Gallia Christiana 1715 01/Tricastinensis

There are no reviewed versions of this page, so it may not have been checked for adherence to standards.

Gallia Christiana - T. 1 (1715)

Ecclesia Tricastinensis (col. 703-740)

ECCLESIA TRICASTINENSIS. SANCTI PaULI Tricastinorum civitas, Plinio lib. 3. c. 4. Augusta Tricastinorum in provincia Dclphinatum, sub Arelatensi archiepiscopo & parlamento Gratianopolitano, olim sub metropoli Vicnnensi in notitia provinciarum Galliæ> abest a Rhodano, Ponteque sancti-Spirittis duabus circiter leucis, decem vero a Druentiæ ostio in Rhodanum labentis, ubi quondam Augusta Tricastinorum : de quibus populis Silius Italicus lib. 3. loquens de Hannibale iter in Italiam faciente : Jamque Tricastinis incedit finibus agmen : jamsuciles campos, jam rura Vocontia carpit. Unde liquet Tricastinos aut Vocontiis accensori, aut esse finitimos. Perperam vero ponuntur Ortclio ad Rhodani latus occidentale in veteris Galliæ tabula. Nam Tricastini clare locantur a Ptolcmæo lib. 2. c. 10. in parte Rhodani orientali, cum eorum civitate Neomago. Urbs Trieastinorum olim fuit ampla & celeberrima, cujus antiquitatem den onstrant rudera amphitheatri, circi, formarum, hoc est aquæ— ductuum ; necnon statuæ, numisrnata, urnæ, & alia similia, quæ olim & nuper quoque eruta sunt ac effossa. In urbe adhuc duæ sunt portx, quarum una vocatur de Fan-jou, a Fano Jovis hac in parte urbis olim condito ; altera Puy-jou, quasi diceretur podium Jovis. Hæc tamen urbs multas & qu : dem gravissimas calamitates perpessa est a Wan- dalis, seu Alamannis, duce Chroco, Saracenis, Albigensibus hæreticis, & recentioribus hetcro- doxis. Episcopus comitem * urbis sese indigitat, cujus est reapse condominus cum rege. Numeratur secundus inter Arelatensis provindæ suffraganeos. Capitulum constat duodecim canonicis, quorum quatuor sunt dignitates, uti modo loquimur ; scilicet præpositus, archidiaconus, sacrista, præ- centor. Inftiper sunt tres adhuc hebdomadarii, qui alter post alterum pastorali funguntur ofhcio. Ecclesiæ patronus est sanctus Paulus ejusdem urbis episcopus. Diœcesis ad quinque leucas extenditur in longum, & quatuor in latum, continetque triginta quinque ecclesias parochiales in Del- phinatu, Provincia, & comitatu Vindascino * quodam modo disseminatas. His adde abbatiam Aquæ-bellæ, ordinis Cisterciensis. Nuper in urbe conditus est conventus fratrum Prædica- torum, cujus prior Ludovicus — Anselmus Boyer, anno 1710. typis mandari curavit historiam hujus ecclesiæ, ac præsertim episcoporum, a se elucubratam. Profitetur autem hic scriptor duces sequi Sammartnanos fratres, additis tamen nonnullis observationibus eruditorum virorum, Spiritus Sage canonici Tricastini, & N.Prevost capiscoli Arausicanæ ecclesiæ, vicarii generalis illustrissimi hujusecclesiæ episcopi. Sammarthani vero testantur in sua Gallia Christiana, seriem episcoporum Tricastinorum a Jacobo Adhemaro episcopo concinnatam, sibi opportune communicatam, adfuisseque schedas Peyreskianas, deficientibus veteribus chartis quas Calvinistæ flammis aboleverunt. Nos cuncta hæc probavimus & exploravimus ad delectum faciendum eorum quæ certiora sunt, & veteribus monumentis consentanea. m Accepto ipsius dominio, beneficio Fridcrici I. imperatoris, an. 1179. Sed an. 1407. Thcodacus de Stagno illud dominium panicus cst cum Carolo delphino fiho Caroli V. Tomm L W ECCLESIA TR1CASTINENSIS. 706 EPISCOPI TRICASTINI. I. S. R E S T I TU TU S. T A uda tus a nobis LudovicuS— Antonius Bo- I yyer traditionem secutus, ut ait, primum Tricastinæ urbis episcopum Restitutum fuisse docet, quem aiunt fuisse cœcum natum a Christo lumine donatum. At sincere fatetur primum qui id asseruerit fuisse Stephanum Geneves, qui anno 1465. cjtssdem siincti reliquias transtulit. Certe tam recens opinio nullatenus potest pro traditione venditari. Itaque demus tantummodo sanctum Restitutum primum fuisse qui Christum Tricastinis annuntiarit, aut plebi jam Christianæ factæ pastor & episcopus fuerit ordinatus. Quo vero tempore id factum ignoramus. Reliquiæ siincti Restituti in oppido ejus nominis asservatæ simt ufque ad annum 1561. quo Calvinistæ eas succenderunt. Conjicit il- lustrisiimus Antonius GodelluS Venciensis epi- scopus S. Polycarpi disi : ipulos appulisse in Provinciam circa an. 169. & ecclesiaS Cemelien- * sem, Antipolitanam, Forojuliensem, Tolonen- sem, alialque Lugdunum ufque fundasse. II. S. J U S T U S. S. Justus Tricastinorum episcopus, anno’circiter 312. aut etiam 267. coronam martyrii consecutus est in irruptione Alamannorum sub Chrocoduce, cujus meminit Gregorius Tur. lib. 1. hist. c. 30. &c. Consule quæ dicimus in S. Amatio Avenion. episcopo. III. S. SULPICIUS. Scriptor Tricastinensisqui S. Justum ignoravit, monet Sulpicium secundum habere locum in episcoporum catalogo quem præ manibus habebat. Nihil tamen de eo nos docet : de ipsius tantum cultu constat ; olim etenim erat in aedibus episcopalibus basilica sub ejus nomine Deo consecrata ; erat quoque apud Toronnam aliquod sacellum, quod cum dirutum esset anno 1206. Bertrandi Hugonis ejus præfecti muni- sicentia restauratum est, iterumque dotatum a Bertrando de Petra-sata episcopo. IV. S. EvsbiIVsI. Adhuc pauciora nobis suppetunt de Eusebio, 2ui tertio ponitur lœo inter nostros episoopos. jus festum celebratur dic 23. Martii. V. S. T O R QJU A T U s. Præter cultum sdemnem huic sancto antistiti ecclesiæ auctoritate delatum, nihil de illo affirmare audemus. Festum ejus notatur in antiquo Vivariensis ecclesiæ breviario 31. Januarii, & in proprio ecclesiæ Tricastinensis, in quo nihil de ejus vita specialiter notatur. Quiescebat in monasterio S. Mariæ de Crudatio, sed a Calvinianæ sectæ hæreticis sacrum ipsius corpus combustum est. Exstat adhuc sacellum antiquum ejus nomini dedicatum in territorio Su- sæ-Russæ, Tricastinensis diœcesis 5 fed igno- « . raturquis fuerit ejus fundator. Torquati me* minit Bollandus ad 1. Februarii. V I. S. P A U L U s. Tanta foit sanctitatis hujus episcopi Fama, ut ecclesiæ & urbi Tricastinensi nomen dederit. Eum Remis ortum dicunt acta, ubi duxerat uxorem, quam intactam servavit. Sed ob Wandalorum mcursionem fugere coactus, relicta patria, in Provinciam venit, & latebraS quæsivit ; verum revelatione divina notus, & ab aratro avussus sedere in cathedra episcopali Tricastinorum post Torquatum nuper mortuum cogitur. Iu acta, pro quorum sincerita- te minime spondemus. Præerat an. cccLXxtv. quo adfuit synodo Valentinæ, ad quam convenerunt quinque provinciarum epiicopi. Ejus vita illustrata fuit multis miraculis ; propterca ipsa civitas Tricastina eum sibi elegit patro- , num ; ac festum ejus celebratur 1. FeD. Sacrum corpus diu requievit in ecclesia cathe- drali Tricastina, thecis argenteis inclusium, unumque ex ipsius brachiis seorsim a dicto corpore separatum, cui festum solemne dedicatum ruerat : quod —quidem sacrum corpus an. 1561. die 24. Decembris Novatores hæretici prædi- ctam ecclesiam violenter ingresii, profanata divi confesseris memoria, cum reliquiis sanctorum antistitum Amantii & Eusebii concremarunt, ut legitur in archivis capituli ejusdem ecclesiæ. De sancto Paulo nihil habetur apud Bollandia- nos præter ea quæ ex nostris delibarunt Sam- marthanis. VII. S. B o n n Ac 1 U S I. Bonifacii nomen ut Tricastini episcopi legitur in veteri breviario, in antiquo catalogo, & in Sammarthanorum Gallia Christiana, inquit eruditus scriptor Tricastinensis. Hic virdoctuS post Bonisacium dat locum Maximino, quem putat eum esse, qui cum Ravennio Arelatensi archiepiscopo soripsit ad S. Leonem. In eadem Ravennii epistola occurrit Florus episcopus, qui etiam fuit unus ex præsiIlibus congregatis ad finiendam controversiam quæ erat inter Theodorum Forojuliensem episcopum, & Faustum abbatem Lirinensem, ejusque monachos, anno circiter 455. At nulla est ratio quæ probet hos episcopos Tricastinis præfuisse, potius quam ulli atteri ecclesiæ. VIII. S. Amantius. Festus dies huic episcopo colendo indicitur in Tricastinæ ecclesiæ calendario, scilicet sextus Februarii. Verum in ejus officio nihil proprium, sed omnia dicuntur de communi ; quo certifli- mo argumento demonstratur nihil prorsiis de ipsius actis inveniri. Visitur ecclesia ejus memo- riæ dicata in territorio Montis-Securi*. 7o7 ecclesia tr A IX. CASTORINUS. X. S. M I C H A E L. Non minus obscura sunt quæ ad hos spectant antistites, quibus dies festus consecratur 24. Decembris, adjunctis in eodem cultu sanctis Sulpicio & Bonifacio. XI. FLORENTIUS. Florentius notus est ex concilio Epaoncnsi celebrato ab episcopis Burgundionum regno sub- jectis, cui subseripsit hic præsul anno dxVII. B $criptor Tricastinensisnon dubitat Florentium Tricastinensis ecclesiæ preIbyterum, qui libellum scripsit de vim S. Rusticulæ cognomento Marciæ, virginis Vasionensis & abbatissæ sancti Cæsarii Arelatensis post Liliolam, esse hunc ip- sum de quo agimus epilcopum. At repugnat ordo temporurmnam Florentius episcopus sedebat anno saltem 517. presuyter autem florebat ad summum delinente seculo sexto. XII. HERACLIUS. Heraclii frequens est memoria variis in conciliis, quibus consensit subscripto suo nomine, s videlicet Carpentoratensi anni Dxxvn. Arau- sicano II. anni DxxIx. Vasensi ejusdem anni, & Aurelianensi IV. anno DXLI. ubi legitur ; Heraclius in Christi nomine episcopus civitatis TrF castinensts consenst &subscripsu XIII. VICTOR. Nominatur ac recensetur inter episcopos, qui ad concilium Lugdunense II. legatos miserunt anno dlxvh. Sedit in concilio Parisiensi IV. . an. DLXXHI. &inMatisconensi I.an. dlxxxI. • Hæc de eo leguntur apud Gregorium Turoni- cum lib. 5. hiitoriæ c. 21. ubi Salonii & Sagit— ] tarii fratrum episcoporum facinora narrantur. Cum Victor solemnitatem natalitii siii tele- braret, duo isti nequisiimi episcopi, unus Va- pingensis, alter Ebreduni cædibus & aliis sceleribus assueti, immisse cohorte cum gladiis & sagittis irruerunt super eum, fciderunt vestimenta ejus, ministros cæciderunt, vasa & omnia ad paratum prandii auferentes, relinquentes epilcopum cum grandi contumelia. Hæc ut rescivit Guotramnus rex » congregari synodum ad urbem Lugdunensem juflit anno circiter 571. cui præfuit B.Nicetius Lugdunensispatriarcha ; quo in cœtu rei convicti, honore episcopatus ] privantur. Tunc Salonius & Sagittarius, qui videbantur ad meliorem rediisse mentem, Victoris episcopi pacem petierunt, traditis etiam in manus ejus scelcrum sucrum ministris. Ille, ut erat vir mitissimus, recordatusque Dominici præcepti, non reddenda mala pro malis, eos liberos permisit abire. Hanc tamen nimiam indulgentiam minime probarunt episcepi.imo Victorem a communione in posterum suspenderunt, quod cum publice acassasset nequissimos illos homines, clam ipsis pepercisset ablque fratrum, hoc est episcoporum consilio. At favente rege iterum in communionem revocatus est, inquit Gregorius historicus. Tomus I, [ C A S T I N E N S I S. 708 XIV. Eusebius II. C Euscbius prcsoytcratus officio functus sub pon- tisice Victore, cujus vices egit in concilio Lug- dunensi anni 567. ab omni clero episcopus TrP- castinæ civitatis eligitur. Subscripht II. synodo Valentincnsi 584. & Matisconensi II. an. 585.. per legatum. Obiit 23. Martii, quo die colitur j in ecclesia siia, ut notat proprium ecclesiæ Tri- castinæ anno 1627. editum. XV. B E T T O. Anno DCXLVIH. aut DcL. celebratum est o concilium Cabilonenfe II. regnante Clodo- veo 11. cui episcoporum coetui adsuit Betto episcopus Tricastinensis. Synodum hanc Caro- lus Cointius revocat ad annum 644. Post Bet- tonem per aliquot secula sola habemus nomina præsulum qui hanc gubernarunt ecclesiam, scilicet, XVI. BOTARICUS. XVII. SALITONIUS. Duos illos epiicopos commemorat Carolux Cointius ; de reliquis vero altum est in ejus annalibus silcntium. XVIII. GEmmARDUS. XIX. INGILBERTUS. XX. RICHARDUS. XXI. S EGALDUS. XXII. BERTRANDUS. XXIII. ALDEBRANUS I. XXIV. BERNICQNIUS. XXV. ALDEBRANUS II. XXVI. PONTIUS 1. XXVII. ODALRICUS I. Ludovicus-AntoniusBoyer scriptor historiæ ecclesiæ Tricastinensis, aliquos ex istisepiscopiS admittit, sed