Gallia Christiana 1715 01/Sistaricensis

Denis de Sainte-Marthe

Gallia Christiana - T. 1 (1715)

Ecclesia Sistaricensis (col. 474-515)

◄   Ecclesia Vapincensis

Monitum   ►

474 ECCLESIA S I S T A R I C E N S I S. 475 ECCLESIA SISTARICENSIS. SIsTARICUM Æthico, dum iter a Mediolano Arelate per Alpes Cottias describit, Secujiero vel Segufiero quod etiam legitur in Antonini itinerario in tabula Theodosiana. Juxta Scaligerum est Cessero Plinii I. 3. c. 4. Sed in Adonis martyrologio ad 10. Decembris Cessaro, vel Cessario indicatur in territorio Agathensi. Plurimis in conciliis civitas Segefierica dicitur, & in aliis veteribus monumentis civitas Segejierium, Segufierum, Segefienorum. Urbs est antiqua caput pagi, qui olim erat comitatus, posita ad Druentiam * flqvium, cum arce, ubi est Pedes senescalli, qui jura dat pagi populis. Ecclesia cathedralis beata Virgine Dei-para patrona gloriatur, in qua sunt præpositus, archidiaconus, capiscolus, qui est caput chori, seu scnolæ cantorum, sacrista, & octo canonici, quorum unus theologus est capituli. Ad canonicorum si.ibsidium accersiti sunt decem presoyteri ab ecclesia sportellam accipientes ; his adde magistrum, qui præest puerissym- phoniastis. In diœcesi quæ continet 70. parochias, duæ tantum sunt abbatiæ ; Lura ordinis sancti Benedicti, &Crociensis (Cruys) ordinis fandi Augustini, quænunc est unita mensæepiscopali. Abbatiæ quoque titulo gaudet parthcnon ordinis sanctæ Claræ, maxime post unionem cum ipso factam abbatiæ simcti Petri de Subripis*. Sistarici sunt conventus Minorum & Capucinorum, virginum Visitationisbeatæ Mariæ, U Mulsearum & Hofpitalariarum. Forcalquerii iunt fratres Minores, Recollecti, &moniales Visitationis. Manucscæ Carmelitæ, Minores Observar.tini& Ca- pucini, moniales sancti Bernardi & sanctæ Claræ. In diœcesi celebris est urbs Forcalquerium caput insignis comitatus, quem inter suas recenset ditiones rex Christianisiimus, in diplomatibus ad Provinciam ipectantibus. Forcalqueriensis vero basilica se concathedralem esse contendit. Sistaricensisepiscopatus subjacet Aquis-Sextiis, ob juris- dictionem tum spiritualem & ecclesiasticam, tum temporalem & politicam ; quippe hæc urbs si- mul est Pedes metropolitani secundæNarbonensis, & parlamenti totius Provinciæ. Novam hic damus episeoporum nomenclaturam & historiam, his quæ præcesserunt longe auctiorem & emendatiorem, ad quam adhibuimus codicum, sive manu exaratorum, sive typis excusorum bene multorum subsidium, pra ter famosum codicem vulgo dictum viridem, cpai ellovus Laurentii Burelli (Bureau) episcopi. Hic enim præsiil anno 1500. chartas omnes quæ tum exstabant episcopales, desi : ribi fecit m membraneo volumine, quod unum ex toto tabulario Calvi- nistarum furorem non est expertum. Præmittitur volumini fynopsis gestorum episeoporum, quæ multis referta est anachronilmis. Johannes Columbi presoyter Societatis Jesii, qui in veteribus instrumentis investigandis magnam vitæ partem contrivit, acta quoque illorum episcoporum prosecutus est ; quæ etiam saltem attigerunt scriptores historiæ tum Provinciæ, tum Delphinatus : cos omnes consi.iluimus ; & ubi chartæ non suppetebant, adhibuimus. EP IS COPI SISTARICENS ES. I. CHRYSAPHIUS. CHrysaphius anno 452*. sedebat, inquit Johannes Columbi, ex manuscripto codice concilii Arelatensis sub Ravennio metropolita- no, ipsiusque ac aliorum patrum epistolæ, in his Chrysaphii Secustericensis, cui lanctus Leo respondit epistola quinquagesima fecunda eo anno scripta. Illum codicem habuisse olim Jjhan- nem Savaronem asserit idem Columbi post Honoratum Bouche, qui testatus est se id accepisse a D. Polycarpo de la Riviere, profitente se codicem illum in ipfius Savaronis manibus vidisse. Legenda sunt quæ ea de re narrant nostri Sammarthani, in Ætherio Magalonensi episcopo. II. JOHANNE S I. Johannes ut episcopus Sistaricensis, Marii abbatis Bodanensis electionem conscnsu Gun- dobaldi Burgundionum regis factam roboravit ; ex vita sancti Marii, auctore Dynamio patricio rectore patrimonii Romanæ eccl, cuius laudes inepist. S. GregoriiMagni legesis lib. 3. epist.33. & lib. 7. epist. 36. Hinc colliges Johannem ante annum 509. præfuisse ecclesiæ Sistaricensi, quo Gundobaldus decessit, ac proinde in aliis catalogis male collocatum essepost annum 585.Ceterum de hoc episcopo legitur, quod fuerit de stirpe senatoria, opibus ac virtute nobilis, &quod episcopale onus per annos 47. fustinuerit, nisi ea sint de Johanne II. intelligenda. De Bodanenli * monasterio pagi Sistaricensis, & S. Mario abbate dicemus suo loco. III. V R.LERIUS. Valerius in concilio Epaonensi anno 517. sedit cum præsulibus regni Burgundiæ, subscri- psitque illius actis & canonibus ut episoopus urbis Sigestericæ. IV. A v o L U s. Ex duplici concilio intra novennium Aure- liæ habito notus est Avolus. Et priori quidem, quod anno 541. coactum est, interfuit, sub- scripsitque cum titulo episcopi Segesterioæ Civitatis, uti Valerius. Posteriori vero, quod quintum numeratur Aurelianense, non potuit adECCLESIA SIS esse, sed viceS ipsius gestit ab ipso missus Age* ciuspreIbyter anno 549. V. GENESIUS. Memoriam hujus præsulisconservavit &ad posteros transmisit concilium IV. Parisiense, anno 573. celebratum, in quo bis subscriptus legitur ut ecclesta Segefierica episcopus, icilicet in constitutione episcoporum, & m synodali ad regem epistola. VI. POLOGRONIUS, /crttPoLYCHRoNIUS. Anno 584. juxta imperium Guntramni regis habita est secunda synodus Valentina, ubi confirmata sunt quæcumque rex ipsiusque conjux & siliæ Deo sacratæ puellæ, basilicæ sancti Marcelli, vel sancti Symphoriani, aliisve contulerant ecclesiis. Inter patres vero synodi hujus recensetur Pologronius episcopus ecclesta Si~ gestarica. Anno sequenti fatis habuit mittere ad concilium Matiseonense fecundum, qui suas in eo vices ageret. In supplemento conciliorum Galliæ legitur epistola quorumdam clericorum ad Pologronium episcopum, quem, qui sup- plementum illud edidit, Petrus de la Lande, con- {icit esse nostrum episcopum Sistaricensem. Post ninc episcopum, qui a Johanne Columbi & a ( Carolo Cointio, ex Burelli maxime testimonio, recensentur usque ad seculum decimum, parum sunt certi. At de iis quæ vero propiora videbuntur, seligemus, rejectis aliis. VII. Secundinus. Hujus præsulis episcopatus per annos octo su- pra triginta, abanno 619.inchoatur, & in anno 657. definit. VIII. MAGNIBERTUS. Cui tribuuntur anni 61. pontifioatus, videlicet ab anno 657. ad annum 718. ] IX. Amantius. Præfuisse dicitur ab anno 718. ad annum 729. aut 750. quo e vivis discessit, antequam Sarace ni, qui paulo post provinciam Narbonensem secundam vastarunt, in Galliam irrupissent. X. VI R-M AGNUS. Usque ad annum 750. pedum tenuit, ut divinant. XI. Bo N U S I. Ab anno 750. ad 805. XII. Johannes II. Hoc episcopo sedente Carolus Magnus dedit & concessit, ac imperiali privilegio tradidit Deo & beatæ Mariæ, & glorioso martyri Thyrso, &sanctæ sedi Sistaricensi castrum toLurio, cum omni honore & appenditiis suis, ut epi- scqpus S. Mariæ Sistaricensis habeat & quiete pqmdeat. Idem Johannes fundavit in loco suæ diœcesis Baulis dicto (Baux) una cum constlio & adjutorio domini & gloriostjsimi, magnifici Ca- roliprijstmi augusti, monasterium, ibique reli- giolum abbatem Ademarunfconstituit cum 12. ’A R I C E N S ! S. 477 fratribus, qui sanctæ conversationis regulam > juxta præscriptum beati Benedicti observarent. Actum anno 12. regnante Carolo Augusto. Vide diplomat. Mabiil. ^.614. Fundationem Bau- lensis asceterii referimus ad annum 812. cum Mabillonio, qui ad eundem annum num. 8. meminit aliorum monasteriorum aut ecclesia- rum, quibus construendis Johannes multum contulit. Hujus abbatiæ exstincta est memoria multis a feculis. Aliud Johannes episcopus monasterium siia in diœcesi potius innovavit quam fundavit, scilicet Bodoniense *, in pago provincia Sistari- censts, ubi VI. seculo fuerat abbas simctus Marius. Destructum hoc asceterium fuisse paulo post siincti Marii mortem, ut ipse pronuntia- rat, omnes consentiunt, rursusque redintegratum a Johanne 11. usque ad X. seculum perseveravit. Sed ex abbatia prioratus evasit, In- sulæ-barbaræ diœcesis Lugdunensis subditus. XIII. CAMPANUS. Inscriptio quædam cujus meminit scriptor Sistaricensis, Campanum exhibet præsulem, quem quidam episcopum fuisse post Johannem putant. Hæc autem sunt inscnptionis verba : In honore D.nostris. C. hic est locus adificatus, quem fieri procuravit Campanus prasul tempore …… nomine sohannis ep. Sistatic. anno xij. Chlotarii filii Caroli. Additque de suo scriba.* Hoc in petra inventum est scriptum in ecclesta ante altaresanctijohannis. Dici potest hunc episco- pum post Johannem sedisse anno 12. Lotharii, anno Christi 851. vel 852. Columbus Campanum præsiilem dici autumat, quod esset Boda- nensis abbas, non Sistaricensis episcopus. At iis temporibus abbates præsules appellare nondum usu receptum fuisse credimus. Lotharius hic dictus filius Caroli, ejus Fuit nepos j cujus anni computari possunt, vel ab aulpicato imperio, sicque duodecimus ejus, erit Christi 851. vel 852. aut ab inchoato regno ( rex enim fuerat ante sumtum imperium, scilicet in Italia, ab anno 822.) sicque annus ejus duodecimus tantum foret 853. Anno circiter 859. decem episcopi Segusteronem convenerunt, ubi Saxiaco* monasterio, quod condiderat in pago Lugdu- nensi Aurelianus abbas Athanacensis, postea Lugdunensis archiepiscopus, privilegium concesserunt. XIV. BoN US II. Ætatem hujus episcopi utcumque nos docet Groffi prior Liourensii ; testatur enim sie legisse in antiquiffimo codice manulcripto permutationem factam inter virum venerabilem

