. cap. XI. Rexit autem eandem ecclesiam strenue & feliciter annis 12. quartus ante nos, inquit Guill. Tyrius. Postea fuit patriarcha Jerosolymitanus. Vide eundem Tyr. lib. 16. cap. 16. & lib. 1 8. cap. 6. III. Petrus I. adfuit benedictioni altaris beato- rum apostolorum de Corona, an. 119 4. P. 1 197. , testis fuit in privilegio Ademari comitis Engolism. ’pro villa S. Thomæ de Buxia. Idem etiam fortasse est Petrus qui memoratur annis 1215. & 1235. in chartis B. M. de Grostb-bosco. IV. Johannes I. 12 5 8. in charta B. Mariæ de Grolso-boseo. V. Johannes II. an. 133 6. Petro de Luk Bur- degalensi archiepiscopo visitanti Engolismensem diœcesim promittit sub poena centum marcharum argenti, quod subiret arbitrium boni viri, ab ipso archiepiscopo eligendi, pro criminibus de quibus infamabatur. VI. Petrus II. Ayquelino Engolisinensi episco- . po promisit obedientiam die Sabb. post lynodum ’Paschæ 13 61. ex tabul. episc. Engolism. VII. Stephanus an. 1400. Guillelmo episcopo fidelitatis obsequium pollicitus est, ex autographo archivi episcopalis. VIII. N. de la Rochefoucaud 1525. IX. N. Vigier 1680. X. Guillelmus Croizal capellanus Regis, in theo- logia bachalaureus, Genliaci quoque abbas nomi- natus 1 5. Aprilis 1702. obiit 1710. XI. N. de la Vieuville major vicarius episcopi Aginnensis, designatur abbas die 2 5. Julii 1710. XII. Petrus-Franciscus de Chauvigny de Blot, 1 filius Jacobi ex Maria de ia Roche-Aimon, ac nepos episcopi Aniciensis, cum ad comitia deri Gallicani deputatus esset an. 171 5. regia schedula nominatus est ad abbatiam B. M. de CelIa-fruini ineunte anno seq. & paulo post ad prioratum de Long-jumeaux prope Parisios. Est etiam canonicus S. Petri Matisconensis. Gros-bos BEATA MARIA DE GROSSO-BOSCO. »’ Gros-bois. GR0SSUM-B0SCUM aliquando dictum Fons- vivus, ut liquet ex charta quam videsis inter C. xvn. instrumenta; ordinis quondam canonicorum Re— 0 * gularium, nunc vero Cisterciensis sub Obazina matre, fundatum fertur a dominis de Ia Rochefoucaud de Marthon:& quidem positum est mo- nasterium in jurisdictione Marthonii, quatuor IeuciS ab urbe episcopali Engol. Certe in sacello S. Quiteriæ virginis, quæ ibi speciali cultu honoratur, cernere est tumulum feminæ monachali habitu indutæ, cum stemmatibus gentilitiis inditæ do- mus RupiS-fucaldi, hoc tantum demto quod can- teriuS superlor est acuminatus. Sammarthani fra- treS fundationem hanc referunt ad annum 1 1 66. mense Novembri; sed citius id factum interpre- tor ex verbiS feriptoris vitæ B. Stephani abbatis 1049 ECCLESIA EN Obasinæ ejusilem diselpuli, qui de Grofso-bosco j Ioquens Iib. 2. hujus vitæ c. 24. ait : Tale quid in monasterio de Grosse-bnseo, quod nostro juri ex multo tempore traditum est, &c. Obiit S. Stephanus abb. Obasin. an. 1159. ex præfatæ vitæ lib. 3. cap. 5. Si ergo Gronum-bolcum tantum conJi- tum fuisset an. 1166. hoc est 7. annis post sancti viri transitum, quomodo ex multo tempore acces sisset ad familiam & filiationem Obasinæ, quan- do scribebat ejusilem discipuius ? ubi adverte hoc cænobium non videri fundatum ab Obasinensi- bus, sed cum jam exstaret, traditum lpsis fuisse. Carolus VIII. Francorum rex scripsit ad abbatem Grossi-bosci 7. Julii an. 1494. ei commendans 1 Benedictum Johannis, quem volebat ad Cadur- censem cathedram evehi, quamvis irrito conatu ; nam prævaIuit Antonius de Luzech a capitulo electus. Ad abbates, quos deprehendimus, veniamus* Abbatum series. I. T) monachus ObasinensiS Grofso-bosco præ- JL • ficitur an. circiter 11 5 o. a S. Stephano Obasinensi abbate, ex lib. 2. vitæejusilemsancti. II. Guillelmus I. abbas Fontis-vivi recensetur anno 1155. in charta Hugonis EngoIisin. episc. c a quo accepit ecdesiam S. Petri de Sofriniaco, ini. 4J4-1 vide instrum. III. Bernardus abbas Fontis-vivi 11 ^.inchar- ta Obasinæ, abbas de Grosto-bosco memoratur iv. nonas Novemb. 1172. & 1177. in charta c^xvin. petrj episc. Engol. quam videiuter instr. Idem *** ’sortasse ac B. abbas de Grosbos qui reperitur in chartuIario Bonæ-aquæ, una cum R. Obasinæ, B. Bonæ-aquæ & R. de la Frainada abbatibus. IV. Wiheimus II : cui an. 119 1. Ademarus comes Engolisin. & AIais uxor ejus, pro salute sua, & fratrum suonim Wlgrini, & Talafer, & Griset dederunt octoginta sexteiradas terræ. Reperitur & an. 1197. in donatione Johannis Cha- brols de Foliada militis. An. 1215. ipso sedente Willclmus Engolisinensis episcopus confirmavit priviIegium huic monasterio concestum. Præerat adhuc an. 12 20. ex hist. Carrofi. V. Geraldus I. 1220. VI. Petrus I. 1234.3 5.3 8.1242.& 1246. VII. Rotbertus mense Aprili 1261. iu donatione Petri de Lobestom. VIII. Arnaldus paciscitur an. i 280. die Sabb. ante festum B. Catharinæ virginis, cum Petro præ- posito de Rupe — boviscurti apud EngoIisinam. Fortasse is est Arnaldus, cujus tumuius in daustro cernitur infra parietem elevatus & concameratus, j cum hoc epitaphio : Hic jacet magister Arnaldus de Minsac, cujus anima requiescat in pace. Certe sepultus est juxta capitulum, ubi tumulari sosebant abbates, & insuper epitaphii character seculo xm. maxime convenit. IX. Geraldus II. 1292. 93. 94. die ultima Junii ind. vn. sede Romana vacante. X. Petrus II. 1 3 1 o. & 13 13. die Jovis in festo inventionis S. Crucis, iu charta scilicet Ful- conis epilc. EngoI. Occurrit etiam in tabulis ann. 1316. 17. 19. 1324.25.& 1328. XI. Rampnulfue 1330. in donatione Rai- Tornus II. GOLISMENSIS. loyo Ai mundi de Mkrolio mssitis, & adhuc annis 1332. & 1339. XII. Petrus III. an « t 3 46. XIII. Bernardus I. 1358. XIV. Johannes 1. 1403. XV. Helias I. de Tison 1407. XVI. Petrus IV. de Troys veI Treye pepigit an. 1434. cum abbate B. Mariæ de Nantolio & priore de Salis super essartis ibidem in vico de Sala fetis, ex chartui. Nantol. fol. 216. XVII. Helias II. 1435. 39.43. 50. 57. XVIII. Petrus V. de Roserio 1461. 1470. 1473. & 1480. quo anno abfolvitur a Juliano J episcopo Sabinensi card. S. Petri ad viucu ! a, majore pœnitentiario in Francia, ab excommunicatione quam Johannes abbas de Moroliis iu lpsum vi- brarat. Cessit anno sequenti sub annua pensione » superstes adhuc an. 1484. XIX. Helias III. Esuard 1481. XX. Johannes II. 1 506. die 21. Martii. XXI. CIaudius de sa Rochebeaucourt sedis apo- stolicæ pronotarius, e nobili apud Engolisinenses genere, primus abbatiam tenuit in commendam 1547. XXII. Franciscos de MontaIambert abbas com- mend. an. 15 5 3. die 4. Julii in charta authent. ’regiae bibliothecæ, & 1 5 60. XXIII. Petrus VI. de sa Loue ab (TAIouche abbas regularis, obiit an. 1575. XXIV. Piulippus de Nambu silius primi ostia- rii cubiculi regii, vulgopremier huissier de la charn- bre, abbas commend. XXV. Henricus de Lambert Regi ab elecmo- lynis, abbaS erat commend. an. 1614. Permuta- vit cum sequenti pro prioratu de Cirey. XXVI. GuilIelmus III. de ia Font monachus ord. Cisterc. doctor facuItatis Paris. & prior sancti Petri de Cirey ord. S. Bened. diœcesis Lingon. ex permutatione hujus prioratus, probante Rege die ’ultima Febr. 163 6. & confirmante Urbano papa VIII. septimo idus April. ejusilem anni. Hoc etiam anno 4. Septemb. possessionem adeptus est per D. Leonardum Aujordain priorem de Grosto-bosco. XXVII. Johannes III. de Ia Font monachus professiis Grandis-silvæ, post obitum fratris sui GuilleImi nominatur abbas die 18. Maii 1641. eodemque anno confirmatur bulIa pontificia data apud S. Mariam majorem m. idus Julii, pontifi- catus domini papæ anno XVIII. Altare majus suis sumtibus ædificavit. XXVIII. N. de Seguetan. . XXIX.T ussanus Rose Viennensis, doctor Sor- J bonicus & abbas S. Petri Viennensis, 1674. ab- batiam de Grosto-bosco obtinuit, at bullas nun- quam impetrare potuit. An. 1713. obiisse dicitur. XXX. N Quesuet serenissimo duci Bitu- rigum ab elecmolynis, abbatia de Grosto-bosco donatur a Rege anno 1713. die festo Pentecostes 4. Junii. BORNETUM. BOmetum B. Mariæ ordinis primum Benedi- ctini, postea Cisterciensis, conditur a Giraudo de Sala vel de SaIisan. 1113. « chronico Eng. Xxx ij ion ECCLESIA EN fecundum alios t domino do Montmoreau, tem ? A poribus fundationum Coronæ, Frenadæ&CeMæ- fruini, sedentibus Gerardo & Lamberto episcopis, quorum uItimus vivere desiit an. 1149. Dissimu- Iare non debemus GeraIdum ipsum Bometi fun- datorem dici in charta sequenti : Anno Dontini M. CCCC. fecundo in mense Decembris, nos Guillelmus episcop. Engolism. vidimus, Ienuimus, palpavimus & perlegimus sundationem monasterii de Bornetotquod fundavit anno Dom. M. C. XXV. Honorio secundo in urbe præsedente, dominus Geraldus episc. Engolifm. sanctæ Romanæ Ecclesiæ legatus ; & in quodam chartariosundationis supradicti monasterii habebatur : Et ut diligentiori I cura monasterium ipsum ab Engolifm. epise. foveatur & tueatur, dilectusfilius noster Helias primus ejuse dem monasterii abbas, cum consilio fratrumsuorum, mihi Gerardo Engolism. episcopo meisquesuccesseribus episeopis ceffic quartam partem libræ incensisingulis annis reddendam. Ex folio adglutinato oper- turæ chartularii Engolisinensis optimæ notæ. Hæc autem omnia quæ prima fronte seaun pu- gnare videntur, facile conciliari possimt, dicendo Giraudum de Salis initia dedisse monasterio, quod alii consummarunt. Abbatum serIes. ( I. Vy/IllelmuS I. in chronico MalIeac. dicitur W primus abbas Bometi. II. Helias in charta anni 1125. quam supra retulimus, primus abbas nuncupatur. III. WilleImus II. a fuperiori fortasse non distin- guendus, testis est concordiæ initæ inter ecdesiam S. Amantii & ecdesiam de AbleviUa an. 1146. Item an. 11 54. in charta Guillelmi Taillefer co- mitis Engolisin. pro monachis S. Amantii. IV. A. memoratur abbas Borneti an. 119 2. in chartulario S. Ausonii. V. Raimundus I. an. 1201. ex codice 2670. biblioth. Colbert. fol. 169. c. 2. teste Baluzio. I VI. Raimundus II. an. 1293. die 23. Junii viduam Simonis de Vallibus beneficam expertus est. VII. GuilleImus III. transigit cum domino de BIansac 25. Januarii 1325. & 1329. dieMer- curii post festum S. Eutropii. VIII. Arnaldus I. 1381. IX. Bemardus Solari occurrit abbas die 7. Maii 13 89. & 24. Aug. 1398. X. Arnaldus II. de Magderano al. de Madira- no, jacet sub tumulo marmoreo in monasterio S. Crucis BurdegaI. ante altare S. Mummoli abbatis J Floriacensis, obiitque anno 1420. 