mutato quandoque ordine, alios- ) que addit : Leusum in concilio Cabilonensi anni 650. commemoratum, quo tempore Betto Tricastinis præerat, & sanctum Martinum de Ulmis, quem successerem dat Leuso an. 657. nullis allatis argumentis, vel tantisper probabilibus. Aldebranno episcopo Carolum Magnum urbem territoriumque Tricastinense supremo jure posiidcnda concessisse contendit. Boni facium, qui fuit episcopus Arausicanus, Tricasti- num facit anno 827. cujus tempore Arausica- nam ecclesiam cum Tricastina unitam fuisse & coaluisse docet ; ita ut ab unico episcopo, T ri- castino nimirum, utraque regeretur ecclesia ; i quod cum gravis sit momenti, nunc paulo mo- rosius est expendendum. Unitas fuisse duas illas ecclesias, ita ut Arau- sicana proprium non haberet episcopum, asserit Urbanus 11. in bulla quam profert Ludovicus- Antonius Boyer. Id factum ante centum annos idem papa luculenter dicit, dum testatur Tri- castinum episcopum in controversia ea de re mota sibi vindicasse diuturnam &plusquam centenariam possessionem. Bulla data estxvn. cal. Maiianni 1095. unde conjici potest Arausica- nam ecclesiam multa damna passam nono & decimo seculo, proprio pastore carere coepisse, ac vicino episcopo Tricastino, ut ipsam regeret commendaram fuisse circa annum 990. Id ra- Yyij , o » ECCLESIA TR tum habuit Gregorius dato de hac unione de—. creto, ut discimus ex bulla Urbani II. in probationibus excusa, Cli. II.pag. II9.C01.1. quod de Gregorio quinto potest commodius explicari. Eandem confirmaverunt Victor II. & Alexander II. in bulla laudati. Et hæc quidem sufsicere videntur ad refellendum Boyerium, qui unionem hanc opinatur anno 827. factam. Quomodo enim episcopus Tricastinus ad causae suæ defensionem, tantum possesiionem plus- quam centenariam opposuisset, qui ter centenariam habebat fere, qua se tutaretur ? Sed aliunde legimus anno 879. ecclesiam Arausica- nam adhuc proprium habuisse episcopum : quip- fe adfuit synodo Mantalaisensi hoc ipso anno abitæ Gemardus episcopus Araustcanus. Hæc sane rationum momenta pene nos inclinaram ad rejiciendam Boyerii opinionem, & disserendam unionem Arausicanæ ecclesiæ cum Tricastina, usque ad annum 990. sed vincit auctoritas instrumenti electionis Laudo- nis episcopi, in qua sit mentio Boni fac i i ejus antecessoris, qui debuit sedere saltem an. 827. XXVIII. BoNIFACIUS II. Quo tempore episcopatum ceperit Bonisacius nos latet. E vivis migraverat incipiente mense Martio anni 839. quo tempore clerus & popu-’ lus omnis Arausicensis, & Tricastinenlis ad oratorium sanctæ Mariæ Arausicensis ecclesiæ, coram Hugone inclyto marchione, & Rot- gone nobiliflimo comite, assensiimque præ- bente serenifllmo Ludovico imperatore, unanimi concordia elegerunt Laudonem in episcopum utriusque urbis, mortuo bonæ memonæ Bonifacio ; qui proinde utramque rexerat ec- clesiam. Unde non immerito existimamus earum unionem sub Bonifacii episcopatu factam esse, non citra auctoritatem Romani pontisicis, nimirum Gregorii IV. qui anno 827. ecclesiæ Romanæ & universæ datus est pastor. Decreti ] Gregorii ea de re meminerunt Urbanus * 11. & Paschalis II. quod Tricastina ecclesta clerici su- fer evangelia sucro-sancta jurarunt se vidisse & legisse Bonifacio Tricastino episcopo attributum, per quod pradicta ecclesta fuerant codnita. £ ! uj igitur, inquies, episcopusTricastinustempore’Vrbani II. anno MXCV. suam possessionem, qua erat fere ter centenaria, diuturnam tantum & plufquam centenariam dicit ? Fortasse quia quandoque possessio hæc fuerat interrupta. Et certe sub pontificatu Urbani, Arausicenses sibi proprium elegerant episcopum Guillelmum, Pontio Tricastino lpreto. ] At in concilio Mantalenstsedit Gemardus Araustcanus episcopus ; proindeque Araustcenses proprio adhuc pastore gaudebant anno DCCCLXXIX. Gemardus hic episcopus erat Tricastinus, qui indsscriminatim se modo appellabat episcopum hujus sedis, modo Arausicensis ; quemadmodum usitatum fuit apud antistites duplici ecclesiæ ordinatos & præpositos. Plura de Bonifacio rescire nobis integrum non fuit. MBoyeriusin hiso eccl. Tricastina dat Urbani II. bullam, & alias Pafchalis II. necnon Alexandri II. quas etiam cxlnbcmus in probat. Ch. II. III. IV. V. VI. VH. pag. 119. uo. IC A ST IN EN SIS. 710 XXIX. L A V D o. Laudo nutritus sancta Maria Diensts, vir bonus & eruditus tsobrius, moribus & vita decenter ornatus, Si clero & populo tam Aurasicensis quam Tricastin. ecclesiæ eligitur episcopus, sub dic Mercurii calendarum Martii anni 839.Electum ordinaverunt provinciæ episcopi die Dominica ; quæ coram se gesta comprobaverunt Hugo mar- chio, & Rotgo comes. Quæ gesserit post suam electionem Laudo nos fugit ; quamquam vix dubitemus spem de se conceptam ab electoribus, 3uod videlicet ecclesiæ pristinum honorem re- :ituturu$ esset, & detrita membra suocapiti. tantum virum non fefellisse. XXX. PO NTIUS II. Pontium eadem prorsus forma qua Laudo, electum fuisse legimus, quod anno saltem DCCCLII. factum discimus ex diplomate Lo— ; tharii Augusti, quo ecclesiæ Tricastinæ libe— ralitate serenisiimorum Augustorum nobiliter ditatæ, scilicet Caroli & Ludovici imperatorum, confirmat, & Pontio episcopo, dominium præ- dictæ civitatis cum omnibus redditibus, & a Rhodano flumine usque ad Egrum * fluvium, quidquid cognoscitur regiæ censuræ esse sub- jectum. Diploma exhibet Boyerius, quod ex archetypo descriptum affirmat ; hoc instrumento religiosos princeps non solum confirmat, & rata habet dona jam ecclesiæ Tricastinæ a suis collata majoribus, sed quædam regia addidit munisicentia, in his nativum saxum, antiquo vocabulo Tutela vocatum, ea conditione ut nullus judex publicus, nullus comes, nulla potestaS ibidem habitare præsumeret, aut munitionem aliquam construere, nisi prædictus episcopus ( Pontius) ac successores illius. XXXI. GEMARDUS. Gemardus convenit an. 879 ad synodum Mantalanensem in pago Viennensi, ubi Bosoni decretum est regis nomen 5 at in sua subscri- ptione se tantum dicitArausicanum episcopum, disiimulato Tricastino episcopatu ; nec mirum, quippe usu tritum intelligimus, episcopos qui duas simul gubernabant ecclesias, quales fuere Noviomenses, qui simul Tornacensem obtinebant cathedram, & Cameracenses, qui Atre- batensem, modo utriusque titulum, modo alterutrius indiscriminatim in subscriptionibus assupisisse. Plura de Gemardo scire non licuit. Huic episcopo Bohierius trespræmittit, Gemar- dum, Bonaricum, & Odalricum I. de quibus nihil certi habetur, & duos subjicit Gerardos æque ignotos. XXXII. EbROINUS. Ebroinus, JosephodePisa de historia ecclesiæ Arausicensis bene merito Ebraonius, cum aliquot annis præsuisset in sollicitudine, ægri- tudine correptus, perpendens sibi integrum non esse optimi & vigilantissmi pastoris omnia implere munia, sibi adscivit coadjutorem. Hoc contigisse anno 910. legimus. 7ii ECCLESIA T 7 XXXIII. PONTIUS JIL I. Pontius ex coadjutore instituitur episcopus, consentiente Conrado imperatore.approbante- que Bosonc Provinciæ comite. Ad ejus autem electionem, quæ facta videtur in ecclesia Arau- sicana, convenit clerus & populus. Instrumentum authenticum hujusce electionis factum l. legitur an. 9I4.exstatque ( si Bohierio fides) in arch. ecclesiæ Arausicensis. Illud autem exhibebimus in episcopis Arausicanis, in hoc Pontio ubi de illo adhuc loquemur & sententiam depromemus. Pontio successor datur a Bohierio Odalricus II. txjst quem sedit Guillelmus I. j Nos prætermiflis iis qui nullo vel probabili indicio nobis obtruduntur, de notis dumtaxat agimus. Vide in episcopis Arausicanis alium Pontium, qui sedebat anno 982. quod de eo qui electus ruit an. 914. minime potest intelligi. XXXIV. ODALRICUS II. , Commemoratur in monumentis anni 1020. Odalricus, cujus tamen nomen varie exprimitur. Odalrico episcopo T ricastinensi, necnon multis aliis episcopis Burgundiæ ac Aquitaniæ, inscribitur epistola Benedicti papæ VIII. hortantis eos ut Cluniaci defensioni prospiciant, adversus dominum de Beljoco, alsosqUe dyna—’■ stas. Vide tom. IV. collect. script. hist. Fran- ciæ Quercetani. Hunc esse puto Aldiricum, qui his verbis præstitit sacramentum Rajambaldo Arelatensi episcopo. Ego Aldiricus Auraficensis & Tricafiinensis vocatus episuopus, promitto…. omnem subjectionem & obedientiam canonicam & fidelitatem ecclefia sancti Stephani sedis Arela- tensis… & Baimbaldo archiepisuopo, &c> Recensetur interpræsules qui adstiterunt Benedicto papæ IX. basilicam sancti Victoris Massiliensis dedicanti, idibus Octobris an. 1040. uti legitur in ejustiem papæ litteris quas edidi— j . mus. Aderat etiam quando Bertrandus * mar- chio Provinciæ ecclesiam S. Promasii Forcal- cariensis eidem cœnobio Massiliensi donavit, , anno 1044. regnante Henrico, ubi T ricastren- sis præsul nuncupatur. Adhuc Pedebat anno 1056. quo adfuit synodo apud sanctum Ægi- dium. EjuRsem meminit Ildefonsiis comes To- losiinusin charta anni 1126. quam edituri fumus in Berengario Arausicano episcopo. XXXV. MARTINUS. Martinus Trecastensis episcopus an. circiter 1056. subscribit litteris Hildebrandi legati Vi— _ ctoris II. pro nuper instaurato Viennensi sancti Petri monasterio. Vide Mab. ad an. 105$. nec alibi nobis occurrit hujus antistitis mentio. XXXVI. G E. RALDUS I. Geraldus obtinebat cathedram Tricastinam Alexandro II. summo pontifice, qui ab anno 1061. ad annum 1073. navis ecclesiæ tan- quam Petri fuccessor gubernacula tenebat. Jam tum clerus & populus Arausitanæ eccle- siæ moleste ferebant carere proprio episcopo, 4 De hoc Bertrando vel Bertranno vide distcnationcm Rufii junioris de comitibus Forcalqucrdp. 63. 11 C A S T I N E N S I S. 7r » 1 & Tricastino subesse. Bertrandus comes Arausicensis filius Raimbaldi, prassertim omnem movebat lapidem, ut unionem utriusque ecclesiæ rescinderet. Ea de causa Alexander II. scripsit tum universo clero & populo episcopatus Tricastinensis, & Arausicæ civitatis, tum Bertrando, cui comminatur excommunicationem & interdictum per totam ejus terram, si unionem auctoritate Gregorii & aliorum Romanorum pontificum factam ulterius tollere ac rescindere conetur. Quæ tamen intentatæ mi- » næ non obfuerunt quominus Arausicani sibi episcopum eligerent nomine Guillelmum ; cau- sati rationes unionis non amplius permanere ; nam Arausica reflorere cœperat incolarum frequentia. Quare forsitan Urbanus 11. & alii papæ de legitima electione ac ordinatione Guillelmi minime dubitantes, fatis habuerunt decernere, ut eo mortuo, in posterum Arausicani ab eligendo episcopo abstinerent, nee alium haberent præter T ricastinensem. XXXVII. Po NTIUS III. Huic episcopo decertandum fuit contra Guillelmum electum & ordinatum in episcopum Arausicanum, quod adversabatur decreto unionis hujus ecclesiæcumTricastina, facto a Gregorio papa & a Victore, Alexandro aliisque summis pontificibus confirmato. Litis hujus sieriem deicribit bulla Urbani II. a nobis edita in probationibus, qua controversiam sic diremit i prasenti decreto Jancimus ut desuncto fratre njiro venerabili episcopo, qui ad prasens Arauficenji ecclesta prajidet, utraque mox ecclefia in pns.inam redeat unitatem. Dedit tamen Arau- sicensibus inducias unius anni ad probandum aliquo decreto pontificio ecclesias illas olim conjunctas, divisas postea fuisse. In hoc Urbani II. decreto asseritur ecclesiam Tricasti- l nam post unionem factam, principatum Iem- per obtinuisse. Datum est decretum an. 1095. quo tempore Pontius vivebat. Mortuo postea Guillelmo anno 1098. in peregrinatione Jerosolymitana, Paschalis II. a suorum antecessorum vestigiis non recedens, jussit ut ad episcopi Tricastini obedientiam redirent Arausicani, iterato scribens ad clerum & populum. Monuit quoque litteris Gibelinum Arelatensem archiepilcopum, ut Arausicanam ecclesiam Guillelmi cpilcopi morte vacantem episcopo Tricastino restitueret. Boyerius docet Arauiicanos tandem obtemperasse, Pontioque episcopo subjectos Fuisse ufque ad annum 1107. : Tunc enim comes Arausicanus & clerus papam rogarunt ut cessante causa unionis, eam revocare dignaretur ; frequentem populo urbem esse, sufficercque ecclesiæ reditus, ad siimtus episcopi. His