Bonum episcopum… Secustirona civitatis, & Paulum episcopum siinctæ sedis Aptensis, Iv. nonas Julii, anno 8. regnante… Lothario, indictione xv. Paulus Aptensis Pedebat IX. seculo jam inclinato. Rex iste Lotharius filius fuit Lotharii imperatoris, qui cum a patre Lotharin- giam primum accepisset, postea regnum Bur- gundicum Caroli fratris fui morte vacuum, cum Ludovico altero fratre divisit. Hujus vero regni pars erat Provincia, quæ tametsi Ludo478 ECCLESIA SI vico cesserit, potuit tamen Lotharii portio Sistaricum complecti. Lotharius autem iste in vivis erat anno 867. quo fuit indictio xv. XV. VIVENTIUS, */. VINCENTIUS. Scriptor SistaricensiS huic antistiti undecim annos regiminis astignat. In charta fundationis monasterii de Baulis facta a Johanne II. primus episcopus, qui eidem subseripserit, Vin- centius appellatur. Episcopos in calce hujus instrumenti lubscriptos Mabillonius opinatur fuit- se Johannis successores, qui unus post alium, ut ad regendam Sistaricenlem ecclesiam acces- serunt, quod a Johanne pie factum fuerat, suo voluerunt calculo confirmare. Hi episcopi sunt Vincentius, Amantius, Secundinus, ac Vir- magnus, qui in vulgatis ante J. Columbum & Carolum Cointium catalogis, recensentur post Johannem, qui tempore Caroli Magni sedebat. Placuit autem Columbo & Cointio illos præmittere, tum ad tollendum longum inter- pontificium post Pologronium (nullus enim ab illo episcopo qui scculo VI. delinente sedebat, usque ad Johannem Caroli Magni coævum, occurrebat episcopus) tum ad implendum annorum numerum, qui lingulis illis episcopis afli- gnantur a scriptorc Burelliano ; nam supina socordia episcopis quos medios ponit inter Johannem qui sedebat adhuc anno 851. usque ad Ur- sum, cui concessum esa privilegium anno non- gentesimo sexagesimo-septimo, dividit ducentos & octoginta duos annos, si in summam ducantur anni quibus singuli præsuerunt, juxta po- situm ab illo calculum ; cum tamen inter annum 851. & 967. anni duntaxat sexdecim supra centum fluxerint. Commode vero his episcopis qui tempus annorum 282. impleverint, invenitur locus inter Pologronium & Johannem Caroli Magni lynchronum. Hæc sunt rationum momenta quæ viros eruditione præstantes Columbum & Cointium ad disponendos alio ordine SistariCensesepilcopos adduxerunt> quibus morem gerere visus sum, præsertim auctoritate Columbi motus, qui tan- diu in historia illorum antistitum desudavit. Ex adverso tamen me trahit auctoritas char- tæ fundationis monasterii de Baulis a Johanne episcopo, tempore Caroli Magni sactæ ; nam qui huicsubscripserunt instrumento episcopi, viden- tui iidem quos Columbo præeunte, Cointius vult esse Johannis antecessores. Attamen quod iidem sint, non omnino constat. Imo ne*quidem liquet eos fuisse Sistaricen- ses episcopos. Nihil tamen vetat quominusali- quis ex illis, iis præsulibus sit accensendus, uti Vincentius, qui nemine dissentiente sedit apud Scgusteronem post Johannem II. Undecim annis sedisse dicitur, & fato suo functus fuisse anno 881. XVI. EUSTORGIUS. Scriptor Burellanus ait Eustorgium per annos qiiadraginta-quatuor Sistaricenlem rexisse ec- clesiam. Addit ipso sedente magnam in ecclesia Dei factam persecutionem a Gothis & Wanda- lis qui erant hæretici Ariani. Melius dixisset a T A R I C E N S IS. 479 Saracenis, qui, auctore Glabro, Fraxinetum invaserant, inter Italiam & Provinciam ; unde oras tum Italiæ tum Galliæ, maxime vero Provinciæ depopulati sunt, ab Arnulsi regno ; usque ad Magni Othonis principatum. Hungari quo. que anno circiter 924. per abrupta transeuntes Alpium juga, venerunt in Galliam, inquit Flo- doardus ; quorum barbarorum metu Facta est procul dubio tranflatio corporis sancti Marii, de qua infra. XVII. ARNULFUS. Arnulso jam in locum Eustorgii subrogato cdrpus D. Marii confessoris transtatum est de valle Bodonensi sita in Sistaricensi comitatu, ad oppidum Forcalquerii, in dicto Sistarico pago, ubi ejus corpus quiescit in æde D. Tyrsi martyris, quæ propria est sanctæ Mariæ, & D. Tyru, sanctæ ledis Sistaricensis, in qua basili- ca D. Marius multis virtutibus claruit ; cujus honore postea fabricata est ecclesia, ex scripto- re Sistaricensi, qui Arnulso annos 41. pontificatus tribuit. Transiationem hanc factam fuis- se barbarorum metu, jam præmonuimus. Hi nimirum, Radulfo Cisalpinæ Galliæ rege & Hu- gone Viennensi transitus Alpium armata manu tenentibus, montium portis exclust, per devia ( Forcalquerii, Sistarici & Aptæ-Juliæ) Gothiam ingressisunt, inquit chronicon Virdunense. Sane sancti Ægidii monachi ab iis se direptos suis- se circa annum 925. in siIo precum breviario conqueruntur. Ceterum cum legimus Forcal- querium fuisse Sistaricensium perfugium, qui eo siihcti Marii reliquias detulerunt, his luctuo- siffimis temporibus, ut in locum tutum & munitum ; advertere possumus initia potentiflimi comitatus Forcalqueriensis, qui pagos Ebredunensem, Vapincensem, Sistaricenlem, Apten- sem, alsosque trans Druentiam usque ad Rhodanum, magna saltem ex parte complectebatur. Hungarorum incursiones chronicon Augiense ab anno 899. usque ad 938. extendit ; wirz- burgenst : vero eorum populationibus aflignat annos 911.928. 938.955. XVIII. URSUS. ’Ursus gratia Dei humilis in Christo episcopus suncta sedis Ssslaricensts ecclestæ roboratus, inquit Sistaricensis scriba,</ow « t/ir ecclestæ Canagobienst, cum constlio canonicorum suorum decimam de villa Petrojs, cum ecclesta sancti Petri ibidem con- structa, quæ ad ecclesiamsuam pertinebat, & donavit ibidem territorium de villa Arise, & Abuse, & terram Casemalisstmiliter, cum ecclesiasancti Michaelis. Facta est hæc donatio regnante conra- do rege piissimo Alemanorum & Provinciarum, Idem cpsscopus obtinuit privilegium ab eodem Conraao, quod in registro Sistaricensis episcopatus, feu codice viridi legitur datum anno incarnationis DCCCCLxvn. anno 27.Conradi regis ; ubi vitium est in notis chronicis ; nam annus 27. Conradi, non colligatur cum anno Christi 967. sed cum 963. ut ostendimus in Casto Vapincensi episcopo, & alibi. Suspica- mur autem in authentico lectum fuisse tantum a Burellano scriptore : Actum…… regnante Conrade 48o E C CL E SIA S I S Conrado rege anno xxvn. nulla facta mentione. annorum incarnationis, ac temerescriptorem hunc sane imperitum voluisse componere Con- radi annos cum annis Christi s net mirum quod aberraverit. Silentio prætcrire non debemus, quemdam Johannem Arnulfo datum successorem ab Johanne Columbo ; scd cum id ex meris, neque, ut pobis videtur, validis conjecturis, scripse- rit vir alioquin doctissimus, liceat nobis ab ip- sius sententia discedcre. Scriptor quidem Sistaricensis meminit cu- jusdam Johannis episcopi, qui dedit Cluniaco Podium Conoquoriense de patrimonio SUO ; quod _ Columbus factum censet anno 965. sed mera 1 est conjectura. XIX. UmBERTUsI. Authenticum capituli Arelatensis jam a no>- bis alibi laudatum, recensetnum. 3. Silvestrum Aquensem archipræsulem cum episcopis comprovincialibus ipsi subjectis anno 966. Ex his autem nullus est qui Urfus vocetur ; unde liquido constat cum jam tunc ad cœlum migras- se. Sextus vero præisul hic numeratus, Umber- tus vocatur ; unde non temere judicamus ip- sum fuisse Sistaricensem episcopum, qui vide- licet ordine sextus erat & ultimus episcoporum’■ Aqui-Sexticnsis provinciæ. Alia quoque ratio erat cur ultimo recenseretur loco ; videlicet quod nuper factus esset episcopus, in loco Ursi. XX. Ro D U L F Us I. Nominatur in placito generali a Wlllelmo comite in Manoasca habito, pro restitutione terræ Camaricas monasterio Massiliensi IV. non. Jan. an. 44. regnante Conrado rege Alamannorum, sive Provinciæ, ex locupletisiimo S. Victoris tabulario. Vir clariss. Antonius de Ruf- fy in historia Massiliæ secundis curis edita op— p time refert annum 44. Conradi regis, ad an- num Christi 981. cur autem Columbus hunc episcopum aut ignoraverit, aut disiimulaverit, prorsijs nos latet. XXI. FRONDONUS, ah FRONTONUS. Fronto, qui &Frondonus, antequam esset archiepiscopus Aquensis, præfuit ecclesiæ Si- staricensi, inquit J. Columbi, qui docet eum Forcalqueriense canonicorum collegium erexisse ante annum 1030. ex Bertrandi II. litteris, in quibus legitur : Forcalqucriensis & Sifla- ricensis ecclesia, una suerunt tcclejia, ab epi— _ scopo Frondono sedecim canonici in utraque eccle- fla suere conflit ut i. Vidit Columbus chartam ejuldemFrondonis episcopi, anno 1015. dantis eidem ecclesiæ Forcalqueriensi decimasSalago- nis. Putat itaque vir doctus ipsum esse Frondo- nem, ctii & aliis episcopis, ac Amabrico ( Amal- rico) Aqucnsiarchiepisc. scripsit Sergius IV. Mabillonius sufpicatur eum esse Fraudonem episcopum, qui una cum Pontio episœpo Glan- datenli consecravit quamdam ecclesiam Psal » modiensi monasterio lubditam, anno 1029. concessis indulgentiis pœnitentibus qui ad hanc ecclesiam convenirent. Tomus I. TA R1CENS1S. 481 L Quid-ni dicamus quoque Frondonem Sista- ricensem ipsum fuisse, qui anno 999. interfuit donationi Mironi & Oailæ factæ, ut Joffrcdus docet in sua Nicæa. Ceterum annuere non potuimus Columbo Frontonem ad Aquensem se- dem transferenti, quod nulla perluadent instrumenta. XXII. DuRANDus. Exstitisse in ecclesia Sistaricensi episcopum hunc nomine Durandum, probat Ariberti & uxoris ejus charta pro ecclesia sancti Promasij Forcalqucriensis. ex archivis sancti Victoris M assi lien fis, quæ ita habet : Os Aribertus & uxor ejus Lentildis, & filii * sui Geraldus, Gauterius, Petrus & Pontiusi ex jussione domino prasult Frontono, necnon & Durando pontifice i sub caflro Furno-Calcario con- Jlruximus ecclesiam in honore sancti Promafi, & sancti Maurifi, sive sancti Romani : Et nos propter litteras praratas, quas audivimus, non surda aure, nec declinata, per devia attingere cupimus, diem consecrationis hujus basilica, ficut olim Deo juvante certaminis xv. cal. Decembris. Et de alaudem noflrum, quem habemus in comitatu Sifiarico, sub caflro Forcalqucrio > donamussemo- diata de vinea, & alia terra, & intermedio de vias, & noflra via publica, qua pergit a S. Probatione, donamus nos propter Deum, & remedium anima noflra, ab omni vinculo peccatis no- firis. Factum sponsulitium iflud anno Dominica incarnationis mxxx. indict. xiit. In his litteris sit mentio duorum episcoporum Sistaricensium, Frontonis, nuper mortui, & Durandi ejussuccessoris, quorum jusiione Aribertus, ejusque uxor construxerant ecclesiam in honorem sancti Primasii. Itaque perperam adhibita est charta hæc ad probandum Frontonem fuisse Aquensem archiepiscopum. XXII L PETRUS I. Petrus anno 1030. indictione xm. Isarno abbati sancti Victoris Massiliensis dedit oppidulum d’Orbazac, in comitatu Niciensi, ex tabulario magno Victorino. Quis esset iste Petrus docet donatio Odillæ, quæ inserta est chronolo- giæ Lirinensi, lcgiturque facta an. 1032. mense Februar. ubi Petrus hic numeratur inter Leot- gerii & Odillæ filios. In ea chronologia Raim— 1 baldus & Rostagnus Petri fratres, eandem donationem confirmant, ibique dicitur ipsorum frater dominus Petrus Siflaricensis episcopus. Ex his nobile Petri genus innotescit ; nempe Odil- la ejus mater filia erat Guillelmi I. comitis seu marchionis Provinciæ, ut ipsii testatur in donatione facta Lirinensibus, de qua supra. Boni etenim quæ confert, ait sibi obtigisse ex mar- chione Guillelmo, & Atalis comitissa ; ubi legendum puto pro Anno 1037. ] subscripsit chartæ Gaufridi & Bertrandi comitum Provinciæ pro Cluniaco, ex ejustlem monasterii tabulario. Denique consecrationi San- Victorinæ basilicæ interest idibus Octobris anni 1040. ut docet ipse ejusdem consecrator, Benedictus IX. in litteris ea de re scriptis. Hh ECCLESIA SIS Non me fugit Columbum partiri in duos A Petros episcopos, quæ de unico diximus. Eodem quoque modo pro unico Geraldo duos admittere cogitur ; quippe constat anno 1031. Gcraldum fuisse Sistaricensem episcopum, ut modo dicemus, chartæ V ictorinæ fulti testimonio. Sed satius est dicere tunc duos exstitisse,’qui episcopos Sistaricenses se dicerent, quam episcopos ita ad arbitrium multiplicare ; & unus forsitan apud Sistaricum, alter apud Forcalquerium pontificale munus exercebat ; unus erat legitimus pastor, alter mercenarius, simonia inluper infamis ; quod schisma diu nerseveravit. Ad id refertur quod legitur ] in libro V iridi de emto per Rambaudum episco- }>atu & Forcalquerio occupato, sedcque epi- copali pessundata. Itaque uno eodemque tempore sederunt Petrus I. & Girardus quoque primus. Nunc proferenda quæ de Girardo in tabulis occurrunt. XXIV. GeraldusI. Hic Petri in episcopali cathedra competitor, nonsuccessor, ipso Columbo fatenre, jam anno 1031. tanquam episcopus Sistaricensis interfuit donationi rerum nescio quarum San-Victo- rinis monachis, a Guillelmo-Bertramno Pro— ( vinciæ comite factæ. Anno 1035. ipse monasterio Victorino ecclesiam sancti Petri, quæ dicitur Fontelance, concessit, consilio & voluntate ejusdem Willelmi-Bertranni comitis, & Beren- garii filii Berengarii majoris vicecomitis Sigi- stericensis, ejusque conjugis Acclelenæ. Anno 1044. Bertrannus marchio, sive comes Provinciæ ecclesiam sancti Promasii, cum burgo & terris, quæ erant suæ possesiionis, reddit & donat omnipotenti Deo, & sancto Victori martyri, ejusque monasterio. Facta hac donatio anno incarnationis Dominica MXLIv. indictionex.li. Hcnrico rege regnante. Bertrannus marchiofive comes Provincia firmat. Bajambaldus Arelatensis archiepiscopus firmat. Petrus Aquensis archiepiscopus firmat. Stephanus Aptenjts episcopus firmat. ’Vdalricus epijcopus Tricastinensis firmat. Geraldus episcopus Sigifiericensis firmat, &c. Ex alio ejusdein Bertranni comitis diplomate anni quoque 1044. liquet laudatum principem cupientem restaurare locum in comitatu Sigisterico situm, territorio castelli quod nominatur Forcalquerium in honore sancti Promasii consecratum, &c. dedisse ei locum atque ecclesiam cum burgo & terris suæ possesiionis. Intersunt donationi Ismido Ebredunensis archiepiscopus, Petrus Aquensis archiepiscopus, Stephanus episcopus Aptensis, Franco episcopus Carpentorac- tensis, Petrus episcopus Vasensis, Udolricus episcopus Tricastrinensis, Geraldus episcopus Si- gistericensis. De hoc Geraldo nihil ultra novimus, censct- . que Columbus eum anno 1045. mortuum. Quis vero duorum æmulorum, Petri videlicet ac Ge- raldi, potiori jure se Sistaricensem diceret episc opum, non audemus decernere. Columbi tamen observationem non prætermittamus. Certe, inquit, de episcopatu fuit contentio ; sed adverto Gefaldurn in ipsu Sifiaricensi dixccfi ab omnibus TARICENSIS. 483 consiitui chartis, quas attuli, & extra illam Petrum. Quod maximo argumento est Geraldum causa fuisse superiorem. Post utriusque mortem * pax huic ecclesiæ minime est restituta, ut mox videbimus. XXV. PETRUS II. Petrus parvulus Raimbaldi qui Petri I. frater erat, filius, ad episcopatum quem pater emerat provectus est. ltaque pater cum militibus suis, & cum comitissa Adalaxi Forcalqueriinfi, invafit omnem honorem episcopalem, inquit scriptor Sistaricensis, &fic dferuxerunt episcopatum ut vix l episcopus in eo possit requicfccfe, vel una nocte. De ea calamitate agens Bertrandus II. Sistaricensis episcopus, ait Petrum Raimbaldi silium postea cesiisse, & fuisse Vasionensem episcopum ; episcopatumque Sistaricensem fuisse sine rectore feptemdecim annis : 7 ;

z ; Jfz » vero, inquit, electus est in ipso domnus Geraldus. XXVI. GERARDUS II. Gerardus dictus Caprerius Ulcii * apud Del- phinates in valle Cæiariaortus, ubiinsignisest i » rapositura canonicorum Regularium sub titu- o sancti Laurentii de Plebe martyrum, quæca- } putest plurimorum coenobiorum ejusdem instituti, electus est episcopus Sistaricensis4, in magno concilio Avenionensi, a sancto Hugone abbate Cluniacensi legato Nicolai papæ II. cum omnibus Provinciæ episcopis celebrato, coactus est electioni suæ assenlum præbere, ut nos docent Bertrandi episcopi litteræ. Missus itaque a concilio ad Nicolaum papam, ab ipso consecratur in episcopum Sistancensem, summo illius ecclesiæ bono, quam ab interitu quodam modo revocavit. Concilium hoc Avenionense præter- missum est in conciliorum collectionibus. Honoratus Bouche observat ipsius acta olim asservata ) fuisse in archivo Forcalqucriensi, nunc vero de- siderari ; testaturque se quædam ipsorum excerpta vidisse penes D. Polycarpum de la Ri- viere Cartusianum, qui ea hiitoriæ Avenionensi quam adornabat, inserere pollicebatur. Quiod causæ fui r ut hæc acta b curiosius non in- spcxerit, quæ videlicet prope diem lucem visu- ra sperabat. Tempus habiti hujus concilii non potest differri ultra annum 1061. quo vivere desiit Nicolaus II. sub cujus pontificatu fuit celebratum. Ab anno autem 1045. quo cœpit ec- clesia Sistaricensis esse sine pastore, usque ad annum 1061. computantur anni 17. vastitatis 1 & calamitatis in Bertrandi epilcopi litteris notati. Roma rediens Geraldus, etsi litteris*commendatus pontificiis, indigne habitus est a Si- 4 Bulla Nicolai II. qua munivit Gcrardum a fcconsocratum » quando cum ad clerum, ordinem ac plebem in civitate Sistari- censi confistcntes direxit, docet eum fuistc electum ab Hugone Cluniacensi abbate, soo legato, & ab episcopo Arelatensi, episcopis Avenionensi, Cabiloncnsi, Aptensi, Vafcnsi, Digncnst, Diensi ; quod forte movit Sistaricenses, ut eum minime reciperent. b Tabulis tamen suis haec illevisse dicic Honoratus Bouchc, qux notare operar pretium cst ; videlicet huic concilio adsuistc erchi- epiicopos Arclatenfcm, Aqucnfcm, Lbrcduncnfem, cum sois sutfragancis. Arclatenfcm archiepisoopum fuistc Rajambaldum, Aptcnfcrn episcopum Altanrum, Vencicnsom Durantum, om- niumquc episcoporum postremum iubscripsilsc concilio Stcpha- num Sanacicnfcm. 484 ECCLESIA SI suiricensibuS, qui ncquidem permiserunt ut J transiret per eorum civitatem. Veniens vero Forcalquerium, honorifice, & magno cum gaudio est exceptus. Ibi, ut ipse dicit in charta sua, invenit filios obcdientiæ*congregatos.Tune si ; totum addixit pastorali curæ » incipicnsque ab ordinatione cleri, canonicos Sistaricenses & Forcalqucrienses separavit, dignitates inter eos dividens, & præpositum in utraque constituens. Hæc fere Bertrandus episcopus jam laudatus ex ipsius Gcrardi charta. Postea tamen rebelles ad officium revocavit, præsertim tres fratres, Petrum, Rostagnum &Pontium, qui urbi dominabantur, quibus cum prudenter injurias eccle. six illatas ob oculos posuisset, destructionem ba— j silicæ simctæMariæ, occupatos ecclesiasticos jroventus, &c. factum est ut Deo volente resi- liscerent, & postmodum satisfacerent, ut pro- >at charta, ex toties decantato libro Viridi ex- ’cripta