12. cal. Oct. ut docet ejus epitaphium. XI. Helias II. de Boseo al. de Ia Faurie, 1424. & 1425. mense Nov. Bullam accepit an. 14 6 o. 5. Aprilis a Pio II. papa, qua monasterii possessio- nes & privilegia confumantur. Vivebat adhuc He- liasanno 1471. XII. GuidodeLusignac 1473.die 20. Dec. & 1478. die 9. Septemb. XIII. Johannes I. Guyot mense Martio 148 o. 1482. & 1490. XIV. Petrus d*Ars dic 6. Octob. 1 5 0 8. & 3. GOLISMENSIS. L Junii 1 509. Transegit anno 1 5 39. die 1. Junii cum suis monachis ; qua iu transactione monaste- rium de Bometo ad sedem Romanam nullo me- dio pertinere dicitur ; & hoc certe convenit cum instrumento quodam dicto vulgariter Vidimus, a notariis apostoiicis Michelot & Cognet die 9.Aug. 1630. Divione sigillato. XV. Johannes II. de Mauvoysin protonotarius apostolicus, memoratur abbas commendatarius ann. 1538. 16. Maii, 1547. 20. Nov. & 1549. 13. Junii ; abbas simul S. Sigiranni. XVI. Carolus Toumemine Regi ab eseemosy- nis & abbas Borneti, cui Paulus Marinus Arver- 1 nus dicavit librum cujus titulus : de elementorum natura & eornrn situ paradoxa, ex typographia Matthæi Davidis, Parisiis via Amygdalina ad in- signe veritatis 1549. XVII. Bertrandus de la Touche, cui successit XVIII. Franciscos I. Joumard de Soufferte, e nobili gente de Monsen^ay in Petrocoriis, regia nominatione munitus possessionem adiit mense Octobri 1617. Vivere desiit 2 1. Martii 1650. XIX. Franciscos II. Joumard de Soussene su- » perioris ex fratre nepos, præfuit aliquot annis laudabiliter, ac deinde cessit ut matrimonium contra- heret. XX. Jacobus de Rochechouart dom. de Mont- moreau sedebat ante annum 1659. qui postmo- dum designatus est a Rege abbas Magni-loci dice- cesis Claromont. circa an. 16 8 1. at morte corre- ptus ante bullas acceptas, possessionem haud apprehendit. XXI. N. Joumart 1670. & 1680. iu libro GaIIico cujus titulus est, Etat de France. XXII. GuilleImus IV. de Ia Roche nobilis Lugdunensis, nominatur a Rege 2 6. Maii 168 2, Ecdesiam ædesque abbatiaIes utcumque reparavit > semperque ad jura monasterii defendenda paratus fuit. Versaiiis obiit die 25.* Aprilis anni 1700 « *a/. XXIII. Jacobus Poision Regis capellanus, re » nuntiatus est abbas Bometi 29. Maii 1700. Se* debat adhuc 1712. BLANZIACUM. minare. BLanziacum diœcesis Engolisinensis, abbatia olim, ut volunt, Benedictina, nunc secularis est, sub S. Arthemii patrocinio. Abbatum indiculus. I.’VyyIilelmuS de Narciaco abbas Bianziacensis, Nv testis in concordia Ameliæ de Cabaniaco

? cum Arnaldo Pontadi sacrista ecclesiæ Engolisin, absque notis chronicis, ex chartular. dom. episcopi Engolisinensis. II. Willelmus, forte idem ac superior, testis est in concordia canonicorum Engolisui. cum Guillelmo Audoini & fratre ipsius Alduino pro insuIa dEsuanhac, anno Incam. 1120. regnante Ludo- vico rege Francorum, Geraldo Engolism. episco- po sedente, ex chartular. eccl, cathedr. Engol. III. A. Blanziacensis abbas an. 1 1 62. iu charta Engolisui. episeopi, ex chartular. Dom. episcopi Engolifm. IV. Johannes Mesoaud abbas Blanziad 16^8.

---