rationibus victus PaschaliS papa negotium hoc mandavit Richardo Alba- nensi episcopo, qui cum suis assessoribus Gibe- lino Arelatensi archiepiscopo & Leodegario Vivariensi præsiule, decretum fecit desepa- ratione utriusque ecclesiæ, tuncque ordinatus est Arausicanis Berengarius episcopus, de quo siio loco agemus. Y.6 4 y uj 7.J ECCLESIA TR XXXVIII. Aimarus. J Aimarus cognomento Adhcmari de Monti- lio, dicitur successisse Pontio, & non minus quam 23. annos vixisse inpontisicatuiprofitcmur autem nihil a nobis inventum de hoc præsule, unde parum abest quin nobis persuadcamus, Pontium spatium omne, quod datur Aymaro, implevisse. Sane Pontius episcopus anno 1134. interfuit solemni absolutioni Guigonis Delphini, ab Hugone archiepiscopo Rotomagensi, datæ s quo etiam anno J. Columbi e societate Jcsu testatur eum occurrere in chartulario S. Bernardi Romanensis. Itaque si Aymarus non sit sictitius episcopus, admittendus est post eum ] Pontius IV. XXXIX. GUILLELMUS I. Guillelmus, aliquando cognominatus Hugo, dicitur, anno circiter 1142. cathedra donatus episcopali. Quo tempore, inquitBoyerius, debitam subjectionem, reverentiam & obedien- tiam promisit Raimbaldo archiepiscopo Arelatensi, quin etiam exhibet Boyerius formulam sacramenti tunc ab eo præstiti. Sed procul dubio fallitur hic seriptor in nomine Arelatensis arditepiscopi > qui enim tunc metropolitanam illam gubernabat ecclesiam, non Raimbaldus, ( sed Raimundus appellabatur. Nullum itaque antiquius instrumentum, in quo fiat hujus præ- sulis mentio nacti fumus, quam diploma rri- dcrici I. imperatoris datum Wormaciæ anno 1154. qui recte dicitur tertius ejus imperii. Hoc praecepto Fridericus confirmat omnia dona facta ecclesiæ Tricastrensi a piiflimis Augustis Ca- rolo, Ludovico, aliilque antecessoribus suis ; quæ ibidem recensentur. Ex hoc uno episcopo Boyerius duplicem facit, imo triplicem. Nam quia vocabatur Guillelmus Hugo, Guillelmo rlugonem dedit succcsserem. Et huic Hugoni suffecit alium Guillelmum, quia occurrit in j nonnullis instrumentis Guillelmus episcopus Tricastinensis an. 1179. sine Hugonis cognomine. Hæc liquidopatebunt ex dicendorum serie. Anno 1158. testis in donatione facta Silva- canæ nominatur Guillelmus Hugo episcopus S. Pauli, ut legere est in Pontio III. Aqui-Sex- tiensi archiepiscopo. Anno 1173. interfuit tranf- actioni factæ inter archiepiscopum Arelaten- sem Raimundum de Bolena, & fiberos Petri de Lambesco, cum Gaufrido Avcnionensi episco- K, Petro episcopo Arausicensi &c. ubi legitur ugo S. Pauli episcopus. Anno 1178. testis fuit bullæ Friderici imperat, pro immunitate ecclesiæ Arelat. quam habes in Raimundo Arelatensi archiepiscopo, ubi appellatur Guillelmus Ugo. Denique an. 1179. Guillelmus ex provincia Arelatensi episcopus TricastinensiS ad concilium Lateranense lub Alexandro III. convenit. Tempus quo mortem oppetierit nos • latet ; licet obiisse anno 1193. legatur apud Boyerium. X L. BERTRANDUS. II. Bertrandus cognomen sortitus ab urbecula pagi TricastinensisPetra-lata dicta, sive quod ICASTINENSIS. 714 t inde esset oriundus, sive quod illius dominium — ad ipsius gentem pertineret, excepit Guillel- mum in episcopatu, qucm auspicatus est compo— v nendo disiidia inter abbatem & monachos Aquæ-bcllæ, una exparte, & Raimundum de. Ucctia ex altera. Hoc Cistcrcicnsis ordinis monasterium conditum fuerat in diœcesi Sista- ricensi an. circiter 1137. Fuit etiam testis cum Jordano suo archidiacono, & sequester paciS inter Nicolaum Vivariensem episcopum & Raimundum Tolosanum comitem, de Argentaria ejusque fodinis, anno 1198. At qui gra » 1 tum animum pro sibi procurata pace debuerat exhibere nostro episcopo, hic idem comes bel- ( lum cruentissimum intulit, ac trajecto Rhodano cum hæreticorum Albigensium exercitu, pagum Tricastinensem vastavit. Quibus malis ut occurreret noster præsul, foedus iniit cum Raimundo, ex consensu capituli, militum & bur- genjlum, cujus pacta continet instrumentum scriptum anno 1202. mense Decembri. Cives : vero ea se observaturos juraverunt mensu Mar— j tio ejusuem anni b quæ verba probant his — in lo— j cis tunc morem inchoandi anni apaschate, vel 1 a die 25. Martii viguisse. Anno 1203. mota estcontroversia inter hunc episcopum jura suæ ecclesiæ tuentem cum Ri- ■ » perto decano, Jordano archidiacono, Raimun- J do præcentore &c. & inter milites templi, a quibus repetebantur decimæ, oblationes, spolia mortuorum &c. sed lis finita est facta transactione, qua milites pene hæc omnia cedere consenserunt. Adhuc sedebat anno 1205. quo 1 Bonnæ Arnaldæ prædium contulit sub annuo censu. Ante mortem legitur abdicasse, ut in secessu Deo sibique viveret, donec anima corpore soluta migraret ad cœlum ; quod contigit anno circiter 1206. Notatu visum est dignum, Bertrandum suis in litteris supremum se dominum pasiim nuncupasse. 5 XLI. GAUCERANDUS. Gaucerandus al. Jausserandus, ex monacho & abbate Insulæ-Barbaræ diœcesis Lug- dunensis eligitur ad sollicitudinem curamque pastoralem in Tricastina gerendam ecclesia. Ejus perhonorifica sit mentio in hujus monasterii Ruderibus auctore doctisiimo viro Ii.leLa— 1 boureur.^.jus autem episcopatum incoeptum saltem ab anno 1206. probat pactio hoc eodem anno facta ab ipso cum Pontio de Caderousse. Anno 1208. adfuit ut testis Guillelmo de Bau- cio principi Arausicano ecclesiam ejusdcm 3 urbis privilegio donanti & munienti. Eodem anno die i6 ? Octobris Guillelmus Helie Arati- sicanus episcopus ecclesiam suam sub B. Mariæ & S. Pauli episcopi patrocinio consecravit ; cui hoc in opere pio socios se addiderunt episcopus Tolosanus & Gaucerandus noster.Ta- bulæ publicæ anni 1210. adhuc ejus nomine coniignatæ sunt. Eodem anno juxta Boyerium, cx hac vita migravit. In ecclesia Insu- læ-barbaræ tabula exstat marmorea ubi lcai- tur : VI. idus Maii deposuio domini D. Cauce- randi Tricaflinensts eptsuopi & abbatis Insula, barbara, cujus anima requiesuat in pace. 7>5 ECCLESIA TR X LII. G A U r R t D U S 1. Gaufridum anno 1210. cathedram episco- palem S. Pauli conscendisse docet Boyerius, & mense Augusto interfuisse conventui episcoporum apud Montilium * Adhemari ; ubi ipso petente legati apostolici, pacta olim facta cum Raimundo comite Tolosano, anno 1202. irrita esse declaraverunt & promulgaverunt, quod inconsultis papa & imperatore facta fuis- Ienr. Instrumentum ea de re confectum exhibet Boyerius ; in quo tamen Gauscedus minime nominatur, quamvis ad calcem subscripta legantur plurimorum episcoporum nomina G. * Carpentoractensis, R. * vasionensis, B. * Vivariensis, J.* Valentini, J. Diensis. At sit Gausredi nostri Tricastinensis mentio 1 in quadam Montis-majoris charta data apud Balneolum pridie idus Februarii anni 1211. quam referemus in episcopis Caepentoratensi- bus in Gausrido. Eodem anno transegit cum Eldiarda S. Cæsarii abbatissa. Anno 1213. habita est synodus apud Vaurum, ubi de causa prine ipum A Ibi gentibus faventium discepta- tum est ; ad quem cœtum accesiisse Gaufriaum asserit scriptor Tricastinus. Graves adversos eum querimonias habuit Adhcmarorum gens, quorum palatium in tumultu populari vasta- tum & flammis consumtum fuerat, quasi epi- scopo instigante id factum fuisset ; sed contro- versiam hanc sopivit episcopus Vivariensis. Ut vero a nobilium & potentium rapinis ecclesiam suam tutaretur, obtinuit a Friderico II. Romanorum rege insigne privilegium, quo asserebantur & confirmabantur dona omnia factaolimaCarolo, Ludovico, Lothario, Friderico imperatoribus, quæ in diplomate Fri- der ici I. jam a nobis edito expressa sunt : sed addidit quædam vectigalia & portaria. Conces- sit enim episcopo Tricastin. fex denarios Vien- nen/es in stngults bestiis grossis oneratis asoendenti- bus & defcendenttbus per terram, in minoribus be- stiis duos denarios, & in aqua in stngults ehargiis fex denarios Vtennenscs. Testes sunt Dictricus lal. Theodoricus) Trevirensis, AmedeusBi- sontinus, Conradus Constantiensis episcopus, Henricus Argentinensis, Walterus Basilcensis electus, Dcsider ius Diensis*episcopus.Acta sunt an. Domini 1214. regnante domino Friderico II. Romanorum & biciliæ rege, anno regni Ssus II. Datum apud Basileam VIII. calend. ccembris indict. m. Conradus Spirensis & Metensis episcopus, imperialis aulæ cancella-. rius, vice domini Humberti Vigenncnsis archi- episcopi, & totius regni Burgundiæ archican- cellarii recognovit. Similibus privilegiis eodem anno concessis V iennensi ecclesiæ, ac Are- latensi subscripsit hic episcopus. Longum & legentibus molestum foret ungula Gausredi acta ex registris publicis deferibere, composi- tiones, venditiones, emtiones, lites, homi- nia recepta &c. Adfuit anno 1228. (si Boyerio sides sit) concilio Arausicano hucusque conciliorum editoribus incognito, ubi inter cetera de finibus ecclesiarum Tricastinensis & Arausicensis disceptatum est, præsertim de CASTINENSIS. 716 AboUensi ecclesia, quam uterque sibi vindicabat episcopus ; sed nihil tunc definitum fuit. Paulo ante mortem Adhemarus de Montilio archidiaconus ei dicam scripsit pro dominio cujusdam prædii paternæ hereditatis, quod, episcopus pecunia soluta comparaverat a Gi- raldo Adhemaro archidiaconi patre. AtGau- fridtis’consensit Giraldum archidiaconi fratrem habere judicem hujus controversiæ. Qui vir nobilis, æquitatis, & sraternæ imo etiam propriæ utilitatis neglectus magnum specimen dec tit, adjudicando ecclesiæ, & episcopo do> minium de quo erat controversia. Anno 1130. Gausridus plenus dierum de sua ecclesia optime meritus, ad Deum migravit. In archivis Aniciensibus visuntur litteræ multarum mis- sarum ab ipso fundatarum in Anicsensi ecclesia, ubi canonicus fuerat, ut nos admonuit noster D. Jacobus Boyer, qui Anicienses tabulas curiose & attento exploravit anima XLI II. LAURENTIUS. Laurentius ex canonico Anic ensis ecclesiæ, creatur episcopus Tricastinensis, vir æque pius, doctus, & munificus in ecclesiam suam, cui tempore ejus episcopatus plurima collata sunt a viris nobilibus, scilicet anno 1233. a Petro de Brians de T ulctte : a Lamberto Adhemaro de Monteil eodem anno, a Bertrando Bers, a Berengario Milonis, & a Rostagno Alleman ; anno sequenti ab Imberto de Kac canonico sit homimum Laurentio episcopo. Anno I23V lis inter ipsum exorta est, & milites Templi pro præceptoria apud Clansayes, cu- 1’us judex electus est episcopus ArauucanuS. ijus vero sententia præceptorem teneri ad procurationem semel in anno episcopo & ipsius comitatui decretum est. Cum ob sanctitatis famam Cisterciensium monachorum Aquæ-bellæ, plurimi nobiles sepeliri in eorum cœmeterio peterent, canonici Tricastinenses intercesserunt, causati magnum inde suæ ecclesiæ detrimentum oriri. At postea consensum præbuere certis con* ditionibus anno 1238. Eodem anno Fridericus II. imperator in Laurentii gratiam privilegium quod diu antea Tricastinæ ecclesiæ concesserat, iterato confirmavit. Anno 1240. Laurentius acquisivit ab Ay- maro Adhemar Montilii domino silioGiraldi omnia bona & seuda > quæ intra aut extra.ur- bem poflidebat. Sicque rem familiarem episco- patus auxit, quæ aliunde excrevit multis donationibus. Missa facimus multa hominia huic episcopo exhibita a nobilibus, Raimundo de Camareto anno 124%. Gontardeto filio Gontari de Garda Adhemari an. 1243. Pontio de Balmis anno I244.Hugonede Balmis anno 1248 » Hoc anno adfuit synodo Valentinæ. Anno 1250. mota inter ipsum & capitulum quæstione de jure nominandi operarium, præcentorem, hebdomadarios &c. Bertrandus de Clansayes canonicus & praq>ositus electus judex a partibus definivit collationem operaria pertinere ad epi717 ECCLESIATR1 scopum, qui teneretur dignitatem hanc nonnisi 1 cu’piam canonicorum seu saltem clericorum ’ecclesiæ conferre ; at spectare ad capitulum instituere hebdomadarios. Dissentientes inter se canonicos pro quotidianis distributionibus, ad pacem concordiamque revocavit, judicio lato die 18. Junii anni 1251. cui pio operi pene immortuus est. Ex archivis Aniciensis ecclesiæ Laurentius legavit anno 1245. quædamprædia clericis in choro ecclesiæAniciensis ministrantibus, & abbatiæ de Doa ; item libros theologiæ Dominicanis, & fratribus Minoribus-libros juris canonici & tractatus pios. XLIV. B E R T R A N DUS III. J Bertrandus de Clansayes ( quod cognomen multis in chartis legimus) ex antiquisiima & illultriflima Adhemarorum gente, Lamberto domino de Clansayes diœcesis Albiensis patre natus est /patruus Geraldi * d’Adhemar de la Garde, qui ex præposito generali fratrum Præ- di catorum factus est cardinalis a Clemente VI. siuo consanguineo. Is Tricastensem sedem obtinuit ante annum 1252. quo tempore inchoatum ejus episcopatum docet scriptor nuperus Tricastinensis ; etenim anno 1251. adfuit concilio Insiilano provinciæ Arelat. sub Johanne. metropolit. die Martispost festum Exaltationis’ S. Cnicis. Anno seq. unione prioratus de Palude cum præpositura modicos ejus reditus auxit, ea kge ut præpositus fidem clientelarem promitteret ac obstringeret episcopo, quod e vestigio præstitit Guillelmus Adhemar de Mon- tilioejus consanguineus. Anno 1270. comparavit castrum de Camareto, & faetum * de Cor- belas a nobili viro Guillelmo de Camareto, pretio 40. librarum & 550. solidorum Viennen- sium : aliquam tamen partem hujus toparchiæ jam habebant episcopi Tricastinenses. Annus 1272. insignis est hominio, quod Rai—. mundus de Baucio Arausicæ princeps episcopo ’ nostro præstitit, pro castro & oppido de Suza, & de Solerio ( Solerieu) die 10. Maii, in aula episcopali coram canonicis, adstantibusque plurimis nobilibus viris. Anno 1274. sidem clientelarem promisit, & juravitidemRaimundus pro castro de Buxedone *, professus se suosque luc. ccflbres teneri juvare episcopum de placito & deguerra, ut legere est in ipso instrumento. Eodem anno Lambertns de Montilio dominus Lumbariensis castri in diœcesi Albiensi, & toparcha de Clansayes pro sexta tantum parte, ambivit eam subjicere Tricastinensis episcopi clientelæ, cujus se hominem esse professus est die 2. Novembris. Eodem mense delinente Bertrandus aggressus est transinarinam peregrinationem, in qua tres aut quatuor annos insijm- sit. Quo tempore seditiosi homines sibi ducem constituerunt quem Castellanum appellavere, & bona possessionelque episcopi invaserunt. At Amcdeusde Rossilione Valentinus episcopus vi & armis oppugnavit urbem > qua potitus, S0I0 a Ita Boyerius, qui cum fit ipse ordinis S. Dominici potuit cer- tior fieri de iis quae fpcctant ad Gcrardum. At Frizoniusin Gallia purpurata, Gcrardum hunc cognommat ttsancto D ornaro, nihil— que de nobili ejus genere dicit > cist cum doceat Clementis VI » futsTc consanguincum. C A S T I N E N S I S. 71S æquavit domum quam in modum arcis munierant & castellaniam nuncupabant. Exsilio multavit castellanum seditiosorum ducem, sicque ultus injurias coepiscopo suo Bertrando illatas, civiles tumultus sedavit. Reversus a sacra peregrinatione noster episcopus adfuit XVI. cal. Junii anni 1279. synodo Avenionensi, ex ipsius actis. Anno 1282. mortuo archidiacono Petro Garino, Bertrandus ejus dignitatem contulit Guntardo de Rupe- forti ; quod magnas in capitulo querelas excitavit, quia GuntarduS non erat canonicus : sied adhibito sequestro Geraldo Vasionensi episcopo pax est restituta ; Guntardusque factus est archidiaconus, post acceptum canonicarum. Anno 1288. Rostagnus archipræsul Arelatensis habuit synodum apud Insiilam oppidum comitatus Vindasdni, ad quam procuratorem mi- sit Bertrandus magistrum S. Falconis ecclesiæ siuæ canonicum. Observandum tamen est nomen episcopi Tricastinensis in actis synodi hujus, sola prima littera B. indicari ; unde in an- cipiti relinquitur, utrumBertrandus, an Benedictus ejus luccessor designetur. XL V. BENEDICTUS. Benedictum anno 1288. gregi Tricastinensi datum esse pastorem legimus. Anno sequenti transegit cum Hugone de Turre Vivariensi præsule pro decimis quibusdam cis Rhodanum. Hic vero stibAstendum, quandoquidem non licuit plura de hoc antistite rescire. XLVI. GUILLELMUS II. Guillelmus de Albenatio illustri genere natus in Septimania, non minus nobis ignotus est, cum de iplonec initium episcopatus habeatur nec finis, etsi per octo circiter annos præfuisse legatur. I XLV II. DRAGONETUS. Genus hujus episcopi praecipuum in Delphi- natu locum olim obtinuit, & adhuc floret ; neque enim ab urbe Montalbanensi sortitus est cognomen de Monte-Albano, sed a nobiliffima Iua gente, lneunte vero seculo decimo quarto, auspicatus est episcopatum, quem produxit ut- que ad annum 1326. quo legitur comitatus Guas- bertum Arelatensem suum metropolitanum pergentem ad Concilium Avenionense habitum apud S. Russum an. 1326.18. Junii, ut videre est in Guasoerto Arelat. Certe in præfatione hujus concilii legimus-. Gasbertus Arelatensis ar- ’chiepiscopus cum venerabilibus in Christo patribus Baimundo Vastonenst, Dragoneto Tricastrino, Othone Carpentoratenst, &c. Hæc idcirco referimus, quia Boyerius dat Dragoneto successorem Hugonem quemdam saltem anno 1316. Ceterum, de hoc episcopo in actis publicis nihil fere occurrit præter horni nium. ei exhibitum a RaimbaldoAlziari milite Templi & præceptore domus Richarenchia- rum*anno 1304. Paulo post hic ordo militum Templi exstinctus est, nimirum in concilio Vicnnensianno 1311. XLVIII. 7>, ECCLESIA TR • XLVIII. RAIMUNDUS I. J Raimundus Vehens de Moustajols ex monacho & ultimo priore S. Flori, sitejusdem ecclesiæ primus episcopus, a qua sede traductus est ad Tncastinensem, non ad San-Papulenscm. Certe Antonius Bonal, in historia manu exarata episcoporum Ruthenensium, asserit quemdam Raimundum de Mouflejols hoc circiter tempore fuisse episcopum Tricastinensem, quem alii volunt non S. Pauli, sed S. Papuli episcopum fuisse. Sed laudatus Ant. Bonal vir fide dignus testatur a se visas & lectas chartas plurimas, in quibus designatur nomine & cognomine— p Fuit allectus in cardinalium sacrum ordinem, a Johanne papa XXII. xv. cal. Januarii anno 1327. De eodem plura in episcopis S. Flori. XLIX. GUILLELMUS III. Jam se se obtulit occasio loquendi de claris- simo Cardaillacorum genere, cum. ageremur de Ruthenensibus episcopis, inter quos decimo quarto seculo eminebant spiendore n-talium bertrandus & Johannes de Cardaillaco. Eodem ex genere ortus erat Guillelmus de Cardaillaco, qui primum monachus & abbas fuit sancti Victoris Massiliensis ; qua in præfcctura cele- bravit capitulum generale anno 1322. tempore Pentecostes, & post sex annos ad ecclesiæ Tri- castinæ regimen est accitus, in locum Raimundi cardinalitia purpura donati ( mos enim tunc erat ut qui ex episcopis fiebant cardinales, epi- scopatui nuntium remitterent) anno videlicet 1328. At brevi tempore præ fuit ; quippe vacavit sedesferia VI. quatuor temporum Adventus anni 1327. & Hugo successor Guillelmi electus est die 10. Septembris anni 1328. unde super- sunt tantum octo menses, qui poffint asiignari Guillelmi hujus episcopatui. Attamen non disiimulandum est reperiri S. « Pauli episcopum Guillelmum de Cardaillaco, 1 qui anno I ; 4). cœmeterium fratrum Minorum Ruthenensium benedixit. Forte abdicarat an. 1327. aut 28. & nihilominus aliquando quædam episcopalia munia exercebat. L. H U g o I. Hugo, qui aliquando decanus Hugo legitur, si fides Tricastinensi nupero scriptori adhibenda sit, alumnus fuit coenobii sancti Ruffi prop A venionem, ubi etiam decanus Constitutus est, unde proprio nomini titulum decani praemittere confueverat. Certe ex aliqua religiosa familia prodierat ; unde in ejus testamento, vel testamenti codicillo, legitur tabulas testamentarias, post impetratam licentiam a Johanne papa XXII. scripfisse ; quippe iis qui votis religionis obstricti erant, cum nihil proprii haberent, etiamsi forent episcopi, testari non erat integrum, nisi accedente summi pontificis facultate. Vero propius autem est Hugonem in monasterio San-Russcnsi vitam rcligiosam amplexum esse, quia in suo testamento cavit, ut ad monasterium S. Ruffi reverterentur, quæ amplisiima quidem ecclesiæ Tricastinæ legaverat, si episcopus aut capitulum ea vendere, Tomus I. CAST INENSIS. 710 distrahere, alienare, impignorare &c. præsu- merent. Ex eodem testamento liquet Hugonem episcopum fuisse diu ante annum 1340. jam enim episcopus erat quando testandi facultatem impetravit a Johanne XXII. qui anno 1334. e vivis excessit. Hincpene mihi constat perperam præmitti huic episcopo Hugonem quemdam Adhcmarum, quem Lud. Anfelmo Boyer placuit successorem dare Raimundo Vehens, & præponere decano Hugoni Aimerico. Hallucinationi locum dedit affinius nominum Adhe- mari, Aimari, Aimerici. Hugo Aimericus electus est in episcopum 10. Septembris anni 1328. Etsi vero diu sederit, pauca ex ejus gestis supersunt. Anno 1337. ac- cesiit ad lynodum San-Rufiensem cum metro* politano suo Guasoerto Arelatensi archiepiscopo. Anno 1340. die 12. Martii ipse &Hugo Adhemar de Garda, condominus Montilii * Adhemari, paciscuntur de immunitate mutuo sibi a vectigalibus & portoriis concedenda. Usque ad pontisicatum Hugonis capiuilum 38. canonicis constiterat, præterquos plurimi in ecclesia ministrabant clerici inferiores choro addicti, aut aliquorum sacellorum cultui. Sed tot alendis non iufficiebant reditus. Hinc dis- ciplina regularis in capitulo intepuerat ; nam plerique instituti canonicorum • Regularium 3uod amplexi erant immemores, ad paternam ornum se contulerant victitandi necesseate, ud aiebant, compulso Ut verolicentiæ dissolutionis. que occasio tolleretur, placuit episcopo & canonicorum sapientioribus, Clementi papæ VI. libellum supplicem dare, in quo exponebant ecclesiam Tricastinam canonicorum numero esse oneratam, licet reditus non excederent centum & decem salmatas bladi annis lingulis, quæ communi æstimatione valere con- iueverant centum & decem siorenos auri. Quapropter censebant ad decem canonicos & tres hebdomadarios reducendum esse tantum numerum, modo reductionem hanc summus pontifex sua auctoritate fulcire dignaretur. Annuit Clemens VI. bulla data idibus Octobris pontificatus fui anno 5. seu Christi anno 1546. quam exhibet Boyerius. Hoc decretum adhuc observatur nostris temporibus, nec pluribus quam decem canonicis constat Tricastsoense capitulum. Idem episcopusægre ferens templum cathe- drale ornamentis, & sacra suppcllectile carere, ob ecclesiæ inopiam, testamento legavit viginti ’argenti marchas supra centum, ad fabricandam tabulam argenteam ante altare ponendam & unam minorem tabulam pro retable. ( Sic legitur in testamenti tabulis). id circo quidquid habebat vasorum argenteorum statim dedit fa- cristæ & procuratori ecclesiæ. Addidit munificus episcopus alsa ornamenta argentea, pelves, thuribulum, urceolos majores, crucem, candelabra &c.hisque omnibus comparatis ecclesiam « scriptorTricaftinus docet canonicos Regulares tunc babuifle Tricastinam ecclesiam. Attamen bulla Clementis VI. pro redo- itione canonicorum ad numerum decem, nihil dici : de instixuco S. Augustini hac in ecclesta recepto. Zz 7ii ECCLESIA TR suam consecravit die 3. Junii anni 1348. qui ejus . vitæ fuit ultimus. LI. GUILLELMUS IV. Notatur in tabulis Vaticani anno 1349. die 11. Aprilis, factus ex abbate S. Taurini apud EbroicaS, episcopus S. Pauli. Inde vero tran- status est ad episcopatum Lexoviensem. LII. JohaNNesI. Johannes cognomento Coti, anno 1349. die 27. Novembris cathedram conscendit. Et anno sequenti die 11. Martii, nomen ejus præsigitur cuidam capituli instrumento, ip quo Raim- baldusde Aepajone canonicus Tricastensis procurator capituli, cum duobus aliis collegis, nomine totius capituli nonnulla remisit cujus- dam moletrinae conductoribus. Notatur in aliis tabulis, annis 1354.1356.1359. die 13. Januarii. Interiit anno. 1361. LII I. BERTRANDUS IV. Boyerius nos docet hunc episcopum esse orum ex genere Bertrandorum apud Delphina- tes ; sicque cognomen ejuS tantum habemus, non nomen. Hic jam sedebat anno 1364. quo Petræ-latæ incolis immunitatem a portoriis < concessit. An. sequenti adfuit synodoapud Aptam habitæ a trium provinciarum Arelatensis, Aquensis, Ebredunensismetropoliranis & epi- scopis. Hæc de Bertrando Boyerius. LIV. J A c o B US I. Jacobus accepit locum Bertrandi an. 1365. die 30Julii ; aafuitque ut episcopus Tricastinensis, concilio Aptensi hujus anni. Sed eodem anno tranflatus est ad cathedram Vapincen- sem. Cumque capitulum in electione successoriS convenire non potuisset ( singuli enim canonici ad episcopatum contendebant) tribus mensi— j buselapsis, amisso eligendi jure, UrbanuS V.J episcopatus administrationem detulit Jacobo, 3uo quidem jure usuS est in venditione cujus- am vineæ facta die 2. Novembris anni 1366. ubi legitur : Reverendo in Christo patre & D. dom. Jacobo Dei gratia episcopo Vapinctnst & administratore episcopatus Tricastinensis wæstdente, &c. Anno 1567. transegit cum urbis civibus de privilegiis municipalibus, quæ olim concessa confirmavit. Paulo post die 18. Octobris Petro Robini presoytero & hebdomadario ecclesiæ Tricastinensis, qui stgillum & bullam curia gubernaverat, litteras dedit, quibus notum facie— j bat, quod dictus dominus Petrus reddidit bonum & legale computum, ac legitimam rationem, de pradictis stgilli & bulla emolumentis. LV. RAIMUNDUS II. Raimundus cui datur cognomen de Rai- mundis, mortuo Jacobo, eligitur a capitulo in episcopum. Anno mccclxvhi. dic 21. Februant domino Raimundo Raimundi episcopo Tri- castinenst, Armandus Fabri nomine Laureta uxoris sua confessus suit se tenere velle, ac pradeces- sores a longo tempore tenuisse in emphytheosim perpetuam & irrevocabilem venerabilis capituli ec- CASTINENSIS. 