quam damus in probationibus. Ex his intelligitur fratres illos Siltarici dominos ad faciendum satis pro rapinis & aliis malis ecclesiæ illatis consensisse homagium episcopo facere, pro siuo castro de Sixterone {Sifieron). Deinceps autem nullum occurrit hominium a Sista- rici dominis præstitum episcopo. Ceterum conqueritur scriptor Sistaricensis, quod Geraldus fecerit quidqutd boni potuit et— ( clefia Forcalqueriensi, & quidquid mali Sijlari- censi, illam exaltando, istam opprimendo •, quia videlicet Forcalqueriensem fecit concathedra- lem, memor beneficiorum a Forcalqueriensi- bus acceptorum, dum a propria exsularet ecclesia. Beneficia autem iphs repensit a Gerardo commemorat Bertrandusepiscopus. Inter cetera vero donavit capitulo Forcalqueriensi ecclesiam S.Martini de Manuesca*, cum omnibus quæ in eadem valle erant ecclefiis. Etsi legatur instituto Canonicorum Regularium patrocinatus, attamen ad hoc vivendi genus ab ipso com- positum fuisse clerum ecclesiæ Sistaricensis, aut T Forcalquericnsis, minime videmus. Sed ejus1 opera ecclesia S. Laurentii de Plebe martyrum a Saracenis prius cvcrfa, restauratur, & in ea constituitur celeberrima Canonicorume Rgula- ritim prapositura, quam ipse rexit, habuirque in ea successorem Nantelmum, cui Cuniber- tus Tauri nensis episcopus anno 1065. confirmavit donationes a comite Sabaudiæ factas. Vixit hic episcopus usque adGregorii VII. tempora, qui etiam anno 1074. ad eum acriori scripfit stylo, quod invasisset Croffiensem ec- cleiiam, quæ erat de jure S. Petri ; undeipsijm j Ananiæ & Saphiræ comparare, intentata etiam excommunicatione nisi latisfaceret, non dubitavit. Gerardum sepultum esse in ecclesia For- calqueriensi siiadent hæc Bertrandi episcopi verba.— Deditfeipsum & corpus suum Deo & B. Maria sudi, & S. Mario confessori, & B. Thyrfo martyri. De Gcrardi successoribus non consentiunt qui de iis seripserunt episcopis. Bertrandus II. episcopus sæpius laudatus eos sic enumerat : Ca- rolum, Bertrandum, Geraldum, Raimbaldum, Petrum. At scriptor Burellanus ita recenset illos præsules : Carolun », Petrum episcopum antiquum, Frodonem, Bertrandum, Raimbau- Tomus I. STARICENSIS. l dum, Petrum de Sabrano sanctissenum antistitem, Bertrandum. Priori testi vicino temporum illorum sides est magis adhibenda. XXVII. CAROLUS. Carolus successit Geraldo, ex omnibus qui catalogos episcoporum Sistaricensium texuerunt ! sed de ipib nihil amplius. XXVIII. BERTRANDUs I. Bertrandus anno 1102. quoddam donum fecit ecclesiæ & canonicis sancti Marii Forcalca- riensis, quod probavit Petrus Aquensis archi- episcopus, præscnte quoque ac laudante Adala- xi Provinciæ comitissa. ldcm Bertrandus Pedebat adhuc anno 1105. ex plurium rerum concessione canonicis Forcalqueriensibus. Expungimus ex cpiseoporum Sistaricensium sierieNi- tardum quemdam. Certe Bertrandus II. sijos a Geraldo Caprerio antecessores recensens, Ni- tardum tacet, uti & alios a scriptore Burella- no inepte invectos. XXIX. GERALDUS III. Hic episcopus recuperavit castrum episcopatus Luris dictum, Adalaxi comitissa Forcalquerii illud restituente, ut probant ejusiiem litteræ quas integras exhibet J. Columbi ; contractæ autem leguntur in Gallia Christiana fratrum Gemellorum. Id vero factum legitur anno Dominicæ incarnationis mcx. Vixit saltemus- que ad annum 1124. Nam adfuit concilio Viennensi tunc habito. XXX. RAMBAUDUS. Rambaudum ecclesiæ Sistaricensi dedit congregatio Cluniacensis ordinis S. Benedicti, erat- que prior S. Andreæ Ganagobiensis indiœcesi Vapincensi, quando vocatus est ad episcopatum. Quo tempore d factum chayæ non exprimunt. Unum hoc de ipso legitur, quodeme- ’rit jura omnia quæ Tihurgis de Araustca habebat Lurii, quinque solidorum millibus, & affare a Petraruæ. Tiburgis vero non Arausica- no tantum comitatui, sed etiam per Aptensem, Sistaricensem, Vcnciensem & Nicientem episcopatus late dominabatur, ut palam fit ex testamento, quod anno 1150. condidit. Rambaudi episcopatus attigit annum 1143. quod mox ostendemus. XXXI. PETRUS III. Petrus de Sabrano nobili genere clarus, Ped sanctitate longe illustrior Rambaudo succeffit, anno 1142. vel 1143. ut nos docet Bertrandus ejus successor, in quadam charta, ubi dicit Petrum de Sabrano viginti & sex annis duobusque mensibus ante si : in episcopatu sedisse. Facta autem charta hæc legitur anno ab incarnatione Domini 1170. tertio mensis Aprilis, Alexandro siimmo pontifice, primo anno, inquit, pontificatus r.ossrt jam expleto. Anno 1149. laudavit & approbavit eleemosynam factam hospitalariis Manoscensibus, per Guigonem comitem Forcalquerii, quam iterum una cum archiepisco- « N0t.1t Cangius in Gloflario vocem iftatn tpud OccicanM tt Provinciales Ugmfkarc praedium rusticum. H h ij 486 ECCLESIAS po Aquensi & episcopo Aptensi confirmavit an-, no 1168. ex instrumento Boscodunensi. Anno ■ 1150. commutavit cum Templariis ecclesiam S. Mariæ de Olonio pro Lebrignianæ castro. An. , 1152. litteras protectionis ab Eugenio III. ac- , cepit, & anno 1157. ab Adriano. Anno 1154. dedit Petro abbati Montis-majoris ecclesiam de Gajanis, acccpitque pro ea ecclesias de Sem- promaco. Anno 1168. præsens legitur quando Bertrandus comes dedit hospitali Jcroiolymi- tano quidquid in castro Manoscensi porfide- bat. Legimus eum excepisse donationem factam Guigoni abbati Boscodunensi, Luræ videlicet ad radicem Montis Loterii, sed quo anno ambigimus. Non diu postea ecclesiam rexit Sistari- censem, —cum certum sit ejus successorem anno 1169. episcopatum obtinuisse. De ejus sacris itineribus, & peregrinationibus ad sanctum Christi sepulcrum, unde sacris reliquiis ditatus rediit, suamque ditavit ecclesiam, vide in veteri Gallia Christiana. XXXII. BERTRANDUS II. Bertrandus ex eremo, nimirum ex Cartusia Durbonis ubi prior erat, prodiit ad regendam Sistaricensem ecclesiam ; quod docet factum anno 1169. dum anno 1170. die 3. Aprilis in charta pro canonicis Forcalqueriensibus jam supra commemorata monet id actum expleto primo fui episcopatus anno. Memor suorum Durbonensium adfuit donationi factæ Andreæ priori hujus loci anno 1172. anno vero sequenti coram ipso agitata est controversia inter Dur- bonemac milites templi, ut eam dirimeretjqijæ nos docent Boscodunenses tabulæ. Non diu vixit postea. Laudatur autem ob summam pietatem in ecclesiæ suæ tabulis. In gratiam Forcal- Sueriensis capituli constituit ut episcopus Si- aricensis, citra consilium & consensum canonicorum Forcalqueriensium nullam faceret rerum suarum alienationem seu distractionem, de quibus debet habere consensum & consilium a canonicis ecclesiæ Sistaricensis, cum utraque, inquit, ecclejia jit cathedralis, & pro sude episcopi habita ab antecessoribus nojlris. Nam & hoc injimul habebant commune, quando una erant ecclesia. XXXIII. BERMUNDUS. Bermundus de Andusia canonicus Magalo- nensis, genere coisspicuus, dicitur electus Sistaricensis anno 1174. die 2. Novembris, in instrumento donationis Guillelmi comitis Forcal- 2uerii laudantis fratribus Durbonensibus quæ- am jura per totam terram suam, data charta apud castrum de Manoasca, præsente Hugone abbate de Luria, Chatberto priore Durbonen- li. Eodem anno in transactione cum canonicis templi non alio quam electi titulo utitur. Interfuit concilio Lateranensi anno 1179. tom. XII. spicilegii. Anno 1180. memoratur in tabulis Victormis. Anno 1183. consensit unioni abbatiæ Lurensis cum Boscodunensi, cujus unionis vide chartam S110 loco. Anno 1207. conces- sit ecclesiam de Ybonicis ecclesiæ sancti Mar- tini de Crocio ejusque præposito & canonicis, STARICENSIS. 487 inquit Burcllanus scriba. Sed quem sirpius errasse jam vidimus ducem non debemus sequi, ( ubi maxime chartæ adsunt quæ falsi eum re—’ vincunt, & Pontium quemdam ante hunc annum 1207. Sistarici sedisse probant. XXXIV. PONTIUS. Humbertus episcopus Sistaricensis, de quo infra loquendum erit, anno 125. sigillo suo munivit quoddam transtumtum litterarum dom. Willelmi quondam comitis Forcalquerii, statuta pro Sistaricensi comitatu continentium, quas Humbertus testatus est integras & vitii e : pertes a se visas. Porro his in litta isprasi ; ntcs dicuntur Guillelmus de Benevento rbrcdur.cnsis ar- chicpiscopus, Petrus de sancto Paulo episcopus Aptensis, & Pontius de Sabrano Sistaricensis ; cumque Guillelmus de Benevento jam mortuus esset anno 1207. inde consequens est Fontium de Sabrano coævum ante annum 1207. Sistaricensem tenuisse sedem. Ceterum qui volunt Bernardum quemdam Bermundo fu sse subrogatum, & ad id probandum adducunt chartam unionis abbatiæ Lurensis cum Boscodunensi, in qua legerunt Bernardum & non Bermundum, decepti siunt ama- nuensis lapsu. Nam hcc instrumentum descrip- simus ex chart. Boscod. bi legitur perspicue Bermundus. XXXV. RaDULFUs II. ah RoDULFUS. Alumnus erat, & postea suitabbas Floregiæ, vulgo Toroneti, ordinis Cisterciensis in diœcesi Forojuliensi. De eo liber Viridis ait, dominut Rodulsus episcopus rexit ecclesiam Sijlaricensem 25. annis & 3. rnensibus. Hic suit de ordine Cijler- censium abbas monaslerii Floregiæ, qui vulgo dicitur Toroneti, sepultus autem in ecclejia Sijlari- censi. Hic augmentavit reditus episcopales in cas- tro de Lurio, & comparavit cajtrum de Augetto, & cajlrumde Revejlo 16. millia solidor. a domino comite Provinciæ & Forcalquerii Raimundo Beren- gario illujlri ac piissimo. Dictus autem episcopus Rodulsus sanctiss.nus Sijiaricensis, diem claujit extremum anno currente Domini I141. &sepultus in ecclesia Sijlactcensisubtus altarepojttum insca- lerio lapideo introitus chori.’per quem in vita sua & poss mortem ejus Deus omnipotens multa jecit miracula mortuossujcitando, ceecos iHuniinando, de morbo caduco fanando, claudos & impotentes exaltando. Ex hocscribæ Sistaricensis testimonio conficitur Rodulfum episcopatum inchoasse anno 1216. At ne forte quis contendat sapius falli scriptorem, quod inficiari non audemus, idem aliunde argumentis adstruamus certiffimis. Certe monuit nos doctiffimus Ruffius in tabulario Victorino, quod tam diligenter investigavit & exploravit, memorari R. Sistaricensem episcopum ad hunc annum. Hoc ipso an. duodecimo cal. Octobris arbitrarius judex cum B. Aquensi archiepiscopo, & B. Cavallicensi episcopo, componit dissidium prioris San-mariani, & hospita- larioriim super juribus in Manuescam. Anno 1220. prasens memoratur Garfendi comitissæ, & marchionissæProvinciæ laudanti, quætam 488 ECCLESIA SI suus avuS, quam pater Guillelmus monasterio. B. Mariæ de Podio Ganagobiæ contulerant v. nonas Octob. An. 1221. judex cumBcrmundo Aquensi archiepiscopo fuit contentionis quæ Gaucherio Apt. arcbidiacono, ( malcarchiepis- copo) intercedebat cum Rostagno de Agouto, &Bertrando de Simiana. An. 1227. convenit cum G. & R. de Railana dominis Salæ, de moletrina, quam hi excitaverant in Druentia ad Luriensem agrum.An. 1232. Raimundus Beren* garii comes, & marchio Provinciæ ei donavit castrum de Augeto. An. 1234. idem comes ita loquitur : DamusRadulfo epijcopo castrum de Re- vesto eum territorio suo & pertinentiis suis in Sis— ] taricenst dioeceji constitutum, scilicet in montem Luram ex una parte, & Fontianam ex altera… retentis nobis tantum in dicto tastro cavaleatis, quando eas de alia terra nostra habebimus, & majori dominio jeu mero imperio, &c. An. 1235. idem Raimundus eidem Radulfo dedit ea- valcatas castrorum de Revesto & de Augeto. An. 1239. contentionem finiit 4. idus Febr. quæ diuturna & gravis ei fuerat cum R. de Villamuro, & B. ac G. fratribus, & a R. Forcalqueriensi præposito arbitrario judice accepit Mauzerane- guense prædium. XXXVI. HE N R I CUS. < Henrkus de Secusia ( deBartholomæis quo- que non pauci vocant), decretorum doctor eximius, episcopus nominatur variis in chartis annorum 1244.1246. 1248. quo anno adest fundationi conventus Dominicanorum Balmæ a Beatrice comitissa Provinciæ factæ. Ab episcopatu Ostiensi, quem cardinalis sortitus est, dictus est Ostiensis, unde ejus Summæ nomen Ostiensts inditum. Is ergo est nominatisiimus ille apud juris canonici peritos Ostiensis, ab Ebredunensi ar* chiprelbyteratu ad Sistaricensem episcopatum evectus, ubi eum sedisse docent ab an. 1241. ad an. 1250. fideles eorum temporum tabulæ, & aliæ quas Burellus episcopus in libro Viridi ex- seribi voluit ; cui etiam an. 1244. canonici tam Crosiienses quam Placiti-Dei moletrinam, vineam, & alia prædia rustica concesserunt. Ex his liquet eum alium esse ab Henrico de Susit, de quo Marthæus Parisiensisagit an.I244.eum- que docet adlportata regis Angliæ pecunia, quam ad dejiciendum episcopum V intonien- sem acceperat, quemdam in suis partibus episcopatum, eo anno sibi comparavisse ; quamvis Auoeryus 1.1. de cardinalibus Gallis utrumque confundat, propterea quod nunc idiomate vulgari dicatur Susa apud Gallos, quæ olim fuit Sccusia Pedemontanorum urbs, unde Henrico nostro cognomen. Falluntur enim etiam qui sic dictum putant, eo quod Susanorum in Delphi- natu dynastarum gentilis eflet ; comitescnim Su- sani ab Aymone de Balma, quondam de Albeneo, 3ualem seipsum vocat in nuptialibus tabulis, escendunt : qui Aymo cum Antoniolam Sa- lassam, Herrnci Cassenatici apud Delphinatcs proregis biduam duxisset, Siilam ab ea acceptam posteris reliquit hereditariam, sicque comites illi Ba Ima ni gente sunt, non Susani. Anno TARICENSIS. 1246. quædam d canonicis suis accepit IV. idus Septembris ut quod in capitulo vocem tan-, quam canonicus habere dcoeat privilegio per », sonali, non ad successores transituro. An. 1247. cum abbas Insulæ-barbaræ prope Lugdunurh ex fidelibus chartis docuisset Boda- nense sancti Marii monasterium in Sistaricensi non in Diensi diœcesi positum esse, Henricus voluit eam rem H. S.Sabinæ cardinalis edicto sanciri, & consequente anno Innocentii IV. pont » Romani bulla edictum cardinalis roborari. Anno 1249. IV. nonas Decembris Lugduni judicio S110 diremit Sistaricensium & Forcalquerien- sium canonicorum, de episcoporum electiono contentionem, & quidem in favorem Forcal- queriensium. Anno incerto evasit in Ebredu- nensem archicpiscopum i vcrisimile tamen putamus id factum anno 1250. cum nonum episcopatus sui annum esset ingressus. Fratres Praedicatores anno 1247. in urbe admissos legimus. XXXVII.Umbektus II. —vrlYMBERTUs. Umbertusex ordine Prædicatorum electus. anno 1251. vm. cal. Augusti de conventione quadam cum hospitalariis Manuascæ compro- misit, canonicis Sistaricensibus cdnsensum praebentibus. Eodem anno XII. cal. Septemb. obtinet aWillelmo Romanorum rege confirmatio^ nem omnium jurium & bonorum episcopatus, maxime castrorum Lurii, & Laduncelli, quæ sitasimtin diœcesi Sistaricensi, & ab imperio immediate tenentur, ab antiquo, & a tempore cujus non ex jiat memoria. Sic agebat Guillelmus in Provincia, quasi siimma rerum potiretur & auctoritate regia, licet Pub Caroli Siciliæ regis esset dominio comitatus Provinciæ. Et siane redux liberque a bellis Palæstinis & Ægyptiacis Carolus coegit Humbertum hominium sibi præstare, & fupra memorato renuntiare privilegio. ldsignincat Sistaricensis scriptor, quando de ipso ait ilste enim oppressus per curiam regiam tempore illustristimi Caroli J. Sicilia regis, Provincia & Forcalquerii comitis, gravaminibus aggravantibus, libere dimistt epijcopatum Sista- ricensem… & apud Lugdunum, ubi postmodum permanstt, diem elaustt extremum. Attamen constat acceptum fuisse Bcatrici reginæ hunc episcopum, cujus mandato, assumtis Falcone de Podio Ricardo, Gausrido de Tarascone, Artati- do domino de Venelis, Robertode Lerens, tulit sententiam de portariis per Forcalquericn- sem comitatum. Cum Lambertus Laduncellius ei clientelarem fidem jurare detrectaret, judices ab eadem Beatrice regina & comitissa delegati, ad hoc officium clientelare episcopo præstandum damnarunt anno 1156. An. 1257. a Rostagno, Galterio de Revesto emit aliquot prædia, iis- que emtis abdicavit. Ejus tempore Philippusar- chiepiscopus Aquensis univit episcopali fcdi ec- clesias Lurii, Revesti, Bethuncsii.&fancti Martini de Nogheriis. Silentio prætereundtim non est quod anno 1254. Iv. idus Maii, Humber- tussuo munivit sigillo, & auctoritate firmavit quoddam transsumtumlitterarum domini Wil- lelmi quondam eomitis Forcalqueriensis, statuta quædam pro Forcalqueriensi comitatu H h iij 490 E CCL E S I A S I continentium ; quas Humbertus testatus est vi— A sits a sie integras, & vitii corruptelæque expertes. In hiS verotanquam præsentes memorabantur Guillelmus de Benevento Ebredunensis ar- chiepiscopus, Petrus de sancto Paulo AptensiS prælul, Pontius de Sabrano Sistaricensis. XXXVIII. A L A n u s. Alanus seu Johannes Alani, ut ex inscriptione sepulcrali didicimus, Lutetiæ natus, nominatur in confirmatione privilegiorum Masii- liæ, anno 1257. Biennio post, tertio calend. Januarii dedit collegio canonicorum Sistaricensium ecclesias siancti Gervasii de Berontio, & siancti Vincentii. Anno 1260. contentionem quam habebat sijper Ybonicorum juribus, sopierunt Raimundus Arditi Forcalqueriensis prarpositus, & Imberrus de Ausionis. An. 1261. concedit Forcalqueriensi canonicorum collegio omnes Manuascæ ecclesias, quæ Sanvictori- norUtn monachorum & hospitalariorum non erant. An. 1264. emit Aquis-fexriis domum in episcopi usus cum horto, solidis Turonensibus ad tria millia. Anno 1265. pr.curationes ( ut loquitur) quas Forcalquerii habebat, & mensti- ras aliquot seu frumenti feu hordei, quæ Ladun- celli, & Morzellis colligebantur, commutavit < cum Petraruæ ecclesia. In scbedis fratrum Sammartbanorum exstat instrumentum, quo Beatrix filia Raimundi comitis Provinciæ, uxor Caroli filii regis Franciæ Andeg. Provinciæ&c.comitis, contirmat suum testamentum, incarnat. Dom. an. 1165. VI1. idus Madii, præsentibus W. Aquensi archiepi- soopo, & Alano Sistaricensi præiule ; qui siia ap- posuerunt sigilla. Alanus Sistaricensis episcopus instituit vicariam perpetuam in ecclesia siancti Juliani de Fer- rateria uiœcesis suæ, pendente a monasterio S. Andreæ Avenion ad preces Kostagni abbatis, ] & conventus, quibus rogantibus eandem ecclesiam univit camerariæ memorati cœnobii IV. nonas Febr. 1267. Anno 1271. testis legitur in litteris composi- tionis factæ apud Aquas-Sextias inter Odonem Vepincensem episcopum nomine sijæ ecclesiæ, & senescallum regis Siciliæ. Circa illud tempus prapositus & capitulum Aquensis ecclesiæ tunc vacantis postularunt in archiepiscopum Alanum nostrum ; sed Gregorius papa X. metuens gravia incommoda, quæ Sistaricensis ecclesia inde pati posset, maluit ad illammetropolitanam se- dem promovere Grimerium, ut intclligimus ex ejusiiem papæ litteris pro Grimerio datis. Anno 1272. idiotis Martii assenliis est Adelaidi Me- dullionis Carbonis dominæ, & Sistaricensibus consi-ilibus pro monasterio Clariffis adifioando ; quod anno tantum 1185. juxta conventum Fratrum Minorum extra urbem construi cœptum est.Ejtssdem præsulis consilio uliisGuillelmus de Goncssa Caroli regis senescallus, & Robcrtus Avenionensis episeopus, graves inter se lites composuerunt. Anno 1275. die 30. Augusti canonicorum Forcalquericnsium statuta probavit. Beatrix regina Siciliæ & comitissa Provinciæ, &c. ei demandavit exsecutionem testaTAR IC ENSIS. 491 menti S111, editi tom. VI. spicilegii. Anno 1277. fato suo functus est. De eo ita liber viridis : Alanus episcopus Sistaricensts Paristis oriundus, rexit < tcclejiam Sistaricensem 19. annis : qui multa adi— 1 ficta adificari fecit in dicecefi Sistaric. videlicet ec- clefiam & domos d Oulotn, & domos de Tbonicis, & de civitate Sistaricenst. Jstc enim crucem argenteam cum pede lato, & reliquiassanctorum Cof- ma &Damiani legavit ad honorem Dei & gloriosu Virginis matris ejus, &gloriost martyrissuncti Tyrst in ecclesta Sijlaricenjiutbi fepultus est ad latusstni- strttm juxta altare B. Mana Sistar. Ejusdem viscera jacent in ecclesia Aquensi cum hoc lem- , mate lapidi sepulcrali inicripto : Anno Domini MCCLXXVII. X. Cal. Octob. hic tumulata sunt intestina & cetera viscera johannis Alani Sistaricensts epijcopi. Reliquit pro suo anniversario xxx. solidos hic annuatim super domum suam. Orate pro eo. XXXIX. P E T R U S IV. Petrus cognomento Girardi aut Giraudi de Podio-Michaelis, anno 1277. m. cal. Novembris electus est, cum esset prapositus Regensis. Anno 1278. x. cal. Martii convenit cum lfnar- do Justacio Podii Pini domino. Anno siequenti XI1. cal. Februarii, emit a Guillelmo Cornuti Forcalqueriensi domicello totum astare quod est in castris de Lurio & Lebrignana cum juribus. Anno 1281. interfuit tranflationi corporis Ianctæ Mariæ Magdalenæ duobus ante annis in* venti a Carolo Salernitano principe, Siciliæpost Carolum patrem rege & comite Provinciæ. An. 1285. fecit quædam pacta cum Jacobo Bueg- mundiprarposito & canonicis. Eodem anno sive juxta Romanum morem anno 1286. xvI. calend. Martias, uti legitur in codice Sistaricensi qui PilosiIs dic tur, celebrata est siynodus provincialis in urbe Regensi per Roltagnum Aquen- sem archiepisccpum, cui interfuerunt venerabiles domini suffraganei R. Aptensis, M. Regensis, P. Sistaricensis, I. Forojuliensisepiscepi P.prapositus & officialis Vapinc. episcopi justa de causa absentis procurator, & abbates Cros- sicnsis &de Lura, præpositi, archidiaconi, & procuratores dictarum ecclesiarum, & alii plures rectores ecclesiarum, & alii plures dsscreti viri. In hoc concilio decretum fuit, primo quod statuta generalia conciliorum, imprimis concilii Valentini, & statuta provincialia observentur : secundo 2uod preces fiant pro liberatione illustriflimi D. saroli principis in carcere detenti, per omnes ecclesias, & cuilibet supplicantium 40. dies de injuncta pœnitentia relaxantor : tewio quod episcopi dcscribant in chartulario omnia bona iua- rum ecclesiarum, & multa alia ad 22. statuta, quorum ultimum, quod nulli impediantur quominus ad metropolitanam appellent ; aliter qui impedit excommunicetur, sicur a prædiccssore G. archicpiscopo Aquensi statutum fuit. Postea Petrus diem suum ultimum claufit 1291. uti observare licet ex his verbis citati codicis cpiscopalis : Post istum virsupientif- stmus dominus Petrus Giraudi de Podio Michael episcopus Sistaricensts rexit annis x 1 v. Iste enim palatium &sortalttia castri de Luriofieri fecit, dominia, assaria & bona quorumdam nobilium qua pi ECCLESIASI habebant in caflro Lurii emit & acquifivit, & mul— / ta alia bona fecit, & de multis redditibus eccle- fiam Siflaricensem augmentavit, qui legavit ecclesia Ssflaricensi mitram pulcriorem & crossam argenteam, ubi sepultus efl ante altare B. Maria Siflaric. diem enim claufit extremum anno currente Domini MCCXCI. X L PETRUS V. Petrum de Alamanono nobili genere ortum, in ordine Prædicatorum ad virtutes omnes educatum & institutum.singulari Dei beneficio episcopum consecuta est Sistaricensis ecclesia. Ca- rolo filio regis Siciliæ & Provinciæ comitis, etiam j in vincula conjecto adhæserat semper ante episcopatum ; quod fortasse movit principem fidelitatis ejus memorem ad Sistaricenses insulasipsi procurandas. Ut præcipua ejus gesta seligamus, anno 1293. mediam Y conicorum partem emit, accepta prius facultate illam comparandi a Ca~ rolo II. comite Provinciæ regeque Siciliæ. An. 1295. Bonifacii VIII. mandato suosDomini- canos deduxit ad sacrum illud antrum, quod simctam Balmam vocant. In ejus gratiam Caro- lusrex anno 1297. sua judicibus ab episcopo constitutis jura integra restitui & conservari edixit, quæ regii apud Sistaricum & For— ( calquerium judices & actores invadere, sibique vindicare solebant. Insiiper dedit reditus annuos 30. librarum coronatorum Provincialium, in villa de Lebrimana & de Petrofio, pro reflttutione do., mini de Lioncello, & quibusdam bonis, qua petebat episcopus in villa Lebrimana. Quibus verbis signincari videtur, regem ab episcopo recuperasse locorum illorum dominium. De hoc episcopo ita liber Viridis.— Poft iflum ( Petrum Gi- raudi) vir suncti/simus dominus Petrus de Alamanono episcopus Siflaricensis, de ordine Pradica torum rexit annis 13. Iste enim episcopus suit piissi- mus, eleemosynarius & largiter bonorum suorum j ad honorem Dei ; ita quod fere medietatem suorum redituum in piis eleemosynis pauperibus, viduis, & orphanis tribuebat, pontes & multa hosuitalia in Siflaricensi diotcefi fecit compilari, & acquifivit medietatem caflri deTbonicis, 30. libras reddituum in caflro Labreillinis ad honorem Dei, & B. Virginis gloriosa, ac glorioflssimi martyris sancti Tyrss. Diem claufit extremum anno currente Domini m c CCI11.prima die Augufti, &sepultus efl in domo Pradicaiorum civitatis Aquenjis. Quod hic legitur de Petro mortuo an. 1303. non caret difficultate. Anno enim 1298. occurrit apud Bernatdum Guidonem episcopum Lo-1 doveIssem Petrus de Rex Sistaricensis episcopus, qui interfuit Aquis-Sexti is, quando Carolus II. Siciliærex & Provinciæcomes, quafdam sanctorum reliquias in theca gemmis ornata inclusas afferri curavit ad Dominicanos, quibus monasterium ædificabat. Sed fieri potuit, ut idem Petrus diceretur, de Alamannone, ab avitæ ditionis pagoja gentilitio vero cognomine, de Rex. Si minus placuerit hæc responsio ad proposi- tam difficultatem, admittendus est post Petrum de Alamanone, qui migraverat e vita anno saltem 1298. alius Petrus cognomento de Rex, de Roy, qui nonnisi anno 1303. obierit. Sicque ad 5TARICENSIS. 4, j ipsum pertinebit quod lejgitur eodem an. 1303. Petrum episcopum Sistaricensem interfuisse pro- seffioni fidei clientclaris factæ a Rainodo* Por- cclleto episcopo Diniensi, comiti Provinciæ, regi Siciliæ, a quo prius obtinuerat reditus annuos librarum 30. in villa de Lebriniana & de Pe- trosio. XLI. J A c o B Us I. Jacobus Gantelmi Sistaricensis episcopus admittit fratrem Guillelmum de Bello-monte S. Andreæ monachum in priorem seu rectorem ecclesiæ S. Michaelis, ad præsentationem Ber- i trandi abbatis an. 1307. indict. v. mense Martio, in præsentia Isnardi abbatis Luræ. Anno 1308. die 22. mensis Aprilis, obtinuit a Carolo rege Roberti patre, ne Sistarici atque Forcalq. judices regii de fubditis episcopi quærerent, ante provocationem ab ipsius episcopi judicibus, sicut ante annos undecim obtinuerat Petrus de Alamannono. Eodem anno die 14. DecembriS fex millia Turonensium argenteorum petiit a Ma- nuascensibus, nempe ut militem pro Roberto comite cogeret, atque in Italiam duceret. De hoc præfule liber Viridis ita habet : Jacobus Gantelmus de genere Gantelmorum Provincia, epi-

! feopus Siflaricensis, rexit ecclesiam Siflaric. annis 6. ifte enim, cum equis & armis in exercitu Lom- bardia cum illuflriss. domino Robertojerusalem & Sicilia rege, Provinciarum ac Forcalquerii, ac Pede- montii comite accejsit cum numero 16. equorum armatorum & plurium peditum sociatus, & eo tempore diem claufit extremum in Alba civitate, anno Domini Mcccx. Poflmodum tranflatus efl ad ecclefiam Sislaricensem, &sepultus in ecclesia Siflaric, in sepulcro domini Alanipradicti episcopi Siflaric. qui ad honorem B. Maria virginis gloriosa pallium aureum multis nobilibus imaginibus in- fignitum legavit ecclesia Siflaric. Credimus autem errare scriptorem Sistaricensem, cum differt Jaeobi mortem ad annum 1310. nam tunc alius Sistarici erat episcopus. XLII. RosTagnUsI. Rostagnus anno 1309. non autem 1311. die 24. Julii sigillum apposiiit una cum G. Vapin- censi episcopo, tabulæ hominii Avenione præ- stiti Roberto regi per Bertrandum Baucium Aurasicæ principem ; quod instrumentum asservatur in archivis regiis Aquensibus registri pergameni. fol. 84. inquit Buxus, sub Ro- berto ; Columbus vero putat Guillelmum & Ber- nardum, a quibus illæ hominii tabulæ scriptæ sunt, litteram initialem R. quam in autographo solam legebant, male Rostagni nomine iupple- visse, cum Raimundi debuissent, Rostagnum enim non ante annum 1328. sedere cœpifle. Sed quorfum evadat hæc illius conjectura, parum intelligo ; Raimundum enim sijum de Oppeda electum dicit anno tantum 1310. ex quo certis- sime consequitur litteram initialem R. anno 1309. Raimundum istumsignificare nequaquam potuisse. Servetur itaque nobis Rostagnus hoC anno 1309. quamquam vix unius anni præsul, quidquid in causa fuerit cur mox ipsi seu vivor seu mortuo Raimundus substitueretur. 4, 4 ECCLESIA SI XLIII. RAIMUNDUS I. l Raimundus de Oppeda electus est a canoni- cis Sistaricensibus & Forcalqueriensibus die 2. Augusti anni 1310. Anno sequenti Ybonicen- ses Hexis genibus manibusque junctis ejus clientes si : esseprofelsi sijnt. Anno 1314. die 14. Septembris, convenit cum Beatrice quondam uxore Justacii Podipinensis domini super contro- vcrsia de moletrina ad Druentiam erecta Ri- cavi. Eidem Raimundo frater Guillelmus Be- rengarii monachus S. Andreæ præsenratur ad ecclesiam siancti Mi<haelis, a Berengario abbate 2. Octob. 1316. Isdem, ut putamus, comitatur. Jacobum archiepiscopum Aquensem venientem J ad synodum Sap-I<ustensem prope Avenionem an. 1326. menst : Junio, cujus acta legesis post notitiam ecclesiæ Diniensis, auctore retro Gas- sendo, & tomo XI. conciliorum. XLIV. R O S T A G N u s II. Hic episcopus incognito nobis anno post concilium San— ltuffense, in quo Raimundus ejus decessor sedit anno 1326. episcopatum hunc est adeptus. Nihil autem de eo ad nos pervenit ante annum 1330. quo Roberto regi recognitionem dedit & præstitit hominium, iiti legitur in libro seu registro peigamen. Anno 1336. obti- nuit confirmationem donationis Revesti pagi a Raimundo Berengario Provinciæ comite olim ecclesiæ collari ; instrumenti autem donationis hujus apographum regii scribæ manu confioi & sibi dari curavit. Anno 1337. perrexit ad trium provinciarum concilium San-l<uffense, cumsuo metropolitano, aliisque lux Provinciæ præsuli- bu. Anno 1346. contendit ejus officialis, cum Aquensi. Simul autem erat abbas Crosiiensis. XLV. PETRUS VI. Petrus Avogradi vel Avcgadri e patritia Ver- cellensium familia natus, ex ordine Pradicato— i rum.præsicitur cathedra : Albensi primum in In- subriaan. 1337.VI1. idusFebruarii.apud Ughel- lum tomo IV. Italiæ sacræ ; transiatus inde ad hanc ecclesiam Sistaricensem anno 1349. ex regesto V aticano. Quandiu vero eam rexerit, nos fugit. Potuit sedere usque ad annum 1363. ante quem nulla ejus successoris occurrit mentio. XL V I. G E R A L DUS IV. Non ita pridem regere cœpcrat Geraldus, quando Urbanus V. volens Dalphinam conjugem Elzeari comitis Ariani, virginitate in conjugio servata, & virtutibus omnibus commendatissimam, præmio notiflimæ sanctitati in terris debito donare, ac in exemplum fidelibus proponere, delegit nonnullos ex præsulibus pietate prudentiaque magis insignes, qui de sanctitate vita & miraculis ejusdem sedulo inquirerent. Ex iis fuit Geraldus Sistaricensis episcopus, qui sc se his verbis exossavit, si Johanni Columbo fides sit adhibenda : Doleo admodum, quod in commissione tam honorifica, non mihi detur vobis adjungi ( Aquensi, & Vasionensi præsulibus scribit) ; ab aliquo enim tempore collaboro ordinanda mea dioeceji, rejlituendæque dijcipliaa ob episcopo- TARI CENSIS. 49J rum absentiam collabanti ; cui operi fatis arduo multum temporis eji adhuc connitendum. Nec pos- sum intermittere absque maximo detrimento animarum mea a Deo sollicitudini commissarum. Et nifipergatur, quidquidseliciter actum est, convulsum ibit. Datum in castro nojlro Lurii xx 1 l I. Mar- tii anni MCCCLXHI. Quæ profecto viri commendant elegantiam in lcribendo.in exsequen- do pietatem. Ita Columbus. Parum autem temporis hanC sedem tenuit, cum an. sequenti alius occurrat episcopus, quem ad sidemjoh. Columbi damus. Obstat tamen quod legimus in observationibus eruditissmi D. d’Ache, nimirum Gcraldum adfuisse concilio Aptcnsi anno m ccc L xv. Sed de alio forsan Giraldo id intelli- gendum. XLVII. PeTRus VII. Petrus hic notatur anno 1364. in Manuafcen- sium Carmelitarum chartis, inquit Columbi, qui non solum Sistaricensium episcoporum scri- psit historiam, sed etiam Manuascæ siiæ patriæ. XLVII I. BeRTolDUs. Hic anno 1365. in bulla aurea Caroli IV. imperatoris dicitur imperialis aulæ cancellarius, vice Cunonis archiepiscopi Trevirensis. XLIX. GERALDUS V. Gerardus eodem anno adfuit synodo Aptensi, cujus acta nunc typis mandat D. Edmundus Martenne. Ad illud autem convenerunt Provinciales epilcopi cum suis metropolitanis Are- lat. Ebredunensi & Aquensi. Is non multo post vivere desiit testeJ.Columbo, qui Pcilicet legit in Manuascensium consiilum diario mortuum esse anno 1367. & eos quatuor de siuo sienatu viros Lurium misisse, qui fui antistitis funeri, universorum civium vice, interessent, honore non alias ulli præsulumdelato, nec immerito ; nam cum ab hostibus periculum immineret, hujus episcopi hortatu, clerus omnis ad murorum fossarumque restitutionem, & bellicum apparatum pecuniam contulerat. Quæ dubiam hanc nobis narrationem reddant, infra dicemus. Utrum hic Gerardus sit diversos ab illo, qui anno 1363. sedebat, definire non audeo. Facile adduCerer ad unicum admittendum, & expungendos Petrum & Bertoldum, qui forte titulo tenus fuere episcopi. L. RAINULFUS. Rainulfus de Monteruco patria Lemovicensis, Innocentii papæ VI. nepos ex sorore, patruum habuit Petrum de Monteruco cardinalem. Factus est autem episcopus anno 1370. VI1. cal. Februarii ; ut docet regestum Urbani V. ubi annotatum Sistaricensem ecclesiam tunc vacas- si : per obitum Gerardi. Verisimile autem est non vacasse a tribus annis, si ; d recenti hujus episcopi morte.Novus hicepiscopus eodem anno Manuascæ consiicravit basilicam sub titulo mundi Servatoris. Rainulfus nominatur episcopus in actis publicis Rostagni Boneti, anno 1371. Ab Urbano VI. inter purpuratos patres ascitusest anno 1378. titulo S. Pudentianæ donatus. Præ- terea rexit vice-cancellariam pro patruo luo Petro de Monteruco, quem hac dignitate spoliare <96 ECCLESIA SI. liare noluit Urbanus VI. quamvis æmulissui I partes secutum ; quod olim ruisset de ipsius familia, ut observat Baluzius in notis ad vitas paparum Aven. Moritur Romæ xvm. cal. Septemb. anni 1382. conditusque est ante fores ecclesiæ tituli siii, siub marmoreo tinnulo cum hac inscriptione : Hic jacet Rever. pater dominus Rainulsus tit.S.Pudentianapresbytercard. natione Lemovicen. de genere D. Innocentis PP. VI. qui in hoc titulo suo monachos confutuit… LXXXII. die xv. merfis Aug. Observat J. Columbi in appendice ad noctes Blanca !. Rainulsum appellatum Borfes & dici canonicum Tornacensem decretorumque doctorem in litteris Urbani V. episcopum eum instituentibussticet in Sistaric. ta— I buhs vocetur de Monteruco, qui locus forte erat natalium. In testamento etiam appellatur de Cruco. L I. Ak T A U D US. Artaudus, a nonnullis Bertrandus, an. 1382. jam celebratur in actis publicis. Anno 1383. juC- su ipsius Manuascx promulgatur pontificium diploma, quo clerici tenebantur pecuniam conferre ad mœnia restauranda. Anno 1385. 10. Decemb. * nominatur in charta pro civitate Arelatensi Ludovici regis Siciliæ, comitis Provinciæ, cum Johanne Carnotensi præsiile regis cancellario, Raimundo de Agouto domino de ( Saltu magno regis Siciliæ camerario, Fulcone de Agouto vicecomite Relianæ Provinciæ se- nestailo, Robertode Drocis, Lionello de Cocs- me militibus Gallis regiis cambellanis, Elzeario domino deAuraisone, Franciseo domino deBau- cio, Fulcone de Ponteves, Vallium, Cottinia- ci, Carcerum & Barremæ domino, Blancasseo de Ponteves Castri Rainardi domino, Guino- to de Simiana domino de Casa-nova, & aliis nobilibus. Anno 1387. Fratrum Minorum, qui Obfervantes audiunt, coemeterium Manuaseæ aqua lustrali benedixit & consecravit, ex tabu- lis conventus. Anno 1389. die 7. Julii adest Mariæ reginæ Siciliæ nonnulla cum Johanne le Maingre Franciæ Marefcallo paciseenti. Quidam ejus episcopatum usque ad annum 1400. proferunt, sed nihil afferunt, ex quo id probetur. Nihil quoque habemus, unde id falli revincatur, cum ante hunc annum 1400. nullus alius in sede Sistaricensi memoretur episcopus. LII. ROBERTUS. * PostArtaudum nonnulli locum dant Nicolao, de cujus episcopatu nulla tamen vel levss- sima ostendi possunt vestigia. Itaque veniendum ad Robertum de Furno. IsCrcponæ in Arvernis natus, jam erat Sistaricensis episcopus anno • 1400. ut constat ex collatione capellaniæ in ec- • clesia Manuascensi hoc anno facta. An. 1404. prioratum sancti Martini d’Aygremont univit prioratui de Turre de Beuvons. A quo tempore usque ad annum 1414. magnum de ipsi » siien- tium in chartis ; quo anno, ipso sedente Sistari- censes canonici pacta fecerunt cum Fratribus « Lst alius, ut mihi perfuadeo a Robcrto quodam dicto de Fumo Arverno, qui soit decanus de Lchuno * in sanguinc terso. Fit rector collegii S. Martialis.Avegmonensi^cx ejusdem computo 4. Junii 1409. ad 4. Junii 1411. trat prior de Urro 1406. & prior de Vampone 1410. Tornus L TARICENSIS. 457 Minoribus.An.1415. die 14. Aprilis Ludovicus 11. rex Sicilia’, comes Provinciæ, Roberto dedit confirmationem libertatum Lurii : charta ea de re confecta exstat in Aqucnfi*arcliivo regio. Anno 1417— die 15. Januarii, obedientiam’ jurat ei Andoinus Giraudi abbas Luræ. Anno ; 1423. confirmat donationem Bertrandi II. For- calqueriensium collegio, multaque alia concedit. An. 1431. eo episcopo Aimo Aquensis ar- chicpiscopus, & Bertrandus episcopusDiniensis, 1 reformant Sistaricensium canonicorum collegium. Anno 1432. Bertrandus Rodulfus Di- niensis episcopus pro Sistaricensis capituli reformatione quædam statuit die 26. Decembris. Roberti epiicopatum anno adhuc 1436. asse— 1 runt chartæ multæ. LIII. M1 rR iuJ * 1. ’ Post Robertum Nicolaus Saurinus Sistaricensis Theologus, in Adversuri is siiis de Sistaricen- sibus episcopis, quemdam Raimundum Taloni præpohtum Forcalqueriensem electum ab utroque capitulo, anno 1436. die 24. Februarii contendit. Sed aut electio ista sictitia est > aut caduca fuit ; nam J.Columbi asserit hunc Raimundum Taloni pnepositum Forcalqueriensem inveniri adhuc anno 1438. Itaque Mitrius Robertum excepit in episcopatus honore, jamque sedebat anno 1438. ut probant litteræ Renati Jcrusalem & Siciliæ regis, Andegaviæ, Barrii, & Lotharingiæ ducis, &c. in. 1438. 20. mensis Januarii datæ, quibus ad Ferrariense concilium oratores & procuratores mittit, ipsum scilicet Mitrium Sistaricensem, Bertrandum Aurasi- censem episcopos, Johannem, Vitalem & Ala- num… apud Raynaldum. Renati regis hæc sunt verba : Notum facimus quod nos de fide, le- galitate, fcientia, probitate, & aliis virtutibus, & meritis reverendorum in Christo patrum nobilium & egregiorum virorum Bertrandi Auraficen- , & Aiitru Sijlaricenjis episcoporurn, Joh/innii Carsani de Neapoli hospitii nojlri scne(calli, *z/z- taUs de Cabannis legam doctoris, <7 Alani Coci rcquejlarum hospstit nojlri magijlri^ conjiHariorum nojlrorum fidelium dilectorum plenarie ab experto confidentes, ipsos episcopos, fatalem drc. dr duos in ipfit insolidumfacimus… nojlros Ambafflatore s > oratores dr nuntios speciales 9 ad je prrsan- tandum nomine noftro… coram SS. Dom. noffro D. Eugenio divina providentia universalts ecclejia summo pontifice… necnon ad fi pra jentandum nemine nofiro, dr pro nobis… in fiacroffancta synodo universalis ecclefia Catholica tn loco Ferra- E na. drc. LIV. Galcherius. Gaucherius de Forcalquerio sanftæ sedis apoftolicæ proconotarius, domini papæ referendarius, in posieflionem episcopatus Siftari- censis miffus eft die 5. Februarii anno 1441. notario Arcaudo Toleri apud Petrum Cortafles verba sunt Antonii Pagi Minoritæ convencua- lis in litteris ad SiRaric. episcopum scriptis. 4 Eum D. d’Acbe cognomina ; Gajlimlli, quod cognomen alii, dant alteri Micrio. n 498 ECCLESIA SIS LV. RAIMUNDUS V. j Anno 1442. hic episcopus aderat concilio Basileensi, ut narrat Augustinus Patricius in summa hujus concilii quam conscripsit anno 1480. estqueinserta tom. XIII. concil. legitur enim cap. centesimo tricesimo tertio. Decembri mense ( anni 1442.) Ferdinandus dux Calabria, Alphonfi regis Aragonum filius nuntium Bafileam mifit, qui suo nomine obedientiam, reverentiamque concilio exhiberet in omnibus, qua patrisuo contraria non essent i sed cum nuntius tllum ducem Calabria appellasse t, Raimundus episcopus Sistar, nomine Renati regis protefiatus efl illum non esse ] ducem Calabria s quoniam regnum Neapolitanum spectaret ad Renatum, non autem ad Alphonsum occupatorem, & ducatus Calabria adjohannem Renati filiumi Ferdinandum spurium, esse & nihil ad eum de regno Sicilia. Hac redarguit Panormitanus, multumque accusans Sistericensem, quodfine mandato Renati ea faceret, qua facere non posset, propterea quod impugnaret Alphonsum & filium concilii fautorem & tueretur adverssarii amicum nempe Eugenii IV. qui concilio adver- sabatur, amicitiæ fœdere cum Renato conjuncti. Renatum autem Alphonsiis ejecerat Neapolitano regno. LVI. CAROLUS. Carolus, quem a Saurino cognominatum de Rornassio legimus, in gravi controversia inter Manuasoenses, & canonicos Forcalquerienses, pertinaciter agitata tribus annis, videlicet 1446. 47. 48. de numero presuyterorum in ecclesia Salvatoris, Manuaseæ ministrantium, electus est judex a diffidentibus, quam litem composiiit die 29. Aprilis, anni 1448. LVI I. MITRIUS II. al. M U T I U S. Pauca fcimus de hoc episcopo, eaque parum J certa. Burellanus scriptor vicinus illorum temporum, docet eum Aquis-Sextiis natum, pau- cisque annis præsuisse. Sedes vacabat anno 1456 quo unita est abbatia Croffiensis episco- patui Sistaricensi, bulla data Romæ per Callix- tum papam. LVIII. JACOBUS II. Jacobus de Ponte Lotharingus, ex scholastico Tullensis ecclesiæ, Renati A ndegavensis ducis Lotharingiæ & comitis Provinciæ favore sit episcopus Sistaricensis. Sedit autem annis 1458. & 14.61. teste Antonio Pagi in litteris ad epi— p Pcopum Sistaricensem, & ex chartis a Stephano Chalvini tabellione confectis, asservatilque a Petro Cortasse jam laudato. Annos decem rexisse dicitur. Innecrologio Tullensi, ex quo habemus eum fuisse hujus ecclesiæ scholasticum, legitur ipsi legasse centum florenos aureos. LIX. A N D R E A S. Andreas quem alii de Placenda seu de Place, alii de Fontana cognominatum volunt, natione Pedemontanus, abbas erat Lirinensis an. 1453. Barralis in chronologia Lirinensi anno 1464. TARICENSIS. 495 Reverendus abbas Andreas fuit per sanctissimum in Christo patrem ac dominum Pium divina providentia papam II. promotus ad episcopalem dignitatem Siflaricensis ecclesia, ex abbate & monacho Lirinensi. Anno 1470. homagium fecit repi comiti Provinciæ pro Lurio castro, cete- rilque pagis ditionis siiæ. Anno 1480. principem aram templi Lirinensis decorari S. riono- rati vita coloribus exprefla curavit, £>uo aliis- que beneficiis acceptis, ut vicem benefactori cona ventus Lirinensis rependeret, illius anniverfarium quotannis in prafata ecclesia Lirinensi celebrari confiituit undecimo cal. Mali. Verba sunt Barralis, qui eo die mortuum eum signisicat, sed incerto anno. Ceffit sequenti ; quod jam fecerat anno 1477. ut mox ostendemus. LX. JoHANNES II. Verum cognomen Johannis esse Esquenarti, vel Efquenart, simulque tempus quo fuit episco. pus, discimus in litteris authenticis Renati regis Siciliæ, comitis Provinciæ, &c. mihi communicaris a domino d*Hozier, quibus confertur nobilitas Albino & Petro Saurini fratribus, datis I4.mensis April. an. 1477. quopascha in—. cidebat in diem 6. Aprilis ; in quarum fine legitur : per regem, dominojohanne Efquenart episcopo Siflaricenji>& aliis prasentibus, &c. quæ probant hunc episeopum jam ineunte anno præfato in Sistaricensi cathedra sedisse. Hic patria Ceno- manus, profeflione doctor medicus, Renato rege Siciliæ favente creatus est episcopus Sistaricensis, per Andreæ ceffionem. Anno 1481. ultima die Aprilis & 1482. 24. Octobris tamquam dominus temporalis castri de Lurio trans. egit cum hominibus ejusdem castri. An. 1487 adest comitiis ProvinciæAquensibus ex Nostra— 1 damo in historia Provinciæ. Anno 1491. Peribit ad consules Manuaseæ de antiquo Clarissa- rum in Saunaria monasterio hosoitalariis sancti Spiritus concedendo.Die 3.mennsJanuarii ejus* dem anni convenit cum canonicisCrosiiensibus, quorum conventionem Sistaricense capitulum oie 2. Januarii an. 1492. comprobavit. Ædes episcopales plurimis ædisiciis adauxit, in primis 1 vero palatium Sistaricense, domum abbatiæ Croffiensis, & in castro siio Luriensi complura ædisicavit i vir insuper vitæ laudabilis, qui zelo Domini flagrans, optimis exemplis suam plebem clerumque instituit, ac multis egregiis operibus clarus naturæ debitum persolvit Cenomani, ubi in ecclesia parochiali de Cultura jacet sine cœnotaphio. Vacabat ecclesia die 4. Julii 1492. qua Guillelmus *Nogaretus electus. fuit vicarius generalis. x LXI. THEOBALDUS. q Theobaldus erae filius nothus comitis Alver- mæ & Boloniæ, pro quo Ludovicus XI. rex Franciæ scripsit ad suum legatum in curia Romana, ut curam daret ipfius postulationem in abbatem de Boscheto admitti, ut legimus in probationibus historiæ domus Arveraiæ Baluzii. Johannes Columbi, qui nihil dicit f de ejus genere, notat ejus electionem anno , oo ECCLESIA SI 1491. * factam a solis canonicis Sistaric. a For- calqueriensibus improbatam fuisse : quippe qui ad electionem vocari debuissent ; cui tamen post- modumassensum præbuerunt. Etsi juvenis accesserit ad sedem hanc, diu tamen eam non retinuit, sed mortuus est anno 1499. mense Julio. LXII. LAURENTIUS. Laurentius Burellus Divionensis Carmelita, humili loco natus, theologus Parisiensis, ac facundus ævi stii concionator, Carolo VIII. & Ludovico XII. regibus Franciæ a confeffioni- busscum fuisset provincialis Narbonensis, cli—. gitur episcopus 1499. die 11. Julii, quo anno ’ idibus Octobris episcopum Siitaricensem & Narbonensem Carmelitarum Provincialem ip- sum vocat Badius Ascensius in præfatione ad Parthenicen Mantuani. An. 1500. Sistaricum venit atque privilegia incolarum castri Lurii consirmari curavit, quorum authentica exstant in publicis Provinciæ tabulariis regiis ; quietiam pro cleri & populi commodis multa utilia procuravit. Eum rex Ludovicus & pontifex maximus Alexander V1. speciatim elegerecum Thorna Paschale officiali Aurelianenh, ut in ( Delphinatu de vita, dogmatibus & moribus Valaensium hæreticorum inquirerent an. 1501. referente Johanne d’Authon regio historiographo. Quo etiam anno provincialis officium de- posuit nisce littteris : Nos F. Laurentius Burellus Carmelita de Divione.doctorParijienjis, provincialis Narbona, Chrifiianissmi Francorum regis Ludovici XII. confessor, episcopus Sifiarictnssis, pra- fentium tenore fatemur, quod quanqumn a pontifice maximo Alexandro VI. nobis esset privilegium datum, & concessa gratia etiam cor.fistortaliter, ut cum episcopatu provincialatum obtineremus cum loco & voce activa & passiva, ut etiam adgeneralatum possemus eligi-, tamen quia hoc efi contra ordinis libertatem, & contra religionis sacra fiatuta, a quibus disuensabat pontifex maximus, nos Deum pra oculis habentes, volentes & nunc & in pofierum provinciam Narbona sua libertate gaudere, in manibus magifiri nofiri Ægidii Borgtfii provincia-is Provincia, & reverendissimi magifiri Odonis generalis vicarii provincialatum cum figillo dimifimus, &c. anno Dominica salutis 1501. die 5. Maii. Anno 1502. ultima die Martii episcopo Diniensi episcopatum omnino regendum tradidit, a quo abesse cogebatur maxime occupatus circa personam & > negotia regis. An. 1504. missus est a pontifice maximo nuntius ad Maximilianum imper. Eodem anno canonici Lugdunersses Christophoro Basileensi episcopo per litteras percunctanti.es- sentnevera quæ de Johannis Gersonis miraculis inaudierat, & illud prassertim quod jactabatur de pœna a Deo inflicta regio confessa- rio ipsius contemtori, alia quidem in Gersonis laudem responderunt, istud autem scripsere, confeflbrem regis, non illius contemtorem sed < Eodem anno Claudius d’Auffonville monachus & pitancia- riusfancti Victoris Maflllicnfis accepit bullas a fummo pontifice, quibus episcopus sistaricensis instituebatur, ut lego ia fche-* , dis D. Cl. Estietmot, quas collegit ex Peircschianis & Rustunif. Thcobaldum tamen « mulo prævaluuffc yix dubiramoS. Tornus L l T A RI C E N S I S., 01 encomiastcn semper fuisse : addiderunt vero se- quentia : Frater Laurentius theologus, doctor Pa-, rifiensis, ordinis Carmelitarum, aliqua carmina in B. johannis Gersonis laudem scripfit, qua altari suo in S. Pauli junctasunt. Prafatus frater nunc episcopus Sifiaricensis. per fex quadragefimas & annos plurimos coram regibus & clero & populo Lugduni pradicavit. Heliadem, seu de laudibus magni vatis He- liæ librum conscripsit, quam curavit in claustro fui ordinis Lutetiæ depingendam ; & alterum de viris illustribus ejusdem instituti : de quo Trithemius, Gaguinus epistola 54. Sympho- rianus Champerius de viris illustribus GaUiæ, Possevinus, Chopinus 1. 2. titulo 8. siacræ politiae, Gerardus Johannes Vostius de historicis latinis, & alii. Obiit anno 1504. Blesis 5. Julii :