712 , clesta Tricastina, quoddam molendinum sttum in territorio Tricastino &c. Anno 1371. RaimundtiS composuit litem de decimis motam inter GuigoBem præpositum, ex una parte, & Aimarum Boet archidiaco- num, Raimundum Bruni sacristam, Beren- garium Alricipræcentorem&c. ex altera. An. 1374. die6.Decembris, decretum fecit contra ipsum Raimundum Bruni sacristam, de oleo ad duas lampades in ecclesia tempore officii tam diurni quam nocturni arsuras suppe~ ditando, &de cereis juxta morem ipsius sum- tu, tum ad altare tum in choro accendendis. Obi isse creditur anno 1378. LVI. ADEMARUS. Ademarus, quem aiunt ex Adhemarorum clariffima gente propagatum, inscribitur libro provisionum Vaticani die 10. Decembris anni 1378. Anno sequenti ejuS vicarius generaliS ipsius nomine dedit in emphytheosim quamdam moletrinam, Michaeli de Nandeis. Notatur ejuS mors anno 1385. LVII. JOHANNES II. Mortuo Ademaro ad electionem successoris faciendam canonici conveniunt. At cum inter se dissentirent, ClemenS VII. pro papa tunc habitus in Provincia, Tricastinensis ecclesiæ administrationem dedit Johanni de Murol episcopo Genevensi. Is ex nobili in Arvernis familia, Johannis domini de Murolio & S. Amandi filius, —ex Aleide de Roche-briant, frater Amblar- di, ex quo geniti toparchae de Murolio, episco- patu sub titulo administratoris potiebatur annis . 1385. & 1387. Eodem anno creatus est presby- ter cardinalis S. VitaDs titulo Vestinæ, a Cle- mente VII.De capitulo optime merituS est, quod ei donaverit dominium castri & territorii de Solorino *. Ex tab. Rotomag. ecclesiæ obtinuit præbendam in ea, anno 1387. Mortuus sub obedientia Benedicti XIII. tumulo conditur apud FranciscanoS Claromontenses, ubi gentis ejus jam erat sepulcretum, uti legimus m ejus testamento. LVIII. D I o D A TU S. Deodatus de Stagno, de cujuS genere « perillustri jam dictum m episcopis Ruthenensibus, inter quos sanctitate floruit Franciscus de Stagno vel de Stanno, seculo decimo ; cum esset Tricastinensis canonicus, a sodalibus suis electus est in episcopum, die 25. Januarii, anni 1389. statimque muneribus demereri potentio* res viros cœpit, quod singularis Fuit prudentiæ, quia saevientibus tunc bellis, summo in discri- mine se suaque posita conspiciebat. Etiam in exteros se beneficum probavit ; etenim donavit anno 1392. ecclesiæ Ruthenensi domum in Ruthena civitaze sitam ; sed inter illum & capitulum orta est controversia pro summo jure m Solerinam toparchiam. Eam emerant cano- « Boyerius dicir eum fuiflc scxtum filium Guillelmi III. baronis de Stagno, ex Ermengardi de Petra U Petre ; fratremque habuistc Petrum de Stagno archiepLscopum Bicuriccoscm, postea cardinalem. m ECCLESIA T R nici a Raimundo de Baucio, accesseratquc A instiper donatio a Johanne de Murolio secta, ltaque adierunt Clementem papam VII. ab eo tanquam a suprema propter comitatum Vindascinum domino jus poisidendi, quod investituram vocant, postulantes. Contra episcopus injuriam sibi inferri conquestus est ; iupre- mum enim hujus castri & territorii dominium sibi vindicabat. A d finiendam vero litem hanc partes consenserunt eam permittere judicio rectoris comitatus ; at quia sua sententia decreverit ignoramus. Porro controversia hac nondum composita, an. 1398. coeptis sancti Martini j de Ulmis olim Tricastint-nsis episcopi, tranila- tum fuit in novam ecclesiam conventus fratrum Minorum Valriaci *, ut tutum esset ab in- cursionibus militum Raimundi vicecomitisTu* renæ. Is avum habuerat Guillelmum Rogerii fratrem Clementis papæ VI. cujus favore, ac Johannæ reginæ comitissæ Provinciæ, immensas opeS&amplissimas toparchias compararat. Petro Rogerii, qui filius Guillelmi erat, ad summum pontificatum provecto ( hic Gregorii XI. no* mcn gessit) suit in ejus familia magna fortunarum & dignitatum accelsio. Gregorii nepos ex fratre Raimundus Rogeriusvicecomes 1 urenæ cum Ludovicum Andcgavcnsem Provinciæ comitem non æque beneficum expertus esset, coque mortuo ab ejus vidua Maria nihil impetra* re potuisset, adiit Clementem VII. Avenioni sedencem de injuriis sibi illatiS expostulans. A quo frigide exceptus, indixit bellum papæ, ac comiti Provinciæ, accersirisque ac coactis latronibus, prædonibus, & aliis ex tota pene Aquitania, Occitania & Provincia siagitiosis hominibus, Provinciam, comitatum Avcnionensern, & finitima loca, in his agrum T ricastinensem, continuis per decem annos populationibus attrivit, nc quidem rebus sacris parcens. • 1 Id caulæ fuit cur Dcodatus, ut ab hujusmo- modi incursionibus urbem & territorium tutaretur, pariagium faceret cum rege Francorum qui Deiphinatu potiebatur, cujus portio est pa- gus Tricastinensis. Itaque anno 1409. unanimi consensu canonicorum & civium urbis factum est mense Martio ; Sijfredui Tholoni dominus S. Galla, & lvonus de Arta balltvus Grestvaudani, tonstliarii Delphinales, & commissam pro parce Delphinali, in domo tpisuopali civttatis Tricastina toram R. in Christo patre D. Deodato de Stagno episcopo, prasentibus Berengario Alrici baecalau- feo in decretis prapostto, Thoma Pefenti archidia- cono &c. prasentibus etiam hominibus universtta- tis dicta civitatis &c.prajentaverunt sua commis- stonis litteras > necnon litteras fereni/jimi principis domini Caroli Dei gratia Francorum regis Delphini. Littcræ commissionis præferunt nomen Guillelmi de Arca domini Cornilionis cambellani & consiliarii regii, & gubernatoris Delphinatus, qui Præsatur se vidisse litteras regias & Delphi- 8. nales, datas Parisiis mense Novembri, an. 1408. continentes ad plenum confirmationem & ra- tisicationcm tractatus habiti inter se Delphinali nomine ex una parte, & R. in Christo patrem D. Deodatum episcopum Tricastinensem &c. J. C A S T I N E N S I S. Id circo mandat commissariis ut publicandl — hunc tractatum apud urbem Tricastinam solli- citi sinr, convocatu episcopo, capitulo, & populo. Cl Summa autem pactorum fuit regem Delphinum asiumi in communionem, pariagium, & societatem de bonis & juribus temporalitatis episco- pi tam in urbe Tricastina, quam in ceteris locis per instrumentum designatis, quæ simt castra de S. Restituto, de Balmis. deoolorino, omnibus denique ad episcopum nomine suæ cc- desiæ pertinentibus, excepto Stssæ siipremo dominio, quod alienare episcoponon erat integrum, juxta donationis ejus apices. Instrumentum illius ariagii excudi curavimus inter pro— c bationes.Circa jdem tempus Deodatus castrum I- de Balmis, excepta jurisdictsone alta, ut aiunt, quæ jus vitæ & necis tribuit, ex dominio episco- patus transtulit in nobilem HcctoIem dtCay- lario subprafcctum regium Delphi natus, sialvo hominio sibi debito, & si)is successoribusepi- sijopis TricastinensibuS, a dominis dicti castri : salva etiam appensioneinsignium cujustibet domini episi : opi Tricastin. per unam diem supra portampræfati castri, nuUa habita rationehujuS alienationis ; pratereaque retinuit jus lignationis in hujus toparchiæ silvis. Instrumentum hujus venditionis ratum est habitum a Guillelmo de Gardia Arelatensi archiepiscopo, a Deodato episcopo Tricastino, & a capitulo die 1. Apri* lis anni 1408. Pauso post anno 1409. hic epi— : scopuS diem suum obiit. LIX. JOHANNES III. Johannes episcepuS S. Pauli recensetur in actis concilii Pssani an. 1409. editis spicileg. to. VI. p. 363. inter præsules, qui huic lynodo per procuratorem adfuerunt, quæ de episcopo sancti Pauli Tricastineniis potius intelligenda ) quam de Leonensi in Aremorica putamus ; quia in sede Leonensi alium invenimus episcopum an. 1409. scilicet Guidonem, qui etiam legatum misit ad pra fatum concilium. LX. Raimundus III. De hoc episcopo jam locuti fumus in historia prasulutn Castrensium, ubi diximus eum ante pontisicatum hunc.T ricastinensem gessisse ; quo tamen tempore, non ita certum. Verisi- mile est ipsum huic dignitati nuntium remisisse aliquot annis, antequam Castrensem conscen »

dcret cathedram. Testatur autt m Boyerius ejus nomen inscriptum esse duobus vetustis episcopo* rum catalogis. Reliqua de illo requirenda lunt in episcopis Castreniibus. LXI. HUgo II. Hugo de Thcisiaco Sabaudus celeberrimi Johannis de Broniaco, cardinalis & episcopi Ostiensis, qui Johanncm XXIII. papam con- secrarat, consanguineus, ejusdem pontificis auctoritate cathedram episcopalem Tricastinorum consecutus est sub administratoris perpetui titulo. Cum enim canonici de eligendo episcopo disceptarent, ncc potuissent in uno suisicientia convenire sussragia, qui tunc pro papa se gerebat apud Aveniouem Johannes, a nno.inqtnuntj Zz ij ? 1 ; ECCLESIA TR 1411. præfatum Hugonem promovit ad vacan— j tem hanc ecclesiam. Aliquanto post sinem im- posuit liti motæ de limitibus agrorum partheno- nis de Boscheto, & S. Restituti, inter cognitorem regium & Dalmatiam Hugonissamabbatis- sam $ curavitque defigi ternvnales lapides, qui ad hæc tempora visuntur. Boyerius docet Hugonem an. 1412. creatum fuisse episcopum Vaiionensem, cum jam esset administrator Tricastinensis. At erat, ut mihi videtur, episcopus Vasionensis, antequam Tricastinensis ecclesiæ administratio ipsi demandaretur. Cur enim dictus est administrator &non episcopushujusecclesiæ, nisi quia jam ad epi- scopatum Vasionensem promotus fuerat ? Non enim licebat duos in titulum episcopatus habere ; at unum in titulum, alterum in commendant tunc srequentisiime. Itaque si nonnisi an. 1412. Hugo factus sit episcopus Vasionensis, vix possum credere anno 1411. ecclesiam Tricasti- nensem administrandam ipsi commendatam esse: nisi forte id a papa factum esse conjiciamus, ut sibi semper integrum foret episcopatum hunc alteri conferre, aut etiam ejus reditibus potiri. Nostri Sammarthani asserunt Eugenium papam IV. ad Hugonis postulationem univisse ecclesiam Tricastinam cum Vasionensi, idque notari in registro hujus papæ fol. 288. Istius unionis meminisse videtur ipse Hugo, quando in litteris datis die 21. Novembris an. 1425. quibus renuntiavit liti super possessorio jurisdictionis loci & territorii de Solorino, de quo cum capitulo contendebat, aitse id facere, perse motus & suos in dictis epijcopatu Vafionenst & admi- nistratione successore j.Quasi debuisset adejus suc- cessores in episeopatu V asionensi, transire quoque administratio Tricastina ; sed eam post hujus episcopi mortem non videmus perseverasie. Boyerius notat unionem hanc tentatam, sed minime consummatam fuisse. Nunc redeamus ad seriem rerum ab Hugone hac in administra- tione gestarum. Anno 1413. juxta Boyerium incœpit lis, de qua modo dicebamus, inter administratorem & canonicos pro castro de Solorino. An. circi- , ter 1417. Hugo vicarium generalem in diœ- cesi Tricast. constituit Raimundum Ebroinum canonicum, & praecentorem ejuldem ecclesiæ, antequam rediret ad ecclesiam suam Vasionen- sem, in qua