cadaver quiescit adCarmelitas Aurelianenscs, cor vero apud Divionenfes, quorum indigena. Jam monuimus hujus episcopi jussu dcscriptaS fuisse ecclesiæ veteres chartas, & in unum compactas codicem, cui pramittitur synopli » episcoporum » LXII I. PETRUS VIII. Petrus Fillioli Ganato in Borboniensi pago natus, de quo jam actum est in Aquensibus archi- episcopis, ex primo cameræ computorum præ- side, urbisque Lutetiæ & Insulæ Franciæ gubernatore, jam Sistaricensis erat episcoptr anno I5O4.mense Septembri, quo tempore ut legatus Julii papx II.cumCarolode Carreto mar- chione binarii interfuit sœderi Blesis sancito cum Maximiliano I. rege Romanorum, & Ludovico Francorum rege XII. adversus Venetos. Rex autem Ludovicus, tametfi Juliosubiratus erat, inquit Belcarius, tamen ad eundem Si- fiaricensom pontificem illius ipfius legatum amicitiam & opem adversus Venetos suo nomine oblaturum misit. Et infra, Sifiaric. pontifex Aquensi pontificatu multarum a Julio ad Ludovicum, con- traque a Ludovico ad Julium curfitationum pramio donatus efi, Hæc quidem Johannes Columbi in noctibuS Blancalandanis, interpretatur de Laurentio Bu- rello ; si : d perperam ; noviffimusque historias Francorum scriptor R. P. Daniel e Societate Jesii presbyter, in Ludovico XII. loquens de foedere Blesis sancito anno 1504. die 21. Sep- tembris, non hæsitanter dicit episeopum Sistaricensem, qui his interfuit pactis, fuisse Petrum Filholi. Reliqua ad præsijlem hunc spectantia s require in Aquensibus archiepiscopis. LXIV. FRANCISCUS. Francsscus de Tintavilla nobilis Campanus, ClaudiiTintavillani.&Johannæ ex Baimensium Montis-Rebelli* genere filius, Divione primum puer, postea Æduæ operam litteris dedit, jurss- peritiæ vero apud Papiam anno 1506. Ineunte Julio Sistaricensem ascendit cathedram anno 1508. Inscribitur tabulis die j.mensis Septembris & 28. Novembris. Anno 1514. ad episcopatum Autissiodorensem migravit. Xij , 02 ECCLESIA SIJ LX V. CLAUDIUsI. Claudius de Lovanio Suesiionensis, viceco- mes de Berzi, primogenituS natorum Johannis de Lovanio equitis, & toparchæ de Nigello, vi- cecomitis Berziaci, urbis Compendii præfecti regii, inter alios fratretfbabuit Nicolaum castri Mediolanensis gubernatorem. Hic Francisco Tintavillæo suffectus, quinto post anno moritur. Obscura sunt, latentque nos quæ in episcopatu geffit. LXVI. MICHAEL I. Claudio defuncto Michael de Sabaudia ad ; supplicationem sereniflimi domini Francisci 1. Francorum regis Christianisiimi promovetur a Leone papa X. in episcopatum Sistaricensem, utiscribitur in libro Viridi. Is ad Bellovacensem cathedram post unum annum electus est, in- 3uit Johannes Columbi ; non videtur tamen in liuspossessionem immistus. Moritur anno 1522. mense Decembri. De electione hac ad Bello- vacensem ecclesiam nihil invenimus in hujuS ecclesiæ monumentis. LXV I I. C LAUD Itfs II. An. 1522. die penuTtima Decembris, canonici cum accepissent Michaelem e vita migrasse, de eligendo luccessore cogitarunt, & vocatis For- calqueriensibus, elegerunt Claudium de Haus- sonvilla nobilem Lotharingum ordinis S. Benedicti alumnum, quem non Hadrianus VI. bulla promovit ad ecclesiam Sistaricensem, sed Clemens VII. cujus tempore facta est ejus electio « . Hic a principio adeptæ pontisicalis dignitatis multa reparavit, auxit & recuperavit adca- xhedram suam Sistaricensem pertinentia ; inter quæ esthospitium Giraudi Piisis cum pratis, ter— j ris & appendentiis existentibus in territorio Lu- rii, ecclesiæque Sistaricensis mensæ suis impen- sis acquisivit ; sicque multum æris alieni contraxit. Præpositus etiam commendatarius ecclesiæ B. Mariæ Piniacensis, diœcesis Forojuliensis an. 1528. die 8. Februarii memoratur, quo exsecutioni mandari jubet sententiam in fui favorem latam ab Amedeo Imberti regio consiliario contra conventum S. Maximini de jure fornagii & molendini in territorio de Carnulis. Fuit custos sigilli regii & regius in parlamento consiliarius, ex conventionibus curiæ Aquensis & consulum Aquensiumanno 1525. Plures chartæ minoris momenti tradunt eum sedisse annis 1523. 24.15. j & 28. Obiit Lugduni ultima die mensis Augusti anni 1531. LXVIII. Antonius I. Post Hassonvillæi mortem, die 4. Septembris congregatis ad episcopi electionem canonicis, nFulquetus Bemardus canonicorum Sistaric. tabellio.— Tndtflioœ ne undecima die pcnulttma Decembri ; 1511. Clementi ; frll, an. 1. bone, memoria Michaele quondam Stftaric. ecclesia episcopo, diebu ; fuperiortbu ; proxime tranjaftt ;, vtamuniversa cami ; ingresso, ipfiusu que corpore ecclesuafticasepultura tradito, &cSt/laricense ; & For casu quer, canonici cum in capitulum convenissent, nullo alio traHatu interveniente * ftatimsubito & repente omne ; unanimiter in R. dominum Claudium d^ssonvtlle, domtnumdesanflo Amant 10 abfentem consenserunt, 6* eum in continenti una voce & uno/piritu pojiula- runt tn tcclesta Siftaricensn episcopum (y pafiorem. T A R I C E N S I S. 503 Cherubinus de Orseria unus ex illis, qui re- ginæ ab eleemosynis erant, electus est unanimi consenso, uti in decreto electionis per tabellionem scripto legitur. Sed electionem hanc minime probavit rex, Antoniumque de Narbona nominavit papæ in episcopum-, , jure concordatorum cum Leone decimo factorum. Anno sequenti novus episcopus Gerardum de Gene- brk monachum Anianæ in Occitania, cujus Antonius abbas erat, vicarium siium genera- Iem constituit die 10 Martii. Ex veteri instrumento anni I54o.discimusipsumvicarium fuisse generalem johannis a Lotharingia cardinalis, archiepiscopi Narbonensis & Remensis, episcopi Meteniis, Tuliensis, Virdunensis & Morinensis ; insuper abbatis Cluniacensis & Fsscanni. Nonddunt chartæ publicæ quæ probent Antonium rexisse Sistaricensem ecclesiam annis 1533.1534.1539. Anno 1543. jam vitam absolverat die 16. Decembris, ut quæ infra dicturi fumus aperte probant. LXIX. A L Ii 1 NU S. Albinus de Rupe-cavardi ex nobilisiimis toparchis de Mortuo-mari in Pictonibus, Ayme- rici domini de Mortemar & Johannæ de Rupe- cavardi e ramo de Tonnay-Charente filius, die 16. Decembris anni 1543. jam episcopus erat ; eo enim die sequestris episcopalium proventuum requirentibus, jubetur Marcus-Antonius Benedicti dare transsumtum locationis factæ inter Antonium de Narbona episcopum Sistaricensem & Claudium Garret. Ceterum nunquam ad sijam accesiit ecclesiam ; unde non mirum, si nihil de rebus ab eo gestis in episcopatu inveniatur. In nescio quibus tabulis anno 1543. die 23. Decembris modernus episcopus appellatur. LXX. A I M E R I C U s. Aimericus de Rupe-cavardi abbas sancti Sabini (ah Savini) in Pictonibus, fratri Albino Pubrogatur. Alii volunt fuisse Albini nepotem ex fratre. Cur nihil de rebus ab eo gestis legatur usque ad annum 1573. uti notat Johannes Columbi, ignoramus. Laudatur inter præcipuos benefactores parthenonis Malnodensis, qui ejuS potisiimum ope in pristinum statum restitutus est, postquam ab haereticis multas passus esset injurias. Anno 1576. excepit Manuascæ PœnitenteS

? uos vocant Albos, inquit Johannes Columbi. ’jus tempore Calviniltæ Sistaricensi’ecclesiæ infinita prope modum intulerunt mala, de quibus hæc in Forcalqueriensis capituli rabulis leguntur : Anno proxime praterito 1562. in mtnfibus Maio & sunto, quidam haretici Lutherani, vulgo Hu- guanaux nuncupati, maligno ductifpiritu, in con- temtumsanctæ matris ecclejiafponsuillibatasufu Chrijii Domini nojiri ac patris mitijjimi, non timuerunt altaria lapidea confecrata dicta ecclejia & aliarum ab eadem dependentium usque ad numerum viginti confringere deinde quam- pltirimos libros tam in membranis descriptos, quam in chartis & papiro impressos, tam in theologica facultate, quam in juribus canonico & civili ac bonis & honejiis litteris, partim laceraverunt, par, 04 ECCLESIA SI ! . tim igni tradiderunt, eum quibus etiam libros & 1 instrumenta omnia in quibus descripta erant omnia ’privilegia, statutaque, & laudabiles consuetudines prænominatæ ecclestæ, &c. r. LXXI. ANto N ru SII. Antonius de Cuppis Pedemontanus jn urbe Astensi natus, cum fuisset Henrico Francorum regi III. ab eleemosynis, ad sedem Sistaricen- sem facile pervenit ; quod factum legimuS tan- • tum anno 1584. Johannes Columbi tamen ibi- tiumejus episcopatus refert ad annum 1580. An. 1585. die 24. Februarii Aquensi siiæ provinciæ concilio adfuit. Fœderatis avitæ religionis tuen- dæ specie in regno turbantibus adjunxit se An— 1 tonius ; Lurioque castro inclissus cum militari præsidio, regi mfenstim animum semper osten- ■ dit. Facta denique pace anno 1606. ad suosPe- demontanos, relicto episcopatu, rediit ; & per tres annos Taurini in pauperum domo victitans, dieque ac nocte ipsis ministrans, migravit e vi- * ta, die 24. Augusti anni 1609. LXXII. TUSSANUS. Tussanus de Glandeves Massiliensis, ex dominis de Cuies, & stirpe antiqua Glandevensi in Provincia, sacri consistoriiconsiliariusjces- sione Antonii consecratur episcopus mense Julio 1606. Recepit Capucinos Manoasi : a. 1609. ( Aprilis 15. & Minimos Mannæanno 1615. Interfuit anno m D CXI1. concilio Aquensi, & comitiis regni generalibus 1614. cœtuique cleri Parisicnsi 1625. & Meduntæ 1641. mortutiS 1648. die 17. Januarii, ac sepultus Sistar ici cum hoc epitaphio. PIIS M A N I B V S ILLUSTR. AC REVERENDISSIMI D. D. TOSANI DE GLANDEVES, EPISCOPI SISTARICENSIS. T Tlc jacet illustrissmus dominus Tussanus de £ •u. A— Glandeves episoopus Sistaricensts, quem nobilitas omnibus dignitatibus præparavit, sapien- tia præcox anno ætatissuæ 220. episuopatui maturum autoravit, perspicax solertia publicis Provinciæ conventibus fæpe necessarium fecit, prudentia fingularis totius cleri Gallicani comitiis præstdem dedit, eloquentia cordium victorem, doctrina publicum oraculum, liberalitas episcopalispalatii & castri restitutorem magnificum, <7 ejusdem reddituum amplificatorem exhtbuit : fjgem pietas dum altaria pressit argenteorum donorum pondere, ex hoc etiam tumulo Dei-paræ Virginis tutelæ fub- mistt, fub cujus patrocinio nihil mori potist. Obiit F anno ætatis 62. a partu Virginis 1647. decimo- quinto kal. Februarii. LXXII I. AnTonius III. Antonius d’Arbaut de Matheron, dominus de Bargemon, regi a consiliis, ex gente nobdi & antiqua, quæ ordini sancti Johannis Jerosi)- lymitani plurimos dedit equites, etiam antequam Melitæ sederent, patrem habuit Johan- nem-Baptistam d’Arbaut de Matheron, dominum de Peinier, matrem Annam de Rochas dominam Deigium, patruum vero Honoratum qui Romæ obiit, cum legatione pro ordine suo, scilicet Melitensi, fungeretur apud summiim ponti- TARI CENSIS. joj sicem, nominatur episcopus per obitumTussani, regio diplomate27.Julii 1648. ex præpositoeccl. metropol. S. Salvatoris Aquensis, vicario generali & officiali ejusdem arCniepiscopatus, sede vacante ; vir juxta Columbi, gente, ingenio, scientiaque claristimus. Creatus bullispapæ In » * nocentii X. IV. cal, Octobris 1648. sacram accepit unctionem Aquis-Sextiis in sacello congregationis patrum SocietatiS Jesu 7, Februarii 2(649. aFrancisco Ademaro de Monteil de Gri- gnan archiepiscopo & principe Arelatensi, asse stentibus Ludovico du Chaine Senecensi, & Renato le Clere Glandevensi, episcopis. Postea regi sidem clientelarem præstitit pro ecclesiæ temporalibus bonis mense Junio an. 1650. In » - tersuit comitiis cleri Gallicani eodem anno celebratis & 1656. jEum laudat J. Columbi Soc. Jesu, ob sibi subministratasubsidia omnia, ad scribendam episcoporum Sistaric. historiam. Obiit die 26. Maii anni 1666. sepulturæ mandatus in quodam oratoriobeatæ Virginis, suæ diœcesis, ubi fratrum Minorum Recollectorum conventum condiderat. LXXIV. MICHAEL II. Michael Poncet ex togata & nobili gente ortus, Petri comitis Ablisis in sanctiori consilio & consistorio comitis ordinarii frater, doctor Sor- bonicus, abbas Aureævallis*, antea regis elee- mosynarius, cleri Gallicani promotor, nominatur episcopus mense Maio 1667. sancto unctus oleo Parisiis in æde sacra collegii Sorbonæ eodem anno, prima Dominica adventus, Iv. cal. Decemb. ab archiepiscopo Parisiensi, assistentibus episcopis Cadurcensi & Bajocensi. Postea sit Bituricensis archiepiscopus anno 1674. LXX V. JAC OBU/ I I I. In locum Michaelis transtati ad metropolim Bituricensem, rex Christianistimus designavit Jacobum Potier de Novion filium principis senatus Parisiensis, mense Novembri anni 1674. ini itque possessionem anno 1677. An. vero 1680. accepit lchedulam regiam proepiseopatu Foro- {’diensi, mense Januario, & nondum acceptis >ullis, cessit pro Ebroicensi cathedra, in qua non ita pridem exstinctus est. LXXVI. LuDovicus. Ludovicus de Thomaflin in Provincia ortus, licet ex gente in Lugdunensi urbe celebri, eoad jutor Antonii Godelli Venciensis episcopi, ab episcoparu Venciensi vocatur ad Sistaricen* sem mense Maio anni 1680. Adiit possesiionem anno 1682. mense Decembri. Fundavit seminarium Manuascæ, quod regendum dedit pre- soyteris sancti Lazari, & aliud Ltiræsubinvo^ catione sancti Caroli, pro pauperibus clericis. Instituit etiam Sistarici, dato sundo, MisiionarioS sub titulo sanctæ Crucis. Multa contulit ornamenta ecclesiæ suæ, cujus est ipsie præcipuum decus, mira pietate vivendo, summi cum facundia prædicando. Anno 1692.1. die Martii delatam sibi a reverendo patre Francisco Pagi ordinis Minorum provinciali, jurisdictionem in conventum sanctæ Claræ in urbe Sistaricensi ultro suscepit Hactenus siiperest, utinam ad multos annos. Patruum habuit celeberrimum scriptorem L. Thomaffinum Oratorii prelbyterum. 1 i iij $o6 ECCLESIA SISTAR1CENSIS. 507 SISTARICENSES PRÆPOSITI. I.VLTT Illelmus I. memoratur in transactione vV facta inter Tiburgim de Arausica civitate & episcopum Sistaricensem. Testes simt Petrus Giraldi Regensis episcopus, RaimunduS Attensis episcopus, Gaufredus Aquensis præpositus, anno 1145. II. P. anno 1154. Ejus consilio restituuntur ab ecclesia Sistaricensi Pontio abbati MontiS- majoris quædam ecclesiæ, quas idem Pontius in excambium eidem dimiserat. III. Willelmus II. an. 1174. memoratur in charta Bermundi electi, transigcntis cum Ste- phano canonico templi Domini, & administratore domorum Provincialium. Anno 1202. sub- scripsit testis compositionis inter Ildefonsum 11. & Guillelmum comitem Forcalquerii. Idem forte ac W. præposituS Sistaric. testis in charta fundationis abbatiæ de Tornamira, facta anno 1.205. xn. cal Maii. Vide in abbatia Calesii. IV. Gebanolius 1232. Hoc S0I0 nomine desi- gnatur præpositus in libro Viridi episcopi Sistar. V. B. anno 1234. & canonici componunt cum R *. episi : opo de jure collationis sacriltiæ. VI. M. anno 1246. & canonici hortum episcopo concedunt ut possit domum episcopalem construere, & residere. VII. Raimundus I. in charta Willelmi Romanorum imperatoris in gratiam Imberti episcopi nominatur quondam præpositus an. 1251. VIII. B. 1255. memoratur in charta unioniS ecclesiarum fancti Johannis de Behons, & sancti Martini de Nogueriis mensæ episcopali. IX. M. in traissactione O. Vapicensis episcopi cum episcopo Grassensi 1259. X. Petrus Bono præpositus 1266. fuit testis donationis factæ Asano episcopo per Bertran- dum & Raimundum de Mura fratres anno 1269. Legitur adhuc præpositus 1270. XI. Jacobus Buegmundi, vel Raimundi, ut in aliis chartis anni I285.transigit cum Giraudo de Puymichel episcopo, cui ipse & canonici dimittunt prioratum fancti V mcentii & fancti Mi- chaehs Gensiaci, cum omnibus juribus & pertinendis. Anno 1303. memoratur in charta ecclesiæ Ebredunensis. XII. Sebastianus, al. Stephanus, legitur præ- positus sub Petro de Alamannono. Testis fuit in charta Ademari episcopi Massiliensis an. 1325. ex lib. Viridi episcopi Massiliensis. Cognominabatur de Pinu, suitque viceauditor generalia papæ, ex schedis Lud. Ant. de Rufii. XIII. Raimundus II. Ripert præposituS Sistaricensis, vicariusque generalis Johannis Fil- leti episcopi Aptensis an. 1396. Memoratur circa annum 1414. in compositione facta inter capitulum Sistaricense & fratres Minores ; ex schedis viri clariflimi domini d’Ache. Anno 1416. die 10. Decembris interfuit, Sistaricensis capituli nomine, concilio Provinciæ in civitate Aquensi, demandato regis Ludovici congregato, a quo nonnulli ex patribus ad concilium Constantiense delegati sunt. Item anno 1423. die 4. mensis Martii prælens fuit confirmationi jurium Forcalqueriensi capitulo a Ro- berto de Furno episcopo Sistaricensi concessæ. XIV. Pontius Snati anno 1430. XV. Johannes I. Eymerici 1526. XVI. Garetius Catin. XVII. Johannes 11. Chanut. XVIII. Andreas Chanut frater JohanniS. XIX. JacobuS II. Renaud sacræ theologiae doctor anno 1682. XX. Jacobus III. Renault ab octo circiter annis hactenus præpositus in ecclesia Sistaric. abbatiæ dioecesis sistaricensis. DE veteribus primum agemus monasteriis quæ multis a seCulis exoleta sunt. Postea de ns quæ aut adhuc supersunt, aut pene nostro destructa sunt ævo. I. Antiquius monasterium cujus ad nosper- • venerit memoria, est Bodanense. Honoratus Bouche in historia Provinciæ 1. 4. c. 4. testatur locum quemdam diœcesis Sistaricensis prope comitatum Saltus ab incolis dictum Vallem- Badonensem, vernacule Baudonoife ; quo in loco Badonense monasterium antiquitus situm fuisse arbitratur. De primordiis hujus monasterii nihil scimus. Exstabat jam sexto ineunte se- culo, quo tempore sanctus Marius ab huju$ loci monachis abbas electus est. Hujus fancti viri memoriam celebravit Dynamius Patricius, ejus vitæ scriptor impense laudatus a S. Grego- rio papa in epistolis. Ejusdem quoque meminit alter Gregorius Turonensisl. 6. hist. S. Marius, mediocri parentela genitus, civis Aurelianensis suit. Hic in monasterto quod ibidem est, suctus monachus, ( forte in Miciacensi) ab ineunte ætate monachalibus difeiplinis eruditus puer, & factus juvenis bene operando Deostuduit militare s cum autem in prafato monasterioficut lilium inter lignastlvarum, inter fratres claref- ceret, Gundobadi Burgundionum principis conjensu a fratribus Bodanensts coenobii, quod eststtum in Ststaricenst episcopatu, in patrem eligitur ; cujus electio, Johannis qui tunc Ststaricenst ecclesta prae- rat, auctoritate roboratur, divina hoc providente & favente clementia, ut qui benefe rexerat, aliis quibus regimen necessarium erat, prastceretur. ^ujd plural ad jam dictum monasterium adducitur, & a suo pontifice in abbatem communi fratrum voluntate confecratur.Hæc abbreviator vitæ ipsius Marii a Dynamio Patricio olim scriptæ. Ex his autem intelligitur Marium abbatem 5o, ECCLESIA SI Bodanensem factum ante annum 509. ad quem j usque Gundebadns Burgundionum rex Gun-> derici natus, Chilpcrico Clotildis patre, Godo- maro & Godcgisilo fratribus exstinctis, regnum, quod cum ipiis anno 473. partitus fuerat propagavit. Addit scriptor ejuldcm vitæ, sexto cal. Feb. sanctum abbatem migravisse ad Christum ; 3uam vitam cx manusci lpto breviario Bollan- us eruit. A Lucretio Diensi episcopo, cui di- scipusosuo Italiæ mala vaticinatus fuerat, sepul- tus est, anno quidem incerto, sed fortasse circa annum 550. cum Lucretius Dicnsis episcopus legatur ab anno 541. usque ad annum 573. Post cusus felicem transttum > scripsit Benedicti— j mis Forcalquericnsis anonymus, cum annorum lustra plurima fluxissent, & quarumdam favarum gentium crudelitate tota Gallia suis habitatoribus sure destituta haberetur, & Christi monasteria luctu perpetuo flenda in eremum vcrfa fuissent, a uibufdam viris corpus prafati viri Dei ab eccle- sta Bodanensisublatum, ad hoc oppidum Forcal- carienfe Deo disponente delatum est, &c. Hac S. Marii tranflatio facta est ab Arnulfo episcopo Sistaricensi, ut scribit Honoratus Bouche in loco supra citato. Reliquiæ sacræ illatæ siint in ecclesiam Forcalcariensem, sancti Marii nomine dehinc appellatam, camque olim tenuisse 1 Benedictinos colligitur ex hisce verbis : Audiant illi qui in hac ecclejia Deo & fancto Mario morum stabilitatem f-romisterunt, &c. Alludit enim ad verba regulæ sancti Benedicti cap. 58. Est etiam siincti Marii vicus ab ecclesia sic dictus, in valle de Comillon, sub archiprelbytero vallis Bo- donensis (vulgo Val-Benoist) in diœcesi Sistaricensi, isque vicus dicitur vernacule faint May. Paulo post siincti Marii mortem Bodanense monasterium destructum est in communi. ta- liæ (& vicinarum provinciarum) clade, quam vir sanctus prænuntiarat. Restauratum fuit tempore Caroli Magni a Johanne II. Sistaricensi episcopo ; perduravitque ad seculum X. quo sancti Marii corpus Forcalqueriumtranfla* tum est. Monachos Bodanenses saltem aliquoS cum sacro corpore Forcalquerium migrasse, ibi- que monasterium condidisse verisimile est ; cum ibidem fuisse monachos, & quidem Benedictini instituti manifestum sit. Ex Bodanensi abbatia, lapsu temporis factus est prioratus, qui pendet ab Insulæ-Barbaræ monasterio, disiitus quatuor circiter leucis a Sistarico ad occidentalem partem. Ceterum ex abbatibus Bodanensibus post sanctum Marium nullus ad nostram notitiam pervenit. Seculo IX.ineunte Johannes episcopus Sistaricensis jam laudatus, fundavit regulare monasterium in ecclesia sanctæ Mariæ, in loco suæ . diœcesis Baulis* dicto, una cum conjilio & adjutorio domini nojlri Karoli pii/jimi Augusti. Chartam fundationis ex chartario’Psalmodii in Occitania eruit D. Claudius Estiennot, & suis de re diplomatica commentariis inseruit D. J. Mabillonius ; summa ejus est.-Datas a Johanne ecclesias sanctæ genitricis Dei Mariæ, sancti Johannis-Baptistæ cum antiquo baptisterio, S. Stephani, &c. in comitatu & episcopatu Sista- ricenii, sub monte in loco qui dicitur Baulis, :T A R I C E N S I S. 50, cum omnibus quæ ibidem erant juris Sistarl* censis ecclesiæ, ad condendum regulare monasterium pro monachis sanctæ conversationiS beati Benedicti regulam observantibus, ubi constituit abbatem nomine Ademarum cum duodecim fratribus. De hoc cœnobio nihil ultra ad nos pervenit, nisi quod unitum legitur Psalmo*, diensi. De Conoquoricnsi monasterio loquitur scriptor Burellanus, cui sane in omnibus quæ de ] eo ejusque exordio refert, non debetur sides : attamen hoc monasterium exstitisse dubitari non potest ; namque Johannes ( Sistaricensis episcopus, mquit hic scriptor) dedit Deo & fancto Petro Cluniacensi, Podium coKogorienfe de patrimonio suo • ibi exstruxit ecclesias 1 unam in honore B. Maria, & aliam in honore sancti Johannis-Baptijf a, in qua idem episcopus fepultus esse videtur i & alia multasucit ibi. Non appo- suit annum. Columbus assgnat 965. aliamque donationem assert monachis illis factam anno 1013. Unicuique homini. quamdiu vivit, de rebus quas possidetsurvire Deo convenit. Igitur ego in dicto nomine Bonifacius dono aliquid de rebus mei juris facrofancto & venerabili loco Cluniaco, in honore beatorum apostolorum Petri & Pauli, ubi