diœcesi sedere consueverat apud Crestetum oppidum, cum in urbe Vasionensi ædes minime haberet. An. 1423. ejus vicarius generalis comminatus est excommunicationem Johanni Cotelerio sacristæ, nisi capitulo quas. dam restitueret oblationes. An. 1425. litem diremit inter archiepiscopum Arelatensem, & incolas oppidi Saloni pro territoriorum limitibus. Eodem anno, die 18. Januarii scripsit testamentum, quo fundavit in ecdesia Tricasti- nensi quinquies singulis annis preces, & annua saCrificia Celebranda ; scilicet die 29. Maii, 29. Septembris, die 1. Novembris, 6. Januarii, & die 1. Februarii. Anno 1434. die 13. mensis Septembris canonici capitulum generale celebrarunt, in quibus quadam statuta ediderunt, in iis ut quotannis similia comitia per tres haCASTINENSIS. berentur dies. An. 1436. die 15. Aprilis obtinuit ab Eugenio papa IV. breve apostolicum ut ecclesiisTricastinensi & Vaisonensi omnia bona ablata restituerentur. An. 1443. confirmavit transactionem inter capitulum S. Pauli, & collegium S. Nicolai Avenionensis, pro nonnullis decimis. Anno 1445. efflavit animam in castro Cresteti diœcesis Vasionensis, ubi adhuc visitur ejus sepulcrum. LXII. RomaNETUS. Canonici Tricastinenses certiores facti de morte Hugonis, ad electionem episcopi convenerunt, quam impedivit ambitus & dissentio. Itaque Eugenius IV. data occasione, ad hanc sedem sub titulo administratoris promovit anno 1446. Romonetum de Velhieu, nobili genere ortum, protonotarium S. sedis, qui per trien- nium præfuit. Anno 1447. die 24. Augusti mortuo Johanne Montavin archidiacono, Ro- manetns vacantem dignitatem contulit Petro de Velhieu, quem Capitulum canonicum prius fecerat. Hoc archidiacono pro vicario generali usus est administrator. Occubuit Roma- netusan. circiter 1450. LXIII. STEPHANUS. Stephanus in ipso fano sancti Pauli ex mediocri genere ortus, ab insimo gradu ad supre- mum sacerdotii fastigium pervenit sola virtute duce ; fuerat enim puer symphoniastes, prelby- ter beneficiarius, hebdomadarius, tandemque episcopus die x 1. Maii anni m c c c c L. electione unanimi canonicorum. Statim vero ac sedem hanc ascendit, quæ in clero vitia conspexerat ante sciam ordinationem, maxime quantum ad officium rite persolvendum, hæc emendare cœpit. Anno MCCCCLI11. litigavit cum Gabriele , de BernesDelphinatus gubernatore, pro castro de Balmis, alienationem ipsius factam a Deo- dato de Stagno episcopo rescindi debere contendens. Sed aliter visum est curiæ Delphinatus, quse sententia lata die 16. Februarii anni MCCCCLV m. declaravit alienationem & infeu- dationem rite esse factas. Quo tempore lis ista sub judice pendebat, StephanusaccesiitAve- nionem ad concilium sub Petro de Fuxo cardinali archiepiscopo Arelatensi celebrandum die 3. Decembris anni mcccclvI. An. mccccLx. cœpit ædificare sacellum sub titulo Domina nostra episcopalis, ubi sepulturam accepit. Anno ■ mccccLxv.die 10. Aprilis seria4.majoris heb- ’domadæ, post longas preces & jejunia, noctu perrexit ad villam sancti Restituti primi Tricastinorum episcopi, & post sacra mysteria celebrata, clam cum piis presoyteris, quos e siio clero delegerat, acceisit ad locum ubi esse tumulum sitncti pressulis communis ferebat traditio. Hic acceptis ligonibus episcopus cjusque socii terram estodiunt, parietem quo sepulcrum cingebatur diruunt, tandemque inveniunt sacrum corpus. At religio fuit Stephano sanctas illas reliquias loco movere ■> nonnulla tamen osii- cula collegit, quæ cultui fidelium posset exponere. Anno MccccLxIx. sopivit controversiam 727 ECCLESIA T R inter Antonium Martel Aquæ-bellæ abbatem. & habitatores Regiæ-villæ *, pro decimis & aliis litigiosis. Anno mcccclxx. ad Christum migravit piusprassul, sepultusque est in sacello nostra Domina episcopalis, quod ipse construi curaverat, ubi nunc est sacrarium. LXIV. ImbERTUS. Postquam Stephano parentatum est, canonici eligendi epilcopi gratia congregantur, sed tandiu inter eos diiceptatumest, omnibus videlicet ad episcopatum inhiantibus, ut jus eligendi ad papam devolutum sit. Itaque Paulus 11. ecclesiæ viduæ præposuit sub administratoris titulo Imbertum de Laye nobilem Delphi- natem, canonicum Biterrensem, protonota- rium sanctæ sedis, & juris doctorem. Hic obtinuit centum ducatus aureos a Jacobo Gene- ves herede nuper defuncti episcopi, qui ab Hu- gone Geneves præposito repetebat bibliothecam, mitram, pluvialia, vasa argentea, &c. fui patrui, quæ quidem a judicibus electis ipsi ad- scripta sunt, modo summampecuniæ supradi- ctam Imberto persolveret. Ejusdem tempore fundata est, sub sancti Michaelis patrocinio, ecclesia collegiata Petræ-latæ ad littus Rhodani, a Ludovico rege XI. anno mccccLxxv. ( Anno MccccLxxvn.StephanusCharretier intestatus mortuus est, cujus bona idcirco sure caduci, adjudicata suntadministratori ; qui ab ipsis abstinuit magno neglectus rerum temporalium exemplo, decem tantummodo siorenis contentus. Paulo post Romam profectus, ibi exhalavit animam anno mcccclxxIx. donatus sepulcro in ecclesia sanctæ Mariæ-majoris, feu sanctæ Mariæ de Populo, ubi habet hoc epitaphium : R. decrct. doct.Dom. Tmberto de Laye familia Gallia nobiliss. Biterrenst canonico, aposto- licoque protonotario, & episcopatus sancti Pauli de Franci a perpetuo administratori, frugi, pio, casto ] CZ prudenti, integroque probitate, ChristianijJimi regis Francia dilect. Dominicus… Venet. doctor Patavin.studiorum consuetudine devinctus, socio, atque amico B. M. posuit. Vixit annos 50. obiit an. Domini mcccclxxIx. LXV. A S T o R G I U s. De Astorgio Aimerico nihil hoc loco dicendum occurrit, nisi quod dissentientibus inter se Tricastinæ ecclesiæ canonicis in electione epilcopi, SixtusIV. eum administratorem constituit. Sed anno vix elapso transiatus est ad cathedram Viennensem ; unde non mirum, si nulla gestorum ejus memoria ad posteros transierit. LXVI. JOHANNESIV. Johannes Sirat, etsi Gallus, Neapoli vitam monasticam amplexus est iq ascetcrio Cartusia- norum, ubi pene post emissam profeffionem procuratoris omcio fungi coactus est, ac paulo post prioris & fecundi in provincia Lombardiæ visi- tatoris. Præsuit postea Cartusiensi eremo apud Friburgum in Helvetiis. Indesuperiorum jussu præpositus est domui Bellarienn pagi Niver- nensis. Biennio elapso prior factus est Ligeti in Turonibus, prope Lochias. Jam per decennium C A S T I N E N S I S. ; z8 hanc religiosam familiam gubernarat& rexerat, quando electus est in Tricastinensem epi« scopum, anno circiter McccCLxxx. Anno M cccc L xxx 11.ex hac vita exceffit. I n instrumento electionis Guillelmi Adhemari ejus successoris, dato 23. Maii 1482. legitur : Pervento ad eorum ( canonicorum) notitiam, R. inchristopatrem & Dom.fohannem Tricastinensem episcopum viam universu carnis iis diebus non longe decursts in Franciasuisse ingressum, &c. Quæ de eo dixi » mus jdesumra sunt ex charta capituli generalis celebrati anno 1485. aut ex memorialibus domesticis, quæ D. Johannes le Grantel prior Ligeti suppeditavit. LXVI I. GUILLELMUS V. Ut canonici certiores facti sunt de Johannis episcopi morte, Hugo Geneves præpositus collegium coegit, & præmissa brevi oratione de electione facienda, monuit neminem episcopatu digniorem esse Guillelmo Adhemaro suo sodali ( erat enim S. Pauli canonicus) rui major pars assensum præbuit. Electionem factam die 23. Maiianni mccccLxxxu. confirmavit Sixtuspapa IV. Guillelmus, testibus fratribusSammar- thanis, ex illustrisiima gente Adhemara procreatus, Giraudo patre barone d’Aps, Montilii Adhemari &Grignani, frater erat Giraudi baronis de Grignan improlis defuncti, & Gau- cheri baronis d*Aps, patris Ludovici comitis de Grignano Provinciæ proregis ultimi, ex antiqua prosapia Adhemarorum : germanos ha* buit quoque Bertrandum baronem de Marsane, Ludo vi cum dynastam S. Albani, & Guiotum sedis apostolicæ protonotarium, atque octo sorores. Guillelmus autem commendatarius perpetuus abbatiæ sancti Petri Belli-loci Lemovi- censis diœcesis, auspicatus est suum episcopa- tum a diœcesis lustratione & sedula inspectio- ne, condiditque statuta emendandis morum corruptelis utililsima. Sed postea multis litibus implicatus parum suo gregi profuit. Litigavit cum vicino episcopo Valentmo Antonio de Balsac, pro tonsura clericali incaute in aliena diœcesi data ; cum civibus Tricastinis, a quibus indebita exigebat ; maxime vero cum capitulo suo, quod adeo vexavit, ut ab Alexandro papa VI. bullam ipsum obtinuerit, quoeximebatur ab episcopi jurisdictione, visitatione, correctione.Lit- teræ pontisiciæ datæ leguntur Romæ anno Do- minicæ incarnationis mccccxch. idibus Octobris, anno vero 1. pontificatus Alexandri. At ■ vero anno sequenti episcopus refigi decretum hoc impetravit, tanquam auctoritati ordinarii & metropolitani exitiosum. Sed partes de nonnullis observandis mutuo convenerunt, quibus nimiæ & arbitrariæ episcopi potestati obices ponebantur, & capituli honori prospiciebatur. Hæc forte diflidia impulerunt episcopum ad Jerosolymitanam peregrinationem, an. circiter m DIV. Antequam vero proficisceretur, vicarium generalem instituit Franciscum Guillelmum de Claro-monte, qui postea fuit Valentinus episcopus, Narbonensis & Auxitanus archiepisco- pus, deinde cardinalis & sacri collegii decanus. Redux erat ab illo itinere Guillelmus episcopus Zz iij W ECCLESIA TR dic 23. Martii anni 1507. quo tempore Roma-j netus de Vicnnois ipsi recognovit nomine Mar- garitæ de Bernes sua* conjugis, de omnibus quæ olim fuerant Gabriclis de Bernes. In tot concertationibus inter nostrum episeo- pum & canonicos, ejus erga ipsos caritas minime intepuit ; quippe ut Capitulum ditarer, pro uniendis cjusrhenl.T nonnullis sacerdotiis, plurimum laboravit, & prioratum sitncti Amandi quo a viginti annis potiebatur, in summi pontificis manibus resignavit. Anno MDxvI. fama cujusdam miraculi ad S. Restituti sepulcrum patrati motus pius episcopus, hujus simcti reliquias in decentiorem locum transtulit, proposuitque instituere ad ejus tumulum collegium sex pre(byterorum, qui horas canonicas persolverent. An. 1498. facta fuerat alia transiatio, scilicet sitncti Martini de Ulmis quondam Tricastinensis episcopi. Post elata simcti Restituti ossa Guillelmus episcopus mcnse Julio ejusiiem anni, in morbum incidit, quo monente difposuit domui siiæ ; & quidquid acquisicrat siii episcopatus tempore, siiæ legavit ecclesiæ. Quæ vero ex patrimonio habebat, testamento siio reliquit Galcherio fratri suo. Postea sacramentis nutritus & munitus, ad Deum migravit. Sepultus est in sacello Dei-paræ virgini in cœlum assumtæ dicato. LXVIII. ANTONIUS I. Antonius de Levi ex baronibus de Chateau- morant, Jacobi & Ludovicæ de Tournon sororis Francisci cardinalis, filius, primus fuit qui nominatione regis Christianisseni vi concordatorum cum Leone papa X. epiicopatum Tri- castinensem consecutus sit. At cum idem rex non pateretur novum præsijlem ab aula disce- dere, quod ejus opera ad regni negotia uteretur, Claudium de Tournon epitcopum Vivariensem consanguineum siium coadjutorem assumsit, & vicarium generalem instituit, cujus quasi pro- vicarius erat Alexander Adhemar archidiaco- nus. Antonius in aula detentus, maxime post captum & custodiæ mancipatum regem (regina enim ejus opera & consiliis adjuvari postula- rat) urbi Tricastinæ procuravit quatuor per annum nundinas, & diem mercatus lingulis hebdomadis, litteris datis anno 1525. Transtatus est ad metropolim Ebredunensem. LXIX. MrcHAEL. Michael de Arandia in Delphinatu ex nobili ortus genere defignatus est episcopus S. Pauli anno 15x5. aut 1526. eodem tempore quo Antonius ad Ebredutientem transivit cathedram. Ac- cesiit possesiionem initurus die Dominica, de- cima-septima Junii anni 1^6. magnaque pompa exceptus cst. Magnis siimtibus asseruit siuæ ec- clesiæ jus lignationis in silvis a Suza dependentibus advcrius Petrum de la Baume Sulæ dominum. Anno I ? 17. adfuit ordinationi Ludovici Pclisscrii Arauiicani episcopi, die 31. Martii. Anno 1535. comes’de Marea cum ala equitum urbem sancti Pauli ingressus, expilavit ; majus temphim spoliavit, thecas argenteas sacrarum rcl.quiarum, vasa siacra, ornamenta pretiosa, CASTINENSIS. 