dominus Odilo abbas pfaesse dignoscitur, pro remedio anima mea & parentum meorum. Sunt autem ipfa res stta in comitatu Sistaricensi, in villa qua dicitur Petruxo, totum & ad integrum, quantum inibi mihi portio obvenit. Confirmans suilicet primam donationem quam pater meus Lambertus, & mater mea Salburgis nomine, prius de illa hereditate fecerunt j ea videlicerratione ut fratres de Cluniaco, qui habitaverint in loco fancta Maria Conacorienfls, teneant & possideant. Si vero, quod abstt, ipsum locum a Cluniaco aliquis fepara- verit > mea illahereditas Cluniacensibusfratribus semper subjaceat Jhie ulla contradicente perfona. ) Sane fi quis, ego, aut aliquis de filiis aut parentibus meis, hanc chartam, quam libenti animo feci, contradicere voluerit, iram Dei omnipotentis & omnium Sanctorum incurrat, fi non emendaverit’, & charta ista semperflabilis permaneat cum stipulatione subnixa. Facta charta ista anno Dominica incarnat. MXiii. feliciter regnante Rober- to rege. Sign. Bonifacii & uxoris ejus Constantia, qui chartam istam fieri rogaverunt, & manu propria firmaverunt. Sign. Arnulfi. Sign. Lamber- ti. Sign. Raimbaldi. Sign. Bosu. Sign. Pano. Sign. Pontius. Sign. Johannes. Frater Robertus scripstt. Sign. Lanterio. Ego Pontius presbyter. £ Modo de abbatiis adhuc exstantibus, aut neo ita pridem eversis agendum. AbbATIADI LURA. MOnasterium B. Mariæ de Lura, ad radices Montis-Lotherii, duabus circiter leucis ab urbe Sistarico distans ad occidentalem partem, initia sua debet sancto Donato, sancti Marii Bodanensis abbatis discipulo, dequo Ado in suo martyrologio, his verbis