730 & quidquid ad sacrum pertinet ministerium diripuit, ita ut per sex menses in eo ceflaverit divinum officium. Michael tædio affectus, quod tantis malis occurrere & mederi non posset, anno 1539. abdicavit in gratiam sequentis, cum Christianisiimi regis & papæ consensii. L X X. Johannes V. Johannes de Joly nobili genere in Bresiia na* tus, patrem habuit Humbertum toparcham de Choin, patruum vero Johannem de Joly Domi- nicanum conventus Burgi in Bresiia, doctrina celebrem, Ebronensem episeopum siiffraganeum Ludovici cardinalis de Gorrevodo legati in Sa- baudia, & episcopi Mauriennæ ac Burgi. Johannes de quo ni*.c sumus acturi factus elt Tri- castinensis episcopus voluntaria cesiione Mi- cbaelis, qui fortasse intellexerat hoc viro po- tentisiimo Tricastinensem ecclesiam difficillimis hisi : e temporibus indigere, qui siiis divitiis posset ejus paupertati subvenire.Posiidebatenim Johannes multas toparchias, ipsumque Burgum Bresiiæ caput, fiduciaria emtione a Sabaudiæ regulo. Prospiciebat scilicet luctuosisiima illa tempora, quibus jam exorta hæresis afflatura erat multitudini rebellionem & effrenatam li- * centiam. Sed antequam tempestas hæc prorum. peret, aliam siia prudentia aut avertit, aut sedavit. Henricus II. rex qui deperibat Dianam Pi- ctaviensem, ei dederat V alentinensem ducatum, simulque mediam partem dominii & juris- dictionis in urbe sancti Pauli > & in aliis loci$ per pariagium de quo jam locuti fumus expres- sis. Accelsit igitur primus Penatus Gratianopo- litani apparitor, ut nomine ducissæ urbem aliaque loca apprehenderet. Intercesserunt episcopus & capitulum per siios ministros, causati videlicet primo initam fuisse societatem inter re- > gem & episcopum, &c. ea lege, ut partem quæ regi cesterat, ipse non posset alienare. 20. Urbem pagumque Tricastinensem minime esse appendicem aucatus Valentinensis & Diensis. lis rationibus victa ceffit Diana. Sed huic procellæ successit alia longe periculosior. Hæresis Calvini privatis primum in colloquiis instillata jam panem Galliæ infecerat. Irrepserant in urbem Tricastinam quidam hujus falsæ doctrinæ præcones, qui post multas nocturnas coitiones tandem e tenebris eruperunt, & libellis ad valvas etiam ecclesiæ affixis, doctrinam orthodoxam dicteriis & conviciis prosri-

derunt. Eo prorupit eorum furor, ut etiam in ’vigilia natalis Domini anno 1561. effractis januis majoris templi, omnes Domini nostri, siin- ctidimæejus matris, aliorumque sanctorum imagines dejecerint ac fregerint, aut flammis ab- sumserintj ncc pepercerunt sanctorum reliquiis, imo nec ipsi Domini corpori in altari asservato ; aras everterunt, sacram diripuerunt suppelle- ctilem, in archivum irrumpentes omnia documenta abstulerunt, & pleraque igni tradidere. Eflusi in vicos, plateas, vias, cruces omneS & alia religionis avitæ monumenta disturbant. Hac procella plerique civium abrepti, & quod magis deflendum, e clero & canonicorum col73. ECCLESIA TR " legio plurimi religionem catholicam publice u ejurarunt. In tanta rerum perturbatione Johannes episcopus nullis laboribus pepercit, sive ut lapsos erigeret, sive ut adhuc stantes consir* maret. At cum videret perduelles vitæ siuæ in- sidiari, juxtaconsilium evangelicum cessit. Tunc in ipsius vicarium generalem Mclchiorem Ta- rumas furor heterodoxorum desxviit, quem videlicet in foro immanitertrucidarunt.Qui excepit eum in hac vicaria potestate exercenda Vincentius Reverdit, post oblatum incruentum sacrisicium, ad ipsam aram ab iisilem obtruncatus est Hæc nostro cpiscopo abstulerunt spcm omnem redeundi adccdesiam suam. Itaque abdicavit, & regi Christianiisimo designa- vit Thomam Pobel, quem ad hunc episcopatum idoneum judicabat, acquievit mense Novembri anni 1578. sepultusque est in ecclesia de Penssa, juxta Villarium in sacello dominorum de Choin. L X X I. THOMAS. Thomas Pobel nobilis & senatorii generis, patrem habuit in senatu Camberiacensi præsidem. Designatus episcopus schedula regia posseffio- nem adiit per procuratorem, cui iatis fuit cam—’ f>anile ecclesiæ eminus conlpicere ; neque enim icebat ingredi ecclesiam aut ædes episcopa- les, quas impii Calvinistæ diruerant, neque tutum erat in urbem accedere. Itaque Tnomas Romam profectus est, continuis precibuS a Deo postulans ut pacem ecclesiæ Gallicanæ, ac præsertim Tricastiriensi concederet. Sane sipes astulsit tranquillitatis ; urbs enim in regis potestatem redacta est. Qui metuens ne hic locus perfugium foret hæreticorum.juflit muros, turres, propugnacula quibus muniebantur, everti &exlcindi ; quod anno 1581. factum esse narrant. ] Quæ negotia Thomam episcopum Romæ retinerent ignoramus ; at nunquam urbem Tri- castinam invisit. Forte a longo tempore de ces- sione episcopatus cogitabat ; quod tandem exsecutus est anno 1585. Vixit adhuc diu post abdicationem, legimusque ipstim consecrationi sitncti Francssci Salesii adfuisse anno 1602. Abbas fuit Intermontii, ubi legitur obiisse anno 1608. LXXII. ANTONIUS II. Antonius Gaume honesto loco natus Riche* £ renciis * (vicus est diœcesis Tricastinensis) ex decano S. Salvatoris de Grignano promovetur ad episcopatum anno 1585. Sed cum non pateret aditus ad urbem & ecclesiam, distulit S0- lemnem siium ingressum usque ad annum 1594. quo siimma cum lætitia exceptus est a civibus, qui Fere ab annis 40. siium non viderant episcopum. Attamen non fuit illi integrum sedem habere in urbe, quod templum cathedrale majori ex pane esset dirutum, nec siiperessent orna, menta, vestesque sacerdotales, ad persolven- dum rite divinum officium: & aliunde abesset clerus. Obiit anno 1598. apud Grignanum.ubi humo tectus est in ecclesia collegia », cujus erat decanus. CASTINENS1S. 73> A LXXII 1. ANTONIUS III. Antonius du Cros eandem patriam habuit ac Gaumeus episcopus, cujus nepos erat ex sorore ; quod fortasse movit Henricum Magnum ut eum in locum avunculi episcopum dehgna- ret, accedente præterea comitis de Grignan favore & commendatione. Mense Novembri anni 1599. ingressus est urbem & accessit ad ecclesiam siiam, cujus miserabilis status ipsi la- 1 crymas elicuit. Templum enim parietinis simi- se nullum habebat altare integrum ; tres tantum tunc erant canonici ; ab anni$ 4.0. cessaverant in templo divinum officium & sacri verbi prædicatio > unde crassa inplebe ignorantia. Tot malis mederi agressus epilcopus, an. 1600. decreto publicato die 28. Augusti revocavit omnes qui aberant presuyteros, jusiitque ut ad obeunda siii sacerdotii munia, quisqucrediret. At cum recusasset confirmare capituli privilegia, & ad se trahere vellet collationem proruendarum, inde imminere videbatur ingens turbamentum in hac renascente ecclesia. Attamen Deo pacis placuit animos flectere ad concordiam, & die 7. Junii anni 1602. facta est trans- actio inter episcopum & capitulum. An. 1606. Bolenæ urbis cives accersiverunt fratres Minores Recollectos, quod pium opus approbavit & adjuvit episicopus. Magna laude dignus est hic præsijl ob innumeros labores exantlatos tum ad farta tecta majoris ecclesiæ facienda, tum ad restituendam divini officii celebrationem, tum ad recuperandos episcopatus proventus ab hæreticis occupatos, tum ad restaurandam utcumque disciplinam ecclesiasticam; in quibuS adjutorem habuit Raimundum deCrososuum vicarium generalem. Ut pestem in urbe gras- sancem anno 1629. declinaret, Bolenam se re-, 1 cepit, unde post fex circiter menses Balmam venit, ubi defecit die 24. Februarii anni 1630. 1 Corpus ejus sepultumest in ecclesia siincti Pauli cum hoc brevi epitaphio, quod ipse scripserat: Antonius du Cros episuopus Tritastinensts 24. Februarii anni 1630. reddidit Deo & natura.Simpli- ciaacta composui, grata sunt Deo. Testamenti si.ii tabulis multa pie constituit ; in his ut siius heres singulis annis in perpetuum 24. pauperes vestiret. LXXIV. FRANCISCUS. t Franciscus Adhemar de Monteil de Grignan ex clariflima, vetustiffimaque Adhemaro- rum stirpe, Ludovico-Francssco comite de Grignan & d’Aps & Johanna d’Ancezune parentibus ortus, Guillelmo Adhemaro Tricastino episcopo seculo XV. labente, consiinguinitate junctus erat; etenim proaviam habuit neptem illius Blancam Adhemaram, baronam a’En- trecasteaux, matrem Gasparis comitis de Grignano, antistitis nostri abavi. Is ex abbate Aquæ-bellæ nominatus a Ludovico XIII. episcopus Tricastinensis anno 1630. inauguratur 1631. Septembris 14. in collegiataD. Salvato— 1 ris apud Grignianum basilica, per Johannem Jaubertum de Barraut archiepiscopum Arela^ 7H ECCLESIA TRIC tensem, Carolum— Jacobum de Gelas de Le— I beron Valentihensem, & Ludovicum de la Bau- me Vivariensem episcopos, advocatis ad celebritatem plerssque Provinciæ nobilibus. Postea interfuit conventui generali cleri Gallicani apud Parisios anno 1635. Anno 16^9— obtinuit senatus-consultum adversus Calvini sectarios, qui insolenter agebant erga sanctiffimum sacramentum, detrectabantque parietes domorum siaarum ornare tapetiis, dum in festo dicto Corporis Chrtsti deferretur per vicos. Sub hoc præ- sule recruduit inter epilcopum& canonicos jurgium de jurisdictione in clericos & alios a capitulo pendentes, cui ablatum est jus omne, I & vindicatum est assertumque S0H episcopo. Anno 1643. Ludovicus XIII. rex eum desi- gnavit coadjutorem Johannis Jaubert Arela- tensis archiepiscopi. LXXV. JACOBUS II. Jacobus Adhemar de Monteil de Grignan frater Francisci, de quo siipra, post ipsius translationem ad metropolim Arelatensem, desi- gnatur a rege Christianisiimo episcopus siincti Pauli ex syndico seu procuratore generali cleri Gallicani. Sed eodem rege Ludovico XI11. e vivis siablato, antequam Jacobus Romano plum— s bo confirmatus esset, Anna regina vidua regni moderatrix pro Ludovico XIV. rege impubere, regis conjugis nominationem sua corroboravit. Lugduni consecratus est ab iplbmet fratre Fran- cisco Arelatensi archipræsule sijo metropolita- no, anno 1645.’n interiore sacello Cartusiæ Lugdunensis, aflistentibus Ludovico Dony d’Attichy Rejensi, & Nicolao de Grille Uce- ticensi episcopis ; cum quibus perrexit Lutetiam Parisiorum ad comitia generalia ejusdem cleri, quibus adfuit, & coram regia majestate pluries cum laude e siCro suggestu condonatus est. Iterum autem delegatur ad sequentia co— ] mitia anni 1650. Auctor fuit restituendi urbis mœnia, quæ ob metum Calvinistarum destructa fuerant.Palatii etiam episcopalis constructionem aggresius est, quam non potuit ablblvere, transiatus ut coadjutor ad sedem Uceticensiim anno 1657. die 22.Maii a rege designatus. LXXVI. Claudius. Claudius Ruffier Pruvini * natus ex honestis parentibus, adolescens vitam amplexus est monasticam in Caroli-locensi ordinis Cistercien- sis monasterio diœcesis Silvanectensis j Parisiis operam navavit sacris litteris, tanto profectu, ut doctoris lauream consecutus sit. Nec minus in virtutis studio proficere visus ; quod persuasit abbati generali Cistercicnsi, eximium hunc virum instituere suum vicarium generalem in Se- ptimania & Provincia. Hoc munere defunctus est Claudius summa cum prudentia ; cujus quoque testis fuit ejus avunculus Nicolaus Grille Uccticnsis episcopus. Quapropter eum sibi in vicarium generalem assumlit. Post consumtos annos 20. in hac obeunda provincia, quævitæ pastoralis tyrocinium fuit, ejus fama non latuit regem.Itaque Jacobofacto Ucetiæ coadjutore, dcsignavit Claudium, qui ipsi in Tricastina sede ASTINENSIS. 734 subrogatur anno 1657. die 31. Maii. Consecrationem episcopalem accepit Ucetiæ abavunculo c siIo Nicolao de Grille ejufdem urbis episcopo, 1 cui adstiterunt Josiiphus* Maria Suarez Vasio— * nensis episcopus, & Jacobus Adhemar de Gri— b gnan coadjutor Ucetiensis, die 12— Februarii c anni 1659. Rerum ab eo gestarum compen— * dium & quod spectat ad ejus mortem continet ejus epitaphium, æreæ tabulæ insculptum in ec- clesia majori ubi jacet affixum : DEO. O P T. M A X. Sisse gradum viator & lege. Hic jacet Claudius Ruffier Pruvineus, ordinis Cisterciensts religiosus, facultatis Parifiensis doctor, episcopus Trica- fiinensis & comes s vere magnus, fipietatem, caritatem, integritatem spectes. Assiduus dioecefi, ubi totus fine vicario generali animarum saluti vacabat. Poenitentia tribunali adfiabat frequens. Docuit & fecit. Epifeopalia jura refiitui curavit. Palatii eptscopalis inchoatam restaurationem suis fumtibus perfecit. Strictioris Observantia fratres Dominicanos in hanc vocavit urbem. Pauperum domum quoad potuit, ditavit. Huic ecclefia largitus ess munera, proque anima salute missas fundavit. Tandem cum facrofanctum missa facrifi- cium celebraret, gravi correptus morbo, obiit 16. mensis Martii 1674. Orate pro eo. * In exsequiis ejus rogante capitulo celebravit Alexander Fabre Arausioanus episcopus. Nullus orationem dixit funebrem ; (interdixerat enim) fed ipsum in æternum laudabunt ejus opera. Opinionem sanctitatis in qua mortuus est auxit, quod post annos 15. inventum sit corpus ejus integrum. LXXVII. LUCAS. • Lucas d’Aquin, de cujus genere jam locuti siumus in Forojuliensibus episcopis, designatus est schedula regia ad vacantem Claudii morte sedem an. 1674. quo in possesiionem estadmis- sus, præstito, ex more, clientelae sacramento. Ejus episcopatus exordium ecclesiæ fuit perutile ; nam obtinuit a Christianisiimo rege, ut ad consulatum urbis nullus pateret aditus hæresis Calvi nianæ sectatoribus. Regium ea de re præ- ceptum datum est die 7. Septembris ejuldem anni 1674. Anno sequenti adfuit comitiis totius cleri Gallicani in castro sancti Germani congregatis. Anno 1680. migravit ad cathedram