In Galliis pago Sigiflerico in monte qui dicitur Lura, natale S. Donati presbyteri, qui ab tpfis infantia rudimentis mira Dei gratiapraditus, ex une Aurelianenst ad Jio ECCLESIA SIS præfatum locum, ut (oli Chrijlo vacaret adiens, A anachoreticam illic vitam multis annis exegit…… cumque dies vocationis ejus inflaret, adveniente fancto abbate Mario, cui ita suerat revelatum » intcrverbaorationis migravit ad Chriftum.Tzxn- etsi paulo aliter sancti Marii vita.* Illud autem memorabile prædictis efl inferendum, quodcujusu dam Donati fervi Dei tranfitum, absens corpore, præsens fpiritu cognovit, & cognitum fratribus cum lacrymis publicavit, cuidam autem ex his qui aderant probare volens, utrum viri Dei vifio veritate niteretur, mifit ad locum in quo jam dictus Donatus Deo militaverat, & lcgats assertionibus, j ut vir Dei prædixcrat, ita esse cognovit. Quæ videntur conciliari posse, Mario etiam ad imminentem amici transitum profecto. Porro circa montem Luram, cvd etiam antiquitus nomen fuit Luerio, quoddam territorium etiam nunc vocatur sitnctiDonati Cumba, ut testatur H.BouChe, historiæ I.4. c. 4.idemque affirmat multis in locis Provinciæ difpersas ejus reliquias, quamdam- que parochialem ecclesiam Ebreduni S. Donato siacram esse. Monasterium hoc destructum Adelais comitissa Forcalqueriensis cesiit Geral- do episcopo seculo XI. tandemque restauratur a Fulcone de Assonicis, & aliis dominis, qui ( anno incerto, sed ante 1170. in manu Petri de Sabrano * episcopi Sistaricensis, locum de Lura Guidoni abbati Boscodunensi, in Ebre- dunensi pago & diœcesi contulere, ex cujus tabulario sequens desiImta donationis charta : F Vlco de Alsonids, Frezols, & Rambaudus ejus frater, ac nepos Raimundus Laltir, Vndeber- tus de Valle, ac frater ejus Guillelmus, & filii ejus Lcodegarius, & ’Vndebertus, Bertrandus de Grave fon, Guillelmus de Montelauro, & Leodegarius frater Elfandi, donaverunt Deo & Guigont abbati Bofcodonensi & habitatoribus ejufdem loci, &c. j pro redemtione animarum suarum & parentum suorum, locum de Lura, ficut ipfius terminos posuerunt, in præfentia domini Petri Sifiericensis episcopi. Hujus donationis teflts sunt idem Petrus tpifeopus, in cujus manu donatio facta efl, &c. Donationem hanc laudavit, probavitque comes Forcalquerii his litteris, ex tabulario Boscodunensi. EGo Guillelmus comes Forcalquerii, & frater Bertrandus pro remedio anima & parentum meorum, dono, laudo & concedo Guigoni abbati 1 de Bosuodun ( velBofcaudum) & fratribus ibidem Domino fervientibus, & successoribus eorum, locum in Lura juxta fontem de Martarol, ad confiiluen- dam abbatiam, ad laborandum in eadem in mon- tanea quantum opus fuerit, ad nutriendum ubique in terra mea, &c. Hæc donatio facta efl : in burgo Manuafcæ in clauflro B. Mariæ. Tefles hujus donationis sunt frater Hugo Villebis h archidia- conus Siflaricensis, &c. Giraudus facerdos hanc chartam fcripfit. Guillelmus IV. comes Forcalquerii nepos prioris Guillelmi, de quo siipra, dona sui avi 4 Fuit episcopus ab anno 1141. ad 1169. i Bouxus Guilltlmus archidiac. Sifiaricu T A R I C E N S I S. jn confirmavit, auxitque, ut legere est in ejustiem diplomate, ubi recensentur prædia, jura, &c. ad hoc cœnobium jam tum pertinentia. Johannes Columbi 1. 4. de episcopis Sistaricensibus, meminit litterarum Alexandri papæ IV. datarum anno 1255. ex quibus liquet monasterium tunc habuisse, præter locum in quo positum erat, diversis ecclesias, & alia ; fanctam Mariam de Reali, fanctum Petrum de Lampsunc, sunctum Geraldum de Podiopino, fanctam Mariam de Du- mano, fanctum Petrum de Roceto, janctum Na- xarium s ecclesias Roche, de Vols, de Claussone, de Clavacumba, multaque prædia & jura, Maf- filiæ, Aquis-Sextiis, Manuafcæ, ForcalquerH, Mi- sonæ, Ribiezi, Moliore, Relianæ, Curelli, Mon- lauri, Revefli, Alfenicis, in Fanis Michaelis & Stephani, aliisque in oppidis & pagis. Anno 1318. Johannes XXII. univit hanc abbatiam certis conditionibus, capitulo Avenio- nensi. Paucos duntaxat abbates ex chartis collegimus, quos hic damus. S E R I E S ABBATUM. I. Hugo I. abbas memoratur in Bermundo de Andusia episcopo Sistaricensi, anno 1174. Præerat adhuc anno 1183. quo Bernardus Sistaricensis cpiscopur Boscoduno confirmavit abbatiam de Lura. Ejusdem etiam meminit Guillelmus IV. comes Forcalqueriensis in suo diplomate. Postea fuit abbas Calesiensis. Idem est ac Guido memoratus in Gallia Christiana fratrum Sammarthanorum, qui etiam legitur Guigo. II. Imbertus recetssetur abbas Luræ post Hugonem in siupra laudato Guillelmi IV. diplom. III. Rostagnus regebat tempore quo Guillelmus IV. dedit diploma commemoratum, pro Lurensi cœnobio anno 1207. Idem RostagmiS fuit testis in charta fundationis abbatiæ de Tor- namiraan. 1205. Vide m abbatia Calesii, diœ- cesis Gratianop. IV. N. abbas Luræ anno 1285. interest concilio Rejensi. Vide in Petro IV. episcopo Sistaricensi. V. Isiiardus de Malo-vicino* nobili gente natus, jam anno 1307. mense Martio testis legitur in charta Jacobi Sistaricensis episcopi pro cœnoboi AndaonenssPræerat adhuc an. 1546. VI. Astorgius abbas de Lira, forte de Lura, Cluniacensis ordinis 1395.9. Decembris, interfuit judicio Johannis tituli sancti Vitalis de Ma- rolio, & Petri tituli sanctæ Susannæ de Tureyo p esbyterorum cardinalium, quo Alziarus Al- berti miles, dominus de Thoro in viginti fran- cos damnatus est in favorem Guillelmi abbatis sancti Andreæ, pro damnis quæ intulerat castro de T hodone. VII. Andoinus Giraudi anno 1417. die It. Januarii jurat obedientiam Roberto Sistaricen- si wpticop&ysulwojur ecclesiæ Avenionenfls, propter unionem factam anno 1318. Idem anno 1423. promittit juratque fidem Roberto de Furno epilcopo Sistaricensi. VIII. Bertrandus Istandolatii vel Standola- cii* prior claustralis cathedralis Avenionensis & < abbas, pi ECCLESIAS abbas, anno 1456. dic 5. Decembris, jurat obe- dientiam, scde vacante, vicario generali ecclesiæ Sistaricensis, cxlibro Viridi. IX. Gervasius Stavonqui abbas de Lura, ex tabulis Aquensibus circa annum 1505. X. Antonius de Bcraudin abbasbeatæMariæ de Lura anno 1543. XI. Johannes Aimini circa annum 1601. ABBATIA S. MARTINI CROSSIENSIS canonicorum Regularium. T T Onornttis Bouchc in chronographia Pro- | l vinciæ 1. 4. c. 2.par. 4. ait le alicubi re- perisse fundatam fuisse hanc abbatiam a Raimundo Berengario comite Prov.&Forcalquerii. Plurimi fuerunt Provinciæ comites hoc duplici nomine insigniti, quorum priorem collocat Honoratus Bouche anno 1100. At vero jam diu antea fundata erat Crosiiensis ecclesia, ut liquet ex epistola 67. libri 1. Grcgorii VII. ad Giral- dum Sillaricensem episcopum scripra an. 1074. ubi etiam legimus cam jam tum lingulari hoc privilegio donatam fuisse, ut a jurisdictione episcopi libera foret ; quippe quæ esset de jure Pancti Petri. Quapropter Gregorius papa redarguit Geraldum episcopum, quod illam ec- clcnam liberam sibi iubjugare tencasset. Addit ( tamen : Si autem te aliquamsujlitiam inpramis- sa ecclesta habere existimas, ad nos cito cum præ- libatis canonicis nojlris venias, utsujlitiam in pra- sentia nostra recipias. Vides jam anno 1074. ec- clefiam Crofliensem a canonicis fuisse posses- Pam. Verum in Gregoriana epistola nullibi sit mentio abbatis, aut præpositi, aut canonicorum Regularium ; idcirco nihil obcst quominus Raimundus Berengarius comes Provinciæ ineunte seculo duodecimo.ecdefiam illam abbatiam fecerit, asiignatis novis fundis, & canonicos Regulares, qui ibidem Deo famularentur, accersiverit. j Series abbatum. I. Anno 1179. nobis occurrit Bernardus abbas Crosiiensis. Anno 1207. regebatur per præ- positum ; legimus enim Bermundum Siltari- censem episcopum hoc tempore concessssc ecclesiam de Y bonicis præposito & canonicis Cro- fliensibus. II. P. abbas Crosiiensis anno 1286. quo, die vn. cal. Julii ad ejus nominationem P. Sistaricensis episcopus ecclesiam fancti Juliani de Fer- raceriis contulit Rostagno Alfanti sancti Andreæ monacho. Anno 1285. abbas Crosiiensis j tacito nomine intererat concilio Regcnsi. Fortasse vero hio est Petrus Giraudi, qui an. 1299. die 6. Maii, emit a nobili viro domino Bertrando de Baucio domino Corthez, onis, medietatem cas- trorum de sancto Vincentio, de Gentiaco, de Ma ! - cor, & de Acrimonte, Sistaricensts dioecests

& breviter quidquid dominus Amelius de Agouto quondam dominus de Curbano habebat, &c. Imo vero sorsitan idem est Petrus, qui anno 1301. die 28. Octobris, indictione xv. medietatem castri de Turre a Raimbaudo Guarnerii de Manuasi : a acquisivisse pridem memoratur. Et certe hoc anno consulti P.Sistaricensis > G. Ma- Tomus I. STARICENSIS. PJ L ssilicnsis & Sa.* Forojuliensis episcopi a Rainau* do de Lecco milite, Provinciæ & Forcalquerii senescallo, num acquisitionem hanc, ut pote factam in damnum curiæ regiæ, eo quod in manum mortuam talis emtio deveniret, laudare vel infirmare deberet, certis conditionibus ratam habuerunt, hac imprimis, quod abbas præsens & futuri singulis 50. annis homagium & fidelitatem regiæ curiæ præstare tenerentur. Annuerunt abbas & viginti circiter monachi, singuli fere cujissdam ecclesiæ priores. III. Guillelmus Giraudi abbas Crosiiensis anno circiter 1329. fecit homagium ligium & si- ’delitatis, coram Johanne de Aqua-blanca milite, comitatuum Provinciæ & Forcalquerii se- ncscallo, pro Roberto rege. IV. Robertus Sistarseensis episcopus, abbas etiam erat Crosiiensis anno 1418. & Galberti canonici Crofliensis priorssque Sparronis sacramentum accepit. V. An. 1456. Mitrius Gastinellus episcopus Sistaricensis egit apud Calixtum Romanum pontificem, ut Crofliense monasterium uniretur ecclesiæ Sistaricensi, quod & perfectum est. Itaque ut abbatum series ab hoc anno usque nunc, haud interrupta habeatur, conlulendi si.int episcopi Sistaricenses, quorum certe hos abbatis titulo ; isignicos in schedis domini de Mafatigues reperire licuit. VI. Laurentius Burellius an. 1502. quo, die 13. Julii censiis & servitia sibi ab incolis de Croffia debita, monasterio dimisit in reparationem ecclesiæ abbatialis, necnonparocnialis, quandiu scilicet hic abbas viveret VII. Aymericus de Rochechouard 1559. uti mox videbimus, & 1566. quo die 10. Julii prædia quædam locavit. VIII. Tussanus de Glandeves regis consilia- rius in sanctiori ejus consilio an. 1629. eundem regem commonet ecclesiastica bona alienari non posse, quod tamen Aymericusde Roche- cbouardanno 1559-1. die Maii facere haud veritus fuerat, alienando scilicet dominium dc Turre les Beuvons, Crossiensis abbatiæ proprium. Itaque rex hanc præter edicta regis factam alienationem mox irritam declaravit. An. vero 1628. die 31. Augusti, idem Tussanus vicariam fundaverat Croillensem, cui magistrum Gcorgitim Bernard præfecerat. Sub cjits etiam regimine anno 1617. mensæ capitulari Cros. sicnsis monasterii bellorum strage prope diruti prioratus de Turre unitus a summo pontifice fuerat. IX. Antonius d’Arbaud anno 1660. 10. dic Martii abelecmosynarum generalium onere excmtus est lententia judiciali juxta constitutionem Caroli IX. anno 1572. a talibus eleemosy- nis beneficiorum ecclesiasticorum posseflores liberantem, pro qua regi persolvunt decimam. X. Ludovicus de Tnomaffin 1686. ClaRISSARUM PARTHENON ANno 1285. monasterium Clarissarum extra civitatem Sistaricensem juxta conventum fratrum Minorum ædificari cœptum est, illuc fc conferente Gerarda * de Sabrano abbatissa, K k s>4 ECCLESIA S 1 monasterii Avenion. ejusdem ordinis. Tranfla- tum est autem in urbem an. 1360. propter bella, vel Druentia* inundationes, qucis olim suffocatas virgines plures, & eversam monasterii partem testatur inscriptio. Porro licentiam fundandi hujus cænobii dedit Carolus primogenitus regis Jenssalem & Siciliæ, comitis Provinciæ &c. princeps Salerni, litteris datis XI. cal. Augusti anni mcclxxxh. quam rex & comes factus confirmavit anno 1290. Non Polum consensum præbuere Sistaricenses, sed etiam, universttas hominum de Sijlartco, more jolitovoce praconis in parlamcnto publico congregata, sijpplex petiit ut Girauda de Sabrano Avenionensis abbatissa ad hoc pium opus quantocius Sistaricum accederet. Anno 1464. abbatia sancti Petri de Subripis ordinis siincti Benedicti diœcesis Vapincensis huic parthenoni est unita. Abbatissarum nomenclamram e veteribus monumentis eruit R. P. Pagi ordinis FF. Minorum minister provincialis.Quiquidem an-1692. 1. die Martii suum jus in parthenonem transini- sit in episcopum Ludovicum de Thomassm ; ex schcdis D. de Masaugues. SERIE S ABBATISSARUM. Prima quæ occurrerit viro erudito, est Bea— < trix deSistarico, memorata in instrum. an. 1314. II. Beatrix II. de S. Vincendo annis 1338. & U4O. III. Johanna Ide Medullione electa an.I.440. memoratur in bulla Nicolai V.anni 1458. Ejus tempore an. 1464.auctum est monasterium unione abbatiæ sancti Petri de Subripis. Probant tabulæ Johannam adhuc præfuisse anno 1468. IV. Ludovica I. de la Grolee cujus memoria in actis publicis annorum 1478. 1486. 1494. 1496. quo obiit. Ex schedis D. Edmuhdi Mar- tenne eius meminit Sixtus IV. in bulla data an. 1475. die 19. Januarii. I V. Catharina de la Grolee electa anno 1496. confirmatur a provinciali fratrum Minorum conventualium, litteris datis Ucetiæ die 1. Maii ejusdem anni, in quibus legitur promota ad hanc abbatiam vacantem per mortem venerabilis & nobilis sororis Ludovica de la Grolee, olim abbatissa. Hominium præstitit pro Subripis anno 1497. VI. Maria de Castelleto 1509. electa & confirmata a ministro provinciali ordinis mense Martio ; memoratur adhuc in tabulis ann. 1511. 5 T A R I C E N S I S. jij . 1522. & 1538. D. EdmundusMartenne Mariæ sufficit Magdalenam Grille, nec asiignat quo tempore præfuerit. Omittit autem Philippam de Monboisiier & quasidam alias. VII.Philippade Monboisiier an. 1540. a rege Christianiffimo designata comparet in actis. Diem clausit extremum eodem anno, die 21. Julii, postDruentix restagnationem, quaple- ræque moniales sunt submersæ. Tunc duæ tantum moniales superfuerunt, quarum una alteram Franciscam de Monet abbatistam elegit, quam instituit provincialis minister die 23. Julii anni ejusdem 1540. dontc aliud per regiam majestatem, aut alium superiorem suerit provisum. Habuit postea regis diploma & bullas pontisicias ; sed Emerica de Bouliers, dicta T rivultia ordinis siincti Augustini, a rege quoque destinata est ; quod gra- visiimæ litis fuit seminarium inter Emericam 6 Franciscam. Emericam vicisse inde judica » mus, quod in tabulis memoretur die 4. Decembris anno 1556. VIII. Ludovica II.de Bouliers a 156 2.ad 1592. IX. Anna de Rousset, electa a monialibus an. 1595. consirmataquea patre provinciali, postea chirographum regis obtinuit-Excessit e vita 19. Octobris 1616. X. Johanna II. ( al. Anna) de Bonne, al. d’Auria, Annæ coadjutrix fit anno 1611. regia schedula, & per bullam pontificiam ejusdem anni datam die 22. Novemb.Post mortem Annæ rexit usque ad annum 1651. XI. Magdalena I. du Soir, al. de Gruielle de Sais, eodem anno designatur abbatissa litteris regiis datis Augustoriti Pictonum die 14. Novembris. Bulla accessit pontificia data Romæ die 10. Januarii anni 1652. Ceffit die 29. Januarii anni 1680. obiitque 28. Maii 1686. XII. Johanna III.de Lambert* Maynier, die ultima Dec. anni 1680. accepit a regesche- dulam. Anno vero 1688. transfertur admona- sterium Azihense, diœcesis Narbonensis, ejusdem ordinis S. Claræ. XIII. Magdalena II. de Berulle an. 1688. dieI5-Aug. designata, die 30. Octob. ejissdem anni adepta est posseffionem. E vita migravit die 7. Martii anni 1710. XIV. Clementia de Sallemal* de Reffis nata Viennæ ex illustri & antiqua familia, alumnaque parthenonis S. Claræ, designatur a rege 19. Aprilis anni 1710.

---