Forojuliensem. LXXVII I. LUDovICUS. Ludovicus Aube*de Roquemartine an. 1630. die 9. Decembris natus estAndrea marchione de Roquemartine & Maria de Tinelisde Ca- stelct parentibus. Primum præpositus fuit ecclesiæ metropolicanæ Arelatcnsis ; anno vero 1677. post nominationem regiam, & bullas pontificias acceptas consecratus est episcopus Grassensis die 17. * Jartuarii in Arelatensi sancti Trophimi ecclefia a Johanne-Baptista Adhemar de Monteil de Grignan coadjutore Arelatensi, cui adstiterunt Johannes-Baptista de Sade de Masiin Cavcllicensu 7J, ECCLESIA TRI Cavellicensis, & Ludovicus Alfonsus Siiarcz l Vasionensis episcopus. Inde vero transfertur ad ecclesiam lancti Pauli anno 1680. Capitulum audita ipsius nominatione iplum instituit vicarium generalem, qui Lutetiam profectus, ut regi fidem clientelarem profiteretur, an. 1681. adfuit inaugurationi Ludovici Marcelli dc Coetlogon in episcopum Briocensem. Eodem anno exceptus est in sua urbe cum magna ordinum omnium gratulatione. An. 1682. die 18. Octob.consecravitecclesiam Dominicanorum. Paulo post synagogam Calvinistarum ( Templum vocant) deitrui curavit, cujus campnna post solemnembenedictionem in ecclesix cam— I panili collocatur. Ejusdem ecclesix reparan- dæ & ornandæ operam dedit ; sanctuar uin jasoide, chorum marmore stravit ; stalia seu sedilia chori auro decoravit ; porticus, sacella, totum denique templum exquisitis pi- cturæ ac sculpturæ operibus exornavit. Præci- •puam vero sollicitudinem adhibuit ad morum emendationem, præsertim in clero procurandam, quod praititit publicando statuta syno- dalia. ln ecclefia quoque sua instituit canonicum Theologum, ad clericos & alios erudiendos. Anno 168$. adfuit cœtui totius cleri GalC ASTINENSIS » 73* licani, post quem rediens ad ecclesiam suam, afiidiius Fuit in gregis fui custodia, & in aliis cpiscopalibus ofhciis, maxime vero in caritatis operibus tum spiritualibus.tum corporalibus, in<- tclligens luper egenos & pauperes, ita in eorum sinu abscondit eleemosynas suas, ut eas ipse pene nesciret. Obiit hoc anno 1714. mense Martio, ætate & quadragesimali pœnitentia attritus. LXXXIX. J o sb PHUs. Josephus Maurcl de Chassaut in senatu Pro- vinciæ consiliarius & vicarius generalis Aqui- Sextiensis archicpiscopi, designatur episcopus Tricastinensisdic 1.Aprilis. Consecratur in ec- clesia Aqui — Scxtiensi ab archiepiscopo, aili* stcntibus Tolonensi & Massiliensi episcopis, die 26. Augusti anni 1714. Dic 28. Septembris sacramentum regi præstitit in sacello regii palatii apud Fontem-bellaqueum. Ignoramus quo loco sit reponendus quidam Rigaldus epssCopus civitatis TriC.istinæ, qui dedit S. Fidi (Conchensi) ecdcsiam S. Mariæin loco qui’dicitur Gavilans, regnante Domino Jesu Christo. TRICASTINENSES PRÆPOSITI. QUi prioribus ecclesiæ feculis capitulo seu coliegioTricastinensium clericorum præ- luerint, non invenimus, lneunte seculo XI11. deCani primum locum videntur obtinuisse, sed brevi tempore, nam ab anno 1217. nullosnisi præpositos deprehendimus. I. N. Riperius decanus anno 1203. II. Hugo Florentius decanus anno 1217. III. Lambertuepræpofitus, anno 1224. Ceteri suntpræpositi. IV. Petrus I. Chabert anno 1241. V. Bertrandus de Clansayes 1251. posteaepiscopus. VI. Guillelmus I. Adhemar de Monteil 1259. VII. Petrus II. de Lavanto 1273. VIII. Petrus III. deClansayes 1279. IX. Petrus IV. anno 1311. X. Bernardus de Casa præpositus erat Tri- castinensis anno 1348. quo Petrus de Cafa patriarcha Jerosolymitanus & administrator Va- fionensis suo teltamento condito die 1. Julii instituit eum exsecutorem fui testamenti. Vide in epilcopis Vasion. istud testamentum. XI. Guido de la Tremoliere 1571. XII. Berengariusd’Alrie 1395.1406. XIII. Hugo Geneves 1471. XIV. Jacobus de Robcrtet juris doctor, senator in suprema curia Delphinatus 1486.1491. XV. Petrus V. Audigier 1498. XVI. Matthæus de Moreton 1540. XVII. Guillelmus II. de Moreton 1557. XVIlI.Francisous I. de Roquart 1565.1568. XIX. Claudius I. Sissredy protonotarius S. sedis 1595. XX. Claudius II. Marcel 1602. XXI. Andreas Gaud anno 1640. XXII. Claudius III.Marcel 1650. XXIII.Johannes-Baptista Pelegrin de Tou. dati de Monserin. XXIV. Petrus VI. Pelegrin de Tondati de S. Leger 1662. XXV. Mcldhior-Joseph de Tondati de S. Leger 1682. XXVI. Franciscus II. de Tulles 1694. XX VII. Petrus VII. Firminus doctor aggre* gatus universitatis Avcnionensis anno 1709. romm 2, Aaa 737 ECCLESIA T R I C A ST INENS IS. 73 « VETERA MONASTERIA DIŒCESIS TRICASTINENSIS, ANtiquius occurrit in Provincia ad Rhodanum, inter monticulum Adhemari & urbem Tricastinam nomine Dusera, quod monasterium in pago Tricastinosub annum 680. conditum a Pancto Lamberto archicpiscopo Lu- gdunensi,. subditumque est Fontanellæ, ut legitur in vita sitncti Anlberti, sec. II. Benedicti no. Nempe Theodericus rex prædium hoc dederat Fontanellensibus, eo pacto ut inde Fon- tanclla oleum ad ecclesiæ luminaria reciperet. Monasterium hoc in Saracenorum procella dicitur funditus eversiim ; attamen in recensione monasteriorum facta anno 817. sub Ludovico Pio, in concilio Aquis-granensi, numeratur inter ea quæ nec dona nec militiam donare debent, sed orationes solas. Si quæ alia fuerint antiqua cœnobia, eorum memoria minime ad nos pervenit. Duodecimo seculo conditur Aqua-bella ordinis Cisterciensis, & eodem pene tempore aliud feminarum nomine Boschetum. De utroque sigillatim dicendum. AqUA-BELLA, seu V A L LIS-HON EST A. A Qua — bella monasterium ordiniS Cisterciensis indiœcesi Tricastina, a qua urbe duabus distat leucis, situm est non longe a vico dicto Valaurie. Ejus primordia discimus ex vetustisiima inscriptione lapidi in claustro incisa ab annis circiter quingentis hoc modo: vj. tal. suliianno ab incarnatione Domini mcxxxvI 1. dedit Guntardus Lupi dominus Rocha-fortis locum ijlum abbatia Morimundi ad abbatiam ibidem construtndam in honorem B Maria. Ad asceterium illud condendum anno 1137. Otho abbas Morimundi opem tulit, ex manuscripto codice viri clariss. Hcnrici Suarez. Seriem autem abbatum perfectam hic dare non possumus, cum chartas quæ apud dominos de Grignan asservari dicuntur, inspicere nobis non licuerit. Sequentes ex diversis instrumentis collegimus. Simes abbatum. I Albericus Aquæ-bellæ abbas inter domum A quæ — bellensem, atque Piperacensem societatem confirmavit anno ab incarnat. 1165. indict. xm. epacta xvn. Idem 1190. memoratur in charta Leoncellæ. II. Elsiardus abbas Aquæ — bellæ cum Petro abbate Leoncellæ, qui præerat anno 1202. III. Guillelmus I. de Grignan 1238. exhist. S. Pauli, pag. 89. disceptatpro sepulturis cum ecclesia T ricastinensi. IV. Raimundus I. abbas Aquæ-bellæ sit abbas Silvanesii anno IV. Innocentii papæ IV. hoc est anno 1246. Vide in abbatibus Silvanesii. V.Giraldus de Gaugat an. 1249. componit dis- sidium inter Laurentium Tricastinenlemepisc. & incolas consulesque oppidi de Visano. VI.Pontius I. abbas Aquæ-bellæ frater Mau- ricii præpositi Aniciensis ecclesiæ, & domini castrorum sancti Boniti & Novæ-cellæ, subscri- bit testamento nuncupativo dicti præpositi fratris fui an.I27o. dieVeneris post festum omnium Sanctorum. Idem Pontius an. 1279. memoratur imerfuitque transtationi reliquiarum S. Ma- gdalenæ 1281. VII. Stephanus I. Chaudelas hominium præ- , stat Raimundo de Baucio 1304. VIII. Guillelmus II. ex delegatione sibi a Jacobo abbate Fontis-frigidi commissa, visi- tat abbatiam de Populeto, cujus & abbatem electum Pontium ex abbate de Benifacatio confirmat, seria 5. post Pentecosten an. 1316. ex tab. Fontis-frigidi. Idem procul dubio GuillelmuS est, qui ex abbate Vallis-sanctæ abbas Aquæ* bellæ bulla Johannis papæ XXII. institutus legitur in commentariis domini Henrici Suarez. Anno 1319. præsens memoratur in transactio- ne capituli Claromontensis cum conventu Fe- neriensi, ex arch. cathedr. Claromont. Mo- rituranno 8. Johannis papæ XXII. hoc est an. 1323. ex actis pontisicii Avenion. IX. Stephanus II. abbas Aquæ-bellæ concordiam fecit cum Stephano abbate Mansiadæ anno mcccxLIv. indict. xH. X. Raimundus II. ad annum 4. Innocentii papæ VI. quo resignat. XI. Guillelmus III. ex abbate Silvanesii fit abbas Aquæ-bellæ bulla Innocentii papæ VI. pontisic. anno 4. data ; ex act. pontif. Avenion. XII Pontius II. de S. Bonet 1380. in veteri instrumento Bonarum-vallium. XIII. Raimundus III. Astier 1399. XIV. JosceranduS de Villas 1437. XV. AntoniusMartel 1469. quo an. Stephanus Genev^s Tricasu episcopus sopit litem inter ipsum & habitatores Regiæ-villæ, pro decimis. XVI. LudovicuS de Groflee 1498. memoratur in transtatione sancti Martini de UlmiS epi- scopi Tricastin. tempore Guillelmi Adhemar. Idem adhuc anno 1501. XVII. Adrianus de Bazemon 1575. 1592. XVIII. Stephanus III. Adam de Sompi jacet in ecclesia cum hoc epitaphio : Hic jacet venerabilis vir domnus Stephanus Adam de Sompi quondam abbas Aqua-bella, nec- non praposttus ecclesia collcgiata de Apibus, qui obiit Grignani die scxta mensu Octobris an. 1607. XIX. Marcus de la Salse simul decanus S, Salvatoris de Grignano, litigat cum Antonia du Crosepiscopo Tricastino. XX. Franciscus Adhemar de Monteil de Grignan episcopus Tricastinensis, deinde ar- chiepiscbpus Arelatensis, an. 1630. XXI. Angelus Adhemar superioris nepos & coadjutor, frater vero sequentis, abbas fuit Aquæ-bellæ, inquit D. du Fourny in catalogo equitum torquat. obiitque ætatis suæ an. 26. XXII. Joh. Bapt. Adhemar de Monteil de Grignan præcedentis frater, archiepiscopus Are- latlatensis ex coadjutore, præerat annis 1670. & i6So. XXIII. Jacobus du Saussay ab eleemosynis ducissæ Carnotensis, & abbas Exoldunensis, nominatur 24. Decembris anni 1697. Obiit 1700. XXIV. Franciscus II. leTellier episcopuS Digniensis, renunciatur abbas die 14. Augusti anni 1700. Vita fungitur 1708. XXV. Godesridus Mauricius de Conflant major vicarius & archidiaconus Sucflionen-. fis, nominatur 8. die Aprilis 1708. BosCHETUM. T> Oschetum ordinis Cisterciensis parthenon, Ijsub abbate Aquæ-bellæ in sylva non longe aboppido S. Restituti olim visebatur, ubi nunc Cst vicus & ecclesia parochialis, postquam Calvinistæ locum sacrum destruxerunt. Ejus fundatio videtur tribuenda Raimundo de Bau » cio principi Arausicano, qui dedit cœnobio castrum d*Estagnol non longe a Susa dicta Rufa. Duas duntaxat hujus monasterii novimus abbatissas. I. Faidita filia Raimundi de Baucio principis Arausicani nræerat anno 1238. quo ejus pater multa contulit j scilicet ea quæ supra memoravimus. II. Dalmatia Hugonessucirca annum 1411. quo Hugo de Thesiaco episcopusTrkailinenhs composuir controversiam ortam propter limites inter toparchiam S. Restituti & agros abbatiae de Boscheto.